استاد خارج فقه حوزه علمیه مشهد با تأکید بر تحقیق و پژوهش در زمینههای گوناگون خواستار تلاش علمی به صورت مقارن و تطبیقی شد و گفت: در پژوهشها به مسائل حقوق بینالملل و مسائل بین الادیانی بپردازید و تولیدات ارزشمند و قابل اعتنا خود را به زبان عربی تدوین کنید. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله اشرفی شاهرودی استاد خارج فقه …
Read More »اجتهاد و اصول فقه
گزارش تصویری/ وداع با پیکر آیتالله واعظ زاده خراسانی
شبکه اجتهاد: مرحوم آیتالله شیخ محمد واعظ زاده خراسانی، محقق و متفکر اسلامی معاصر، استاد دانشگاه فردوسی مشهد، مؤسس دانشگاه مذاهب اسلامی و نخستین دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی بود در سن ۹۱ سالگی دار فانی را وداع گفت. عکس: محمد آریا
Read More »تولید علوم انسانی اسلامی؛ رسالت مجتهدان متخصص
حجتالاسلام رشاد با تأکید براینکه تولید علوم انسانی اسلامی رسالت مجتهدان متخصص است، گفت: با این وجود در قلمرو تفقه و اجتهاد و تعلیم و تعلم فقه و اصول دچار کاستیهای بسیاری هستیم که اجازه نمیدهد هر که وارد آنها میشود مولد علم شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین علیاکبر رشاد، رییس پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی پنجشنبه گذشته …
Read More »درسنامه اختصاصات فقهی شیعه منتشر شد
این کتاب در شانزده درس به بررسی ویژگیهای مکتب فقهی اهلبیت(ع) میپردازد و اشاراتی نیز به ویژگیهای فقهی مکتب اهل سنت دارد تا در سایه این بحثها امتیاز فقه شیعه از دیگر مذاهب و فرقههای اسلامی شناخته شود. به گزارش شبکه اجتهاد، مرکز بینالمللی ترجمه و نشر المصطفی(ص) وابسته به جامعه المصطفی العالمیه(ص) کتاب درسنامه اختصاصات فقهی شیعه را به …
Read More »لزوم استفاده از رویکردهای جدید در استنباط فقهی
حجتالاسلام الهی خراسانی در درس خارج فقه خود به طرح و بررسی شش رویکرد «کلان نگر یا نظام واره»، «مقارن»، «قواعدی»، «استظهاری لغوی»، «تحلیل ماهوی سیره» و «رویکرد ماهوی در مقابل استظهاری، لغوی» در استنباط فقهی پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد در ششمین جلسه درس خارج فقه …
Read More »شورش علیه علم اصول و یک اشتباه بزرگ روشی! / علی الهی خراسانی
شبکه اجتهاد: مدتی است پژوهشگر محترم جناب آقای اکبرنژاد برنامهها و سخنرانیهای تبلیغی و آتشینی را نسبت به زوائد علم اصول و شورش بر اساتید این علم و موضوعات و فضای موجود درسهای خارج اصول مصروف داشتهاند. کسانی که مانند ایشان به تحول علم اصول باور دارند و گاه اعتراض ایشان به خود رنگ شورش میگیرد و نیز کسانی که …
Read More »دو مانع مهم برای نوشتن مقاله فقهی
حجتالاسلام صرامی با اشاره به موانع جا نیفتادن مقاله نویسی فقهی در حوزه علمیه، کم توجهی به اندیشهها و خروجیهای علمی حوزه علمیه در نظام را از مهمترین عوامل دانست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین سیفالله صرامی، سردبیر مجله علمی پژوهشی «کاوشی نو در فقه»، در حاشیه دومین نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی دفتر تبلیغات که در سالن همایشهای غدیر برپا …
Read More »نگاهی به جایگاه فقه در شرایط امروز
فقه در یک رویکرد حداکثری دانشی توصیفی، تبیینی و تجویزی است که در حوزه بینشها، ارزشها و رفتارهای انسان و جامعه گزارههایی را از منابع دینی، با بهرهگیری از روششناسی اجتهاد استخراج میکند و با این رویکرد میتوان آن را دستگاهی برای پاسخگویی به سؤالات ناظر به حوزه حکمت عملی دانست. شبکه اجتهاد: برخی شاید بگویند که فقه در این …
Read More »دلایل زائد بودن «استصحاب شرایع سابقه» و نقد ثمرات ادعا شده
اگر در وجوب، حرمت، حلیت و بطلان چیزی برای فقیه شک به وجود بیاید، در حالی که آیه و روایتی نداریم که به آن استناد کنیم و اتفاقا حکم مسأله در شرایع سابقه هم آمده، آیا میتوانیم حکم شریعت سابق را به شریعت خاتم سرایت دهیم یا نه؟ به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین محمدتقی اکبرنژاد در پنجمین نشست «بررسی …
Read More »ظرفیت شناسی علوم حدیث برای تحول در علوم انسانی
ابتدا باید دانست که لزوماً نیاز به ارتباط مستقیم بین علم خاص و علم دینی نیست، بلکه صرفاً ارتباط با موضوع آن علم و یا حتی غایت علم نیز کفایت میکند. از طرفی دیگر لازم نیست علم دینی باکلیت علم خاص علوم انسانی در تماس باشد بلکه اگر راجع به یک شاخه نیز نظر دهد کافی است. در این نگاه …
Read More »ملزومات وحدت اسلامی از دیدگاه علامه کاشف الغطاء
او تنها از «ضرورت وحدت اسلامی» سخن نگفت و در این زمینه به سخنرانی و مقاله نویسی اکتفا نکرد، بلکه برای تحقق این آرمان بلند راه کارهایی نیز ارائه نمود. او به جدّ به وحدت امت اسلامی اعتقاد داشت و معتقد بود که وحدت مسلمانان ملزوماتی هم دارد. شبکه اجتهاد: علامه شیخ محمدحسین کاشف الغطاء از منادیان وحدت اسلامی در …
Read More »طرحهای شهید صدر براى رفع موانع تقریب مذاهب اسلامى
وحدت بین شیعه و سنی، نیازمند عوامل درونی است که شهید صدر برای تقویت آن، طرحهایی ارائه داده است. اگرچه این طرحها به علت عمر کوتاه ایشان محدود است؛ اما گویاى افقهای روشنی براى وحدت امت اسلامی است. شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین شیخ محمدرضا نعمانى از شاگردان و ملازمان شهید سید محمدباقر صدر که تا آخرین لحظات شهادت در کنار …
Read More »علمای شیعه و سنی بر محور تقریب حضرت رضا (ع) به گفتوگو نشستند
برای نخستین بار ۱۵۰ عالم برجسته جهان اسلام اعم از شیعه و سنی بر محور تقرب حضرت امام علی بن موسیالرضا (علیهالسلام) ظهر امروز در بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی به گفتوگو نشستند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نخستین هماندیشی «امام رضا(علیهالسلام) رمز وحدت و ائتلاف امت اسلامی» به همت آستان قدس رضوی ظهر امروز، با حضور ۱۵۰ دانشمند شیعه …
Read More »قلمرو احکام فقهی و حقوقی اسلام حداقلی یا حداکثری؟
پرسش مهم این است که آیا دین اسلام در عرصه فقه و حقوق، قلمروی حداقلی دارد یا حداکثری؟ پیش از پاسخ به این پرسش، مروری به تعریف دین، فقه و حقوق لازم است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران درباره قلمرو احکام فقهی و حقوقی اسلام، یادداشتی نوشته است که در …
Read More »نقد ثمرات علمی مباحث مقدمه الواجب/ «ضد»، یک قاعدهی فقهی است نه اصولی
محمدتقی اکبرنژاد در این نشست به نقد مباحثی چون مستقلات غیر عقلیه، مقدمه الواجب، مسأله نذر، مسأله ضد، توصلی یا تعبدی بودن مقدمه، شرط متاخر، تحلیل و نقدبیع فضولی و بیفایده بودن مسأله ترتب، پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین محمدتقی اکبرنژاد در چهارمین نشست «بررسی زوائد علم اصول» در ادامه سلسله مباحث خود به مستقلات و غیر مستقلات …
Read More »آیت الله، آنچه باید بگوید، آنچه باید بپرسیم / مصطفی درّی
شبکه اجتهاد: آیۀالله شبیری زنجانی، بنا به مشی مکتب قم، آنچنان به اصول فقه اهمیّت نمیدهد. به باور وی، اصول فقه ملغمهای از بحثهای بی ثمره، کم ثمره و دعواهای فلسفی و کلامی است که بحثهای پرثمر، بهسختی خود را در میان اینهمه جای دادهاند. همین عقیده باعث شده بود که در طول چند دهه تدریس خارج فقه، تنها چند سال …
Read More »نگاه دستوری به اصول فقه؛ اولین گام برای رشد اصول / هادی چیت ساز
شبکه اجتهاد: هر پدیدهای از افعال و رفتارهای انسان برای رشد خود نیاز به مدیریت دارد. علم هم یکی از افعال انسان است که بر اساس نیازها و ضرورتهای او به وجود میآید و برای رشد خود نیاز به مدیریت و نظارت آگاهانه دارد. مسائل علم، بهمرور زمان رشد کرده، افقهای جدید را به روی دانشمندان باز میکنند و کمکم …
Read More »کاستی های متون آموزشی حوزه / علی نصیری
اختصاصی شبکه اجتهاد: مقالهای که در پی میآید، برگرفتهای از کتاب «سازمان روحانیت؛ کاستیها و بایستگیها» است که در سال ۱۳۷۴ یعنی ۲۱ سال قبل بهعنوان اولین کتاب تدوین یافت، اما به خاطر مصلحت حفظ اعتبار حوزه تاکنون از انتشار آن خودداری کردهام. البته بخشهایی از این فصل که مربوط به متون آموزشی است، به صورت مقالهای جداگانه در یادنامه …
Read More »تولید علوم انسانی اسلامی از مجتهد بر میآید نه افراد دانشگاهی/ ضرورت پیوند فقه با علوم انسانی
اگر بنا باشد با علوم انسانی غربی جامعه را اداره کنیم و بعد بگوییم نظام ما اسلامی است این به شوخی نزدیکتر است! جز با وارد کردن فقه به متن علوم انسانی، این علوم تولید نمیشوند؛ علوم انسانی را دانشگاهیان نمیتوانند تولید کنند؛ من این مطلب را در دانشگاهها هم عرض کردهام؛ تعارف هم ندارد؛ تولید علوم انسانی اسلامی فقط …
Read More »ویژهنامه استاد ذوالفنون «شیخ مفید»
ویژه نامه «شیخ مفید» در ۸ بخش اصلی و بیش از ۴۰ مطلب در محورهای مختلف در فضای مجازی عرضه و در دسترس کاربران قرار گرفت. به گزارش شبکه اجتهاد، همزمان با سالروز بزرگداشت شیخ مفید (ره)، ویژه نامه این فقیه بزرگ شیعه در پایگاه اینترنتی حوزه (www.hawzah.net) بهروز رسانی شد. این ویژه نامه در ۸ بخش اصلی شامل بیش …
Read More »«الفکر و الاجتهاد» جدیدترین اثر علمی دکتر زکی المیلاد
«الفکر والاجتهاد؛ دراسات فی الفکر الإسلامیّ الشیعی» جدیدترین اثر دکتر زکی المیلاد پژوهشگر نواندیش شیعه عربستانی توسط مرکز الحضارهی بیروت روانه بازار کتاب شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، به طور کلی اندیشه شیعه، اندیشهای عقلی و عقلگرایانه است؛ اما در سیر اندیشهی اجتهادی امامیه جریاناتی که نگرش منفی به عقل داشتهاند از این قاعده مستثنی شدهاند. «جایگاه عقل و تأثیر …
Read More »میراث فکری آیتالله خویی(ره) در بیان محمدرضا سیستانی
استاد مطرح حوزه علمیه نجف گفت: تمسک به شیوه آیتالله خویی در نقد احادیث و تدقیق در آنها میتواند مانع تلاشهای غیر علمی و مبتنی بر احادیث ضعیف شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین سید محمدرضا سیستانی در درس خارج خود به مناسبت بیست و پنجمین سالگرد ارتحال آیتالله خویی گفت: آیتالله العظمی خویی شعله نورانی بود که پیشگامان …
Read More »تدریس «فقه قضائی» در حوزه مرهون تلاش علمی مرحوم اردبیلی است
عضو جامعه مدرسین با بیان اینکه مرحوم آیتالله موسوی اردبیلی تجربیات قوه قضائیه را به حوزه علمیه انتقال داد، گفت: تدریس «فقه قضائی» در حوزه مرهون تلاش علمی این فقیه بزرگوار است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین کعبی، با اشاره به اینکه مرحوم آیتالله موسوی اردبیلی از پیشگامان نهضت امام راحل بود، به پایگاه حوزه گفت: ایشان علاوه بر …
Read More »موضوع یابی و موضوع شناسی راز اصلی رشد و تحول فقه
روشهای فقاهتی و عناصر دیگری در تحول و فقه و اجتهاد داریم که یکی مهمترین این راهکارها تحول موضوعی است؛ و این موضوع یابی و موضوع شناسی راز اصلی رشد و تحول فقه است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله علیرضا اعرافی در دیدار مدیران مرکز موضوع شناسی احکام فقهی گفت: اولین موضوعی که مدیران این مرکز باید به آن توجه …
Read More »ماهیت سیاق از دیدگاه اصولیان / رضا میهندوست
شبکه اجتهاد: دانش اصول در پی “دلیل” برای دستیافتن به “حکم شرعی” است. دلیل به دو گونه شرعی و عقلی میباشد و دلیل شرعی نیز لفظی یا غیر لفظی است. کتاب خداوند و گفتار معصومعلیه السلام دلیل لفظی هستند و تقریر و فعل معصوم علیه السلام دلیل غیر لفظی؛ اما باید به این نکته توجه داشت که ادله غیر لفظی …
Read More »وجه استدلال شیخ انصاری (ره) به روایت تحف العقول
شیخ انصاری بعضی از فقرات روایت تحف العقول را حجت نمیداند و با ملاحظه فقراتی که به حجیت آنها کرده، دانسته میشود که شیخ در حجیت فقرات روایت، تفکیک و تبعض قائل است. لذا اضطراب متن روایت یا صحیح نبودن برخی از مضامین روایت، ضرری به حجیت دیگر فقرات روایت وارد نمیسازد. شبکه اجتهاد: شیخ انصاری(ره) در کتاب مکاسب محرمه، …
Read More »قاعده فقهی «حرمت تقدّم بر افضل»/ محمدحسین کمالی
شبکه اجتهاد: اندیشمندی میخواهد در جهت تغییری کلان در عرصه اجتماع، بعنوان مرجع فکری ورود کند؛ آیا جایز است با وجود نظریهپردازی که او را از خویش عاقلتر میداند، خویش را مرجع فکری آن تغییر مهم اعلام کند؟ دانشمندی میخواهد در جهت تغییر متون درسی دانش مربوطه، یا تغییر نظام تعلیم و تعلم آن دانش اقدام کند؛ آیا جایز است …
Read More »تورم علم اصول فقه و زوائد آن، آوردگاه آراء و اندیشه/ استاد حیدر حبالله؛
چندی است موضوع «زوائد علم اصول فقه» به مسالهی روز، بین فرهیختگان حوزهی علمیه قم تبدیل شده و نشستها و مصاحبههایی که برخی از فضلای حوزه در رابطه با این موضوع ترتیب دادهاند، واکنشهایی را در پی داشته است. شبکه اجتهاد: «زوائد علم اصول» اصطلاحی است که قائلین به (طرفداران) تورم منفی علم اصول فقه بر آن نام نهادهاند. تعبیری …
Read More »نقلهای علّامه حلّی از علمای اهلسنت قابل اعتماد است
نقلهای علّامه از علمای اهلسنت قابل اعتماد میباشد، حتی از کتابهای «الفقه علی مذاهب الخمسه» هم قابل اعتمادتر خواهد بود؛ چون در نظرات عامه فراز و نشیب وجود داشته است و چهبسا اقوال آنها عوض شده باشد و لذا کتاب «الفقه علی مذاهب الاربعه» قول حال حاضر اهلسنت را نقل میکند در حالی که علامه قول اهلسنت را در قرن …
Read More »نیازمند بازخوانی رابطه فقه با کلام هستیم/ نقش مبانی انسانشناسی در فقه
موارد بسیاری نشان میدهد مبانی کلامی انسان شناسی در نگاه فقیهان تأثیر گذار است، و برخی فقها جنسیت را در فقه تأثیر دادند. از زمانی که فقه ما با کلام قطع ارتباط کرد، جنبههای عقلانیتر آن کمرنگ شد و دچار مشکل شدهایم. به گزارش شبکه اجتهاد، کارگاه علمی «رابطه فقه و کلام» با حضور حجتالاسلام والمسلمین علی شفیعی، عضو هیئت …
Read More »