حکومت در یک فرآیند میتواند، احتیاط خودش را تقسیم کند. در جایی اگر احتیاط مستلزم به هم خوردن نظم جامعه و آسیب به حکومت شود، احتیاط در سهل گیری است در اینجا ولیامر اهمّ و مهمّ میکند. رتبه احتیاط، رتبه علم اجمالی است و علم اجمالی منجز است و رتبه برائت در زمان شک و عدم دلیل است، آنجا که …
Read More »اجتهاد و اصول فقه
بررسی چرایی ناهمسویی برخی فتاوا با روح حاکم بر فقه
این پژوهش در نظر دارد به فضلایی که در آستانه اجتهاد قرار دارند کمک کند که خود را ملتزم به روح حاکم بر فقه بدانند و گرههای صعوبت را از برخی فتاوا بگشایند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دین اسلام بهعنوان شریعت جامع و جاودانه در آیات قرآن کریم و احادیث معصومان(ع) بهعنوان دینی آسان و همراه با تسهیل معرفی شده …
Read More »حاشیهای بر نظریه مشهور در باب فعل معصوم
سرپرست پژوهشکده علوم اسلامی آستان قدس رضوی اظهار داشت: گستره دلالت فعل در حوزه تشریعیات همیشه نیازمند قرینه قولی نیست بلکه عنوان فعل دلالت مبین دارد و میتواند افاده معنا کند و شواهدی نیز بر این مطلب وجود دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام دکتر مهدی مردانی، سرپرست پژوهشکده علوم اسلامی آستانقدس رضوی در پانزدهمین نشست تخصصی حلقه مطالعاتی حدیثپژوهی …
Read More »فقه الاجتماع و درهای بسته؛ نمونههایی از تشریفاتی بودن رابطه حوزه و دولت/ حوزه قم در قم دفن شده است!
درهای بسته در سیستم اداری ما از یک طرف باعث شده است که اگر تعدادی از فقهای ما نیز با امام (ره) نسبتی برقرار کردند و به لحاظ علمی حسی گرفتند و دغدغهای پیدا کردند که امام فرمود: فقه، علم اداره اجتماع است و به این فکر افتادند که به واسطه فقه باید اجتماع را اداره کنند، با درهای بسته …
Read More »آخرین بازمانده از مدرسه محقق اصفهانی
شمس به مثابه فقیهی اصولی که به گفته خودش به جمله معروف «مَن لا أصول له لا فقه له» از آیتالله میلانی باور داشت، در مقدمهای که برای «مشکاه الأصول» نگاشته است، مرکب بودن انسان از جسم و روح را مقدمه توجه به اخلاق و اعتقادات در کنار احکام در نظر میگیرد و با جستجویی مختصر در آیات و روایات …
Read More »از «حجیت و اعتبار اجتهاد و افتای گروهی» تا «جواز تقلید از شورای فقهی»
اجتهاد و افتا در تاریخ فقه شیعه همواره بهصورت فردی انجام میگرفته است. حجتالاسلام سیدجواد ورعی در پژوهش خود «حجیت و اعتبار اجتهاد و افتای گروهی» و «جواز تقلید از شورای فقهی» را مورد بحث قرار میدهد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نود و هشتمین شماره فصلنامه علمی- پژوهشی «کاوشی نو در فقه» (تابستان ۱۳۹۸) به صاحب امتیازی دفتر تبلیغات اسلامی …
Read More »آیتالله خلخالی روحیه تألیف را در حوزه علمیه مشهد بنیان گذاشت/ همراهی نظری و عملی ایشان با انقلاب اسلامی مشهود بود
در حوزه علمیه مشهد، تقریرات درس خارج خیلی کم به نگارش در میآید و طی قرنهایی که از وجود حوزه علمیه میگذرد، فقط در سالهای اخیر یک یا دو جلد تقریرات آیتالله میلانی منتشر شده است. اما این عالم اصرار داشت تقریرات درس خود به نگارش در بیاید که این کار به سرانجام رسید. میتوان گفت روحیه تألیف در حوزه …
Read More »اصولی و اخباری، هیچ اختلافی با یکدیگر ندارند!/ آیتالله وحید میگفت در مقابل تقلید، افتاء است نه اجتهاد/ استصحاب، اصطلاح اهل سنت است
مرحوم سید محمد باقر صدر میگوید هرگز نمیتوان یک حکم عقلی محض یافت که در روایات و آیات به آن ارشادی نشده باشد. بر این اساس اختلاف بین اخباری و اصولی خیلی اساسی نخواهد بود. اخباریان میگویند کتاب منبع مستقلی نیست و اصولیین نیز در عمل وقتی به کتاب نگاه میکنند میگویند کتاب باید با حدیث ضمیمه بشود، اگر ظهوری …
Read More »مجتهد تهران؛ ناگفتههایی از ابعاد علمی و سلوک اخلاقی آیتالله سیداحمد خوانساری
به خاطر فتوا و نظر فقهی خود نمیتوانست با برخی خواستهها موافقت کند، مورد بیمهری و اهانت قرار گرفت؛ اما صبر کرد. با این که تعدادی از فضلا او را اعلم میدانستند، در رساله خود نوشته بود: هر کس خواست رجوع کند. در نوشتههای خود نسبت به روایاتی که نمیتوانست بپذیرد، به جای اینکه بگوید روایت مردود است، احتراماً مینوشت: …
Read More »اظهارات قابل تأمل رجاییباغسیایی درباره طرح بانکداری بدون ربا/ شورای فقهی بهجای کنترل، ابزار مشروعیتبخشی عملیات بانکی شده است
رجاییباغسیایی که خود از طراحان طرح اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا است، با بیان اینکه شورای فقهی بانک مرکزی، هر دو هفته یکبار در روزهای چهارشنبه به مدت دو ساعت جلسه میگذارد اما سؤال این است که آیا میتوان با این دو ساعت به مسائل سیستم بانکی به این بزرگی رسیدگی کرد؟ یادآور شد: اکنون شورای فقهی به جای …
Read More »فرصتهای بیانیه گام دوم برای انقلاب در دانش حدیث
مدیرمسئول مجله دانشها و آموزههای قرآن و حدیث با تأکید بر اینکه به جای شرح یا تلخیص بیانیه گام دوم بهتر است همین مسیر در سایر گرایشها ادامه یابد، اظهار کرد: در چهل سال نخست نظام اسلامی تا حدودی از فرصتها برای ارتقای دانش حدیث بهره بردیم، ولی اکنون میتوانیم با امکانات و منابع انسانی تربیتشده با مدل دوم پیشرفت …
Read More »تصحیح چند باور نادرست درباره «مقاصد الشریعه»/ حمیدرضا تمدن
اختصاصی شبکه اجتهاد: چند روز پیش بود که متوجّه شدم سلسله نشستهایی با عنوان «فقه مقاصدی» در مدرسه تخصصی فقه امام کاظم(ع) در حال برگزاری است و هر هفته یکی از پژوهشگران حوزوی در این زمینه به ارائه یافتههای خود میپردازد. این اقدام گرچه دیر انجام گرفته اما در عین حال از آن جهت که بالأخره میان برنامه ریزان دروس …
Read More »مراجع فعلی تفاوتی با مراجع گذشته ندارند/ در گذشته هم تعدد مراجع بوده است ولی اخبار آن نرسیده است!/ بعدها در مورد زمان ما میگویند که شیعه تنها دو مرجع تقلید داشت!
مراجع تقلید فعلی و مراجع گذشته همه بر اساس حجت شرعیه عمل میکردند و ملتزم به اخلاقیات بودند و تفاوتی از این حیث نیست. اگر کسی مسئلهای داشته باشد او در حقیقت مرجعیتش زیر سؤال است نه اینکه بگوییم مرجع هست و متخلق نیست. اختصاصی شبکه اجتهاد: مرحوم آیتالله سید احمد خوانساری، علاوه بر فقاهت، به معنویتی کم نظیر در …
Read More »در شرایط کنونی، نپذیرفتن مقام مرجعیت، اخلاقیتر از پذیرفتن آن است
نفس نپذیرفتن مرجعیت در روزگار ما، در شرایطی که برای مؤمنین و متدینین در اثر کثرت رسالههای عملیه و تعدد به لحاظ تاریخی مشکلاتی را به وجود آورده است و تاکنون سابقه نداشته تا به این اندازه ما تعدد مراجع داشته باشیم و این به انسجام مؤمنین و به وحدت رفتاری که میتواند یک جامعه متدین داشته باشد صدمه زده …
Read More »قدر متیقن از سیره عقلا در تقلید، رجوع به جمع علما است نه یک فرد/ شورای متخصصان، مصداق جدیدی از «اعلم» است
برخی مثل امام رحمه الله بر آناند که معلوم نیست که تقلید در زمان غیبت مثل همان تقلید در زمان معصوم باشد، و رجوع جاهل به عالم در عصر حضور، با وجود اختلافات فتوایی زیاد نبوده است. بله در عصر حضور چون اختلاف کم بوده سیره عقلا نیز بر آن بوده که به عالِم مراجعه کنند و عدم ردع شارع …
Read More »طلاب اکتفا به مدرک نکنند، باید به درجه اعلای اجتهاد برسند/ میرزای اصطهباناتی فلسفه را تحریم کرد و شیخ صدرا بادکوبهای درس را!/ میگفتند ما نمیخواهیم منبر برویم، حرف بزنید و اشکال کنید
هفت نفری قرار گذاشتیم برویم خدمت مرحوم صدرا بادکوبهای منظومه بخوانیم، چند روز یا چند هفتهای رفتیم و در حوزه معروف شد که فلانی و چند نفر دیگر از جمله مرحوم شهید آقاشیخ مرتضی بروجردی؛ فلسفه میگویند، به گوش مرحوم آقامیرزای اصطهباناتی رسید و ایشان هم شدیداً با فلسفه مخالف بود و تحریم کرد. با این که درس محدودی در …
Read More »کتاب «پژوهشی پیرامون علم رجال» به چاپ دوم رسید
چاپ دوم کتاب «پژوهشی پیرامون علم رجال» اثر آیتالله میرزا ابوالحسن مشکینی اردبیلی با ترجمه و تحقیق سید مجتبی عزیزی و میثم مطیعی روانه بازار نشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «وجیزهٌ فی علم الرجال» اثر میرزا ابوالحسن مشکینی اردبیلی از علمای برجسته نجف در قرن گذشته، با افزودن حدود ۳۰۰ پاورقی محققانه با عنوان «پژوهشی پیرامون علم رجال» …
Read More »سوءاستفاده رژیم اشغالگر قدس از مطالعات حدیثی مستشرقان
استاد موسسه حکمت و پژوهشگر حدیث از سوءاستفاده رژیم اشغالگر قدس از مطالعات حدیثی مستشرقان خبر داد و گفت: بیشترین آثار مستشرقان درباره حدیث شیعه در انگلیس و اسرائیل منتشر میشود. به گزارش شبکه اجتهاد به نقل از پژوهشکده مجمع الفکر الاسلامی، حجتالاسلام مرتضی مداحی در نشست «مستشرقان و حدیث شیعه» که چندی قبل در پژوهشکده مجمع الفکر الاسلامی برگزار …
Read More »آیتالله سید محمدمهدی موسوی خلخالی(ره) به روایت تصویر
اختصاصی شبکه اجتهاد: آیتالله سید محمدمهدی موسوی خلخالى، فقیه، مدرس، مؤلف و از شاگردان حضرات آیات خویی، حکیم و حلی و بادکوبهای، که در دوران انقلاب اسلامى همواره از مدافعین نهضت امام خمینى(ره) بود و از مشاورین در تدوین قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران بهشمار مىرفت. او سالها در حوزه علمیه مشهد به تدریس خارج فقه و اصول پرداخت و …
Read More »بروید تا میتوانید در فقه کار کنید، اصول بس است!
آیتالله خویی(ره) گفت: من هرچه را که اعلام ثلاثه فرمودهاند گرفته و گفتنیهایی از آنها استخراج کردم و نیز تحقیقات مفید خودم را هم ضمیمه کردم و در دوره قبل اصول برایتان گفتم. به نظر من برای استنباط، بیش از این نیاز نیست؛ بروید تا میتوانید در فقه کار کنید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین سید محسن حسینی فقیه …
Read More »تصویر نامه درخواست آیتالله موسوی خلخالی از آیتالله العظمی بروجردی
شبکه اجتهاد: نامه ذیل حاوی درخواست کمک آیتالله سید محمدمهدی موسوی خلخالی از حضرت آیتالله العظمی بروجردی برای چاپ شرح عروه که تقریرات ایشان از درس آیتالله خویی است.
Read More »ذخیرۀ حوزۀ نجف، آیتالله سید محمدمهدی موسویخلخالی (ره)
اختصاصی شبکه اجتهاد: آیتالله سید محمدمهدی موسوی خلخالی از فقهای بزرگوار و مدرسان برجستۀ معاصر است که بیش از نیمقرن در حوزههای علمیه نجف، تهران و مشهد به تدریس فقه و اصول پرداخته است. ایشان ابتدا در نجف به تدریس سطوح اولیه و عالیه پرداخت و پس از اقامت در تهران نیز سالها به تدریس خارج فقه و همزمان انجام …
Read More »آیتالله سید محمدمهدی موسوی خلخالی درگذشت + زندگینامه
ساعتی قبل آیتالله سید محمدمهدی موسوی خلخالی، استاد بزرگ حوزه علمیه خراسان و از خصصین و شاگردان برجسته آیتالله خویی در سن ۹۴ سالگی در مشهد دار فانی را وادع گفت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیتالله سید محمدمهدی موسوی خلخالى، فقیه، مدرس، مؤلف و از شاگردان حضرات آیات خویی، حکیم و حلی، که در دوران انقلاب اسلامى همواره از مدافعین …
Read More »تأثیرپذیری از اخباریان یا بروز کاستیهای اعتبارسنجی متأخران؟/ عباس مفید
اختصاصی شبکه اجتهاد: بدون تردید پس از مکتب حله، رویارویی امامیه به احادیث – دستکم در بخش اعتبارسنجی- بهطورکلی دگرگون شد. محدثان حله تمامِ بارِ اعتبار یک حدیث را به دوش راویان و رجال موجود در سند گذاشتند. این رویکرد، تقسیم احادیث با چهار دسته – صحیح، حسن، موثق و ضعیف- را نتیجه داد. حالآنکه طبق گفته صاحب منتقی الجمان، …
Read More »همایش «آموزگار فقاهت»، نکوداشت آیتالله محقق داماد(ره) برگزار میشود + جزئیات
به مناسبت پنجاه و یکمین سالروز ارتحال آیتالله سید محمد محقق داماد(ره) همایش «آموزگار فقاهت» با حضور مراجع، علما و بزرگان حوزه علمیه در پژوهشکده علامه طباطبایی قم برگزار میشود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نکوداشت پنجاه و یکمین سالروز ارتحال آیتالله سید محمد محقق داماد(ره)، با حضور اعاظم حوزه علمیه چون آیتالله جوادی آملی، بزرگان عرصه فقاهت و شاگردان مرحوم …
Read More »آزمون «خبرگان رهبری» در قم
شبکه اجتهاد: آزمون اجتهاد از داوطلبان اولین انتخابات میان دورهای پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری با حضور داوطلبان از ساعت ۷:۳۰ صبح امروز در قم آغاز شده و تا ساعت ۱۶ ادامه دارد. در زمان مهلت ثبتنام از داوطلبان اولین انتخابات میاندورهای پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری که از تاریخ ۱۵ آذر ماه سالجاری به مدت یک هفته (تا ۲۱ …
Read More »مُبدع «ولایت فقیه»
اختصاصی شبکه اجتهاد: ایران اسلامی، مهد پرورش علما و دانشمندان بزرگ مسلمان بوده است و به داشتن این ستارگان علم و فضیلت مباهات دارد. یکی از این بزرگان، ملا احمد نراقی است. وی از فقهایى است که ارزش کارش در ابتکار مباحث جدید در فقه چنانکه باید و شاید شناخته نشده است. کتابهای فارسى او چون معراج السعاده، خزائن و …
Read More »سرگذشت فقیه مدقٌق «سید محمد محقق داماد» مکتوب و منتشر شد
در آستانه برپایی کنگره بزرگداشت آیتالله سید محمد محقق داماد(ره) به مناسبت پنجاه و یکمین سالروز وفات این استاد بزرگ حوزه قم، مؤسسه کتابشناسی شیعه یادنامهای درباره ایشان به نام «آموزگار فقاهت» در ۵۶۷ صفحه منتشر کرده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «آموزگار فقاهت؛ سرگذشت آیتالله سیدمحمد محقق داماد» همزمان با برپایی کنگره بزرگداشت این فقیه مدقق از سوی …
Read More »فقیه باید «نصپسند» باشد، نه «نصبسند»/ مقاصد، ابر اهدافی مثل عدالت، تزکیه، تعلّم و خروج از ظلمت به نور است/ اشاعره، قول به مقاصد شارع را کفر میدانند
در قاعده «الخراج بالضمان» اگر نصبسند باشیم باید بگوییم تمام منافع کالایی که دزدیده شده است برای دزد محفوظ است چرا که در زمانِ غصب،ضمان این کالا به عهده این دزد بوده و طبق این روایت باید منافع – الخراج – نیز برای او باشد اما امام صادق در مقابل این استدلال ابوحنیفه نگفت که این حدیث سند ندارد و …
Read More »شیخ انصاری انفتاحی است نه انسدادی
ابتدا فکر میکردیم که نظر مرحوم شیخ بر انسداد است ولی ظاهرا مرحوم آشتیانی در حاشیه خود نقل میکند که مرحوم شیخ انصاری تصریح کرده که نظرش بر انفتاح است. هم چنین یک آقایی یک مطلبی را از یکی از مباحث اصولی شیخ انصاری نقل میکرد که درست بودنش متوقف بر قول به انفتاح بود و با انسداد درست در …
Read More »