اجتهاد و اصول فقه

آیت‌الله سید محمد شاهرودی متولد سال ۱۳۰۴ در نجف و فرزند مرجع عالی‌قدر مرحوم آیت‌الله العظمی سید محمود شاهرودی بود که در سن ۹۴ سالگی دار فانی را وداع گفت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله سید محمد شاهرودی از علما و مراجع مقیم قم بعداز ظهر یکشنبه در بیمارستان پیامبران تهران دار فانی را وداع کرد. معظم‌له که فرزند مرحوم آیت‌الله ‌سید محمود شاهرودی بود، تحصیلات مقدماتی و سطح را از محضر والد معظم خود و آیات میرزا هاشم آملی و شیخ عبدالحسین رشتی بهره برد و در جلسات خارج فقه و اصول آیت‌الله شاهرودی شرکت جست. پس از چندی …

در حوزه‌ی ما بیش از آن‌چه که فقه تخصصی شکل بگیرد، چهارچوب‌سازی و باکس‌سازی انجام گرفته است. مدام ما تحت هر عنوانی یک باکس می‌‌سازیم و این همان چیزی است که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای فرمودند که فقه تخصصی منافع و مضاری دارد. یک مضرت این است که شما یک دفعه شعبه‌ها و شاخه‌هایی را درست می‌کنید بدون این که لوازم آن را از قبل آماده کرده باشید. لذا این تخصصی نیست و ضررش هم زیاد است، چون نه فقه عام است با آن تخصص روشیِ دقیق و پیچیده، نه چیزی است که از عهده‌ی نیازها برآید؛ یک چیزی است که …

دوفصلنامه علمی پژوهشی «تا اجتهاد» مدرسه امام محمدباقر(ع) تحت اشراف آیت‌الله شبیری زنجانی پس از کسب تبه علمی – پژوهشی از شورای اعطای مجوزها و امتیازهای علمی حوزه فراخوان مقاله داد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دوفصلنامه علمی- پژوهشی «تا اجتهاد» به صاحب امتیازی و مدیرمسئولی حجت‌الاسلام والمسلمین سید علی شبیری (مدرسه فقهی امام محمد باقر علیه‌السلام) و سردبیری حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم مقیمی حاجی پس از انتشار ۱۴ پیش شماره و ۲ شماره موفق، بر اساس جلسه ۱۳۹۸/۱/۲۸ کمیسیون محترم بررسی نشریات علمی حوزه، دوفصلنامه «تا اجتهاد» موفق به کسب رتبه علمی – پژوهشی از شورای اعطای مجوزها و امتیازهای علمی …

جامعیت ادیان از مباحث مهم و اصیل فلسفه‌ی دین و کلام جدید است و در مورد ادیان مختلف مطرح گردیده است، در این میان دین مبین اسلام هم از این بحث مستثنی نبوده و از قدیم‌الایام و به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران تلاش برای پیاده کردن اسلام در زندگی اجتماعی بحثی رایج بوده است. در گستره علوم اسلامی آنچه که خود را در این مبحث بیشتر نمایان کرده و محل تضارب آرای اندیشمندان قرار گرفته است، علم فقه است. این علم که از شریف‌ترین و گسترده‌ترین علوم و معارف اسلامی است، از آن جهت که به بایدها …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در جلسه گذشته پیرامون چرایی گفتگو از حوزه‌های حدیثی، هدف از شناخت گذرگاه‌های حدیث، شیوه بحث و سرفصل‌های بحث سخن گفتیم. تتمه: یونس بن عبدالرحمن پیرامون یونس نکاتی بیان شد و نکاتی اینک بیان می‌کنیم. او در طبقه سوم اصحاب اجماع است و یکی از چهار نفر از اعضاء اصلی این طبقه نیز هست. یونس متعلق به کدام اقلیم جغرافیایی است؟ در منابع رجالی شیعه به قمی بودن او یا حتی به ارتباطش با قمی‌ها مطلقا اشاره نشده است. حتی از گزارش ۱۲۰۸ نجاشی و برخی گزارشات با توجه به مشایخ و مرتبطین با او می‌توان دریافت …

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان این‌که می‌خواهند با در مظان اتهام قراردادن حوزه، ارتباط بین مردم و روحانیت را خراب کنند، خاطرنشان کرد: شبهات مطرح شده توسط برخی افراد در مورد بودجه‌های دولتی حوزه، برای این است که می‌خواهند راه ورود خمس به حوزه را ببندند و به تبع آن ارتباط بین مردم و حوزه را خدشه دار کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، ‌‌آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در حاشیه بازدید از رسانه حوزه، با بیان این‌که انقلابی بودن خط قرمز حوزه‌های علمیه است، بیان داشت: انقلابی بودن حوزه، یکی از مسائل …

حجت‌الاسلام رضا اسلامی گفت: کتاب «کاربرد قواعد استظهار در حل مسائل مستحدثه» در مرحله ارزیابی نهایی قرار دارد و پس از تایید نهایی منتشر خواهد شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام‌ والمسلمین رضا اسلامی، محقق و مولف «قواعد استظهار و کارآیی آن در فقه»، با بیان این مطلب که پروژه «کتاب کاربرد قواعد استظهار در حل مسائل مستحدثه»، ذیل کلان پروژه «اصول و قواعد فقه مسائل مستحدثه» در حال انجام است، گفت: قواعد استظهار بخشی از قواعد علم اصول است که ناظر به تنقیح ادله دلالت لفظی است و این مساله نیازمند بحث در خصوص مواردی مانند تشخیص وضع، اقسام …

شیخنا الاستاذ، آیت‌الله‌ تبریزی در کتاب اصولی دروس فی مسائل علم الاصول در ذیل مباحث، قواعد فقهی المیسور، نفی ضرر، الصحه، ید، فراغ و تجاوز، قرعه و… را مطرح می‌کنند. حتی در برخی از این قواعد، نظرات خاصی نیز مطرح می‌کنند که تا بحال مطرح نبوده است. اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله میرزا جواد تبریزی (ره)، اگرچه به ظاهر، فردی ساده و مرجعی معمولی و دارای مقلدین نه‌چندان زیاد به نظر می‌رسید، اما محبوبیت و مقبولیت علمی وی در حوزه‌های علمیه، هیچ‌گاه با میزان آشنایی مردم با وی همسان نبود. این مقبولیت تا آنجاست که شاید بتوان گفت اکثر اساتید فعلی …

استاد حوزه علمیه قم با اشاره به اهمیت فقه مسلمین در کشورهای غیراسلامی به ویژه با وجود مسائل مستحدثه تأکید کرد: باید محققانی در زمینه فقه مسلمین در کشورهای غیراسلامی تربیت شوند تا به این عرصه‌ها بیشتر پرداخته شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین ملک‌زاده، استاد حوزه علمیه، در مجموعه یادداشتی که برای ایکنا ارسال کرده است، به بحث «فقه برای مسلمانان در کشورهای غیراسلامی» و فرضیات و سؤالات مرتبط با این بحث پرداخته است؛ بخش نخست این یادداشت در ادامه از نظر می‌گذرد؛ سطوح سه گانه فقه فقه از لحاظ لغوی به معنای درک و شناخت است، …

جدیدترین اثر ‌‌حجت‌الاسلام والمسلمین ربانی بیرجندی استاد حوزه علمیه مشهد، با عنوان کتاب «مناهج المؤلفین فی الفقه المقارن (بین المذاهب الإسلامیه)» به زبان عربی منتشر و روانه بازار کتاب شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فقه مُقارَن یا فقه تطبیقی گونه‌ای از ارائه فقه می‌باشد که در آن، رویکردی فقهی به صورت تطبیقی نسبت به مسائل حلال و حرام از دیدگاه فقهای شیعه و اهل‌سنت و ایجاد موازنه میان آنها و ترجیح یکی از آنها با برهان و دلیل است. قدما از عرضه فقه با چنین رویکردی به«فقه الخلاف» یا «فقه الخلافیات» تعبیر می‌کردند که از دیر باز به عنوان یکی …

‌‌آیت‌الله نوری همدانی با اشاره به ضرورت استناد به آیات قرآن کریم در پژوهش‌های فقهی گفت: نیازمند ایجاد تحول در زمینه پژوهش‌های فقهی هستیم. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله حسین نوری همدانی در دیدار مسوولان مؤسسه موضوع شناسی فقهی با اشاره به اهمیت موضوع شناسی در مسائل فقهی گفت: امروز باید عده‌ای در زمینه موضوعات روز تحقیقات فقهی به عمل آورده و آنها را در اختیار مسلمانان و جامعه اسلامی قرار دهند. معظم له نخستین گام در زمینه موضوع شناسی فقهی را فقاهت دانست و اظهار داشت: اگر در زمینه موضوع شناسی فقهی، فقاهت نداشته باشیم نمی‌توانیم کار به جایی …

کتاب «الهدی، إلی الفرق بین الرجال و النساء» و کتاب «إیضاح الأحوال فی أحکام الحالات الطارئه علی الأموال» از تألیفات آیت‌الله‌ سیداحمد زنجانی (ره)، برای اولین بار بیش از ۷۰ سال پس از تألیف، به‌تازگی توسط انتشارات مرکز فقهی امام محمدباقر (ع) چاپ و منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دو اثر جدید از مرحوم آیت‌الله‌ سیداحمد زنجانی (والد معظم آیت‌الله سید موسی شبیری زنجانی)، با عناوین «الهدی، الی الفرق بین الرجال و النساء» و «ایضاح الاحوال فی احکام الحالات الطارئه علی الاموال» از سوی مرکز فقهی امام محمدباقر (ع) چاپ و عرضه شد. تبیین ۱۶۰ تفاوت فقهی میان زنان …

اختصاصی شبکه اجتهاد: هنوز مدت زیادی از تنش میان «حیدر حب الله» و آیت‌الله محسنی به واسطه چاپ کتاب «المعتبر من بحار الانوار» نگذشته بود که او به دعوت مدرسه بهاره تخصصی حدیث دفتر تبلیغات به مشهد آمد. نزدیکان وی خبر داده بودند که موضوع سخن وی، موضوع چالشی و جنجال‌برانگیز «اجتهاد النبی» است. البته در بنرهای دفتر تبلیغات عنوان عام تری مکتوب شده بود که شاید دلیل آن، همان جنجالی بودن تیتر «اجتهاد النبی» بود. این عنوان که از عالَم اهل تسنن سربرآورده است و مخالفت با عصمت رسول را با خود به همراه دارد و توجیه اجتهادات به …

اگر بینه را حجت شرعی تعبدی به ملاک ظن نوعی دانستیم، قاضی موظّف است همه‌جا مطابق آن حکم کند ولو اینکه در برخی موارد به جهت وجود قرائن مخالف، نسبت به صحت مفاد بینه مردد شود؛ اما اگر بینه را به‌عنوان طریق حصول وثوق فرض کنیم، قاضی زمانی باید به بینه حکم کند که نسبت به صحت مؤدای آن اطمینان شخصی یابد؛ ازاین‌رو چه‌بسا نتواند به بینه اکتفا کند، بلکه ناچار شود از مراکز ثبتی استعلام کرده و شواهد دیگر را بررسی نماید تا با کمک آن‌ها، به اطمینان نائل آید. اختصاصی شبکه اجتهاد: در هر حکومتی همواره قضاوت در …

کتاب «تکوین نهاد مرجعیت تقلید شیعه» نوشته محسن صبوریان توسط پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، به‌تازگی چاپ و منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «تکوین نهاد مرجعیت تقلید شیعه» متکفل بررسی تحولات روحانیت شیعی در دوران متأخر، با تأکید بر تحولات اجتماعی این نهاد است. این کتاب، روند تحولات نهاد روحانیت در سایه تحولات نهاد مرجعیت و ذیل تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی ایران، از آغاز قاجار تا پایان دوره پهلوی اول در ۱۳۲۰ خورشیدی را، بررسی می‌کند. در این دوره، تحولات نهاد روحانیت در سایه روند تمرکز فزاینده در نهاد دولت سنجیده شده که این روند، شکلی ناگزیر …

رئیس شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی با بیان این که امام صادق (ع) بزرگ پرچمدار تقریب و وحدت جامعه اسلامی است عنوان کرد: در زمان امام صادق (ع) شبهات زیادی در جامعه مطرح بود و انشعابات مذهبی و فرقه‌های گوناگونی ایجاد شده بود؛ لذا ایشان در شرایط حساس تاریخی باید گوهر دین را از گزند شبهات حفظ می‌کردند و در عین حال باید مانع ایجاد تفرقه در جامعه اسلامی می‌شدند لذا امام صادق(ع) تربیت شاگردان و پاسخگویی علمی به شبهات را به عنوان راه‌کاری برای حفظ گوهر دین و همچنین جلوگیری از ظهور تفرقه برگزیدند. به گزارش شبکه …

این نوشتار در پی آن است که الگوی پیشنهادی برای روابط گوناگون مسلمانان در این نامه را بکاود و ضمن استخراج و معرفی آن، کارآمدی آن را برای الگو قرار گرفتن از سوی همه مسلمانان در جهان معاصر بنمایاند. شبکه اجتهاد: در نگاهی کلی می‌‌‌‌‌‌توان آموزه‌‌‌‌‌‌های دینی را به دو دسته آموزه‌‌‌‌‌‌های مرتبط با ساحت اندیشه و آموزه‌‌‌‌‌‌های مرتبط با ساحت رفتار تقسیم کرد. آموزه‌‌‌‌‌‌های دسته نخست آموزه‌‌‌‌‌‌هایی هستند که در بردارنده گزاره‌‌‌‌‌‌هایی در باره عالم هستی و مراتب آن مانند عالم ماده و عالم مجردات و ویژگیهای این جهان و آن جهان و در یک کلام مجموعه هست و …

شبکه اجتهاد: شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر در ویدئویی که به نمایش گذاشته می‌شود حدیثی تاثیرگذار از امام جعفر صادق (ع) را ذکر می‌کند.

شبکه اجتهاد: عصر امام صادق علیهم السلام را از جهاتی می‌توان عصر تعلیم و تربیت شاگردان فاضل و ساماندهی تشکیلات مرجعیت شیعه و فقاهت فقهاء نامید. دوران امامت حضرت باقر و امام صادق علیهما السلام مصادف با شکسته شدن فضای تحریم چندین ساله نقل و ضبط احادیث، سقوط سلسله بنی‌امیه و آغاز حکومت عباسیان شد و تا حدودی فضای باز علمی و سیاسی در جامعه حاکم گردید. این دو امام همام از این فرصت تاریخی، بهره مناسب بردند و در پی نیم قرن (۱۴۸ ـ ۹۴ه‍‌) تلاش و اهتمام کم‌نظیر، عالمان، فقیهان و دانشمندان بسیاری در مکتب اهل‌بیت (ع) پرورش …

شبکه اجتهاد: بیست و پنجم شوال یادآور سوگمندیِ سترگِ جامعه دیرپای شیعی در نیمه قرن دوم هجری است که به تازگی در عهد پنجمین و ششمین امامش با عمق معارف دینی و مذهبی‌اش آشنا شده بود. پیش از آن، آنچه در دید و فرادید بود بیشتر، شور انقلابی بود و عواطف پاک انسانی؛ تفضیل این صحابی بر آن صحابی بود یا صرفا به قدرت رساندن شایستگان. کسانی هم البته در کار چهره پردازیِ ماورائی از اولیای برگزیده خدا بودند. راه ناهمواری که صادقین علیهماالسلام پیمودند، به مراتب، سخت تر از تاسیس یک جامعه یا دولت یا حتی یک دین و …

در بازگشت از عتبات، توقفی اجباری در هویزه به الزام حاکم آن دیار داشته و بعدازآن توفیقی اجباری در شوشتر به الزام مردمان آن برای تبلیغ دین داشت. بعد از رجوع به اصفهان و ادامه کرسی درس، نامه‌های فراوانی از اهالی شوشتر و هویزه دریافت کرد که وی را به شهر خود فرامی‌خواندند. درنهایت در سال ۱۰۷۹ قمری، به دعوت حاکم خوزستان، فتحعلی خان رهسپار شوشتر گردید. اختصاصی شبکه اجتهاد: به مناسبت سالروز درگذشت، مرحوم سید نعمت‌الله جزایری، گذری اجمالی بر زندگی وی کردیم. تلاش بر آن بود تا نکات و بزنگاه‌های زندگی فقیه جزایری مطرح گردد تا از آشنایی …

ارتباط با حاکمان بعد از تفوق علمی بوده است؛ همه مناصب، آنچه را که از ارتباط با حکام بوده یا پذیرش احکام و پذیرش منصب از حاکمان را قبول کرده است. در اصفهان در کنار علامه مجلسی، علامه مجلسی را به‌عنوان مرجع مردم اصفهان پذیرفته و خودش را نه مطرح ‌کرده و نه عهده‌دار مسئولیتی، تنها عهده‌دار تدریس بوده است. ولی بعد از آن‌که وارد خوزستان شد، این خلأ را احساس کرده و به خاطر پوشش خلأ، مناصب را به‌عهده می‌گیرد. به تمام معنا می‌توانیم بگوییم، سید از مصادیق «ان الذین آمنوا ثم استقاموا فلا خوفٌ علیهم و لا هم …

نخستین شماره دوفصلنامه «فقه دولت اسلامی» از سوی موسسه تحقیقات و مطالعات اسلامی فتوح اندیشه در آینده نزدیک منتشر می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام محمدرضا پیری، معاون پژوهش مؤسسه فتوح اندیشه از انتشار نزدیک دوفصلنامه فقه دولت اسلامی با مدیر مسئولی حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر احمد رهدار خبر داد و گفت: این مجله، نخستین مجله در حوزه فقه دولت اسلامی در ایران است که نسبت به مجلات هم‌سوی خود دارای مزیت‌های نسبی است. وی در ادامه افزو: دو مجله «دولت‌پژوهی» و «مطالعات حقوقی دولت اسلامی» به موضوع دولت اسلامی اختصاص یافته است؛ مجله «دولت پژوهی» در پاسخ به پیشرفت‌های …

برخی از نحله‌ها وجود دارند که رویکرد حداکثری به حقوق بشر دارند؛ یعنی رویکرد حقوق بشری بر فقه آن‌ها حاکم است. این جریان فکری رویکردی حداکثری به عرف دارد. به این معنا که رویکرد فقهی آن‌ها به سمت عرفی شدن و سکولار شدن پیش می‌رود. رویکرد این جریان نسبت به مقوله فقه، خطرناک است. چون این جریان با رویکرد حداکثری نسبت به حقوق بشر جهانی و بنای عقلا، مقوله فقه را از ذات خود تهی می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سید سجاد ایزدهی رئیس پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفتگویی به بررسی جریان‌های …

ضعف حوزه‌‌‌های علمیه، ضعف نظام اسلامی را رقم‌‌ می‌زند که از خواسته‌‌‌های دشمن است که هم حوزه و هم نظام را اگر‌‌ نمی‌توانند از نظر فیزیکی تضعیف کنند از نظر برخوردی کاری کنند که به آن بهای کافی داده نشود؛ امروز در تلاش هستند که امثال این شخصیت‌‌‌ها مثل شهید مطهری بدون ترور فیزیکی از صحنه‌‌‌های علمی و اجتماعی نظام بیرون بروند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمد واعظ موسوی رییس انجمن علمی ارتباطات و تبلیغ حوزه علمیه قم، استاد سطح عالی و درس خارج فقه، خارج اصول و تفسیر در حوزه علمیه قم است. وی در دوره …

شبکه اجتهاد: روش اجتهاد «روایت محور و فقاهت مدار» روشی است که ما طی هفت سال گذشته آن را مبنای کار فقهی خود قرار داده و تدریس خارج فقه را با بازخوانی روایات وسائل الشیعه بر مبنای آن دنبال کرده‌ایم. از جمله برکات این روش توجه به مسائل مستحدثه است. یکی از نمونه‌‌‌های آن حقوق زندانیان است. گرچه زندان پدیده جدیدی نیست و سالیان متمادی قدمت دارد، اما مباحثی همچون حقوق مادی و معنوی زندانیان و چگونگی تعامل حکومت اسلامی با آنان را‌‌ می‌توان از جمله مسائل مستحدثه در این زمینه دانست. رعایت حرمت زندانی، احسان و نیکی نسبت به …

شبکه اجتهاد: چندی قبل آیت‌الله محمد جواد فاضل لنکرانی در پایان دروس خارج فقه خود اظهاراتی بیان داشت که برخی واکنش‌‌‌های حوزوی را به دنبال داشت. رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) گفت: کسی شیخ انصاری را تخطئه کند به طریق اولی امام خمینی (ره) را تخطئه خواهد کرد. حجت‌الاسلام اکبرنژاد مدیر موسسه فقاهت و تمدن سازی در واکنش به این اظهارات گفت: شما که اصرار بر مکاسب دارید دست کم چرا این حقیقت را نمی‌پذیرید که مکاسب -علی فرض مطلوبیته- کتاب تخصصی است و اهل خودش را می‌خواهد و نباید برنامه الزامی همه طلبه‌ها باشد؟ در ادامه حجت‌الاسلام اهری …

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی وجود سازمان ارتباطی میان حاکمیت و حوزه علمیه را برای استفاده از ظرفیت‌‌‌های یکدیگر ضروری دانست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعباس موسویان، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفت‌و‌گویی، با اشاره به رابطه متقابل حوزه علمیه و نظام اسلامی گفت: پس از آن که امام خمینی (ره) به درستی نظریه ولایت فقیه را بیان کردند، اجرایی شدن آن در جامعه نیازمند شؤونات مختلفی اعم از سیاسی، فرهنگی اقتصادی و هنری است که تا به امروز نیز به درستی بیان نشده اند. عضو شورای فقهی بانک مرکزی ادامه …

رئیس بنیاد فقهی مدیریت اسلامی گفت: فردی که می‌خواهد فقه‌اش در خدمت نظام باشد باید بداند که تنها افتاء و استفتاء نیست. چون این فقه غیر نظام می‌شود بلکه فقیه موظف است نظام اقتصادی، اداری، تربیتی، هنری و… را ارائه دهد. فقه نظام با استنباط نظامات ایجاد می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد سیدصمصام الدین قوامی، رئیس بنیاد فقهی مدیریت اسلامی، درباره فقه نظام بیان کرد: فقه نظام به معنای فقهی است که در خدمت نظام باشد. اکنون یک نظام جوان دینی و اسلامی مبتنی بر مبنای عصمت و طهارت (ع) و شرع مقدس به وجود آمده که در رأس …

یک نویسنده حوزوی اظهار کرد: ما نیازمند بحث‌های اصول تخصصی هستیم، بحث‌های سیاسی و حکومتی که اصول فقه خاص خود را می‌طلبد چون در این صورت می‌توان تبیین جدیدتر و دقیق‌تری داشت. ما اصول فقه لازم بر موضوعات تخصصی را نیازمندیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی ابوطالبی، استادیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در گفت‌وگو با مفتاح، با بیان این‎که تخصصی شدن فقه می‌تواند به اشکال مختلفی صورت گیرد، اظهار کرد: حتی نوع تقسیم‌بندی نیز جای کار دارد. وی افزود: تخصصی شدن فقه را نمی‌توان لزوماً به یک معنا تعبیر کرد. چون گاهی تقسیم فقه به …