اجتهاد و اصول فقه

تأثیر نسخـه‌ شناسـی در فرایند اجـتـهاد

تأثیر نسخـه‌شناسـی در فرایند اجـتـهاد

تا حد امکان از تصحیح اجتهادی پرهیز کنیم تا اینکه بر متن اصلی روایت تحفظ صورت گیرد، به جهت اینکه در برخی موارد یک کبری کلی و قاعده کلیه منوط به نسخه است و تحفظ بر متن اصلی در نسخه‌شناسی و تصحیح متون بسیار حائز اهمیت است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در ادامه سلسله نشست‌های علمی مدرسه فقهی امام محمدباقر(ع)، بیست …

Read More »

«جستارهای رجالی» آیت‌الله شب زنده‌دار منتشر شد

«کتاب کافی شریف»، «کتاب مسعده بن صدقه» و «کتاب تفسیر علی بن ابراهیم» جستارهای رجالی آیت‌الله شب زنده‌دار است که شامل مباحثی درباره راویان، کتب قدما و مبانی علم رجال می‌باشد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، ارزیابی و شناخت اعتبار روایت معصومین(علیهم‌السلام)، غالباً متوقف بر بررسی سندی آنهاست. این مهم، با تسلط بر علم رجال حاصل می‌شود که آن نیز جز …

Read More »

ساختار فعلی اصول فقه، «نظام ساز» نیست

تولید دانش و مهارت متناسب با جامعه، موجب کارآمدی حوزه علمیه است

اختصاصی شبکه اجتهاد: بحث از کارآمدی ساختار فعلی دانش اصول فقه، چندی است که به بحث روزانه حوزویان تبدیل شده است. برخی ساختار فعلی را کارآمدترین ساختار می‌دانند و پاره‌ای نیز چاره را در تحوّل می‌انگارند. گفتگوی «شبکه اجتهاد» با حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر علیرضا پیروزمند، قائم مقام فرهنگستان علوم اسلامی قم در رابطه با تناسب ساختار فعلی دانش اصول فقه …

Read More »

اجتهاد، انقلاب اسلامی و تمایزآفرینی در الگوی فقه سیاسی شیعه/ بهمن دهستانی

اجتهاد، انقلاب اسلامی و تمایزآفرینی در الگوی فقه سیاسی شیعه/ بهمن دهستانی

فقه سیاسی شیعه باوجود رهاوردهای گران‌مایه در دوره معاصر همچون نظریه نفیس ولایت‌فقیه همچنان از برخی کاستی‌ها در رنج است و ساحت‌های نپیموده متعددی دارد که طبعاً این وضعیت زیربنایی تأثیر و نمود خود را در روبنای اداره جامعه و نظام به اشکال گوناگون نشان می‌دهد. اختصاصی شبکه اجتهاد: در متن پیام تسلیت رهبرِ حکیم انقلاب برای مرحوم آیت‌الله هاشمی …

Read More »

جریان‌شناسی «فقه» و ضعف روش‌شناسی در حوزه / احمد مبلغی

آینده‌پژوهی فقهی ضرورتی انکارناپذیر است/ عدم توجه به موضوع آینده‌پژوهی، منجر به فاصله گرفتن مردم از متن دین می‌شود

آن‌قدر حوزه در بحث روش شناسی ضعیف است که اگر کسی حرف شاذی بگوید، سریع به او اقبال می‌شود و او شاخص نوآوران حوزه می‌شود، حال آنکه صرف ارائه فتواهای شاذ ارزشی ندارد چون ممکن است اساساً برای برخی خروج از فقه را در پی داشته باشد. شبکه اجتهاد: تقسیم دست‌اندرکاران فقهی یا اظهار نظرکنندگان در فقه، دو آگاهی را …

Read More »

«علم اصول» راحت و ارزان به دست نیامده/ نباید «میراث علمی» را سبک بشماریم

وظیفه علوم انسانی اسلامی، تولید «فقه نظام» است

ما اگر نتوانیم علم مربوط به استنباط و قوانین استنباط را محکم کنیم ضربه به استنباط می‌زند و اگر ضربه به استنباط بزند به دین ضربه وارد می‌شود. نقد کردن بسیار خوب و پسندیده است که باید به درستی صورت بگیرد ولی نباید نقد ما حالت هوچی گری به خود بگیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله شیخ محسن اراکی استاد …

Read More »

علامه بهبهانی به ما جرأت داد تا در مباحث رجالی مقابل گفتمان غالب بایستیم

علامه بهبهانی به ما جرأت داد تا در مباحث رجالی مقابل گفتمان غالب بایستیم

مرحوم وحید بهبهانی همان‌ گونه که شدیداً اخباری‌ها را به نقد می‌‌کشد، با اصولیین هم به همین اندازه برخورد می‌کند. ایشان با صاحب مدارک (سید محمد بن علی موسوی عاملی ۹۴۶-۱۰۰۹ق) و بحث عدالت فقهی راوی به شدت مقابله کرده و این بحث را نپذیرفته است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید حسن موسوی بروجردی، رئیس مؤسسه دارالتراث نجف …

Read More »

تأملات فقهی شیخ سیاست‌ورز/ سید هادی طباطبایی

نقش آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در رفع چالش‌های فقهی در جمهوری اسلامی

التفات بر اقتضائات زمانه در فقه اسلامی، ذهن و ضمیر آیت‌الله هاشمی را به خود مشغول داشته بود. هاشمی با این نگاه به فقه بود که بر گوهر عقلانیت تأکید می‌کرد و دستاوردهای نوین را در اجتهاد نیز دخیل می‌دانست. شبکه اجتهاد: قبای سیاست چنان بر هاشمی رفسنجانی راست آمده بود که رویکردهای علمی و فقهی‌اش کمتر مورد توجه قرار …

Read More »

باید فقه را از «تقابل» به «تعامل» کشاند

باید فقه را از «تقابل» به «تعامل» کشاند

وقتی هدفی به‌عنوان مواجهه تمدنی تعریف می‌شود، باید اصول فقه را ترمیم کرد و فقه را در آن‌چه مربوط به مواجهه تمدنی مربوط می‌شود تکان داد؛ باید فقه را از فقه تقابل به فقه تعامل کشاند. این، هم وظیفه‌ی مراجع و فقهاست و هم وظیفه‌‌ی طلاب. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «حوزه و بایسته‌های دیپلماسی مذهبی» به همت پژوهشکده …

Read More »

همه مباحث اصول فقه ثمره دارند، چون اصولی اند!

همه مباحث اصول فقه ثمره دارند، چون اصولی اند!

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی اسکندری، استاد قدیمی سطوح عالی حوزه علمیه مشهد، چند سالی است به تدریس خارج فقه نیز می‏پردازد. سال‏ها حضور در درس اصول و فقه مرحوم آیت‌الله فلسفی و ارادت دیرینه به مرحوم سیّد محمود مجتهدی در کنار تبحّر در تاریخ و ادبیّات، وی را به فقه پژوهی ذوالفنون بدل کرده است. او اگرچه از ترویج …

Read More »

غایت‌گرایی فقه شیعه بستری برای پاسخگویی به مسائل جدید

نقش قواعد فقه در توسعه فقه نظام‌مند/ مصطفی شاکری

رویکرد «ملاک محور» یعنی کشف و تبیین اهداف و غایت فقه به شکل عام، این از مکانیزم‌هایی است که فقه اسلامی را در پاسخ‌گویی و مواجهه با مسائل جدید توانمند می‌کند و مجموع این ظرفیت‌ها تحت عنوان کلیدی «اجتهاد» مطرح می‌شوند. شبکه اجتهاد: لغت‌شناسان معتبر عرب واژه فقه را در لغت به معنای مطلق فهم علم آورده‌اند؛ اما در اصطلاح …

Read More »

بررسی احتمالات پیرامون مرجعیت شورایی

توجه به «فقه‌الوکاله» برای رفع پارادوکس در وکالت

آیت‌الله اعرافی با اشاره به اینکه در خصوص مسأله دوم که مرجعیت به حقیقی و حقوقی تقسیم می‌شود گفت: در این مسأله چهار احتمال وجود دارد که عبارتند از: «عدم جواز افتای شورایی»، «جواز افتای شورایی»، «وجوب و بی بدیل بودن افتای شورایی»، و «تفصیل در مسئله». به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‎های علمیه و امام جمعه …

Read More »

بررسی ساختارهای اصولی پیشین با تأکید بر ساختار شیخ انصاری

برخی بازگشت به «حدیث‌بسندگی» و اخباری‌گری پنهان را دامن می‌زنند/ بخشی از غنا و قوت فقه شیعه مرهون کاربست عقل است

باید گفت پس از شیخ نوعی امتناع معرفتی و عقیم شدن در بعضی از ابواب اصول، رخ داده است؛ مانند همان اتفاقی که پس از صدرالمتألهین در فلسفه روی داد. اگرچه بزرگانی مانند آخوند خراسانی، محقق اصفهانی و شهید صدر طی عمر پربرکتشان در حوزه علم اصول منشأ آثار بسیار مهمی شده‌اند، قله شیخ آن‌چنان بلند است که هر کوهنوردی …

Read More »

حجیت دو بینه متعارض در مدلول مشترک

اگر دو بینه در مدلول مطابقی خود، با یکدیگر تعارض کنند، آیا نسبت به مدلول التزامی مشترک‌شان حجیت دارند یا خیر؟؛ یادداشت ذیل به بررسی این موضوع می پردازد. شبکه اجتهاد: اگر دو بینه در مدلول مطابقی خود، با یکدیگر تعارض کنند، آیا نسبت به مدلول التزامی مشترک‌شان حجیت دارند یا خیر؟ مثلا اگر بینه‌ای شهادت داد که زید أعلم …

Read More »

سنت‌های فراموش شده «مرجعیت»

سنت‌های فراموش شده «مرجعیت»

در مرجعیت همیشه یک نوع گریز از نشستن در این منصب وجود داشته اما حالا گاهی وقت‏ها احساس می‏شود که یک نوع رقابت برای احراز این مصدر به چشم می‏خورد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام‌ والمسلمین مسعود ادیب عضو هیأت علمی دانشگاه مفید در گفتگویی به تبیین «جایگاه مرجعیت و سنت های فراموش شده» پرداخته و اظهار می‌کند: درباره مرجعیت …

Read More »

انتشار جلد سوم «اصول فقه نوین»

انتشار جلد سوم «اصول فقه نوین»

سومین جلد کتاب «اصول فقه نوین» تألیف آیت‌الله محسن اراکی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و دبیرکل مجمع تقریب مذاهب اسلامی از سوی انتشارات مجمع الفکر الاسلامی منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد؛ مولف در این جلد از کتاب به قسمت دوم قواعد خاصۀ دلالت وضعی لفظی که قواعد خاضۀ دلالت در هیئات است پرداخته است.  آیت‌ا‌الله …

Read More »

فقه ما وابسته به کلامی است که بحران زده است/ محمدتقی سبحانی

نقش مردم در ولایت سیاسى اهل بیت(ع)

فقه ما وابسته به کلام است و کلام ما دچار بحران است تا کلام یعنی الهیات جامعه قرآنی، در مدرسه اهل بیت، تفسیر و بازتفسیر نشود، نمی‌تواند فقهی با‌هاضمۀ یک فقه نظام‌مند تولید کند. شبکه اجتهاد: در سال‌های اخیر شاهد ترمیم و پر کردن شکاف میان سنت و تجدد هستیم، اما مشکلی که در اینجا وجود دارد، تلاش‌ها در نقطۀ …

Read More »

مجموعه مصاحبه‌‌هایی درباره «آیت‌الله سیدمحمدهادی میلانی(ره)» + دانلود

عمیدالدین؛ آیت‌الله العظمی سید محمد‌هادی میلانی

مجموعه مصاحبه‌‌هایی با مراجع تقلید، علمای اعلام و شاگردان، درباره شخصیت و جایگاه علمی و سیاسی «آیت‌الله سیدمحمدهادی میلانی(ره)» اختصاصی شبکه اجتهاد: این مصاحبه خاطراتی است که از شخصیت‌های گوناگون و با دیدگاه‌های متفاوت در باره شخصیت آیت‌الله العظمی سیدمحمدهادی میلانی گرفته شده و آنان متناسب با ارتباط و حضور ذهنی خود سخن گفته‌اند، طبعا از موضع نظر و اندیشه …

Read More »

آیت‌الله میلانی هرگز در عصر خود شناخته نشد/ مقام ثبوت‌شان از مقام اثبات‌شان فزون‌تر است

آیت‌الله میلانی هرگز در عصر خود شناخته نشد

آیت‌الله میلانی فرمودند من در این مدت که در مشهد بودم، سختی‌های بسیاری را تحمل کردم، تا به مقصود برسم که سربلندی روحانیت و حوزه علمیه خراسان است. ایشان هرگز در عصر خودش، شناخته نشد. آیت‌الله میلانی از کسانی بود که مقام ثبوت شان از مقام اثبات شان فزون تر است. به گزارش شبکه اجتهاد، حضرت آیت‌الله وحید خراسانی به …

Read More »

مرجع تحول خواهی که طلاب آرزو داشتند در مدارس ایشان درس بخوانند

مرجعی تحول خواهی که طلاب آرزو داشتند در مدارس ایشان درس بخوانند

مرحوم آیت‌الله سیدمحمدهادی میلانی با تاسیس مدرسه‌های علمیه جدید در شهر مشهد، ثابت کرد که مرجع آینده نگری‌اند. بعد از وفات معظم‌له بود که مدرسه‌های علمیه و دارای برنامه، در حوزه علمیه تاسیس شد که هنوز هم ادامه دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی به مناسبت همایش نکوداشت مرحوم میلانی(ره) در گفتگویی به پرسش‌هایی در رابطه با …

Read More »

برش‌هایی از زندگی و اندیشه آیت‌الله میلانی/ حسن طالبیان شریف

برش‌هایی از زندگی و اندیشه آیت‌الله میلانی/ حسن طالبیان شریف

شبکه اجتهاد: آیت‌الله ‌العظمی سید محمدهادی میلانی از فقهای عالی‌قدر و مراجع بزرگ شیعه بود که در حدود نیم‌قرن به تدریس فقه و اصول پرداخت و در ۲۰ سال آخر عمر خود در مشهد اقامت نمود و ضمن تدریس خارج فقه و اصول، فضلای بسیاری را تربیت نمود. دوران کودکی و نوجوانی آیت‌الله میلانی در شب هفتم محرم سال ۱۳۱۳ …

Read More »

ساختار دانشی علم اصول، هم زوائد دارد و هم نواقص

ساختار دانشی علم اصول، هم زوائد دارد و هم نواقص

استاد حوزه علمیه قم عنوان کرد: ساختار دانشی علم اصول، هم دارای بسیاری از مسائل زائد است و هم خیلی نواقص دارد، بی ثمر بودن مسأله‌ای به این معنا نیست که باید اصول را کم کرد، بلکه باید مسائل دیگری به آن اضافه شود. به گزارش شبکه اجتهاد، هفتمین نشست «بررسی زوائد علم اصول» با ارائه حجت‌الاسلام والمسلمین مطفی درّی …

Read More »

تبیین نسبت «فقه» با «علوم اجتماعی»

تبیین نسبت فقه با علوم اجتماعی

حجت‌الاسلام پارسانیا به تشریح فلسفه فقه‌الاجتماع پرداخت و نسبت علم اجتماعی با فقه، مطالعه جامعه شناختی نسبت به فقه و این‌که فقه اجتماعی چگونه باید شکل بگیرد را از شیوه‌های ورود به این موضوع عنوان کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، چندی پیش در مرکز جامع علوم اسلامی ولی امر قم به …

Read More »

شرح «الحلقه الاولی» از کتاب حلقات در قالب پرسش و پاسخ

شرح «الحلقة الاولی» از کتاب حلقات در قالب پرسش و پاسخ

کتاب الفبای اجتهاد؛ شرح «الحلقه الاولی» از کتاب حلقات در قالب پرسش و پاسخ اثر سیدرضا پیمبرپور از سوی مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی صلی‌الله علیه و آله و سلم منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی صلی‌الله علیه و آله و سلم کتاب الفبای اجتهاد؛ شرح «الحلقه الاولی» در قالب پرسش و پاسخ …

Read More »

بسیاری از مباحث علم اصول، ثمره‌ی فقهی ندارند، اما دفع شبهات هستند

بسیاری از مباحث علم اصول، ثمره‌ی فقهی ندارند، اما دفع شبهات هستند

«جمع بین حکم واقعی و ظاهری» در هیچ کجای فقه ثمره ندارد؛ ولی اگر این اشکال وارد شود که جزء زوائد اصول است، نود و پنج درصد فقه استدلالی (نه نصوص متواتر) شیعه و سنی روی هواست. به گزارش شبکه اجتهاد، هفتمین نشست «بررسی زوائد علم اصول» با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین سید صدرا هاشمی پژوهشگر و استاد سطوح عالی حوزه …

Read More »

بررسی نظریه تزاحم حفظی در نگاه «شهید صدر»

مولّفه‌های «جهش تولید» در مبانی اقتصادی شهید صدر

 این نوشتار، تبیین و بررسی نظریه تزاحم حفظی و ثمرات مترتب بر آن از نگاه شهید صدر می‌باشد که از زوایای مختلفی مورد بحث قرار می‌گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، «نظریه تزاحم حفظی در نگاه شهید صدر» در قالب پایان نامه سطح ۴ حوزه، اثر محمد خادمی در جشنواره علامه حلی به عنوان اثر برتر انتخاب شده است. در چکیده …

Read More »

«اجتهاد گروهی» یا «شورای فتوی»؟

اجتهاد گروهی یا شورای فتوی؟

آنچه در دهه‌های اخیر ذهن اندیشمندان تیز بین را به خود مشغول کرده است، امکان اجتهاد گروهی و فتوای شورایی، چگونگی حجیت و نیز راهکارهای اجرایی آن است. اگر چه این نظریه در پایان دهه سی و اوائل دهه چهل از سوی صاحب نظران طرح و تاکید شد اما پس از آن مورد اقبال حوزویان قرار نگرفته و مغفول واقع …

Read More »

نشست‌های زوائد علم اصول، یک جنایت علمی است/ تمام مباحث اصولی اثر فقهی دارد

شورای افتا مشترک میان شیعه و سنی در دمشق تشکیل می‌‌شود/ روابط بسیار نزدیک و خوبی با دارالافتای الازهر داریم

آیت‌الله اراکی برگزاری نشست‌های زوائد علم اصول را جنایتی علمی خواند و با تأکید براینکه نباید افراد غیر متخصص در این مباحث اظهار کنند تأکید کرد: ما با دلیل اثبات کرده‌ایم که تمام مباحث اصولی ثمره فقهی دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محسن اراکی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، با اشاره به پخش فایل صوتی از …

Read More »

قواعد فلسفی شهید صدر پیرامون علم اصول

به خاطر سخنرانی در حمایت از امام، مورد تقدیر شهید صدر قرار گرفتم

آیا کاربرد قواعد فلسفی در علم اصول ناشی از خلط میان ادراکات حقیقی و ادراکات اعتباری است یا می‏توان با پذیرش خلط‏ ناپذیری ادراکات حقیقی و ادراکات اعتباری، قواعد فلسفی را در علم اصول به کار برد؟ به گزارش شبکه اجتهاد، کاربرد قواعد فلسفی در مباحث الفاظ علم اصول با تکیه بر اندیشه شهید صدر در قالب پایان نامه سطح …

Read More »

بررسی اعتبار حدیث فقهیِ مشترک میان مذاهب

اعتبار ویژه حديث فقهیِ مشترک ميان مذاهب در حدیث اسلامی

محور بحث، نسبت سنجی میان سه قاعده‌ی «حجیت اشتراک در اثبات صدور حدیث»، «حمل بر تقیه» و «أخذ به مخالف عامه به عنوان مرجحی در مقام تعارض» می‌باشد؛ و نیز پیش فرض بحث اعتبار اولیه‌ی هر یک از این قواعد به عنوان قاعده‌ای اصولی است. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «احادیث فقهی مشترک میان مذاهب اسلامی، حجّیّت و قواعد …

Read More »
Real Time Web Analytics