اجتهاد و اصول فقه

شبکه اجتهاد: یکی از بحث‌های مهم در تفقه بحث موضوع شناسی است. تنقیح موضوع را در سه مرحله ۱- تنقیح بیانی، ۲- تنقیح غیر بیانی و ۳- تنقیح شاکله‌‌ای انجام‌‌ می‌دهیم. (جدول تحلیل موضوع) اولین مرحله تنقیح یک موضوع، «تنقیح مفهومی و لفظی» موضوع است. به عنوان مثال اگر فقیه بخواهد درباره تورم حکم دهد؛ ابتدائاً مفهوم تورم را موشکافی‌‌ …

بر اساس گزارش‌های قرآنی، زنان امت‌های پیشین در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی، حضور داشته‌اند، و در شریعت اسلام نیز منعی در این زمینه صورت نگرفته و زنان می‌توانند در مسائل سیاسی و اجتماعی مشارکت کنند. لیکن تصدی مقامات عالی کشور، که نیازمند ولایت بر مردم و ملازم با امر و نهی است اصالتاً از خداوند متعال است و فقط برای …

رییس مرکز احیای آثار اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی از انتشار موسوعه فقهی ۲۷ جلدی علامه کاشف الغطا در این پژوهشگاه خبر داد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین اکبر اسدعلیزاده در دیدار دست اندرکاران موسوعه علامه سید محمدحسین کاشف الغطا با آیت‌الله حسین نوری همدانی اظهار داشت: سال ۹۷ مجموعه کلامی آثار علامه سیدمحمدحسین کاشف الغطا مشتمل بر ۱۴ …

منظور از اذن شرعی در قاعده جواز بالمعنی الاعم است. بر این اساس با وجود این که حتی عملی از سوی شرع راجح ـ اعم از واجب و مستحب ـ اعلام شده باشد نمی‌‌‌توان از آن عدم ضمان را استنباط کرد و صرف این اذن نمی‌‌‌تواند با ضمان منافات داشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد،  سمینار پروژه «قاعده الإذن الشرعی …

دو پایان‌نامه سطح سه حوزه علمیه با موضوعات «ثمرات فقهی استعمال لفظ در اکثر از یک معنا» و «شرط تحدید نفقه از منظر فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران» دفاع شد. به گزارش شبکه اجتهاد، جلسه دفاعیه پایان‌نامه سطح سه حجت‌الاسلام علی کاردانی با عنوان «ثمرات فقهی استعمال لفظ در اکثر از یک معنا» با حضور اساتید راهنما، مشاور و …

شبکه اجتهاد: پیامبر اکرم محمدبن عبدالله صلی الله علیه وآله وسلم بزرگترین شخصیت اسلام است، او دارنده‌‌‌ی پیام و مبلغ و پیام رسان خداوند متعال است، او دریچه‌‌ای بسوی عالم والا بوده و مسیر ما به سمت وحی الهی است. او کسی است که سنّتش، حجت بوده و سیره و رفتار وی الهام بخش نسل‌ها و ملّت‌هاست. او نمادی از …

چهاردهمین شماره از مجله مطالعات فهم حدیث به صاحب امتیازی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در این شماره از مجله مطالعات فهم حدیث، مقالاتی با عناوین «احادیث مربوط به وجه تسمیه زنان: نقد محتوا با مبنای ریشه‌شناسی»، «احادیث نهی بکاء بر میّت در میانه فهم جهان‌شمول و بافت‌مدار»، «بررسی کیفیت افتراق روایات مکان و سبب …

بانو زهره صفاتی از اساتید حوزه علمیه خواهران گفت: حوزه فقاهت پیچیدگی‌های خاص خود را دارد، به همین دلیل نیازمند کار کردن بر روی نیروهای کارآمد هستیم، چون مراتب اجتهاد نیازمند تمهیدات علمی خاص و ویژه است. به گزارش شبکه اجتهاد، پس از پیروزی شکوهمند و پربرکت انقلاب اسلامی با تدبیر هوشمندانه امام راحل(ره) زمینه تعلیم و تربیت بانوان به …

شبکه اجتهاد: «لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللهِ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ؛ به‌یقین پیامبر خدا برای شما الگوی نیکویی است»(احزاب، ۲۱). انسان‌ها در طول حیات خود در میان انبوه پرسش‌های بی‌شماری غوطه‌ورند و همواره در تلاش‌اند که الگویی بیابند تا راهنمای راه خویش کنند و از طریق او به جواب سؤال‌ها برسند. پیامبر خاتم به‌عنوان انسان کاملی که متصل به وحی الهی است …

چهارمین اجلاسیه کمیسیون‌های تخصصی شورای عالی حوزه علمیه خراسان با حضور دبیر و اعضای کمیسیون‌های تحصصی و با سخنرانی استاد شیخ جواد مروی، در مدرسه علمیه عالی نواب برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد شیخ جواد مروی سخنران اصلی مراسم که در موضوع «سیاستگذاری در حوزه‌های علمیه با نگاه به آینده» سخن می‌گفت،با اشاره به اینکه باید جایگاه امروز تفکر …

در آستانه چهل‌ویکمین سالگرد شهادت آیت‌الله سید محمدباقر صدر، سلسله‌ نشست‌های علمی «اندیشه صدر» به‌صورت وبینار، اسفند و فروردین ۱۴۰۰ برگزار می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، شهید صدر در جایگاه فقیه نظریه‌پرداز علوم انسانی، دیدگاه‌های گوناگونی را در شاخه‌های گوناگون علوم انسانی بیان کرده است که هرکدام به‌نوعی جریان‌ساز حرکت‌های فکری و علمی گسترده‌ای در جهان اسلام شده است. بازخوانی و …

شبکه اجتهاد: در مطالعه هدف‌مند کتب حدیث باید به یکسری از سرفصل‌ها توجه داشته باشیم که به آنها می‌پردازم. در اینجا باید حیطه‌های مطالعه حدیث را به دو دسته تقسیم کنم؛ دسته‌ای که به سنت مطالعات حدیثی مربوط می‌شود، یعنی مطالعات حدیث در طول تاریخ از صدر اسلام تا شروع قرن حاضر و باید ببینم چه مطالعاتی در حوزه حدیث …

بهره‌گیری از مواقف عقلائی، حساب احتمالات، حق الطاعه، نمونه‌هایی از عناصر مشترک دخیل در استنباط فقهی شهید صدر به شمار می‌رود. در حوزه عناصر خاص، اصالت نص، فهم اجتماعی آن، تعویض اسناد، ادوار فقه و جایگاه فقیهان مورد توجه قرار گرفته است. شهید صدر از روش اجتهادی، استقراء، استنطاق، تفریع و تاریخی‌نگری در تحلیل و استنتاج فقهی بهره برده است. …

حجت‌الاسلام رضا اسلامی، عضو هئیت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی هدف خود از تالیف کتاب «جایگاه قواعد استظهار در حل مسائل مستحدثه» را، بالا بردن کارایی قواعد در حل مسائل عنوان کرد و گفت: در این کتاب نشان داده شده است که برای حل مسائل دنیای امروز چگونه فقها از ظرفیت قواعد اصولی استفاده می‌کنند، مخصوصاً از قواعدی که …

پیش اجلاسیه دوم کرسی تخصصی «نظریه فقهی نفی ظلم» جهاردهم اسفندماه ۹۹ به همت پژوهشکده فقه و حقوق و مشارکت مرکز همکاری‌های علمی و بین‌المللی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در تالار علامه طباطبایی سالن همایش‌های غدیر برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین سیف الله صرامی به عنوان ارائه دهنده و اساتید: ابوالقاسم علیدوست، سید …

مدیر پذیرش حوزه علمیه خراسان گفت: تربیت نیروهایی مخلص و پاسخگو در عرصه‌های گوناگون نظام، جامعه و بین الملل به پذیرشی هدفمند نیاز دارد تا در نهایت به نتیجه مطلوب برسیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام جعفر ریحانی در مشهد با اشاره به آغاز نام نویسی پذیرش حوزه علمیه خراسان اظهار کرد: در تحقق گام دوم انقلاب، جوان انقلابی می‌بایست …

نظریه طولی دانستن سنت در برابر قرآن، چه قائلش به آن ملتزم باشد چه نباشد، به تضعیف میراث روایات می‌انجامد. وقتی می‌گویی فقط روایتی می‌پذیرم که موافق با قرآن است و از آن طرف، مضامینی که بیش از ۷۰ درصد آن در قرآن پیدا نمی‌شود، دیگر نمی‌توانی به این روایات عمل کنید! جزئیات مبحث طهارت و نماز را در کجای …

کتاب «درس‌های مکاسب(کتاب البیع)» برگرفته از درس‌های آیت‌الله سید حسن مرتضوی و به قلم سید محسن مرتضوی در سه جلد و با شمارگان ۵۰۰ نسخه به همت مؤسسه بوستان کتاب منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب پیش رو که با عنوان «درس‌های مکاسب(کتاب البیع)»  به رشته تحریر درآمده، برگرفته از درس‌های پربار و شاگردپرور فقیه عالی مقام و استاد …

مدیرعامل موسسه پژوهشی دانشوران، ضمن تشریح کلان پروژه‌های فقهی و اصولی این موسسه نظیر پروژه «اصول فقه کاربردی»، پروژه «اصول تفسیر قران»، پروژه «عرصه مبانی فلسفی دانش اصول» و پروژه «مبانی کلامی دانش اصول فقه»؛ از برگزاری سلسله نشست‌های علمی «بررسی مبانی کلامی اصول فقه» خبر داد و گفت: این نشست‌ها در جهت تدوین «موسوعه مبانی کلامی دانش اصول فقه» …

شبکه اجتهاد: موضوع بحث، مفهوم شناسی فقه نظام و فقه غیرنظام؛ در دوران معاصر است. فقه نظام و فقه غیرنظام بسیار پُربسامد است. این دو پدیده و نهاد، ‌کاربست‌های مختلفی دارند. از این جهت شناسایی این کاربست‌ها لازم است که در گفتگو معلوم شود هرکس وقتی این کلمه را به‌کار می‌برد چه مرادی دارد. پشت این قضیه هم تتبع و جستجو …

انجمن علمی دانشجویی الهیات دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام) هفتمین دوره علمی-پژوهشی مشکات را با محوریت تبیین ارائه چشم‌اندازی از نقشه راه، جایگاه و ظرفیت‌های رشته الهیات را برگزار می‌کند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، هفتمین دوره علمی-پژوهشی مشکات با سه رویکرد «فقه و مبانی حقوق»، «علوم قرآن و حدیث» و «فلسفه» با حضور اساتید برتر حوزه و دانشگاه به‌صورت مجازی از …

اگر یک کتاب فقهی برای صلاه در نظر بگیریم، از هزار حکم و سه هزار مسئله مستحبی که در نماز بیان می‌شود چقدر آن در قرآن بیان می‌شود؟ از این رو عمده بحثی که می‌تواند آموزه‌های دینی در مرحله استنباط معارف دینی و اعتقادی از آن به دست بیاوریم «سنت» است. سنت ترجمان قرآن کریم است؛ نقشی که خداوند متعال …

اختصاصی شبکه اجتهاد: مراد از اجتهاد در لغت و ادبیات عرب چیست؟ (در صورت عدم قبول اجتهاد متوسط و قول به لزوم اجتهاد در مقدمات علاوه بر اجتهاد در فقه). آیا مراد این است که همانند جوهری و ابن منظور در لغت و سیبویه و ابن هشام انصاری در ادبیات صاحب‌نظر شد؟ یا مراد این است که به قدری بر …

شبکه اجتهاد: فقه نظام، از اصطلاحات پرکاربردی است که امروزه برای دلالت بر صورتی از تفقه استعمال می‌شود که تلاش دارد انسجام و نظم بیشتری از شریعت الهی را منکشف کند. (توجه شود که علم فقه، علم کشفّ شریعت الهی است.) اما در این میان، اختلاف بر سر اینکه فقه نظام، دقیقاً چه چیزی را منسجم‌تر و نظام‌مندتر ملاحظه می‌کند، معانی‌ِ …

شبکه اجتهاد: در تبیین اهمیت تحقیق و تدریس در این حوزه از آموزه‌های دینی هم به عنوان مضاف در این حوزه باید توجه کرد و هم به مضاف الیه؛ منطق و روش شناسی (مضاف) در هر علمی از بالاترین اهمیت برخوردار است و نیاز به توضیح نیست؛ در مضاف الیه هم همین بس که مطابق روایت یک ثلث از آموزه‌های …

استاد طباطبایی با اشاره به قاعده اولیه در آموزه‌های دینی، گفت: روند مشهور و متعارف در احکام فقهی، عرفی و اجتماعی نزد فقها آن‌گونه است که اصل در آموزه‌های دین قضایای حقیقیه هستند مگر آنکه خارجیه بودن آن اثبات شود و دلیلی بر مقید بودن زمان و مکان داشته باشیم. اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدکاظم طباطبایی، رئیس دانشکده …

رئیس مؤسسه فهیم با تأکید بر اینکه برداشت‌های فقهی با نگاه اجتماعی به فقه متفاوت می‌شوند، گفت: توجه به بازخورد فتاوا یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های فقه اجتماعی است، زیرا در موارد قابل توجهی سبب تغییر در فتاوا شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین کاظم قاضی‌زاده، استاد حوزه علمیه و رئیس مؤسسه فهیم، در نشست علمی «فقه فردی؛ فقه …

استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم گفت: رسول خدا (ص) وحی را بر اساس اصول محاوره‌ای ارتکازی خودشان بیان فرمود و ما معتقدیم آن اصول ارتکازی محاوره‌ای محکم در عصر رسول و ائمه معصومین تا قیامت تفاوتی ندارد. لذا می‌گوییم هیچ سیره‌ای بالاتر و قوی‌تر و متقن‌تر از جریان سیره پیامبر و ائمه معصومین در استفاده از سیره …

شبکه اجتهاد: کنگره بین المللی و آئین رونمایی آثار سید مرتضی علم الهدی در موسسه دارالحدیث قم برگزار شد. در این آئین، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مروی و ‌‌آیت‌الله محمد محمدی ری‌شهری، تولیت‌‌های آستان قدس رضوی و حضرت عبدالعظیم حسنی، دکتر سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و ‌‌آیت‌الله رضا استادی سخنرانی کردند. همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین محمدی گلپایگانی سخنان …

شبکه اجتهاد: آیین رونمایی از آثار کنگره بین‌المللی سید مرتضی علم‌الهدی هم‌زمان با سالروز ولادت امام علی (ع) با حضور آیت‌الله ری‌شهری، رئیس مؤسسه دارالحدیث، حجت‌الاسلام ‌والمسلمین مروی تولیت آستان قدس رضوی، حجت‌الاسلام ‌والمسلمین محمدی گلپایگانی رئیس ‌دفتر رهبر معظّم انقلاب، صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، آیت‌الله رضا استادی، و جمعی از علما، اساتید فضلا و طلاب؛ با پیام …