اجتهاد و اصول فقه

شبکه اجتهاد: مراسم آغاز سال تحصیلی حوزه علمیه خراسان با حضور علما و اساتید و مدرسان عالی حوزه علمیه مشهد و سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مروی، عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان و تولیت آستان قدس رضوی در محل مدرسه علمیه عالی نواب برگزار شد.

حجت‌الاسلام پارسانیا گفت: کتاب «تکوین نهاد مرجعیت تقلید شیعه» مسیر آینده فتوا و ولایت را قابل پیش‌بینی می‌کند که با ارائه‌‌ای که از تاریخ آن داشته، می‌توان تصور کرد که در آینده چه خواهد شد و نهادهایی که به وجود آمده چه دگردیسی‌هایی را خواهند داشت که می‌تواند موضوع پروژه‌های بعدی باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست نقد و بررسی کتاب «تکوین نهاد مرجعیت تقلید شیعه» با حضور حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر حمید پارسانیا، دکتر محمدعلی حسینی‌زاده و دکتر محسن صبوریان (نویسنده کتاب) در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد. دکتر محسن صبوریان نویسنده کتاب «تکوین نهاد مرجعیت تقلید …

فعالیت سی امین همایش بین المللی شورای عالی امور اسلامی با عنوان «فقه حکومت از دیدگاه فقهی معاصر» با حضور ۵۰۰ شخصیت؛ از جمله ۱۵۰ مفتی و وزیر از کشور‌های جهان در مصر برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در این همایش شیخ عبد الحمید متولی رئیس شورای عالی ائمه و امور اسلامی برزیل، شیخ عبد اللطیف دریان مفتی اهل سنت لبنان، شیخ محمد کادچ مفتی بوسنی و هرزگوین، شیخ جمعه سعید مشاور امور اسلامی رئیس جمهور سودان، شیخ عمرو جبرئیل رئیس شورای عالی امور اسلامی کامرون، شیخ شوقی علام مفتی مصر، شیخ مختار جمعه وزیر اوقاف مصر، شیخ محمد …

اختصاصی شبکه اجتهاد: نمایشگاه تخصصی کتب حوزوی امکانات و ظرفیت‌های بسیار مناسبی را برای نویسندگان و پژوهشگران حوزوی فراهم‌ می‌آورد تا آنها بتوانند جدیدترین آثار خود را در سطوح مختلف به نمایش گذاشته و عرضه نمایند. از مهمترین فواید برگزاری این نمایشگاه‌ می‌توان به کمک هزینه‌های خرید کتاب برای طلاب، اساتید و پژوهشگران اشاره کرد که در قالب «بن کتاب» عرضه‌ می‌گردد. از دیگر ویژگی‌های برگزاری این نمایشگاه‌ می‌توان به تخصصی بودن آن اشاره کرد، به گونه‌ای که در غرفه‌های این نمایشگاه فقط کتابهایی عرضه‌ می‌گردند که از نظر محتوا و کیفیت شرایط لازم را دارا باشند و توسط انتشارات …

کتاب «فقه اهل البیت(ع) بین السنه و الشیعه» تألیف آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی به‌تازگی از سوی مؤسسه امام صادق (ع) چاپ و منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «فقه اهل البیت(ع) بین السنه و الشیعه» در دو محور «شناخت اهل البیت(ع) و فقه آنان» و «آشنایی با مدرسه فقهی شیعه امامیه که از فقه اهل البیت (ع) اقتباس کرده اند» تألیف گشته است. آیت‌الله سبحانی در این کتاب چند مطلب را مورد بررسی قرار داده است؛ از جمله: الف – مصادر و منابع فقه شیعی چیست؟ ب – مزایا و ویژگی‌های فقه شیعه چگونه است؟ ج – توضیح چهار …

بنده موافق تفکری هستم که سال‌های پیش توسط بزرگانی چون شهید مطهری مطرح شد که می‌فرمودند روحانیت باید ازنظر تئوری و عملی سازمان پیدا کند. اکنون رابطه و نسبت بحث خمس، زکات و مالیات روشن نیست. بعضی هر سه مورد را نمی‌پردازند. فضلا و علما باید در این مسئله کارکرده و ازنظر عملی راهکاری که یک عده بیشترین پول‌ها و امکانات در اختیارشان است و از پرداخت موارد فوق طفره می‌روند ارائه نمایند. در خصوص کیفیت خرج کردن پولی که مراجع از دفترهای خود به دست آورده باید دید آیا خرجی که یک دفتر با دفتر دیگر خود دارد با …

حجت‌الاسلام همتی با اشاره به پذیرش طلاب در موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) در رشته فقه تخصصی نظام ساز، گفت: فقه القضا و فقه الاقتصاد از جمله رشته‌های تخصصی است که در آنها طلبه‌ می‌پذیریم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام حیدر همتی از پذیرش طلاب سراسر کشور در رشته فقه تخصصی نظام ساز در موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) خبر داد و به شبستان گفت: بی‌شک هر نظام هستی شناختی و معرفت شناختی سبک زندگی و نظام مختص به خود را دارد که اگر نتواند مبانی هستی شناختی و معرفتی خود را به ساختار و نظام تبدیل کند، …

استاد سطح خارج فقه، اصول و تفسیر حوزه علمیه قم تأکید کرد: بنده بارها از مدیران حوزه و از آیت‌الله اعرافی درخواست کرده‌ام که باب تدریس برای طلاب نباید بسته باشد، زیرا تدریس مقدمه رسیدن به توانایی‌های علمی و اجتهاد است و اگر این باب بسته است باید طلاب به عنوان تقاضای عمومی به مدیران و علما و بزرگان حوزه منتقل کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد مهدی‌هادوی تهرانی در درس خارج فقه خود در مدرسه آیت‌الله گلپایگانی در سخنانی خطاب به طلاب گفت: تشکیلات حوزه، دروس و استادان برای این ایجاد شده تا افراد به درجه اجتهاد برسند. معتقدم …

کارکرد اصلی مرجعیت، فتوا و تقلید است و کارکرد اصلی ولایت، حکم و مدیریت اجتماعی؛ و مرجعیت در مقطع تاریخی مزبور، مراتبی از ولایت حکم و حضور در عرصۀ مدیریت اجتماعی را نیز برعهده می‌گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، «تکوین نهاد مرجعیت تقلید شیعه» به قلم محسن کتاب پژوهشی است تاریخی پیرامون مسئله تمرکز در نهادهای دین و دولت و نسبت آن با گسترش روندهای بوروکراتیک در نهاد دولت که تکوین تاریخی مرجعیت تقلید شیعه در دوران معاصر را در دستور کار خود قرار داده است. تمرکز این کتاب بر مطالعه ساخت نهاد مرجعیت در دوران قاجار و پهلوی اول …

شبکه اجتهاد: مرحوم سید مرتضی عسکری از جمله محققانی بود که آثار گره‌گشایی از خود برجای گذاشت. هم به تحقیقات علمی پرداخت و هم خدمات اجتماعی انجام داد. او در سال ۱۲۹۳ شمسی در شهر سامرا در خانواده‌ای ایرانی دیده به جهان گشوده بود و ۲۵ شهریور سال ۱۳۸۶ در ۹۳ سالگی در تهران درگذشت. علامه عسکری که در بغداد و سپس قم دانشکده اصول دین تأسیس کرده بود، تألیفات بسیاری نیز از خود بر جای گذاشت. او در آثار خود کوشید تا برخی از حقایق تاریخی اسلام را بازگو کند و برخی تحریفات پیش‌آمده را نیز مورد بررسی و …

شبکه اجتهاد: بسمه‌تعالی درگذشت عالمِ عامل و پرهیزگار مرحوم آیت‌الله آقای حاج شیخ ابوالقاسم خزعلی رحمت‌الله‌علیه را به خاندان محترم و همه‌ی بازماندگان و نیز به دوستان و ارادتمندان ایشان تسلیت عرض میکنم. عمر با برکت این روحانی با فضیلت، سرشار از نقطه‌های درخشان است، سالیان دراز بهره‌گیری از درس امام خمینی و دیگر فقهای بزرگ در قم و مشهد، همراهی با امام بزرگوار از آغازین روز‌های نهضت انقلابی و دفاع شجاعانه از آن بزرگمرد و در دوران دشوار اختناق طاغوتی با بیانی رسا و صریح، حضور در مسئولیت‌های سنگین پس از پیروزی و عضویت در شورای نگهبان و مجلس …

آیت‌الله نوری همدانی با تأکید بر تبیین مزیت‌های مکتب اهل بیت(ع) در عرصه‌های مختلف، در کنار فقه مقارن خواستار تدوین تفسیر و تاریخ مقارن در حوزه شد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله حسین نوری همدانی در دیدار استاد محمد جواد فاضل لنکرانی رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با گرامیداشت یاد و خاطره مرحوم آیت‌الله فاضل رحمت الله علیه گفت: بیت مرحوم آیت‌الله فاضل لنکرانی بیت علم و فقاهت است و باید عظمت این بیت نگه داشته شود، باید آثار بزرگان توسط بیوت آن‌ها در دسترس جامعه قرار داده شود. ایشان با اشاره به اهمیت توجه به قرآن و تفسیر در …

شبکه اجتهاد: آیین افتتاحیه رسمی حوزه‌های علمیه قم با حضور و سخنرانی آیت‌الله نوری همدانی و آیت‌الله اعرافی در مدرسه علمیه فیضیه برگزار شد.

شیوه پذیرش به‌عنوان جزئی از نظام آموزشی باید اصلاح شود. اصلاح روش‌های جذب امری ضروری حتمی است اما راهش کم کردن ورودی نیست. این پاک کردن صورت مسئله است. باید راهبردهایی برای جذب و پذیرش تدوین شود. یکی از مهم‌ترین آن‌ها آگاهی بخشی نسبت به هویت و مأموریت حوزه‌های علمیه و ارتباط آن با نظام آموزشی است. مسئله حوزه‌های علمیه ما مسئله استعداد نیست، بلکه مسئله انگیزه است. اختصاصی شبکه اجتهاد: : با وقوع انقلاب اسلامی و نیاز مبرم نظام به روحانیون در سطوح مختلف مدیریتی، خدماتی، فرهنگی و اداری، در کنار علاقه روز افزون جوانان به حضور و تحصیل …

امام جواد(ع) بیان‌ می‌فرمایند که تفقه از همه چیز بالاتر است و هر کسی به هر مقام بالا‌ می‌خواهد برسد باید از نردبان تفقه بالا برود؛ اگر طلاب‌ می‌خواهند در آینده جامعه موثر باشند باید به مقام فقاهت برسند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله حسین نوری همدانی در آیین افتتاحیه رسمی حوزه‌های علمیه قم در مدرسه علمیه فیضیه گفت: امام صادق(ع) بر لزوم احیای امر و فرهنگ خواسته اهل بیت(ع) تاکید دارند که از این جهت، حوزه‌های علمیه مهمترین نقش را دارند. ایشان افزود: اهل بیت(ع) بیان کردند که مردم را به اسلام دعوت کنید ولی نه به زبان، بلکه …

هفتمین کارگاه آموزشی و پژوهشی«فلسفه علم اصول» با حضور عضو هیئت علمی پژوهشکده فلسفه تحلیلی پژوهشگاه دانشهای بنیادی برگزار خواهد شد. به گزارش شبکه اجتهاد، هفتمین کارگاه آموزشی و پژوهشی«فلسفه علم اصول» ویژه اساتید و طلاب سطح سه و چهار حوزه علمیه و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار می‌شود. بتابراین گزارش، در این کارگاه سه روزه که به همّت مرکز تخصصی آخوند خراسانی(ره) و گروه پژوهشی فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدّنی شکیل خواهد شد، دکتر محمود مروارید، عضو هیئت علمی پژوهشکده فلسفه تحلیلی پژوهشگاه دانشهای بنیادی به تببین موضوع «معنا، کاربرد و افعال گفتاری …

هر چه طلاب خوب بیشتر باشند، باورهای دینی مردم بالاتر می‌رود. هر چه باورهای دینی مردم بیشتر شود، التزام به فروع نیز بیشتر خواهد شد و هر چه التزام به فروع بیشتر شود، وجوهات نیز بیشتر خواهد شد. باز مشکل به کیفیت برمی‌گردد. ما تعداد زیادی از طلاب را پذیرش کرده‌ایم درحالی‌که خروجی بسیار اندکی دارد. متأسفانه طلاب در تقویت باورهای دینی مردم بسیار ضعیف عمل کرده‌اند. حوزه فقط به سمت عالم پروری پیش رفته است نه روحانی پروری. همان‌طور که تحصیل باید تقویت شود، تهذیب و اخلاق نیز باید تقویت شود. الآن بحث اخلاق در حوزه کیمیا شده است. …

آیت‌الله سیستانی از آغاز ورود به عرصه مرجعیت، به همه مقلدان عراقی‌اش اجازه داده است که وجوه شرعی خود را مستقیماً و بدون مراجعه به ایشان، به فقرا بپردازند. این فتوا پیامدهای مهم و خجسته‌ای در میان ملت عراق داشته است. معظم‌له خود را ملزم می‌دانند که همه اموالی که از عراقی‌ها به ایشان می‌رسد در خود عراق هزینه شود، علاوه بر آن بسیاری از اموالی که از مقلدان ایشان در دیگر کشورها به دست می‌آید نیز در عراق مصرف می‌گردد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد حاج حامد الخفاف، رئیس دفتر آیت‌الله سید علی سیستانی در لبنان ضمن گفتگویی با …

ورودی‌های حوزه متناسب با نیازهای جامعه نیست؛ یعنی در سطح کشور، چند هزار مسجد داریم. این مساجد نیاز به امام جماعت دارند و بسیاری از این مساجد، خالی از روحانی است؛ بنابراین با کثرت ورودی حوزه، متناسب با نیازها موافقم. اختصاصی شبکه اجتهاد: علیرغم افزایش ورودی‌های حوزه‌های علمیه پس از انقلاب اسلامی، اما در سال‌های اخیر، تعداد ورودی‌های حوزه روبه کاهش رفته است. این امر می‌تواند عوامل متعددی داشته باشد. در این خصوص با حجت‌الاسلام‌ علی‌اکبر فرجام، مدیر اجرایی (رئیس) سابق حوزه علمیه خراسان بزرگ که بیش از بیست سال، سکان‌دار حوزه علمیه خراسان بود، گفتگو کردیم. رئیس دفتر اهل …

متن ۳۵ عنوان کتاب از آثار آیت الله استاد عباسعلی عمید زنجانی (ره)، به تازگی از سوی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) در قالب نرم افزار به زبان فارسی و عربی تولید شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در این نرم افزار برخی از کتب آیت الله عمید زنجانی همچون: دانشنامه فقه سیاسی (مشتمل بر واژگان فقهی و فقه عمومی)، به صورت تصویری (PDF) ارائه شده اند که بناست در نسخه بعدیِ این محصول، جهت استفاده بهتر در قالب متنی (Text) عرضه شود. محتوای این مجموعه آثار به زبان فارسی و عربی، شامل متن ۳۵ عنوان کتاب در ۴۸ جلد …

شبکه اجتهاد: این روزها، به‌وفور شاهد تحلیل‌های اجتماعی سیاسی متفاوت از عاشورا هستیم و می‌‌دانیم، سال‌هاست، هر کسی با استناد به جمله‌ای از امام حسین (ع) یا رفتاری از آن حضرت، یک تفسیر سیاسی خاصی ارائه می‌‌کند. این در حالی است که غالب این عبارات یا گزارش‌ها، هنوز از نظر تاریخی، نقادی نشده است؛ اما صرف نظر از آن، هیچ‌گاه رویه فقها این نبوده است که این چنین به گزارش‌های تاریخی برای استفاده در گزاره‌های حقوقی استناد کنند و از آن نتایج فقهی بگیرند. این کارها، از زمانی هم که باب شده، اغلب کار منبری‌ها بوده و الا زیر تیغ …

شبکه اجتهاد: با شروع تابستان تصمیم گرفتم به سبب کسب آمادگی لازم جهت تدریس درس «تاریخ فقه و اصول فقه» در یکی از مراکز آکادمیک در سال تحصیلی جدید، قدری بیشتر با آثاری که در این زمینه نوشته شده و البته همواره یکی از علاقه‌مندی‌های پژوهشی‌ام به شمار می‌رفته است انس بگیرم. ابتدا تلاش کردم تا آثاری که به زبان فارسی در این زمینه نوشته شده است را جمع آوری کنم که برخی را در این مجال نام می‌برم: ۱- تاریخ فقه و فقها، اثر دکتر ابوالقاسم گرجی ۲- ادوار اصول فقه اثر دکتر ابوالقاسم گرجی ۳- تاریخ فقه و …

کتاب «مهر و ماه» رساله‌ای در باب حقوق اجتماعی و احکام اخلاقی تألیف دکتر محسن اسماعیلی حقوقدان، استاد و عضو هیئت‌علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در ۵۴۸ صفحه منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «مهر و ماه» رساله‌ای در باب حقوق اجتماعی و احکام اخلاقی، سی و یکمین اثر محسن اسماعیلی، استاد دانشگاه تهران و عضو مجلس خبرگان رهبری منتشر شد. از پیامبر اکرم (ص) و امام علی (ع) در روایات تعبیر به «مهر و ماه» نیز شده و «شمس و قمر»ی که در قرآن آمده، بر آن دو وجود نازنین تطبیق داده شده است؛ همان …

اختصاصی شبکه اجتهاد: علوم انسانی علومی هستند که به تحلیل و بررسی  فعالیتهای  مختلف  بشری در روابط (اعم از جمعی، تاریخی، تمدنی و… همچنین آثار و مناسبت‌ها می‌پردازد. لذا بایستی پاسخگوی نیازهای اساسی انسان در زمینه رفتارها باشد و از این جهت با علم فقه ارتباط نزدیک و معناداری دارد. براین اساس شبکه مسائل علوم انسانی، مجموعه مشکلات و نیازهایی هستند که انسان در زندگی خود در حیطه‌های فوق با آنها مواجه بوده است و برای دست یابی به پاسخ آنها تلاش کرده است. بنابراین دست یابی به این شبکه مسائل، حجم عظیمی از نیازهای تمدنی را به تصویر می‌کشد …

شبکه اجتهاد: پنجم شهریور چهلمین روز درگذشت آیت‌الله سید علیرضا حائری، رئیس فقید ‌دایره‌المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیت (ع) بود. وی در سال ۱۳۳۰ شمسی در یزد، دیده به جهان گشود و با هجرت پدر به کربلا، دوران کودکی و نوجوانی خود را در این شهر گذرانید.  وی در آغاز نوجوانی از آنجا که مهد علم و حوزه گرانسنگ نجف اشرف، دوران طلایی و شکوفایی خود را پشت سر می‌گذاشت، رو به سوی این شهر نهاده و نزدیک به یک دهه به تحصیل علم در حوزه علمیه نجف اشرف پرداخت. عمده اساتید برجسته این فقید سعید در نجف اشرف، …

عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان گفت: یکی از اصلی ترین وظائف حوزه‌های علمیه، برنامه ریزی در راستای تربیت افراد مستعدی است که بتوانند در جهات فقهی و اصولی مهارتی پیدا کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله مهدی مروارید در حاشیه مصاحبه استعدادهای برتر در گفتگو با روابط عمومی حوزه علمیه خراسان، گفت: یکی از وظائف اساسی حوزه‌های علمیه در زمینه تعلیم و تعلم، پرداختن به مسائل فقه و اصول بوده و قوام اصلی یا از اصلی ترین وظائف حوزه‌های علمیه نیز مهارت در جهات فقهی است. وی با بیان این که طبیعتا فقه متوقف بر اصول، رجال، حدیث و …

مجمع الفقه دریچه‌ای بود که باعث شد ما به کل جهان اسلام اشراف و شناخت پیدا کرده و نظریات خودمان را مطرح کنیم. آنجا یک تریبون است و ما می‌توانیم ایده‌های انقلابمان را در اجلاس‌های سران، یا وزرای خارجه یا اجلاس‌های کارشناسی ارائه کنیم. دوم، جلوی تخریب دیگران را بتوانیم تا حدی بگیریم. اگر در همین طائف نبودیم، علیه مسأله شیعه و سنی قطع‌نامه‌هایی صادر شده بود. سوم این که ما بالاخره نمی‌توانیم خودمان را از جهان اسلام جدا کنیم. این سازمان کل کشورهای اسلامی را در بردارد. ما نمی‌توانیم مثل تافته جدا بافته حرکت کنیم. شبکه اجتهاد: آیت‌الله محمدعلی …

پژوهش حاضر پس از بررسی تحلیلی مفهوم عدل و فسق، ادله دال بر فسق همه مخالفان را مورد نقد قرار داده و با تبیین دلایل معتبر بر امکان تحقق عدالت در عموم مسلمانان، دیدگاه فقیهانی که فسق مخالفان را به حالت علم و آگاهی آنان از مرام حق و ستیز عامدانه با آن اختصاص داده‌اند، تقویت نموده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جدیدترین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «جُستارهای فقهی و اصولی» به صاحب امتیازی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی و مدیر مسئولی مجتبی الهی خراسانی و سردبیری حسین ناصری مقدم منتشر شد. پانزدهمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «جُستارهای فقهی و …

شبکه اجتهاد: آنچه بنده را به نتایجی برای مخالف با طب سنتی رسانده است، اساسا خود این بحث نبوده است. بلکه در درجه نخست، حساسیت من، روی بحث رابطه علم و دین در تمدن اسلامی بود. بحث مهمی که به نظرم، می‌بایست درباره آن، تحقیقات تازه‌ای مبتنی بر میراث مخطوط و بازخوانی متون گذشته داشته باشیم. کاری که روشنفکران عرب به شدت دنبال آن هستند. درگذشته بخشی از این ماجرا، به دانش نجوم و بخشی هم به طب و سپس به شبه علم‌هایی مانند طلسمات، کیمیا و جز آن هم مربوط بود. سوال این بود: چه مقدار نظریات علمی جهانشناسانه …

شبکه اجتهاد: کتابخانه آیت‌الله سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی سومین کتابخانه بزرگ ایران پس از کتابخانه آستان قدس رضوی و کتابخانه مجلس شورای اسلامی و سومین کتابخانه جهان اسلام است. این کتابخانه هم اکنون بیش از ۲۵۰٬۰۰۰ جلد کتاب چاپی و ۲۵٬۰۰۰ جلد کتاب خطی دارد. این کتابخانه باهزینه شخصی مرعشی نجفی در سال ۱۳۴۴ بنیان گذاشته شد و توسعه داده شد. این کتابخانه از لحاظ کیفیت نسخه‌های نفیس و کهن خطی اسلامی به عنوان بزرگترین کتابخانه در ایران و سومین کتابخانه جهان و مرکز بزرگ فرهنگی بین‌المللی در دنیا شناخته شده‌است.