مقوله مولوی و ارشادی را میتوان ازجمله مباحث تأثیرگزار در مسیر استنباط احکام شرعی دانست و عالمان فقه در مجال استخراج نظر شارع با حمل نمودن برخی از دلایل بر ارشادیت به استخراج و تحلیل فروعی متفاوت از مقتضیات ظاهر حکم میپردازند. یعنی درپاره ایی از موارد بی آنکه مکلف را به سوی اطاعت از حکم هدایت نمایند، زحمت مطّلع …
Read More »اجتهاد و اصول فقه
درگذشت راوی اصیل نجف
حجتالاسلام والمسلمین سید هاشم هاشمی گلپایگانی؛ یکی از فقهای برجسته حوزه علمیه قم و از مهمترین شاگردان و مقرران درس آیتالله سیستانی در سن ۷۱ سالگی و پس از چند سال تحمل بیماری، صبح شنبه ۲۹ شهریورماه ۹۹ در قم درگذشت. به گزارش شبکه اجتهاد، مرحوم استاد هاشمی فرزند آیتالله سید محمد جمال هاشمی گلپایگانی (فقیه، شاعر و ادیب برجسته …
Read More »دفاع موجه از تراث و یک پیشنهاد/ ابوالقاسم علیدوست
اختصاصی شبکه اجتهاد: جناب آقای سید کمال حیدری از فضلای معاصر قم، انسانی پرکار و مصمم، که دارای شبکه گستردهای از سایت، کانال، موسسه علمی و شاگردان متعدد میباشند. یکی از فعالیتهای ایشان، همکاری و فعالیت سابق وی در «شبکه الکوثر» بود که معارف شیعی را تبیین و به نقد وهابیت میپرداخت. از چند سال قبل (تقریبا تیر ماه ۹۲ …
Read More »آیا نواندیشان «مقاصد الشریعه» را باور دارند؟/ حمیدرضا تمدن
شبکه اجتهاد: امروزه در کنار فقیهان مقاصدگرای اهل سنّت همچون یوسف القرضاوی و احمد الریسونی، برخی از نواندیشان(۱) مانند محمد ارکون، محمد عابد الجابری، عبدالمجید الشرفی و شاگردانش، به سبب آن که علم اصول فقه رایج را ناکارآمد دانستهاند، دم از «مقاصد الشریعه» زده و علم مقاصد الشریعه را به عنوان بهترین گزینه برای جایگزینی با اصول فقه مطرح کردهاند.(۲) …
Read More »علم مقاصد الشریعه؛ درآمدی بر اهمیت تدوین «تاریخ مقاصد الشریعه»
شبکه اجتهاد: یکی از مهمترین موضوعاتی که طی سالهای گذشته کتب، مقالات و پایاننامههای بسیاری درباره آن به نگارش درآمده نظریه/علم مقاصد الشریعه است که در میان اهل سنت به ویژه پس از چاپ کتاب الموافقات شاطبی توسّط محمّد عبده با اقبال فقیهان مواجه شد. در ایران و حتّی در برخی آثاری که در جهان عرب نوشته میشود تصوّر بر …
Read More »لزوم تخصص و سلیقه زیبا در نقل روایت/ محمد عندلیب
شبکه اجتهاد: هر از چند گاه کلیپی از یکی از سخنرانان مذهبی پخش میشود که موجب استهزاء و انکار و حداقل باعث پرسشهایی میشود؛ در این موضوع توجه به نکتههای زیر مفید است: ۱- باید منبع روایت معتبر باشد، یعنی کتابی باشد که: اولاً: انتساب کتاب به مؤلف قطعی باشد. ثانیاً: نویسنده حدیثشناس مورد وثوق باشد. ثالثاً: کتاب او نزد …
Read More »پرونده ویژه «درس خارج» منتشر شد
اختصاصی شبکه اجتهاد: شناخت موضوع، شرط موفقیت در هرگونه فعالیت درباره آن است. موفقیت در درس خارج، پیش از آن که محتاج روشها و ابزارهای مناسب باشد، در گرو تصور کاملی است که از آن میشود. بهمناسبت آغاز سال تحصیلی جدید حوزههای علمیه بر آن شدیم موضوع «درس خارج» را با نگاهی تاریخی-تحلیلی، آسیبشناسانه و روشی مورد بازکاوی قرار دهیم و …
Read More »نگاهی تطبیقی به مدرسه قم و نجف/ سیدعلی حسینی
شبکه اجتهاد: یکی از تقسیمبندیهای رایج دروس خارج مبتنی بر مکاتب یا مدارس فقهی و اصولی میباشد لذا برای شناخت شیوه درس خارج لازم است تا این مکاتب شناخته شوند. اگرچه بعضی منکر وجود مکاتب مختلف فقهی اصولی در حوزه علمیه میباشند لکن با توجه به تفاوتهای مشهود در شیوه فقاهت و نحوه ورود و خروج در مسائل و مواجهه …
Read More »درس خارج باید طلبه محور باشد نه استاد محور/ بازخوانی یک تجربه موفق در تدریس درس خارج
درسهای خارج عمومی، استادش خیلی با عظمت است، ولی چون شیوهاش نارساست، فایدهای ندارد. فقط در یک فرض میتوان تصور کرد که در درس خارجهای موجود کسی، موفقیت نسبی داشته باشد که در درس هزار نفری آقای وحید، شخصی شرکت کند و موضوعی را که استاد میخواند، خودش از قبل مطالعه، مباحثه و خلاصهنویسی کند و سر درس برود جلو …
Read More »نگاهی به شیوههای مباحثه و تقریرنویسی/ محمدعلی رضایی اصفهانی
شبکه اجتهاد: یکی از شیوههای رایج در حوزه تقریر یا نوشتن درس استاد است. نویسنده در این اثر به نقد و بررسی شیوههای مختلف تقریرنویسی و شیوههای درس خارج پرداخته و پیشنهاداتی جهت ارتقاء کیفیت درس خارج ارائه مینماید و در پایان به ریشهیابی توهم غلطِ «اجتهاد در عصر ما محال است» میپردازد. تقریر یا نوشتن درس استاد مفید است …
Read More »آشنایی طلاب جامعه المصطفی با «فقه مقارن» ضروری است
آیتالله نوری همدانی بر آشنایی طلاب جامعه المصطفی با فقه مقارن تاکید کرد و گفت: این عزیزان باید بتوانند در بازگشت به کشورهای خود امتیازات فقه اهل بیت(ع) را بر دیگر فقهها بیان کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله حسین نوری همدانی در مراسم آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ جامعهالمصطفی در بخشی از سخنان خود گفت: بر اساس آیات الهی از …
Read More »بیانیه هیأت داوران اولین جشنواره طراحی سؤالات فقهی فضای مجازی
داوران جشنواره طراحی سؤالات فقهی فضای مجازی در بیانیه سوالات دریافتی را دارای تنوع و روکرد فرصت نگر و واقع بیانانه دانست. به گزارش شبکه اجتهاد، هیأت داوران در پرسشهای دریافتی شاهد نوآوری، خلاقیت و دیدگاههای تازه بود. تعداد معتنابهی از پرسشها از کیفیت بسیار قابل توجهی برخوردار بودند و حتی در برخی ایدههای قابل توجهی دیده میشود. تولید پرسشهایی …
Read More »هویت درس خارج، پژوهشی است نه آموزشی/ پیشنیاز یک درس خارج، روش تحقیق و روش تفکر است/ موضوع بسیاری از درس خارجها موضوعات مبتلابه حکومتی باشد
پیشنیاز یک درس خارج، روش تحقیق و روش تفکر است، گاه سروران و افاضل محتواهای خوبی را دارند ولی همهاش بصورت ناخودآگاه است و در سیر آزمون و خطا به دست آمده است و چون قدم به قدم، الگوریتمی و روشمند و خودآگاه نیست، نحوه تعمیم، نحوه انتقالش به دیگران، نحوه استفاده در حل مسئله، به نقصانها و خلاهایی دچار …
Read More »آیتالله شیخ یوسف صانعی درگذشت + پیام تسلیت رهبر معظم انقلاب، مراجع و علما
آیتالله یوسف صانعی از مبارزان پیش از انقلاب و دادستان و عضو فقهای شورای نگهبان در دهه ۶۰، صبح امروز درسن ۸۳ سالگی دارفانی را وداع گفت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیتالله یوسف صانعی از اساتید دروس خارج حوزه علمیه قم، شامگاه پنجشنبه، در اثر زمین خوردگی مبتلا به شکستگی لگن و استخوان دست شد که بلافاصله به بیمارستان منتقل …
Read More »بدون اصول قوی نمیتوان سخن از مقاصد الشریعه کرد/ تمام مسائل علم اصول در فقه اثر دارد/ در دوره جدید درس اصول، به مباحث کاربردیتر میپردازم
استاد درس خارج حوزه علمیه قم گفت: نباید در ضرورت علم اصول تردید کنیم؛ بله برخی از مباحث در محدوده کمی کاربرد دارد و برخی در محدوده زیادی کاربرد دارد ولی مسألهای از مسائل علم اصول نیست که در فقه بدون اثر باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمدجواد فاضل لنکرانی در آغاز دومین دوره درس اصول فقه خود که …
Read More »پیشنهاد «ایجاد نظام آموزشی دوگانه» از سوی عضو سابق شورای عالی حوزه
استاد حوزه علمیه با ارائه پیشنهاد ایجاد نظام آموزشی دوگانه در حوزه گفت: نظام سنتی و جدید در همه جای دنیا وجود دارد و ما هم در حوزه میتوانیم متناسب با شرایط خودمان این دو را داشته باشیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حوزههای علمیه اوایل هفته جاری آیین افتتاحیه حوزههای علمیه برگزار شد. تحولات دنیای معاصر به ویژه پس از …
Read More »نرمافزار مجموعه آثار فقهی و اصولی «آیتالله روحانی» تولید شد + دانلود رایگان
به همت مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، نرمافزار اندرویدی «مجموعه آثار فقهی و اصولی آیتالله سید محمدصادق روحانی» تولید و بهصورت رایگان عرضه شد. به گزارش شبکه اجتهاد، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) به منظور پاسخگویی به نیاز کاربران در خصوص استفاده از متون و معارف دینی و احکام ناب اسلامی بر روی حاملهای همراه، نرمافزار اندرویدی «مجموعه …
Read More »زندگینامه آیتالله مصطفی اشرفی شاهرودی در «مستند سعادتمندان»
شبکه اجتهاد: جدیدترین قسمت مستند «سعادتمندان» با به تصویر کشیدن زندگینامه آیتالله شیخ مصطفی اشرفی شاهرودی (از علما و اساتید باسابقه حوزه علمیه مشهد و از شاگردان مطرح امام خمینی و آیتالله خویی) سهشنبه ۱۸شهریورماه ۹۹ به روی آنتن شبکه قرآن و معارف سیما رفت.
Read More »طبقهبندی جدید علم از منظر فقه هدایت
دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی، در نشست تخصصی طبقهبندی جدید علوم به تبیین و معرفی علوم ۹گانه در طبقه بندی جدید علم از منظر فقه هدایت پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست تخصصی طبقهبندی جدید علوم با حضور تعدادی از اساتید و طلاب در خبرگزاری حوزه برگزار شد. حجتالاسلام والمسلمین علی کشوری، دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی به …
Read More »مراحل فقه آموزی در «درس خارج»/ امیر غنوی
شبکه اجتهاد: از دو زاویه میتوان درس خارج را بررسی کرد؛ زاویه اول، زاویه استادانی است که درس خارج دارند و در درس خارج میخواهند سیری را در پیش بگیرند تا طلبه به مطلوب و مقصود، نائل شود. زاویه دوم، زاویه طلاب است. با توجه به وضع موجود و نقایص این ساختار، طلبه چه راهی را باید پیش بگیرد تا …
Read More »زاویه نگاه و اهداف در «درس خارج»/ رضا حبیبی
شبکه اجتهاد: در مواجهه با درس خارج میتوان دو نوع نگاه به درس خارج داشت؛ یکی نگاه فلسفی و دیگری نگاه برنامهریزی درسی. در نگاه اول، هر فعالیت و عملی که از انسان سر میزند، دارای مجموعه ویژگیها و علل و عواملی است و اقسام چندگانه علت درباره آن صدق میکند و دارای علت فاعلی، مادّی، صوری و غایی است. …
Read More »نگاهی تاریخی، آسیبشناسانه و روشی به درس خارج/ چرا درسهای خارج ما «اجتهاد» ایجاد نمیکند؟
استاد احمد مبلغی معتقد است: درس خارج به دو معنا باید فارغ از فضای درسی باشد؛ اول اینکه به قرائت متن نپردازد و دوم اینکه علم را از جایی که تا حال پیش رفته است، جلوتر ببرد. باید الگویی برای درس خارج، تعریف و ترسیم کنیم و اجزا و عناصری را در آن ملاحظه کنیم که تأمینکننده این دو جنبه …
Read More »سبکهای مختلف درس خارج/ محمدعلی رضایی اصفهانی
شبکه اجتهاد: طلابی که قصد ورود به درس خارج دارند، باید از سبکها و شیوههای متداول درسهای خارج اطلاع داشته باشند؛ چرا که هر کدام از این روشها و سبکها، دارای نقاط قوت و ضعفی هستند و طلاب وظیفه دارند با تکیه بر نقاط قوت و رفع نقاط ضعف، مسیر درس خارج را تا رسیدن به نتیجه مطلوب هموار سازند. …
Read More »آموزش ما طوری نیست که طلاب را برای درس خارج آماده کند/ باید درس خارج را مرحلهبندی کنیم
اگر بخواهیم طلبه را برای درس خارج اصول آماده کنیم، باید او را به شناخت خوبی از قواعد و مهارت در کاربرد آن قاعدهها در نمونههایی از بحثهای فقهی برسانیم. در وضع موجود در درس خارج حرفهایی زده میشود که اصلاً در کتابهای سطح نبوده است. مثلاً نظریه شهید صدر، نظریه مرحوم عراقی یا نظریه مرحوم نایینی مطرح میشود که …
Read More »شیوه درس خارج امام خمینی به روایت یکی از شاگردان
یکی از ابعاد شخصیتی امام خمینی(ره)، «بُعد علمی» ایشان بود که گاهی به تبیین این بُعد پرداخته میشود، ولی از منظر «روش شناختی» بسیار کم به آن توجه شده است. از مواردی که میتوان با پرداختن «روش شناسانه» به آن، بهرههای زیادی به دست آورد و از آنها در زندگی فردی و صنفی طلاب و نیز برنامهریزیهای تحصیلی و آموزشی …
Read More »پیش نیازهای ورود به درس خارج/ سعید هلالیان
شبکه اجتهاد: گامهایش را تندتر کرد تا زودتر برسد. سر جایش نشست. استاد با حدیثی درس را شروع کرده بود. دفترش را باز کرد و حدیث را نوشت. استاد بحث را شروع کرد. نیم ساعتی گذشت. دفترش به پایان رسید. از بس نوشته بود، احساس خستگی میکرد! شاید این صدمین دفتری بود که پر کرده بود! نگاهی به دور و …
Read More »برپایی ۱۶۰ حوزه علمیه مجازی در حوزه علمیه خراسان/ استفاده همزمان ۱۰ هزار طلبه از سامانه آموزشی
معاون آموزش حوزه علمیه خراسان گفت: امروز در کنار ۱۶۰ مدرسه علمیه خراسان، ۱۶۰ حوزه علمیهی مجازی داریم که دروس و آموزشها را به صورت برخط به طلاب ارائه میدهند. با در نظر گرفتن این مدارس با متوسط ۱۵ تا ۲۰ کلاس در مدرسه که به صورت هم زمان ۴ کلاس برگزار کنند، نیاز به استفادهی همزمان ۱۰ هزار طلبه …
Read More »گزارش تصویری/ مراسم آغاز سال تحصیلی جدید حوزه علمیه خراسان
شبکه اجتهاد: مراسم آغاز سال جدید تحصیلی حوزه علمیه خراسان (۱۳۹۹-۱۴۰۰) با حضور اعضای شورای عالی، دبیر و مدیر این حوزه و اساتید و مدیران مدارس مشهد؛ با سخنرانی آیتالله سید احمد علمالهدی در مدرسه علمیه عالی نواب برگزار شد.
Read More »از وجوب شرعی درس خواندن تا لزوم سازماندهی درسهای خارج و تقریرات درس
عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان با اشاره به اینکه در مسئله سازماندهی درس خارج، موضوع تقریرات و تحقیق درس بسیار مهم است، اظهار کرد: درس خارج مانند مقطع سطح نیست که آموزشی باشد و تنها یک دانسته و دانش به دانستههای انسان اضافه شود، بلکه همانطور که اساتید در گذشته تاکید میکردند، پیش مطالعه و تحقیق نیاز است و …
Read More »نگاهی نو به تاریخ فقه شیعه در دوران حضور/ حمیدرضا تمدن
شبکه اجتهاد: سخن گفتن درباره تاریخ فقه شیعه به دلایل گوناگون دشوار به نظر میرسد. برای نمونه منابعی که جهت بررسی تاریخ فقه امامیه در دسترس قرار دارد بسیار اندک بوده و همگی مربوط به دورانی متأخرتر از عصر امام باقر(ع) و امام صادق(ع) هستند. یا آن که گمان میکنیم این مرزبندی میان مذاهب اسلامی در زمینههای گوناگون از جمله …
Read More »