همه مطالب

شبکه اجتهاد: در این جدول با ۵ عنوان جدید از تازه‌های نشر بهمن ۹۴ که در موضوع حکومت و قانون به مرحله انتشار رسیده‌اند،‌ از جمله «پیشگیری از جرم در قرآن کریم» و « تعارض بینات در باب قضاء» آشنا می‌شوید.

این مقاله با بررسی دلایل دو جانبه، تمایل مصلحت اندیشانه خود را به دیدگاه دوم نشان می دهد؛ دیدگاهی که با اصول حقوقی و مصلحت خانواده سازگار است و علاوه بر این، ضمانت اجرای شروط اذن ولی و اجازه دادگاه را روشن می کند.

در کتاب حاضر امور مالی و اقتصادی و اصول فقهی حاکم در این عرصه به شکل تخصصی و نظام‌مند ساماندهی و تبیین شده است. ابتدا فقه القرآن مفهوم شناسی شده و در رابطه با فقه تجارت، درآمد حلال و ضرورت این بحث مطالبی ارائه شده است. سپس مسئله بیع از منظر آیات و فقه بررسی شده و اقسام و شرایط بیع گفته شده است. اصل عدم صحت و آداب تجارت نیز در ادامه مطرح شده است. سپس امور مالی معاملی – عقود و ایقاعات به طور مفصل بررسی شده است. ربا، اجاره، جعاله، دین، صلح، ودیعه، وصیت و ... از جمله مباحث مورد بررسی در این بخش است. در ادامه امور مالی غیرمعاملی از جمله خمس، زکات و ارث مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.

فقیهان شیعه برای فهم احکام شریعت، نیازمند سازوکارهایی هستند که دانش اصول فقه و قواعد فقه از آن جمله است و بدون آن‌ها استنباط احکام، امکان‌پذیر نیست. قواعد فقهی گزاره‌های عامی هستند که می‌توان در پرتوی آن‌ها به احکام بسیاری دست پیدا کرد. در زمینه قواعد فقه، کتاب‌های ارزشمندی تألیف شده است. یکی از این آثار، کتاب «دروس تمهیدیه فی‌القواعدالفقهیه»، تألیف دانشمند گرامی حضرت آیت‌الله باقر ایروانی است. کتاب حاضر دربردارنده ترجمه این اثر است.

جلسه دفاعیه پایان‌نامه‌ «تأثیر ادبیات در اختلاف فتوا به صورت تطبیقی»، یکی از پایان‌نامه‌های سطح سه حوزه علمیه مشهد، روز دوشنبه ۱۷ اسفندماه ۹۴ با حضور اساتید و دانش‌پژوهان در محل مدرسه علمیه عالی نواب برگزار می‌گردد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، شصت و نهمین جلسه دفاعیه پایان‌نامه‌های سطح سه مدرسه عالی نواب به اثر حجت‌الاسلام ابراهیم درویشی، دانش‌آموخته رشته تخصصی ادبیات عرب با نام «تأثیر ادبیات در اختلاف فتوا به صورت تطبیقی» اختصاص خواهد داشت. در این جلسه دفاعیه، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسن ربانی بیرجندی به عنوان استاد راهنما، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحسن حسینی فقیه به عنوان استاد مشاور و حجت‌الاسلام والمسلمین …

جدیدترین اثر پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با عنوان «هرمنوتیک و اجتهاد در فقه سیاسی» به اهتمام حجت‌الاسلام سیدباقری چاپ و منتشر شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، با توجه به این‌که شناخت و فهم سنجیدۀ روش‌های جدید و بازخوانی، بازسازی و بازفهمی روش‌های بومی در مقایسه با روش‌های جدید، امری بایسته است، کتاب «هرمنوتیک و اجتهاد در فقه سیاسی» به اهتمام حجت‌الاسلام والمسلمین سیدکاظم سیدباقری استاد حوزه علمیه قم و عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ اسلامی بهمن‌ماه سال جاری چاپ و منتشر گردیده است. این اثر تلاش دارد تا در رویکردی مقایسه‌ای …

شبکه اجتهاد: در این جدول با ۱۳ عنوان جدید از تازه‌های نشر اسفند ۹۴ که در موضوع اجتهاد و اصول فقه به مرحله انتشار رسیده‌اند،‌ از جمله «روش‌شناسی نقد متن حدیث (با رویکرد تطبیق بر نمونه‌ها)» و «فرهنگ اصطلاحات اصولی» آشنا می‌شوید.

از جمله شروط متصور در ضمن عقد نکاح، شرط عدم رابطه جنسی است. برخی از محققان محترم در نوشتارهای خود جواز چنین شرطی را با عنوان تمکین حق است نه حکم، مطرح کرده اند. آنان برای اثبات سخن خود به دلایلی نیز تمسک جسته اند. نگارندگان مقاله حاضر با نقد دیدگاه مذکور بر این عقیده اند که چنین شرطی در زندگی زناشویی از جمله صور شروط مغایر با مقتضای عقد نکاح است و از مصادیق تحریم مباح و سلب حق به شمار می آید.

کتاب حاضر، جلد پنجم از این مجموعه است که به بررسی نظریه اعتبار که یکی از اساسی‌ترین و تأثیرگذارترین مبدأ از مبادی علم اصول است، می‌پردازد. نگارنده ابتدا به نقش اعتبار در علوم مختلف اشاره می‌کند و سپس با بیان کاربردهای مختلف واژه اعتباری، تعریف دقیقی را که علامه طباطبایی از فرایند اعتبار ارائه داده‌اند، بررسی می‌کند و درنهایت، نظر ایشان را در خصوص ضرورت اعتبار و زمینه پیدایش آن مطرح می‌نماید. وی همچنین نقش اعتبار در چند بحث مهم اصولی را تبیین می‌کند.

اصولیان نظریه های مختلفی را در تفصیل فهم پذیری متون دینی ارائه داده اند که ابتدا نظریه های تفصیل آنان را طرح و با روش تحلیل عقلانی و استناد به منابع دینی بررسی و ارزیابی می کنیم، سپس نظریه تحقیق را در فهم پذیری مطلق و عموم متون دینی و نیز ادله آن را ارائه خواهیم کرد. مهم ترین یافته تحقیق نشان دادن نادرستی نظریه های تفصیل و اثبات نظریه فهم پذیری مطلق و عموم متون دینی با استناد به منابع علم اصول فقه و نیز نظر اصولیان است.

معرفی کوتاه:یکی از عوامل مهم در فرآیند توسعه اقتصادی پس‌انداز است. این دو مفهوم به دو شکل پس‌اندازهای مالی و پس‌اندازهای غیرمالی مطرح می‌شود. از آن‌جا که بیمه‌های عمر و پس‌انداز یکی از محورهای مهم پس‌اندازهای غیرمالی را تشکیل می‌دهند، میزان توسعه این بیمه نقش قابل ملاحظه‌ای را در دستیابی به اهداف توسعه اقتصادی به خود اختصاص می‌دهند. نگارنده در کتاب حاضر بیمه عمر را از دیدگاه فقهی و حقوقی مورد بررسی و تحلیل قرار داده است.

در کتاب حاضر نگارنده با پژوهش و تحقیق در کتب فقهی مذاهب اسلامی و کتب علمای معاصر موضوع استعانت از غیرمسلمانان در درگیری‌های نظامی را مورد بررسی قرار داده است و با ذکر دیدگاه‌های مختلف در ارتباط با رفتار و تعامل با غیرمسلمانان و مقایسه آن‌ها به پاسخ درخوری نائل شده است. نگارنده در این کتاب سعی کرده به سؤالاتی مانند «آیا استعانت از غیرمسلمانان جایز است» و، «در صورت جواز در چه اموری از امور نظامی و یا غیرنظامی جایز است» پاسخ بدهد.

کرسی نقد «جمهوری اسلامی و شهروندی» با حضور کارشناسان این عرصه، به همت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در قم برگزار می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، به همت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی «کرسی نقد جمهوری اسلامی و شهروندی» با حضور فظلا و طلاب و اساتید مطرح حوزه و دانشگاه در شهر مقدس قم برگزار می‌گردد. بر اساس این گزارش، دکتر رضا عیسی‌نیا عضو هیأت علمی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به عنوان ارائه دهنده بحث می‌باشد و نیز ناقدان دکتر شریف لک‌زایی و دکتر محمد پزشگی از اعضای هیأت علمی پژوهشکده علوم و اندیشه …

مسئله اقتصاد اسلامی و اقتصاد مقاومتی می‌بایست در مباحث آموزشی حوزه قرار بگیرد و طلاب از همان اوائل با مباحث اقتصادی اسلامی آشنا گردند. حاکمیت و حوزه‌های علمیه وظیفه دارند اقتصاد اسلامی را در بطن جامعه نهادینه کنند و حتی در سخنرانی‌ها و تریبون‌های نماز جمعه این مسائل را طرح نمایند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست «جایگاه اقتصادی اسلامی در نظام آموزشی حوزه» صبح امروز با حضور فظلاء و طلاب حوزه علمیه مشهد در مدرسه عالی نواب برگزار شد. در این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین محمد حکیمی پژوهشگر علوم اسلامی و از نویسندگان کتاب الحیات به سخنرانی پرداخت. حجت‌الاسلام حکیمی با …

در کتاب حاضر جایگاه اذن ولی در نکاح دختران از دیدگاه فریقین بررسی شده است. ابتدا اصطلاحات کلیدی پژوهش مانند: فقه و اجتهاد، حقوق، نکاح، اذن، اذن‌دهنده، مأذون، مورد اذن، ولی، باکره و فریقین مفهوم‌یابی شده است. سپس فهرستی از اقوال فقهای شیعه و سنی در این خصوص ارائه شده است. در ادامه ادله و اسناد شرعی پنج قول مشهور فقهای شیعه در این زمینه بررسی شده است. دیدگاه فقهای اهل سنت نیز مطرح شده و در نهایت دیدگاه مختار بیان شده است.

در سه نظام فقه امامیه، حقوق ایران و حقوق فرانسه مصلحت کودک، اصل و محور قواعد حاکم بر نگهداری و تربیت کودک است و هر یک از این سه نظام به منظور حمایت از این اصل تدابیری را اندیشیده اند.

معرفی کتاب بررسی فقهی خارج از رحم

سابقه سازمان یافتگی و ارتکاب جرایم به صورت گروهی را می توان به طور تقریبی با عمر خود جرایم مساوی دانست، اگرچه ارائه تعریف این نوع از جرایم و اعمال مجازات های سنگین تر نسبت به جرایم فردی برای آنها، سابقه چندانی ندارد و ضابطه مندی آن به ایام معاصر بازمی گردد. در تبیین معنا و مفهوم سازمان یافتگی و مصادیق جرایم سازمان یافته، تفاوت نظرهای زیادی میان حقوقدانان با یکدیگر از یک سو و با جرمشناسان از سوی دیگر وجود دارد و با وجود اتفاق نظر بر امکان ارتکاب گروهی و سازمان یافته برخی جرایم توسط مجرمان، تعریف واحدی برای این گونه جرایم مشاهده نمی شود.

کرسی نقد «عرصه عمومی و خصوصی در فقه شیعه»، از سوی اداره همکاری‌های علمی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با حضور اساتید مطرح حوزه علمیه قم برگزار می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی نقد عرصه عمومی و خصوصی در فقه شیعه، از سوی اداره همکاری‌های علمی و پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی ۱۲اسفندماه در سالن همایش غدیر قم، برگزار می‌شود. در این کرسی نقد، دکتر محمد پزشکی به ارائه بحث می‌پردازد و حجت‌الاسلام کاظم سیدباقری و حجت‌الاسلام سید سجاد ایزدهی به در جایگاه ناقد قرار دارند. همچنین حجت‌الاسلام روح‌الله شریعتی دبیر علمی نشست می‌باشد. این …

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه استاد حوزه علمیه، در صوت پیش رو به ماهیت و انواع حکم در نظام فقهی می‌پردازد. به گزارش شبکه اجتهاد، گزیده صوت پیش رو بخشی از کلاس حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر «عبدالحسین خسروپناه» رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، با عنوان روش‌شناسی فقه سیاسی است؛ این جلسه یکی از نشست‌های دورۀ «فقه حکومتی نظام ساز» است که به همت مرکز تحقیقات بسیج دانشگاه امام صادق(ع) در پائیز ۱۳۹۲ در قم برگزار شده است. در این صوت استاد خسروپناه به تبیین «ماهیت و انواع حکم در نظام فقهی» می‌پردازد. از دیدگاه وی احکام در یک تقسیم‌بندی …

در کتاب حاضر، «آیت‌الله سید محمد شیرازی» کوشیده است تا عقاید زیربنایی اسلام، چون مبدأ و معاد و انسان و آفرینش را بر اساس منابع غنی اسلامی و به شیوه فقهی و اجتهادی اثبات کند. طراوت و تازگی این مباحث در این کتاب، ازآن‌روست که از فقه اصیل شیعی سیراب شده و مؤلف با تسلط و چیره‌دستی، برای موضوعات مختلف و متنوع از قرآن و سنت، آیات و احادیث متناسب را به‌عنوان دلیل ذکر کرده است. این کتاب به‌طورکلی درباره عقاید دینی، به‌ویژه مسئله مبدأ و معاد و نیز چگونگی آفرینش انسان و جهان نگاشته شده است.

معرفی کتاب سرقت و مجازات آن در فقه اسلامی

با مطالعه تطبیقی حقوق اسلام و اسناد حقوق بشر چنین بر می آید که «حق ازدواج زنان» در هر دو منبع گرچه در پاره ای از موارد در تعارض دارد در بسیاری از موارد نیز منطبق می باشد به طوری که طبق منابع حقوق بشر، ازدواج زنان و مردان، بدون قید و شرط مطرح شده در اسلام از قبیل رضایت ولی، و هم دین بودن طرفین عقد معرفی شده است. با این وجود در هر دو منبع، رضایت زوجین شرط اساسی صحت ازدواج بوده و ازدواج کودک غیر بالغ، در صورت عدم توجه به رعایت مصلحت او، ممنوع می باشد.

این مقاله بر آن است که سازوکارهای حمایت از حق کودک بر آموزش را در فقه امامیه و اسناد حقوقی بررسی کند. برخی از مهمترین سازوکارهای فقهی در قالب حمایت اقتصادی، حمایت های روحی و حمایت های معنوی تعریف شده است.

کتاب «پول و بانکداری اسلامی» با این هدف تدوین شده است که متن درسی «پول و بانکداری اسلامی» در مقطع کارشناسی رشته اقتصاد باشد. این کتاب در پنج فصل، مخاطب را با پول، بانکداری اسلامی و ایده‌ها و نظریات اندیشمندان مسلمان آشنا می‌سازد. به گزارش شبکه اجتهاد، انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی به تازگی کتابی را تحت عنوان «پول و بانکداری اسلامی» به قلم حجت‌الاسلام دکتر جواد ایروانی دانشیار این دانشگاه منتشر کرده است. عمده تالیفات دکتر جواد ایروانی در حوزه اقتصاد اسلامی و در خصوص کمک به پویایی اقتصاد اسلامی می‌باشد که مورد توجه علاقه مندان قرار گرفته است. …

نشست علمی «جایگاه اقتصاد اسلامی در نظام آموزش حوزه» از سلسله نشست‌های علمی مدرسه عالی علمیه نواب؛ با حضور پژوهشگر مطرح علوم اسلامی برگزار می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست علمی «جایگاه اقتصاد اسلامی در نظام آموزش حوزه» با حضور فضلاء و طلاب حوزه علمیه در مدرسه عالی نواب مشهد برگزار می‌گردد. قرار است در این نشست علمی، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد حکیمی، پژوهشگر علوم اسلامی و از نویسندگان کتاب الحیات، به ارائه نظرات خود پیرامون موضوع مطروحه در جمع طلاب بپردازند. قابل ذکر است، این نشست علمی روز چهارشنبه ۱۲ اسفندماه ۱۳۹۴، از ساعت ۱۰ صبح در سالن اجتماعات مدرسه …

در این مقاله تاثیرگذاری کرامت انسانی در قامت مفهوم راهبرد و در ایفای نقش اثباتی و سلبی آن در فهم احکام شریعت جست وجو می شود و پس از پذیرش نقش آفرینی آن در مقام ثبوت و اثبات، باور داریم کرامت انسانی به عنوان ویژگی ذاتی آدمی برگرفته از حیث خالقیت خداوند و تکوین است که در مقام تشریع و حیث شارعیت خداوند خطوط قرمزی را ترسیم می کند که شریعت از آن عبور نمی کند و فقه نیز به عنوان دانش شریعت از آن پیروی می کند.

هرچند تعهد تخییری مزایای متعددی برای طرفین تعهد در پی دارد که از آن جمله می‌توان به تضمین بیشتر اجرای تعهد و نیز سهولت در اجرای آن اشاره کرد، اما مشروعیت و اعتبار چنین تعهداتی بر مبنای دلایلی از جمله نامعین بودن موضوع تعهد و وقوع غرر، محل تردید است. مقالۀ حاضر در راستای شناسایی مفهوم و مبانی مشروعیت تعهد تخییری و قواعد خاص حاکم بر آن، سعی دارد شناختی دقیق‌تر از تعهد تخییری، ویژگی‌ها، دلایل اعتبار و چگونگی اجرای آن ارائه دهد.

در این پایان‌نامه به بررسی تعریف، محدوده و ادله‌ی قاعده‌ی فقهی الزام می‌پردازیم و با توجه به دو قید طرف غیرشیعی و سود طرف شیعی در قاعده‌ی الزام از دیدگاه مشهور، ادله‌ی این قاعده را نقد کرده و عدم حجیت آن را نتیجه می‌گیریم.

معرفی نشریات فقهی: دو فصلنامه فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)