اجتهاد و اصول فقه

شبکه اجتهاد: پنجمین نشست شبکه نوآوری‌های فقهی صراط با ارائه حجت‌الاسلام و المسلمین مرتضی فیاض از اساتید سطوح عالی و فضلای جوان حوزه علمیه قم به مساله «علت و حکمت در فقه»، اختصاص یافت. در این نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین حسین بستان از مدرسین خارج فقه و اصول به نقد مباحث مطروحه پرداخت و در انتها استاد محمد قائینی در تکمیل و جمع‌بندی مباحث نشست، مطالبی را بیان نمود. آنچه پیش‌روی شماست گزاشی از این نشست علمی است که از منظرتان می‌گذرد؛ ارائه حجت‌الاسلام مرتضی فیاض: بحث علت و حکمت از مباحث کاربردی و پر ابتلاء در فقه و اصول است. …

  استاد شب‌زنده‌دار با اشاره به جایگاه فقه در مواجهه با مسائل نوظهور بیان کرد: فقه بن‌بست ندارد و همه نیازهای بشری را پاسخگو است و در ناحیه کبری، بلااشکال اینطور است و در ناحیه صغری و موضوعات نیز دو نوع است؛ مستنبطه که فقیه متکفل او است و غیرمستنبطه که بسیاری از آنها نیاز به تخصص‌های بشری دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «کاربست‌های فقهی در مسائل مستحدثه»، از سلسله جلسات مشکات، شنبه گذشته به همت انجمن علمی دانشجویی الهیات دانشگاه امام صادق(ع) و با سخنرانی استاد محمدمهدی شب‌زنده‌دار، از فقهای شورای نگهبان، به صورت مجازی برگزار شد که در …

حجت‌الاسلام اسلامی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی؛ ممیزه مکتب محقق اصفهانی در مباحث اصول فقه را تدقیق فوق العاده و عقلگرایی شدید ایشان دانست. به گزارش شبکه اجتهاد، سمینار پروژه «مکتب شناسی اصول فقه در عصر اخیر» به همت گروه دانش‌های وابسته به فقه پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد. در این سمینار مجری تحقیق، اعضای هیئت علمی پژوهشکده فقه و حقوق، نماینده حوزه ریاست و نماینده محترم معاونت پژوهش شرکت کردند. در ابتدا مجری پروژه حجت‌الاسلام والمسلمین رضا اسلامی به ارائه بحث پرداخت و اظهار کرد: شیخ محمد غروی اصفهانی صاحب …

شبکه اجتهاد: یکی از بحث‌های مهم در تفقه بحث موضوع شناسی است. تنقیح موضوع را در سه مرحله ۱- تنقیح بیانی، ۲- تنقیح غیر بیانی و ۳- تنقیح شاکله‌‌ای انجام‌‌ می‌دهیم. (جدول تحلیل موضوع) اولین مرحله تنقیح یک موضوع، «تنقیح مفهومی و لفظی» موضوع است. به عنوان مثال اگر فقیه بخواهد درباره تورم حکم دهد؛ ابتدائاً مفهوم تورم را موشکافی‌‌ می‌کند و ارتباط آن را با مفاهیم مرتبط مانند: تعریف پول، تعریف بازار، احتکار، انصاف، اقاله، خیار، ربح و… بررسی‌‌ می‌کند و بعد از بررسی مفهومی مسئله تورم، استعمال لفظ جدید تورم -که نتیجه اش تَوَهُم “مالا نص فیه” و …

بر اساس گزارش‌های قرآنی، زنان امت‌های پیشین در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی، حضور داشته‌اند، و در شریعت اسلام نیز منعی در این زمینه صورت نگرفته و زنان می‌توانند در مسائل سیاسی و اجتماعی مشارکت کنند. لیکن تصدی مقامات عالی کشور، که نیازمند ولایت بر مردم و ملازم با امر و نهی است اصالتاً از خداوند متعال است و فقط برای کسانی است که از سوی خداوند متعال برای احراز این مقامات تعیین و منصوب شده باشند. به گزارش شبکه اجتهاد، یکی از مسائلی که از گذشته‌های دور دربارۀ زنان مطرح بوده و هم‌اکنون نیز به شکل‌های مختلف مطرح می‌شود، مسئلۀ …

رییس مرکز احیای آثار اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی از انتشار موسوعه فقهی ۲۷ جلدی علامه کاشف الغطا در این پژوهشگاه خبر داد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین اکبر اسدعلیزاده در دیدار دست اندرکاران موسوعه علامه سید محمدحسین کاشف الغطا با آیت‌الله حسین نوری همدانی اظهار داشت: سال ۹۷ مجموعه کلامی آثار علامه سیدمحمدحسین کاشف الغطا مشتمل بر ۱۴ مجلد رونمایی شد و مجموعه حاضر بخش فقه آثار این عالم است. وی گفت: با توجه به این که علامه کاشف الغطا آثار زیادی داشتند، آثار ایشان را به سه مجموعه کلامی، فقهی(مشتمل بر ۲۷ مجلد) و تاریخ و تراجم …

منظور از اذن شرعی در قاعده جواز بالمعنی الاعم است. بر این اساس با وجود این که حتی عملی از سوی شرع راجح ـ اعم از واجب و مستحب ـ اعلام شده باشد نمی‌‌‌توان از آن عدم ضمان را استنباط کرد و صرف این اذن نمی‌‌‌تواند با ضمان منافات داشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد،  سمینار پروژه «قاعده الإذن الشرعی لاینافی الضمان» چهارشنبه گذشته به همت گروه دانش‌های وابسته به فقه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در سالن شهید سلیمانی برگزار گردید. در این سمینار مجری تحقیق، اعضای هیئت علمی پژوهشکده فقه و حقوق، نماینده حوزه ریاست و نماینده محترم …

دو پایان‌نامه سطح سه حوزه علمیه با موضوعات «ثمرات فقهی استعمال لفظ در اکثر از یک معنا» و «شرط تحدید نفقه از منظر فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران» دفاع شد. به گزارش شبکه اجتهاد، جلسه دفاعیه پایان‌نامه سطح سه حجت‌الاسلام علی کاردانی با عنوان «ثمرات فقهی استعمال لفظ در اکثر از یک معنا» با حضور اساتید راهنما، مشاور و داور، مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. تدوینگر این پایان‌نامه بابیان اینکه «مسئله استعمال لفظ در بیشتر از یک معنا» یکی از مسائلی می‌باشد که در علم اصول فقه مورد دقت اصولیون قرارگرفته است، ابراز کرد: آنچه ما در این …

شبکه اجتهاد: پیامبر اکرم محمدبن عبدالله صلی الله علیه وآله وسلم بزرگترین شخصیت اسلام است، او دارنده‌‌‌ی پیام و مبلغ و پیام رسان خداوند متعال است، او دریچه‌‌ای بسوی عالم والا بوده و مسیر ما به سمت وحی الهی است. او کسی است که سنّتش، حجت بوده و سیره و رفتار وی الهام بخش نسل‌ها و ملّت‌هاست. او نمادی از نمادهای انسانیت و از بزرگترین شخصیت‌هایی است که تاریخ را دگرگون ساخته است. شخصیت این پیامبر بزرگ، در میان دیگر ادیان زمینه‌‌ای برای اختلاف نظر قرار گرفته است و برخی از اوقات افرادی که نبوّت وی را انکار کردند، موضع …

چهاردهمین شماره از مجله مطالعات فهم حدیث به صاحب امتیازی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در این شماره از مجله مطالعات فهم حدیث، مقالاتی با عناوین «احادیث مربوط به وجه تسمیه زنان: نقد محتوا با مبنای ریشه‌شناسی»، «احادیث نهی بکاء بر میّت در میانه فهم جهان‌شمول و بافت‌مدار»، «بررسی کیفیت افتراق روایات مکان و سبب نزول سوره‌ی انسان در تفاسیر الدرّ المنثور و نور الثقلین»،‌ «بررسی و تحلیل ادراج متنی احادیث در کتاب جواهر الکلام»،‌ «تاریخ گذاری روایات إختفاء سرّ و نقش غلات در آن»، «تحلیل تأثیر روایات اسرائیلی بر آراء فقهی مفسران تا پایان …

بانو زهره صفاتی از اساتید حوزه علمیه خواهران گفت: حوزه فقاهت پیچیدگی‌های خاص خود را دارد، به همین دلیل نیازمند کار کردن بر روی نیروهای کارآمد هستیم، چون مراتب اجتهاد نیازمند تمهیدات علمی خاص و ویژه است. به گزارش شبکه اجتهاد، پس از پیروزی شکوهمند و پربرکت انقلاب اسلامی با تدبیر هوشمندانه امام راحل(ره) زمینه تعلیم و تربیت بانوان به عنوان قشری تأثیرگذار، در حوزه‌های علمیه فراهم شد و تاکنون بانوان زیادی از این مرکز علمی و فرهنگی فارغ التحصیل شده‌اند. بانو زهره صفاتی استاد و مدرس حوزه برای بررسی این مسأله گفت‌وگویی داشته که در ادامه آن را‌‌ می‌خوانید: …

شبکه اجتهاد: «لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللهِ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ؛ به‌یقین پیامبر خدا برای شما الگوی نیکویی است»(احزاب، ۲۱). انسان‌ها در طول حیات خود در میان انبوه پرسش‌های بی‌شماری غوطه‌ورند و همواره در تلاش‌اند که الگویی بیابند تا راهنمای راه خویش کنند و از طریق او به جواب سؤال‌ها برسند. پیامبر خاتم به‌عنوان انسان کاملی که متصل به وحی الهی است الگویی تمام و کمال جهت دستیابی به سعادت است. کتاب «الصحیح من سیره النبی الاعظم» که به زبان عربی نوشته‌شده، به تبیین سیره و زندگانی رسول خدا از تولد تا وفات وی می‌پردازد و ازاین‌جهت منبع مناسبی جهت الگوبرداری از …

چهارمین اجلاسیه کمیسیون‌های تخصصی شورای عالی حوزه علمیه خراسان با حضور دبیر و اعضای کمیسیون‌های تحصصی و با سخنرانی استاد شیخ جواد مروی، در مدرسه علمیه عالی نواب برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد شیخ جواد مروی سخنران اصلی مراسم که در موضوع «سیاستگذاری در حوزه‌های علمیه با نگاه به آینده» سخن می‌گفت،با اشاره به اینکه باید جایگاه امروز تفکر شیعی و پیش بینی برای آینده این اندیشه و نقش حوزه علمیه را در این مقام، دید، گفت: عظیم ترین تبلیغ را در جهان غرب ضد اسلام اصیل و تفکر اهل بیت(ع) به راه انداخته اند که البته نتیجه‌‌ای عکس …

در آستانه چهل‌ویکمین سالگرد شهادت آیت‌الله سید محمدباقر صدر، سلسله‌ نشست‌های علمی «اندیشه صدر» به‌صورت وبینار، اسفند و فروردین ۱۴۰۰ برگزار می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، شهید صدر در جایگاه فقیه نظریه‌پرداز علوم انسانی، دیدگاه‌های گوناگونی را در شاخه‌های گوناگون علوم انسانی بیان کرده است که هرکدام به‌نوعی جریان‌ساز حرکت‌های فکری و علمی گسترده‌ای در جهان اسلام شده است. بازخوانی و ترویج این اندیشه‌ها که توسط فقیهی نابغه و کم‌نظیر ارائه شده می‌تواند عمق و دامنۀ علوم انسانی و اجتماعی اسلامی را در میان دانشگاهیان، به‌ویژه جوانان و دانشجویان گسترش دهد. شهید صدر علاوه‌بر تسلط بر مبانی و آموزه‌های دینی به …

شبکه اجتهاد: در مطالعه هدف‌مند کتب حدیث باید به یکسری از سرفصل‌ها توجه داشته باشیم که به آنها می‌پردازم. در اینجا باید حیطه‌های مطالعه حدیث را به دو دسته تقسیم کنم؛ دسته‌ای که به سنت مطالعات حدیثی مربوط می‌شود، یعنی مطالعات حدیث در طول تاریخ از صدر اسلام تا شروع قرن حاضر و باید ببینم چه مطالعاتی در حوزه حدیث انجام شده است و بخشی از بحث من به مطالعات معاصر حوزه حدیث اختصاص پیدا می‌کند تا ببینیم در یک قرن اخیر چه دستاوردهای جدیدی در حوزه مطالعات حدیث داریم. اما پرسش این است که آشنایی ما در زمینه سنت …

بهره‌گیری از مواقف عقلائی، حساب احتمالات، حق الطاعه، نمونه‌هایی از عناصر مشترک دخیل در استنباط فقهی شهید صدر به شمار می‌رود. در حوزه عناصر خاص، اصالت نص، فهم اجتماعی آن، تعویض اسناد، ادوار فقه و جایگاه فقیهان مورد توجه قرار گرفته است. شهید صدر از روش اجتهادی، استقراء، استنطاق، تفریع و تاریخی‌نگری در تحلیل و استنتاج فقهی بهره برده است. شبکه اجتهاد: کرسی ترویجی «روش شناسی فقهی شهید سید محمدباقر صدر» در روز پایانی بهمن‌ماه به صورت وبینار برگزار شد. این نشست علمی، از سلسله نشست‌های طرح ملی روشمند سازی تحقیقات علوم اسلامی موسوم به «مشق اجتهاد» است که با …

حجت‌الاسلام رضا اسلامی، عضو هئیت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی هدف خود از تالیف کتاب «جایگاه قواعد استظهار در حل مسائل مستحدثه» را، بالا بردن کارایی قواعد در حل مسائل عنوان کرد و گفت: در این کتاب نشان داده شده است که برای حل مسائل دنیای امروز چگونه فقها از ظرفیت قواعد اصولی استفاده می‌کنند، مخصوصاً از قواعدی که مربوط به دلالت شناسی منابع نقلی است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین رضا اسلامی، نویسنده و پژوهشگر برتر حوزه و همچنین دریافت کننده جایزه کتاب حائز رتبه تشویق در جشنواره امسال کتاب سال حوزه رفته و در گفت و …

پیش اجلاسیه دوم کرسی تخصصی «نظریه فقهی نفی ظلم» جهاردهم اسفندماه ۹۹ به همت پژوهشکده فقه و حقوق و مشارکت مرکز همکاری‌های علمی و بین‌المللی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در تالار علامه طباطبایی سالن همایش‌های غدیر برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین سیف الله صرامی به عنوان ارائه دهنده و اساتید: ابوالقاسم علیدوست، سید محمدعلی مدرسی یزدی، سید علی علوی قزوینی و محمدجواد ارسطا به عنوان شورای داوران و اساتید محمد محمدی قائینی، احمد قدسی، حسنعلی علی‌اکبریان و محمود حکمت‌نیا به عنوان شورای ناقدان و با مدیریت محمدعلی خادمی کوشا حضور داشتند.  در ابتدا …

مدیر پذیرش حوزه علمیه خراسان گفت: تربیت نیروهایی مخلص و پاسخگو در عرصه‌های گوناگون نظام، جامعه و بین الملل به پذیرشی هدفمند نیاز دارد تا در نهایت به نتیجه مطلوب برسیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام جعفر ریحانی در مشهد با اشاره به آغاز نام نویسی پذیرش حوزه علمیه خراسان اظهار کرد: در تحقق گام دوم انقلاب، جوان انقلابی می‌بایست بیش‌ازپیش دانا و آگاه دارای شایستگی علمی و مهارتی و متعهد به اخلاق و دین باشد که تربیت این قشر تأثیرگذار در این برهه حساس، بر عهده مراکز آموزشی، فرهنگی و پژوهشی و به ویژه حوزه علمیه است. وی با …

نظریه طولی دانستن سنت در برابر قرآن، چه قائلش به آن ملتزم باشد چه نباشد، به تضعیف میراث روایات می‌انجامد. وقتی می‌گویی فقط روایتی می‌پذیرم که موافق با قرآن است و از آن طرف، مضامینی که بیش از ۷۰ درصد آن در قرآن پیدا نمی‌شود، دیگر نمی‌توانی به این روایات عمل کنید! جزئیات مبحث طهارت و نماز را در کجای قرآن می‌خواهیم پیدا کنیم؟ اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین علی نصیری، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، محقق و مؤلف ۴۰ عنوان کتاب در حوزه‌های حدیث، قرآن و معارف اسلامی در ادامه نشست‌های مدرسه مجازی حدیث‌ پژوهی مقارن …

کتاب «درس‌های مکاسب(کتاب البیع)» برگرفته از درس‌های آیت‌الله سید حسن مرتضوی و به قلم سید محسن مرتضوی در سه جلد و با شمارگان ۵۰۰ نسخه به همت مؤسسه بوستان کتاب منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب پیش رو که با عنوان «درس‌های مکاسب(کتاب البیع)»  به رشته تحریر درآمده، برگرفته از درس‌های پربار و شاگردپرور فقیه عالی مقام و استاد برجسته حوزه‌های علمیه، آیت‌الله حاج سید حسن مرتضوی است که دوره‌های متعدد در حوزه علمیه نجف اشراف و مشهد مقدس در جمع صدها نفر از طلاب و فضلا ارائه شده است. عمق، دقت علمی و تسلط فوق العاده بر مباحث، …

مدیرعامل موسسه پژوهشی دانشوران، ضمن تشریح کلان پروژه‌های فقهی و اصولی این موسسه نظیر پروژه «اصول فقه کاربردی»، پروژه «اصول تفسیر قران»، پروژه «عرصه مبانی فلسفی دانش اصول» و پروژه «مبانی کلامی دانش اصول فقه»؛ از برگزاری سلسله نشست‌های علمی «بررسی مبانی کلامی اصول فقه» خبر داد و گفت: این نشست‌ها در جهت تدوین «موسوعه مبانی کلامی دانش اصول فقه» با حضور اساتید مطرح حوزه علمیه مشهد و قم به‌صورت وبینار تا شهریورماه ۱۴۰۰ برگزار می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در راستای توسعه و تعمیق علوم اسلامی و عمل به رسالت‌های دانشی این پهنه، کلان پروژه «بررسی مبانی کلامی دانش …

شبکه اجتهاد: موضوع بحث، مفهوم شناسی فقه نظام و فقه غیرنظام؛ در دوران معاصر است. فقه نظام و فقه غیرنظام بسیار پُربسامد است. این دو پدیده و نهاد، ‌کاربست‌های مختلفی دارند. از این جهت شناسایی این کاربست‌ها لازم است که در گفتگو معلوم شود هرکس وقتی این کلمه را به‌کار می‌برد چه مرادی دارد. پشت این قضیه هم تتبع و جستجو است. یک بحث انتزاعی نیست و کاملاً میدانی است. کسی که حدود ۱۰ سال در این زمینه مطالعه می‌کند و آثار مختلفی می‌بیند، متوجه می‌شود که کاربست‌های مختلفی دارد. کاربست اول: فقه نظام، یعنی فقه کلان. فقهی که راجع به نظامات …

انجمن علمی دانشجویی الهیات دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام) هفتمین دوره علمی-پژوهشی مشکات را با محوریت تبیین ارائه چشم‌اندازی از نقشه راه، جایگاه و ظرفیت‌های رشته الهیات را برگزار می‌کند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، هفتمین دوره علمی-پژوهشی مشکات با سه رویکرد «فقه و مبانی حقوق»، «علوم قرآن و حدیث» و «فلسفه» با حضور اساتید برتر حوزه و دانشگاه به‌صورت مجازی از ۱۴ تا ۲۵ اسفندماه برگزار می‌شود. بنابراین گزارش، در موضوع «فقه و مبانی حقوق» مسائل: ۱-تفاوت فقهی که در دانشگاه خوانده می‌شود با فقه حوزوی، ۲- روش مؤثر و کارآمد در مطالعه دروس فقه و حقوق، ۳- آشنایی با گرایش‌های …

اگر یک کتاب فقهی برای صلاه در نظر بگیریم، از هزار حکم و سه هزار مسئله مستحبی که در نماز بیان می‌شود چقدر آن در قرآن بیان می‌شود؟ از این رو عمده بحثی که می‌تواند آموزه‌های دینی در مرحله استنباط معارف دینی و اعتقادی از آن به دست بیاوریم «سنت» است. سنت ترجمان قرآن کریم است؛ نقشی که خداوند متعال بر عهده پیامبر (ص) خود قرار داده؛ بنابراین اگر به سنت تمسک نکنیم، آموزه‌های دینی نحیف خواهند شد. اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین سید علی دلبری، دانشیار گروه علوم قرآنی و حدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی و محقق و مؤلف …

اختصاصی شبکه اجتهاد: مراد از اجتهاد در لغت و ادبیات عرب چیست؟ (در صورت عدم قبول اجتهاد متوسط و قول به لزوم اجتهاد در مقدمات علاوه بر اجتهاد در فقه). آیا مراد این است که همانند جوهری و ابن منظور در لغت و سیبویه و ابن هشام انصاری در ادبیات صاحب‌نظر شد؟ یا مراد این است که به قدری بر لغت و ادبیات عرب مسلط گردید که بتوان از متن عربی مراد گوینده متن را دریافت نمود، حتی به مقداری که مبتنی بر مراجعه به کتاب‌های لغت و صرف و نحو باشد؟ به عبارتی دیگر، در فهم مراد گوینده از …

شبکه اجتهاد: فقه نظام، از اصطلاحات پرکاربردی است که امروزه برای دلالت بر صورتی از تفقه استعمال می‌شود که تلاش دارد انسجام و نظم بیشتری از شریعت الهی را منکشف کند. (توجه شود که علم فقه، علم کشفّ شریعت الهی است.) اما در این میان، اختلاف بر سر اینکه فقه نظام، دقیقاً چه چیزی را منسجم‌تر و نظام‌مندتر ملاحظه می‌کند، معانی‌ِ متعددی از فقه نظام را رقم زده است که متأسفانه کم‌توجهی به اشتراک و اختلاف این موارد، بر اغلاق و ابهام این اصطلاح افزوده است که همین مسئله، ضرورت فعالیت دبیرخانه‌ای را بیشتر نشان می‌دهد. فقه نظام، در میان صاحب‌نظران …

شبکه اجتهاد: در تبیین اهمیت تحقیق و تدریس در این حوزه از آموزه‌های دینی هم به عنوان مضاف در این حوزه باید توجه کرد و هم به مضاف الیه؛ منطق و روش شناسی (مضاف) در هر علمی از بالاترین اهمیت برخوردار است و نیاز به توضیح نیست؛ در مضاف الیه هم همین بس که مطابق روایت یک ثلث از آموزه‌های قرآن را فرائض و احکام شرعی تشکیل داده است. روایات فراوانی هست که کل محتوای قرآن را به سه موضوع تقسیم کرده، یک ثلث آن در مورد اهل بیت و دشمنان آنها، قسم دیگر آن، سنت‌ها و مثال‌ها و ثلث …

استاد طباطبایی با اشاره به قاعده اولیه در آموزه‌های دینی، گفت: روند مشهور و متعارف در احکام فقهی، عرفی و اجتماعی نزد فقها آن‌گونه است که اصل در آموزه‌های دین قضایای حقیقیه هستند مگر آنکه خارجیه بودن آن اثبات شود و دلیلی بر مقید بودن زمان و مکان داشته باشیم. اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدکاظم طباطبایی، رئیس دانشکده علوم و معارف حدیث مؤسسه علمی ـ فرهنگی دارالحدیث، استادیار دانشکده و عضو هیات مدیره فصلنامه پژوهشی علوم حدیث است. او متولد ۱۳۴۴ در قم و دارای فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی فراوانی بوده و تاکنون بیش از ۱۰ کتاب و …

رئیس مؤسسه فهیم با تأکید بر اینکه برداشت‌های فقهی با نگاه اجتماعی به فقه متفاوت می‌شوند، گفت: توجه به بازخورد فتاوا یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های فقه اجتماعی است، زیرا در موارد قابل توجهی سبب تغییر در فتاوا شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین کاظم قاضی‌زاده، استاد حوزه علمیه و رئیس مؤسسه فهیم، در نشست علمی «فقه فردی؛ فقه اجتماعی»، گفت: فقه فردی به فقهی گفته می‌شود که موضوع آن تکلیف فردی مکلفان است، برعکس فقه اجتماعی که موضوع آن تکلیف جامعه است؛ مثلاً امر به معروف و نهی از منکر چون همه یا بخشی از جامعه به آن …