اجتهاد و اصول فقه

شبکه اجتهاد: (۱) قوانین ثابت و جامعه متحول: هدف از تشریع قوانین اجتماعی آن است که زندگی اجتماعی پا بگیرد و جامعه از کشمکشهایی که آن را به سوی نابودی می کشاند، در امان باشد. از این رو، قوانین اجتماعی فقط از این جهت، مطلوب است که وسیله ای است برای ایجاد امنیت در زندگی اجتماعی و نظم بخشیدن به آن و مانعی است برای اضمحلال جامعه. بنابراین، میان قوانین اجتماعی و واقعیتهای موجود در جامعه و نیازهای آن رابطۀ نزدیکی وجود دارد. بر این اساس، تحولات اجتماعی، و دگرگونی مقتضیات، تغییر قوانین اجتماعی را به دنبال خواهد داشت و …

از همان ابتدا شهرت یافت که درس آقای خمینی سیاسی است و عده‌ای، شاگردان انگشت‌شمار او را تخطئه کردند. برخی هم می‌گفتند حاج آقاروح‌الله استاد فلسفه است؛ او را به فقه و اصول چه کار! به گزارش شبکه اجتهاد،‌ کتاب «الف لام خمینی» اثر هدایت‌الله بهبودی که انتشارات موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی آن را منتشر کرده و برای نخستین بار در سی و یکمین نمایشگاه کتاب تهران به دست علاقه‌مندان رسید، اثری روان و خوش‌خوان از کودکی بنیانگذار جمهوری اسلامی تا چند ماه پس از انقلاب اسلامی است. در این گزارش، بخش‌هایی از خاطرات هجرت آیت‌الله بروجردی به قم …

سید هبه الدین همراه روحانیان بزرگی چون شیخ الشریعه اصفهانی، میرزا مهدی فرزند آخوند خراسانی و سید مصطفی کاشانی پرچم مقدس بارگاه امام علی(ع) برداشته و در میان شعارهای پیوسته مردم به سمت جبهه روان شدند. شبکه اجتهاد: در ماه مبارک رجب ۱۳۰۱ قمری در سامرا کودکی دیده به جهان‌‌ می‌گشاید که نامش را محمدعلی و لقبش را هبه الدین‌‌ می‌نهند. آموزش رسمی هبه الدین از ده سالگی آغاز شد. فرزند پیر پارسای سامرا در مدتی کوتاه، صرف، نحو، معانی، بیان، بدیع، حدیث، درایه، رجال، فقه و اصول، تاریخ، هیئت، حساب و هندسه را در کربلا به پایان رسانده و …

شبکه اجتهاد: یکی از مهم‌ترین فعّالیّتهای حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در سالهای قبل از انقلاب و در دوران مبارزه برای شکل‌گیری حکومت اسلامی، برگزاری جلسات تبیین و تفسیر آیاتی از قرآن کریم بود که در آن به معرفی اسلام ناب برای قشرهای مختلف خصوصاً جوانان انقلابی می‌پرداختند. در واقع میتوان گفت هسته‌های مقاوم و استوار نهضت محصول همان جلسات و جلسات مشابهی بود که توسط حلقه‌ی یاران حضرت امام (ره) در نقاط مختلف تشکیل میشد و با معرّفی اسلام واقعی، روح مبارزه و تلاش برای برپایی حکومت اسلامی را در دل و جان جوانان بر می‌انگیخت. پس از گذشت یکسال از …

شبکه اجتهاد: شیخ محمد سند داری سه شخصیت علمی، انقلابی و متخلق است، او از اساتید برجسته درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه نجف اشرف، مبارز انقلابی مؤثر در شیعیان و انقلاب بحرین و به عنوان یک استاد متخلق، سال‌های سال است که آموخته و می‌‌آموزد. او از اساتید صاحب سبک است که در سلوک اجتماعی نیز از تواضعی مثال زدنی برخوردار است. در ادامه سلسله بحث‌ها درباره مکتب نجف، متن گفت‌وگوی تفصیلی شفقنا با ‌آیت‌الله شیخ محمد سند در پی می‌‌آید: با نگاه به تاریخ حوزه علمیه نجف اشرف شاید بتوان متوجه تمایزات و ویژگی‌هایی شد و با …

شبکه اجتهاد: جامعه المصطفی العالمیه، سازمانی مرکب از مرکز جهانی علوم اسلامی و سازمان مدارس خارج کشور، و متولی آموزش و تربیت غیرایرانی‌‌‌ها در داخل و خارج کشور است. این مجموعه، طبق اساسنامه خود، به ‌‌‌دنبال تربیت دین‌شناسان، تعمیق اندیشه‌‌‌‌های اسلامی و گسترش آموزه ‌‌‌های اسلام ناب محمدی (ص) است و در سیاست‌‌‌هایش، بر «احترام به قلمرو مذاهب اسلامی، بر اساس سیاست انسجام و وحدت اسلامی» تصریح کرده است. ازآنجاکه بدنه اصلی جامعه المصطفی را حوزویان قمی و مشهدی و اصفهانی تشکیل می‌‌‌دهند، طبیعی است که اندیشه حاکم بر حوزه‌‌‌‌های ایرانی، در این مجموعه نیز جاری شده است. لذا هرآنچه …

شبکه اجتهاد: کتاب «ماهیت و الزامات فقه پیشرفت (درآمدی بر فلسفه فقه نظام اجتماعی پیشرفت‌گرا)» نوشته حجت‌الاسلام دکتر امین‌رضا عابدی‌نژاد، شنبه هفته جاری در نمایشگاه قرآن رونمایی شد. این کتاب را حجت‌الاسلام دکتر امین‌رضا عابدی‌نژاد تألیف کرده است. او همزمان با تحصیلات حوزوی، در موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) تا درجه دکترای فلسفه تطبیقی پیش رفته است. کتاب فقه پیشرفت او حاصل تحقیقات او در زمینه فلسفه فقه نظام یا فقهی است که رویکرد تمدن‌ساز دارد و موضوع رساله دکترای او نیز در همین زمینه بوده است و توسط انتشارات موسسه امام خمینی (ره) منتشر شده است. به …

رئیس موسسه فهیم با اشاره به حساسیت جهاد ابتدایی گفت: برداشت «جهاد ابتدایی» از آیات قتال معرکه آراء مفسران و مجتهدان در گذشته و دوره معاصر بوده و هست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین کاظم قاضی‌زاده، رئیس موسسه پژوهشی ـ فرهنگی فهیم و استاد حوزه علمیه در سلسله جلسات تحلیل آیات جهادی قرآن کریم در این موسسه به آراء مختلف در مورد بحث جهاد ابتدایی و دفاعی اشاره کرد و گفت: برخی معتقدند که می‌توانیم جهاد ابتدایی علیه غیرمسلمین داشته باشیم که در این صورت یا اسلام را خواهند پذیرفت و اگر نپذیرفتند باید جزیه بدهند و اگر هیچ‌کدام …

پس از اینکه آقای حکیم از دنیا رفتند، امام به همه پیغام داد که من راضی نیستم هیچ کسی از مرجعیت من تبلیغ کند. امام برای زعامت حوزه علمیه نجف که ‌آیت‌الله خویی و قبل از ایشان ‌آیت‌الله حکیم بود، احترام قائل بود. در موارد دیگر هم امام این احترام را حفظ کردند. وضعیت امام قبل و بعد از آقای حکیم همواره رو به رشد و تحسین بود، هیچ وقت امام در نجف افول نکرد. امام شهریه‌ها را بالا بردند و فرمودند هر یک عمامه به سری که در خیابان در مقابل رژیم بعث عراق راه می‌‌رود مانند تانکی می‌‌ماند …

حجت‌الاسلام علی رحمانی سبزواری، مقابله با افکار افراطی اخباری‌گری را هدف اصلی خود از نگارش این مقاله عنوان کرد و گفت: مع الاسف تفکّر اخباری‌گری از نوع افراطی آن امروز در حوزه علمیه قم وجود دارد و برخی از آن‌ها که از مشاهیر قم هستند به کلّی علم اصول را قبول ندارند و مجتهدین را تکفیر می‌کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست ارائه مقاله نقش امامان اهل بیت (علیهم السلام) در پایه‌گذاری و گسترش دانش اصول، ساعت هفت بعد از ظهر پنج‌شنبه ۲۰ اردیبهشت‌ماه به همّت کمیته علمی کنگره بین المللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی در …

کتاب «نگاهی به دیدگاه‌های فرهنگی، اجتماعی، اخلاقی، سیاسی و سبک زندگی آیت‌الله سید علی حسینی سیستانی»، گفتار، کردار و روش فکری این مرجع تقلید شیعیان را به تصویر می‌کشد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «نگاهی به دیدگاه‌های فرهنگی، اجتماعی، اخلاقی، سیاسی و سبک زندگی آیت‌الله‌ سید علی حسینی سیستانی» با گردآوری و تدوین سید محمد غضنفری، از سوی انتشارات ایده نو منتشر شده است. این کتاب در سه فصل به «تبیین دیدگاه‌های فرهنگی – اجتماعی در دیدار با شخصیت‌ها و مسئولین مختلف»، «دیدگاه‌های اخلاقی و سبک زندگی آیت‌الله سیستانی» و «نگاهی به دیدگاه‌های سیاسی و نقش آیت‌الله سیستانی در عراق» …

شبکه اجتهاد: نقش شهید ‌آیت‌الله سید محمدباقر صدر در تحکیم پایه‌های حرکت پیروزمند اسلامی و سهم به سزای او در پایه گذاری این حرکت در دو بعد فکری و عملی در جهان اسلام به ویژه عراق قابل انکار نیست، تا آن جا که نهضت اسلامی را با خون پاک خویش مزین ساخت و با اقتدا به جدش سید الشهدا(ع) او نیز به حق سید شهدای دوران خویش بود. از این رو پرداختن به تمام ابعاد عظمت این عالم ربانی در چنین بررسی مختصری نمی‌گنجد، اما با این وصف، نمی‌توان از بیان بارزترین ویژگی‌های مکتب علمی و فکری که او پایه …

نظریه «اصالۀالوثاقۀ» در پی اثبات این است که اصل بر راست‌گویی مؤمن است و دروغ‌گو‌بودن آن نیاز به اثبات دارد البته اعتماد بر گفتۀ انسان راست‌گو پس از این است که عدم خطای او در گفتار هم ثابت گردد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حمید درایتی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد در هفته دوم «گفتمان معرفت» مرکز تحقیقات اسلامی (وابسته به آیت‌الله شیخ مصطفی اشرفی شاهرودی)، در جمع اساتید، فضلا و طلاب حوزه علمیه، به تبیین نظریّۀ «اصالۀ الوثاقۀ» پرداخت. در ادامه گزارشی از ارائه استاد درایتی فرارویتان قرار می‌گیرد. تبیین مدّعا: متأخرین از فقهاء بر …

استاد حوزه علمیه قم معتد است مدیریت فقهی نداریم، بلکه فقه الاداره داریم. زیرا فقه یک دانش، اجتهاد یک روش و اصول یک ابزار است و تنها راه دسترسی محلی به مدیریت اسلامی، روش اجتهاد است. یعنی جز روش اجتهادی راهی به مدیریت اسلامی نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید صمصام الدین قوامی، رییس بنیاد فقهی مدیریت اسلامی در نشستی که از سوی دبیرخانه مفتاح برگزار شد به بررسی مبانی مدیریت اسلامی پرداخت و بیان کرد: مدیریت از لحاظ آکادمیک در غرب متولد شد ولی از لحاظ علمی متعلق به مسلمانان است که متأسفانه نتوانستیم آن را به …

اختصاصی شبکه اجتهاد: استناد و توجه دادن قدمای فقهای شیعه به روایات عامه و اهل سنت با چه انگیزه‌ای بوده است؟ با بررسی چگونگی عملکرد قدمای فقهای شیعه پاسخ آشکار می‌گردد و آن اینکه سید مرتضی و شیخ طوسی در مقام توجه دادن عامه به روایتی که در منابع آنها وجود دارد، استدلال می‌کنند؛ نه اینکه در مقام استناد و استنباط استدلال کنند! بنابراین استناد فقهای بعد از شیخ طوسی به روایاتی مانند «عَلَى الیَدِ مَا أخَذَتْ حَتَّى تُؤدِّیهِ» و «الخراج بالضّمان» و.. از روی اعتماد به برخی از فحول پیشین بوده است و این در حالی است که از …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام علیرضا پیروزمند قائم‌مقام فرهنگستان علوم اسلامی در گفتگویی در ارتباط با قابلیت‌های پاسخگویی فقه موجود به مسائل و موضوعات نوپدید پرداخت. او معتقد است فقه سنتی پاسخ مسائل نوپدید را در عرصه‌های مختلف داده و مکلف را بلاتکلیف رها نکرده. اگرچه باید با تلاش بیشتر و البته در طول زمان لازم است منطق تفقه به سمت کامل‌تر شدن حرکت کند. اجتهاد: با توجه به چالش‌های پیش‌روی فقه آیا فقه سنتی توانسته به آن‌ها پاسخ دهد؟ پیروزمند: فقه سنتی از یک استواری و صلابت مثال زدنی برخوردار است که محصول صدها سال تلاش مجاهدگونه فقهای معظمی است …

رئیس انجمن علمی ارتباطات و تبلیغ حوزه علمیه قم با بیان اینکه حوزه علمیه قم تا نقطه مطلوب فاصله دارد، گفت: برای اینکه حوزه و نظام بتوانند وظایف متقابل خود را به خوبی انجام دهند باید از فرهیختگان و نخبگان حوزوی در مسئولیتها استفاده کنیم که متاسفانه در برخی موارد دیده می‌شود، مناصب توسط کسانی تصدی می‌شوند که شایستگی لازم علمی و عملی را ندارند و وجاهت حوزه را خدشه دار می‌کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت الاسلام والمسلمین سیدمحمدکاظم واعظ موسوی به اهمیت فقه در حوزه‌های علمیه اشاره کرد و به شفقنا گفت: خداوند در آیه ۱۲۲ سوره توبه …

سلسله نشست‌های «نقد و بررسی ایده‌های بدیل در حوزه تقریب مذاهب» به همت اندیشکده مرصاد و با همکاری مجمع جهانی تقریب مذاهب با حضور کارشناسان در محل پژوهشگاه مطالعات تقریبی قم برگزار شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در اولین نشست، آقایان محمدعلی میرزایی و محسن حسام مظاهری به ارائه نظریات خود پرداخته و آقایان دکتر مهدی فرمانیان و دکتر امداد توران نظریات آنان را نقد و بررسی کردند. حجت‌الاسلام محمدعلی میرزایی در این نشست با بیان اینکه باید با اتخاذ رویکردی تمدنی «اتحاد جهان اسلام» را جایگزین ایده «تقریب مذاهب» کنیم، روندهای جاری در حوزه تقریب مذاهب را ناقص و …

شبکه اجتهاد: شب‌های ماه مبارک رمضان ماه رحمت و مغفرت و ماه نزول قرآن فرصتی مناسب برای مذاکرات علمی و خوشه چینی از محضر عالمان ربانی است. از این رو، طبق رسم دیرینه حضرت آیت‌الله سید موسی شبیری زنجانی در شبهای ماه مبارک رمضان، جلسات علمی معظم‌له با حضور علما، اساتید، طلاب و فضلای حوزه در بیت ایشان برگزار می‌شود و استاد برجسته حوزه علمیه قم در این محفل علمی به سؤال‌های متعدد فقهی، اصولی و رجالی حاضرین پاسخ می‌دهد.

در این کنگره بذری کاشته شده است که باید آن را به درخت تنومندی تبدیل کنیم تا دنیای اسلام از میوه‌های این درخت استفاده کند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیین تجلیل از دستاندرکاران نخستین کنگره بین‌المللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی پنجشنبه شب با حضور حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی، آیت‌الله مرتضی مقتدایی عضو شورای عالی حوزههای علمیه، آیت‌الله محمدعلی تسخیری مشاور رهبر انقلاب در امور جهان اسلام، آیت‌الله محمدحسن اختری دبیرکل مجمع جهانی اهلبیت(علیهم السلام) و حجت‌الاسلام والمسلمین سید علی قاضی عسکر نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت در مدرسه علمیه امام کاظم(علیه السلام) برگزار …

شهرت خصوصاً «شهرت فتوایی» از بحث‌های چالش‌زا است، زیرا برخی توجه به آرای گذشتگان و ارج نهادن به نظریات پیشینیان را نوعی ایستایی و جمود می‌پندارند که فقه را از آن پویایی و انعطاف باز می‌دارد؛ درست از این منظر است که مسئله شهرت اهمیت خاصی می‌یابد. حال باید دید حد و اندازه اهمیت شهرت تا چقدر است؟ آیا موجب برتری نظریه مشهور بر دیگر آرا و نظریات می‌شود؟ آیا می‌توان تنها به سبب شهرت، یک نظریه را بر دیگر آرا و نظریات ترجیح داد؟ آیا در نقد و بررسی آرا نباید به هیچ وجه تحت تأثیر رأی و نظر …

 متأسفانه چون برای حوزه علمیه قم هزینه نکرده‌ایم، خودبه‌خود اثر ضدتقریبی این نهاد در ارتباط ما با جهان اسلام تأثیر گذاشته است. بزرگان حوزه را نتوانسته‌ایم وسط تقریب بیاوریم؛ بزرگان اهل سنت هم نیامدند؛ یا به این دلیل که این طرف آن‌چنان جایگاهی نداشته، یا به این دلیل که بزرگان حوزه ما حرف‌های تندی زده‌اند که باعث شده بزرگان آن طرف هم موضع بگیرند؛ نمونه‌های بسیاری می‌توانیم مثال بزنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام دکتر مهدی فرمانیان، رئیس دانشکده مذاهب دانشگاه ادیان و مذاهب و از فعالان عرصه تقریب در گفتگویی صریح با رسائل به بررسی عملکرد نهادهای حوزوی در …

مجموعه آثار آیت‌الله شیخ علی‌اکبر سیفی مازندرانی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم در قالب نرم افزار به‌تازگی از سوی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) تولید شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، متن ۳۰ عنوان کتاب در ۴۷ جلد از آثار آیت‌الله شیخ علی‌اکبر سیفی مازندرانی به زبان عربی و فارسی، در موضوعات: تفسیر، عقاید، کلام، اصول فقه، فقه استدلالی، درایه و رجال؛ در این نرم افزار قرار دارد. در این نرم‌افزار کتاب‌هایی آثاری چون: «بدایع البحوث فی علم الأصول (۱۰جلد)»، «الأمر بالمعروف والنهی عن المنکر»، «فقه الربا»، «دروس فی القواعد التفسیری‌‌ه (۳ جلد)»، «مبانی الفقه الفعال فی …

چهل‌و‌ششمین شماره از فصلنامه «اجتهاد و نوآوری» ویژه مسائل مربوط به اجتهاد و فقه اسلامی، در ۳۶۶ صفحه به سردبیری شیخ حیدر حب‌الله متفکر و استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، در بیروت منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، این فصلنامه به دو بخش کلی پژوهش‌ها و دیدگاه‌ها تقسیم شده است. در سخن سردبیر، در خصوص مفهوم تجلی زمانی در سیره عقلائی مطالبی توسط حیدر حب الله ارائه شده است. در بخش پژوهش‌ها شاهد سیزده عنوان مقاله به شرح ذیل هستیم: – عادلانه بودن طلاق استبدادی، یا پرسش عدالت در خصوص استبداد مرد در طلاق، نوشته محسن موسوی …

شبکه اجتهاد: سلسله نشست‌های رجال پژوهی با حضور آیت‌الله شیخ مهدی مروارید عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان و استاد مطرح خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد و دکتر سید علیرضا حسینی شیرازی، مدیر گروه رجال مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی‌ و مؤلف کتاب «اعتبارسنجی احادیث شیعه»، به همت معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان در مدرسه علمیه آیت‌الله خویی (ره) مشهد در حال برگزاری است.

عضو هیأت علمی پژوهشکده فقه و حقوق در نقد مقاله «نقش عدالت در قانون‌گذاری در حکومت اسلامی»، گفت: در جایی که بتوان حکم ثانویه پیاده کرد که دیگر قانون گذاری بر خلاف شرع نشد، و اگر این عنوان ثانوی نتوانسته حکم شرع را تغییر دهد، و حکم شرعی سر جایش هست، خوب قانون گذاری هم‌ نمی‌تواند بر خلاف آن باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «نقش عدالت در قانون‌گذاری در حکومت اسلامی» به همت پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی روز یک شنبه ۲۳ اردیبهشت در محل این پژوهشگاه برگزار شد. در این نشست علمی حجت‌‌الاسلام …

در آیات کریمه داریم «یا ایها الذین آمَنوا آمِنوا»، این ایمان دوم که امر به آن می‌شود همان ایمانِ طاعه الرسولی و طاعه الامامی است که وحدت نتیجه قهری آن است. بر اساس این اصل آن کسانیکه دم از اختلاف بزنند از دائره ایمان خارج می‌شوند و ایمان در جامعه اسلامی همیشه با وحدت تلازم دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، اولین جلسه درس خارج فقه تقریب آیت‌الله اراکی دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در پژوهشگاه مطالعات تقریبی برگزار شد. مشروح سخنان آیت‌الله اراکی در ذیل آمده است: اصول کلی فقه تقریب؛ {المبادئ العامه لفقه التقریب} اصل اول؛ وجوب وحدت …

معنای وحدت میان شیعه و سنی این نیست که به شیعیان بگویی عقیده اهل سنت را بپذیرند و به سنی بگوییم که شیعه بشوند، اتحاد این است که با یکدیگر دشمنی نورزیم. ‌ای دانشمندان و سردمداران اسلام کوشش کنید تا مسلمانان با یکدیگر متحد شوند. شبکه اجتهاد: در سال ۱۳۵۰ قمری ۱۵۰ نفر از شخصیت‌های سیاسی و مذهبی کشورهای مسلمان از سراسر دنیا، در کنگره جهانی اسلام، گرد آمدند. مفتی بیت المقدس از سوی مجلس اعلای فلسطین، کاشف الغطاء را هم به شرکت در این گردهمایی فرا خواند. این در حالی بود که فلسطین هنوز اشغال نشده بود و بیش …

امروز وقتی از فقه مقارن می‌گویند، درواقع به‌عنوان یک متد مطرح است. در دوران ما فقه مقارن را به‌عنوان یک دانش نگاه نمی‌کنند، به‌عنوان یک روش استفاده می‌شود. طرفدارانی مثل شاگردان آیت‌الله بروجردی دارد و در نجف، قم و مشهد هم مخالفینی دارد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست استاد حوزه علمیه قم در نشست تخصصی «فلسفه فقه مقارن» که از سوی مرکز تخصصی آخوند خراسانی، چندی قبل در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد، اظهار کرد: فلسفه فقه مقارن مفهومی پر اثر اما کم مطرح‌شده است. بحث‌های مختلفی دارد، این موضوع را یک آغاز حساب کرده، …

شبکه اجتهاد: احکام شرعی، قوانین دینی هستند که خواست و اراده خداوند را نشان داده و وظیفه عملی انسان را مشخص می‌کنند و فقه، علم به احکام شرعی از رهگذر ادله تفصیلی است. این تعریف به آن‌چه (عملیه الاستنباط) نامیده شده، نظر دارد. عملیات استنباط، به دست فقیه برای دست‌یابی به حکم شرعی انجام می‌گیرد؛ عملیاتی که در آن با استفاده از علوم مختلفی همچون اصول فقه، رجال، ادبیات عرب ادله شرعیه مورد بررسی دقیق قرار می‌گیرد تا حکم شرعی از آن‌ها استنباط شود. همان‌گونه که گفته شد، عمل استنباط، کوششی برای فهمیدن کتاب و سنت است. به تعبیر بهتر …