اقتصاد و بازار

سیدعباس موسویان، عضو شورای فقهی بانک مرکزی، در رابطه ربا و مسئله کاهش ارزش پول با اشاره به اینکه این یک مسئله ساده‌ای در فقه نیست که بتوان در یک مصاحبه آن را تأیید یا رد کرد گفت: فقها در این رابطه اختلاف نظر دارند.

یکی از معضلات نظام بانکی تاخیر مشتریان در بازپرداخت دیون است. در بانکداری اسلامی به منظور حل این مشکل از راهکار اشتراط وجه التزام در قراردادها استفاده می‌شود؛ ولی این شرط به دلیل مشابهت با ربا و مخالفت با کتاب از جهت مشروعیت محل پرسش است و میان پژوهشگران اختلاف نظر وجود دارد.

در حالی که سیستم بانکداری اسلامی به تازگی در اندونزی با چالش‌هایی روبرو شده، رئیس جمهور این کشور «کمیته ملی اقتصاد شرعی» ایجاد کرد که وظیفه آن‌ ایجاد اتحاد میان بینش‌ و استراتژی‌های ذینفعان صنعت اقتصاد اسلامی می‌باشد.

حجت‌الاسلام والمسلمین یوسفی از نبود تعامل مناسب بین حوزه و نظام در بخش پژوهش ابراز تاسف و تاکید کرد که دروس خارج فقه باید کاربردی و ناظر به نیازهای حاکمیت باشد.

در اندیشه صدر این که علم اقتصاد چه وضعیتی پیدا می‌کند تا مرحله‌ای که جهان اقتصادی بر طبق مکتب شکل بگیرد به تعویق افتاده است و در عین حال محقق اقتصاد اسلامی با یک نظام منسجم و از قبل وضع‌شده مواجه است که باید اصول و قواعد آن را کشف کند. بر این اساس است که شهید صدر کتاب و سنت را مفروض می‌گیرد تا بر مبنای آن از امکان مکتب و بازسازی آن به روشی متفاوت از علوم طبیعی صحبت کند.

کارشناس مالی اسلامی مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار به تشریح جزییات جلسه اخیر کمیته فقهی این سازمان پرداخت و گفت: در این جلسه مصوبه کمیته فقهی درباره سود قطعی و علی‌الحساب اوراق مشارکت قرائت و امضا شد.

سبحانی با اشاره به چهار رویکرد در مطالعات اقتصاد اسلامی گفت: رویکرد فقهی، رویکرد نئوکلاسیک، رویکرد تلفیقی و رویکرد سیستمی، چهار رویکرد موجود در مطالعات اقتصاد اسلامی را تشکیل می‌دهند.

در شماره گذشته «تجارت فرد» مطلبی به‌نقل از آیت‌الله موسوی بجنوردی درج شده که عملکرد ربوی افسارگسیخته بانکها را دامن خواهد زد، این نشان می‌دهد ریل‌گذاران نظام بانکی ایران از درک اولیه الزامات بانکی عاجزند. یادداشت فنی زیر، نقد این نظرات است.

گزارش علمی امکان‌سنجی فقهی وقف پول به همت گروه مطالعات اقتصاد اسلامی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی تهیه و ارائه شده است.

مالزی برای نخستین بار در جهان در حوزه صنعت مالی اسلامی، اقدام به عرضه اولیه عمومی سهام وقف کرد.

کتاب مسائل انتقادی در بانکداری اسلامی و بازارهای مالی کتابی است که قصد دارد شبکه‌ی مرتبطی از ارزش‌های ناشی از الهامات و منطق را در تخصیص منابع و ویژه تخصیص سرمایه به معرض نمایش بگذارد.

بعضی بانک‌ها می‌گویند ما کارمزد بیش از ۴ درصد نمی‌گیریم، ما می‌گوییم ۴ درصد برای تمام مدت وام بگیرید، یعنی اگر وام ۵ ساله است یک بار چهاردرصد بگیرید اما آنها سالی ۴ درصد می‌گیرند، یعنی مجموعا ۲۰ درصد می‌شود، اسمش را چهاردرصد می‌گذارند اما در واقع ۲۰ درصد می‌گیرند.

شبکه اجتهاد: آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی از مراجع تقلید شیعه در ادامه جلسه درس خارج «مضاربه» با موضوع «مسائل نو بنیاد شرکت»، به بازاریابی شبکه‌ای و صندوق‌های خانوادگی پرداخته‌اند که بخشی از آن در پی می‌آید.

قاعده شرط پرکاربردترین قاعده فقهی در قراردادهای بانکی است؛ پرسش اصلی مقاله این است که آیا بانک‌ها به طور صحیح از ظرفیت قاعده شرط در بستن قرارداد استفاده نموده‌اند؟

استاد حوزه و دانشگاه برای جایگزینی با جریمه دیرکرد تسهیلات که از نظر مراجع تقلید ربوی است، سه روش منطبق با فقه شیعه پیشنهاد کرد.

بخش اول: نظریه پولی (خلق پول) به رغم اینکه مبدأ تأملات و تحقیقات اقتصاد اسلامی، مباحث پول و بانک بوده و بیشترین تحقیقات آن نیز در این موضوع صورت گرفته است، هنوز این مقوله از ضعف‌های جدی رنج می‌برد، زیرا:

همه ما پیام میرزای شیرازی برای تحریم توتون و تنباکو را شنیده‌ایم و خوانده‌ایم، اما اتفاق‌های مهم دیگری در تاریخ معاصر ایران رخ داده که با درایت علما حل شده است.

برخی از مردم گمان می‌کنند که اگر سود بانکی ۴ درصد به بالا باشد حرام و چنانچه پایین‌تر از این مقدار باشد حلال است. این یک گمان بی اساس و منشأ آن، دور ماندن از فقه و مسایل شرعی می‌باشد.

شبکه اجتهاد: بیش از ۵۰ سال از نگارش کتاب اقتصادنا می‌گذرد. بسیاری از زوایای این گنجینه بزرگ از معارف اقتصاد اسلامی، نظام‌های اقتصادی، روش‌شناسی و فلسفه اقتصادی نه تنها تاکنون ناشناخته مانده بلکه از دیدگاه بنده برخی برداشت‌های نادرست از آن نیز شده است که فرصت طرح آنها در اینجا نیست.

شبکه اجتهاد: سال گذشته بود که رهبر انقلاب از تولید ملی به عنوان امری مقدس و با ارزش یاد کردند و همه‌ی آحاد و اقشار مردم را به تقویت آن به هر طریق ممکن دعوت کردند. در این میان ایشان بر نقش مصرف‌کنندگان که تمامی مردم را دربرمی‌گیرد تأکید ویژه‌ای فرمودند و گفتند عمده مردمند و خود راه مصرف کالاهای خارجی را ببندند.

تاکنون به دلایل مختلف به فعالیت عالمان شیعه در عرصه‌های اجتماعی و به‌ویژه اقتصادی، کمتر توجه شده است و اطلاعات کمتری در این زمینه وجود دارد اما در دوره هجوم نظامی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی غرب در تاریخ معاصر ایران، مدارک درخور توجهی وجود دارد که از نقش موثر علمای شیعه در مقابله با این تهاجم حکایت می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «عالمان شیعه و صیانت از سرمایه‌های ملی» نوشته مهدی ابوطالبی، به نقش مهم علمای شیعه در حفاظت از سرمایه‌های کشور پرداخته است. عالمان شیعه، برخوردار از منزلت اجتماعی بالا در جامعه ایران، بر اساس مبانی و اصول …

عضو شورای فقهی بانک مرکزی گفت: بانک‌های اسلامی باید به سمت قراردادهای مورد توافق مذاهب اسلامی بروند که نیازهای متنوع مردم را با کمترین هزینه برطرف کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید عباس موسویان، عضو شورای فقهی بانک مرکزی، در نشست علمی «استاندارد سازی بانکداری بدون ربا» که در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، با اشاره به تلاش‌هایی که در جهت بانکداری بدون ربا انجام شده است گفت: یکی از بخش‌های مهم در بانکداری شیوه‌ها و قراردادهایی است که به تخصیص منابع اختصاص دارد. وی با اشاره به لزوم وضع قوانین بانکداری با حداکثر مشروعیت در …

عنصر زمان به دلیل تغیر ذاتی نقش مهمی در اقتصاد دارد. از این رو باید در همه‌ی ابعاد اقتصاد اسلامی مورد توجه قرار بگیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «موضوع شناسی عنصر زمان در فقه معاملات» اولین گامی است که به تبیین نقش زمان با تمام ویژگی‌هایش در معاملات اسلامی می‌پردازد. زمان متغییری است مستقل که به صورت دائمی و بدون هیچ‌گونه وقفه‌ای به سوی جلو در حال گذر است و هرگز توقف و بازگشتی برای آن متصور نیست. این عنصر به دلیل همین ویژگی‌هایش نقش مهمی در اقتصاد اسلامی ایفا می‌کند. فصل اول نوشته‌ی دکتر محمدتقی محبی مربوط به …

حجت‌الاسلام معصومی‌نیا با انتقاد از وابستگی شورای فقهی به بانک مرکزی گفت: مشکلات بانکداری از ساختار بانک است و شورای فقهی شأنیت ترمیم ساختار را ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین غلامعلی معصومی نیا، عضو انجمن علمی اقتصاد حوزه علمیه قم، با بیان این که شورای فقهی بانک مرکزی فی نفسه خوب است، به رسا گفت: اگر ساختار بانکداری در ایران درست نشود، کارکرد این شورا کم می‌شود. وی با بیان این که ساختار بانک در کشور به ‌گونه‌ای است که تابع مصوبات شورای فقهی نیست و به این مصوبات عمل نمی‌کند، ابراز داشت: ابتدا باید ساختار درستی برای …

حجت‌الاسلام رضایی دوانی دارا بودن شمه‌ای از اجتهاد را برای اعضای شورای فقهی بانک مرکزی ضروری دانست و تصریح کرد: شورا باید تمام نیروی خود را بر این بگذارد که احکامی صادر کند که مورد رغبت بانک‌ها واقع شود و مشتاقانه به سمت اجرای آن بروند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام مجید رضایی دوانی، با اشاره به این‌که نظرات شورای فقهی بانک مرکزی جنبه مشورتی دارد، گفت: تا اکنون مصوبات این شورا الزام‌آور نبوده گرچه مسؤولان علاقه‌مند بوده‌اند تا این نظرات را به ورطه اجرا بکشانند. اعضای شورای فقهی باید شمه‌ای از اجتهاد داشته باشند عضو هیأت علمی دانشگاه مفید …

مبارزه با قاچاق، دارای ابعاد مختلفی است که نخستین آن جلوگیری از ورود و خروج است، باید تولید داخل را قوت ببخشند؛ تولید داخل باید کیفیت داشته باشد؛ وقتی تولید داخل با مارک کشور دیگری تولید می‌شود به این معنی است که مردم هنوز به کالای ایرانی اعتماد ندارند. به گزارش شبکه اجتهاد، حضرت آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در دیدار با رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا گفت: تا زمانی که سه مساله مهم حل نشود، اقتصاد ما به جایی نمی‌رسد. دردهای اقتصادی ما شامل قاچاق، یارانه‌ها و بانک‌ها است، تا زمانی که این مشکلات حل نشود، قطعا رشد اقتصادی …

موضوع قاچاق هنوز برای مردم به صورت فقهی و فرهنگی به خوبی تبیین نشده است؛ با استفاده از ادله فقهی می‌توان از منظر فقه فردی و حکومتی اثبات کرد که قاچاق جایز نیست، به ویژه که همه مردم می‌دانند استفاده از کالای قاچاق مانع رشد اقتصادی کشور است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی در دیدار رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و هیات همراه افزود: مردم باید به ابعاد فقهی موضوع قاچاق توجه کنند؛ برخی فکر می‌کنند معامله کالای قاچاق تنها یک تخلف از قوانین است و از نظر احکام شرعی مشکلی ندارد. عضو جامعه …

در مبارزه با قاچاق، نیازمند تولید و تبیین فقهی مناسب هستیم و در این حیث، فتوا و حکم حکومتی به عهده مراجع تقلید و رهبر معظم انقلاب می‌باشد، اما در همان پرتو نیز حوزه می‌تواند کار اساسی کند تا فقه مبارزه با قاچاق را تعمیق دهد، خوشبختانه در این عرصه کارهای خوبی هم انجام شده است اما کافی نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله علیرضا اعرافی امروز در دیدار حبیب الله حقیقی رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و معاونین این ستاد که در دفتر مدیر حوزه‌های علمیه در قم برگزار شد به تشریح اهمیت مبارزه جدی و …

شبکه اجتهاد: ۳۸ سال از پیروزی انقلاب اسلامی، و ۳۳ سال از تصویب اولین قانون عملیات بانکداری بدون ربا در جمهوری اسلامی ایران می‌گذرد، اما همچنان دعوای بانکداری ربوی به قوت خود باقی است و گرفتن جریمه دیرکرد از سوی بانک‌ها همچنان مورد اعتراض‌های تند و تیز مراجع تقلید و بزرگان حوزه قرار می‌گیرد. آخرین تحول، تصویب فوریت طرح جامع بانکداری اسلامی بود که آیت‌الله‌ مکارم شیرازی آن را «بسیار مناسب» دانست و امید آن رفت که همه چیز تمام شود، اما آن طرح همچنان مسکوت مانده است. سال ۱۳۹۵ را باید سال بانکداری بدون ربا و بانکداری بدون جریمه …

حجت‌الاسلام والمسلمین نظری شاهرودی رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه آشنایی کامل با نظام بانکداری را برای اعضای شورای فقهی بانک مرکزی ضروری دانست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسن نظری شاهرودی، با بیان این‌که مسؤولان در شورای فقهی بانک مرکزی باید برای عملیاتی ساختن مصوبات خود ارتباطشان را با کارشناسان عرصه اقتصاد بالا ببرند، گفت: از این رو مسؤولان ضروری است تا نسبت به مبانی نظام بانکداری آشنایی کامل داشته باشند. استاد گروه اقتصاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با اشاره به این‌که نظریات شورای یادشده از نوع مشورتی است و صرف لازم‌الاجرا بودن مصوبات، کاری از پیش نخواهد برد، اظهار داشت: …