اندیشوران فقهی

به نظر این سند، سند خوبی است و البته بر خیلی از اصحاب فکر و علم و کسانی که آیت‌الله خوئی را می‌‌شناختند، نگاه امام به ایشان و بالعکس، روشن و مبرهن بوده است و اتفاقا سندهای دیگری از همراهی و نگاه مثبت آیت‌الله خوئی به انقلاب و جمهوری اسلامی وجود داشته و حالا این سند که به صورت رسمی منتشر شده است، خط بطلانی می‌‌کشد بر همه سوءظن‌ها و نگاه‌ها و خطااندیشی‌‌هایی که احیانا نسبت به آیت‌الله خوئی وجود داشته است. شبکه اجتهاد: مرکز اسناد نجف اشرف، متن نامه‌ای از آیت‌الله سید ابوالقاسم خوئی را منتشر کرده است که …

درس خارج فقه مقام معظم رهبری بر اساس نیاز است. زمانی که ایشان به تدریس قصاص مشغول بودند، فرمودند: مبحث قصاص نیاز قوه قضاییه است. یا آن زمان که مکاسب محرمه را مطرح کردند، خیلی از مباحث‌شان ارتباط به حکومت داشت. در مباحث مکاسب محرمه بحث قاچاق، بحث غنا و موسیقی، بحث رقص را مطرح کردند. به گزارش شبکه اجتهاد، از سال ۱۳۶۹ شمسی، درس خارج حضرت آیت‌الله امام خامنه‌ای آغاز شده و تا کنون ادامه دارد. جهاد، موسیقی، غیبت، قصاص و… از مباحثی است که تا کنون در درس خارج ایشان تدریس شده است. با توجه به فقه حکومتی …

فقه الاخلاق هنوز مدون نشده و ما از فقه الشریعه داریم وارد فقه الاخلاق می‌شویم. اگر سؤالی شود باید چنین باشد که تأثیر محصول فقه الاخلاق که کشف حسن و قبیح است، جایی در فقاهت دارد؟ اگر مصلحت و مفسده واقعی را در فقه الاخلاق به دست آوردیم، آیا می‌توان از درونش قانون شرعی درآورد؟ اگر مصلحت واقعی را به دست آوریم می‌توان گفت این امر فقه‌الشریعه را حد می‌زند. به گزارش شبکه اجتهاد، در ادامه سلسله جلسات تخصصی گروه فقه اخلاق حکومتی موسسه فتوح اندیشه، نشست علمی «معنا، ماهیت و آثار فقه اخلاق بر فقه الشریعه» با حضور حجت‌الاسلام …

شبکه اجتهاد: آقا ضیاءالدین عراقی از بزرگانِ علمای شیعه در قرن چهاردهم هجری، در سال ۱۲۷۸ ق در قربه‏ی سلطان آباد اراک به دنیا آمد. او علوم مقدماتی را در زادگاهش فرا گرفت و سپس در نجف در محضر آقاسیدمحمد فشارکی حضور یافت. آقاضیاء عراقی سپس در حلقه‌ی درس مدرسان ناموری همچون حاج میرزا حسین خلیلی، آخوندملامحمد کاظم خراسانی، شیخ الشریعه‏ی اصفهانی و علامه یزدی جای گرفت و فقیهی والا مقام، اصولی و محدث رجالی و از مراجع تقلید طراز اول عصر خویش گردید. آقاضیاء، پس از وفات آخوند خراسانی، حوزه‏ی درس خارج خود را تشکیل داد و بسیاری از …

استاد سید منذر حکیم با بیان اینکه درباره حجاب و عفاف نخستین گام ایجاد دغدغه و اهتمام نسبت به این مساله است گفت: در گام دوم باید مشخص شود بحث حجاب و عفاف برای همه انسان‌هاست یا تنها مختص مسلمانان است. شبکه اجتهاد: دو واژه‌ی «حجاب» و «عفت» در اصل، معنای منع و امتناع مشترک‎اند. تفاوتی که بین منع و بازداری حجاب و عفت است، تفاوت بین ظاهر و باطن است؛ یعنی منع و بازداری در حجاب مربوط به ظاهر است، ولی منع و بازداری در عفت، مربوط به باطن و درون است؛ چون عفت یک حالت درونی است، ولی …

فقه شهید صدر کاربردی است و ایشان از فقه برای بهبود زندگی بشر کمک‌ می‌گرفت. شهید صدر در پاسخ به این مسئله که چگونه‌ می‌توان زندگی مدرن را با توجه به فقه و راه‌حل‌های قدیمی پیش برد؟ نظراتی بسیار جامع و کاربردی‌ می‌دهد که به اسم ایشان ثبت و مطرح‌ می‌شود. اختصاصی شبکه اجتهاد: دکتر محسن اسماعیلی حقوقدان، استاد و عضو هیئت‌ علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران است. از این عضو مجلس خبرگان رهبری، چندین کتاب و ده‌ها مقاله در موضوعات مختلف فقهی و حقوقی منتشر شده است. او که در سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۸ عضو شورای …

اگر مراد فقهی است که بخواهد به تعبیر بعضی‌ها، «تمدّن ساز» باشد؛ یعنی معادلات دنیوی را آنچنان رقم بزند که موجب ارتقای جایگاه سیاسی و اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی امّت اسلام در بین سایر امم گردد و با بهبود همه‌جانبه زندگی این‌دنیایی مؤمنین، درمقابل تمدن های رقیب قدرت عرض اندام داشته باشد، ساز وکار فعلی در مقابل این امر، ناتوان است. اختصاصی شبکه اجتهاد: دنیای معاصر با پوشیدن لباس تازه توأم با تغییر و تحول، نه تنها حوزه اقتصاد بلکه سایر حوزه ها همچون سیاست و فرهنگ و…..را مجاب به انقلابی درونی کرده است. از طرفی ارتباط سهل وآسان …

مرد قهار و نیرومند و مهم و قهرمان میدان تناظر و به کشاکش آوردن اندیشه‌ها، شهید سید محمدباقر صدر است. وقتی ما اصول، فقه، اقتصاد، فلسفه، اندیشه‌های اجتماعی و اندیشه‌های فلسفه علمی ایشان را می‌بینیم متوجه می‌شویم که ایشان چه قدر اندیشه‌های دیگران به مصاف هم می‌آورده است و این کشاکش و تناظر را ادامه می‌داده است تا ابداع و ابتکار و اندیشه جدید بیرون بجهد و شکل بگیرد و بتوانند حرف اساسی و تازه‌ای بزنند. اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، استاد درس خارج حوزه علمیه قم، عضو مجلس خبرگان رهبری و رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای …

‌اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله حاج شیخ جواد تبریزی (ره)، یکی از مراجع عالیقدر و فقهای برجسته عصر حاضر بود. این فقیه بزرگ و اصولی سترگ و رجالی صاحب نظر، سالها با جدیت در تبریز، قم و نجف به تحصیل پرداخت و از محضر اساتید برجسته در فقه و اصول استفاده نمود تا به مدارج عالیه اجتهاد و فقاهت نائل آمد. ایشان از شاگردان برجسته و کم نظیر ‌آیت‌الله خویی است که سالها در نجف از محضر علمی ایشان استفاده کرد و حدود ۲۵ سال از اعضای اصلی و مهم در هیات استفتای آن بزرگوار بود‌. ‌آیت‌الله خویی، شاگردان برجسته‌‌‌ای را …

ایشان می‌فرمودند: فقاهت، یعنی شیوه استنباط که این امر نیز به پیشرفت احتیاج دارد و باید تکامل پیدا کند. امروز بسیاری از مسائل وجود دارد که فقه باید تکلیف آنها را مشخص نماید، ولی تاکنون صورت نگرفته است، چه دلیلی دارد که فضلا و بزرگان و محققان ما نتوانند بر این شیوه بیفزایند و آن را کامل کنند. ای بسا خیلی از مسائل، مسائل دیگری را در بر بگیرد و خیلی از نتایج عوض گردد و خیلی از روش‌ها دگرگون شود. روش‌ها که عوض شد جواب‌های مسائل نیز تغییر خواهد کرد و فقه طور دیگری می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، …

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) بیان داشت: حوزه از آن عمقی که در سابق داشت فاصله می‌گیرد و این خطر بزرگی است که حوزه را تهدید می‌کند، مسئولین و مدیران حوزه، بگویند برای ژرف‌اندیشی در علوم حوزه چه طرح‌هایی را ارائه داده‌اند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمدجواد فاضل لنکرانی رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در نشست هم اندیشی اساتید مرکز تخصصی ائمه اطهار(ع) در سخنانی با اشاره به اینکه «علم اصول تنها کلید فهم فقه نیست، کلید فهم دین است» اظهار داشت: اقامه‌ی دین، یعنی اقامه همه ابعاد دین، اعم از احکام و اعتقادات و اخلاق نه فقط فقه …

استاد دانشگاه مفید در نشست «کارکرد فقه اجتماعی پس از انقلاب» تأکید کرد: مهمترین علت نبود عدالت اجتماعی، وجود مشکلات تئوریک و نظریه‌پردازی است؛ چون فقه ما در این بخش عقیم بوده و نظریه‌پردازی نداشته است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد فاضل میبدی، استاد دانشگاه مفید، در نشست «کارکرد فقه اجتماعی پس از انقلاب» در پژوهشکده اندیشه دینی معاصر با بیان اینکه عدالت اجتماعی از مصادیق مهم فقه اجتماعی است، گفت: اگر بعد از انقلاب واکاوی کنیم که آیا عدالت اجتماعی که یکی از مهمترین مباحث دین و از رسالت انبیاء و ادیان است، محقق شده است، بنده …

حجت‌الاسلام دکتر ارسطا معتقد است: فقیه باید در موضوع‌شناسی الزاماً خود دخالت کند. به دلیل اینکه فهمی که فقیه از موضوع به دست می‌‎آورد، در تشخیص حکم دخالت دارد. لازمه حرف من تخصصی کردن حوزه فقاهت است. دیگر نمی‌توان از فقیهی صحبت کینم که در همه مسائل اعلم است. بنابراین گروهی از فقها باید به فقه اجتماعی بپردازند. اختصاصی شبکه اجتهاد: دهمین نشست هم‌اندیشی فقه حکومتی با ارائه نظریه «فقه اجتماعی» از سوی حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد ارسطا، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و دانشیار دانشگاه فارابی در جمع مقررین و شاگردان اساتید عرصه «فقه حکومتی» برگزار …

مولفه‌های هویت بخش در سیره رضوی برآمده از عقلانیت و وحدت، فقه مقارن را در ابعاد کلان تمدن اسلامی رقم می‌زند، در این میان غفلت اندیشمندان و نخبگان فقهی جوامع اسلامی و سیاست گذاران فرهنگی کشور از ظرفیت عظیم فقه رضوی به عنوان مهمترین مانیفست تشیع در ارتقای وحدت اسلامی و بازتولید اسلام شیعی در جهان اسلام و دیگر جوامع بشری، تأمل برانگیز است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدحسین مختاری، رییس دانشگاه مذاهب اسلامی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم به مناسبت ولادت امام رضا(ع) یادداشتی منتشر نموده که متن آن به این شرح است: …

عضو هیئت علمی مجمع الفکر الاسلامی با بیان اینکه روایات امام رضا(ع)، کارکردهای بسیاری از جمله در فقه، تاریخ و تفسیر دارد، تأکید کرد: روایات رضوی زمینه مناسبی برای فقه مقارن ایجاد می‌کند، زیرا در آن به اختلاف فرق در برخی حکم‌ها و حتی موضوعات کلیدی مانند امامت پرداخته است. به گزارش شبکه اجتهاد، محمود ملکی، عضو هیئت علمی مؤسسه مجمع الفکر الاسلامی، در نشست علمی «احادیث امام رضا(ع) در کتاب الکافی کلینی» از مجموعه نشست‌های حدیث کرامت که به صورت مجازی برگزار شد، گفت: در کتاب ایمان و کفر کافی، در روایتی از امام رضا(ع) نقل شده که «لیس …

کتاب «فقه احادیث الامام الرضا(ع) و ابنائه الکرام(ع)» یکی از آثار بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی است که به بیان احادیثی از امام رضا(ع) می‌پردازد و پژوهشگران در تبیین ابواب فقهی از آنها بهره می‌گیرند. به گزارش شبکه اجتهاد، این مجموعه در چند جلد منتشر شده است؛ برای آشنایی هر چه بیشتر با این اثر ارزشمند با حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدعلی خادمی نویسنده آن گفت‌وگویی صورت گرفته که در ادامه می‌خوانیم. این کتاب با چه انگیزه‌ای تالیف شده است؟ خادمی: از ابتدای آغاز تصمیم گیری برای تالیف این اثر وارد مقوله‌ی تحقیقات شدم و همواره سعی و تلاشم این بود …

آیت‌الله شهید بهشتی – در سخنانی که برای نخستین‌بار منتشر شده – گفته است: اگر امکاناتی داریم، می‌گذاریم در اختیار آن عاشق‌ها، نه در اختیار آن نِق‌نِق‌زن‌ها! عاشق که این‌قدر نق نمی‌زند. عاشق که این‌قدر آفتاب و سایه نمی‌کند. عاشق که این‌قدر پرتوقع نمی‌شود. گفته می‌شود چرا کتاب‌های درسی اصلاح نشده است؟ چه کسی باید این کار را بکند؟ می‌گویید ماها در حد توانمان نکرده‌ایم یا می‌گویید نشده است؟ اگر نکرده‌ایم، شما بکنید؛ این شمایید حامل بقیه‌ کار. شبکه اجتهاد: متن پیش‌روی گفتاری از شهید آیت‌الله دکتر بهشتی است که در سال ۱۳۵۶ خطاب به طلاب مدرسه منتظریه‌الشمس (حقانی) و …

شبکه اجتهاد: انقلاب اسلامی حاصل مجاهدت‌های فراوان زنان و مردان پاک‌باخته‌ای است که امام خمینی را به رهبری و اندیشه او را به راهبری این نهضت پذیرفته بودند. چه انقلابیونی که از ابتدای نهضت در لوای قیادت و پیشوایی او، مبارزات خود را سامان دادند و چه آنان‌که در ایام منتهی به بهمن ۱۳۵۷ او را به رهبری و امامت برگزیدند، الگو و نظام فکری امام را پذیرفته بودند و در تلاش برای پیروزی و پیاده‌سازی اندیشه‌های امام خمینی بودند. در زمانه‌ای که هر گروه و دسته‌ای، برای خود یک ایدئولوژی و فکر را رهایی بخش می‌دانست و آن‌را نقشه …

حجت‌الاسلام رهبر با اشاره به کم توجهی دستگاه‌های مختلف به مبانی فرهنگ اسلام، گفت: روحانیون مجلس یک فراکسیون کاربردی با رویکرد فقهی تشکیل دهند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی رهبر، امام جمعه موقت اصفهان، با بیان اینکه مطالبه و دغدغه بزرگان و مسؤولانی نظیر حجت‌الاسلام قمی رییس سازمان تبلیغات کشور پیرامون مسأله فرهنگ بسیار به‌جا است، گفت: در گذشته که بنده هم در مجلس شورای اسلامی بودم یکی از مسائل مهمی که مجلس به آن توجه داشت موضوع دیدار با مراجع معظم تقلید و علما بود تا مجلس از دیدگاه ایشان رهنمودهای‌شان استفاده ببرد و آن‌ها را به …

جلسه شورای عالی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم عصر جمعه ۹۹/۳/۱۶ در سالن جلسات این نهاد حوزوی به ریاست آیت‌الله محمد یزدی برگزار گردید و اعضای دوره هشتم شورای عالی حوزه های علمیه انتخاب شدند. به گزارش شبکه اجتهاد، در این جلسه با توجه به اتمام دوره هفتم شورای عالی حوزه‌های علمیه، موضوع انتخاب اعضای دوره هشتم در دستور کار قرار گرفت و پس از تبادل نظر، اعضای جامعه مدرسین، حضرات آیات آقایان: سید هاشم حسینی بوشهری، علیرضا اعرافی، جواد مروی، سید احمد خاتمی، محمد مهدی شب زنده‌دار، محسن اراکی و محمود رجبی را به عنوان اعضای دوره هشتم شورای …

حجت‌الاسلام متولی امامی گفت: شورای عالی حوزه‌های علمیه باید با ترسیم یک ایده سیاسی نسبت حوزه علمیه با حاکمیت اسلامی را مشخص کند تا از این طریق ظرفیت حوزه علمیه شکوفا شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام سید محمدحسین متولی امامی، مدیر مؤسسه مطالعات تمدن اسلامی، با بیان اینکه باید در فلسفه شکل گیری شورای عالی حوزه‌های علمیه تأمل کنیم تا بتوانیم عملکرد آن را مورد بررسی قرار دهیم، به رسا گفت: شورای عالی باید جایی باشد که ایده سیاسی برای حوزه علمیه داشته باشد. وی در ادامه افزود: حوزه علمیه بعد از انقلاب اسلامی نهادی است که نرم افزار …

یکی از آثار اجتهاد تشخیص بدعت‌‌ها، انحراف‌ها است. تنها کسی که می‌تواند تشخیص بدهد فلان کار بدعت است یا خیر، فقیه است. این پدری که با قساوت قلب دختر خودش را به قتل رسانده، همه را جریحه‌دار کرد، یعنی انسان نمی‌تواند این خبر را بشنود و اشکش جاری نشود، انگشت اشکال را به سمت این می‌آورند که فقیه گفته پدر اگر فرزند را بکشد، قصاص نمی‌شود. بله، فقه گفته است، ولی کنار این چند مطلب دیگر هم داریم. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد محمدجواد فاضل لنکرانی، رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) و استاد درس خارج حوزه علمیه قم  مهمان این …

در ادامه سلسله جلسات تخصصی گروه فقه اخلاق حکومتی موسسه فتوح اندیشه؛ نشست علمی «منطق الگوی فقهی اخلاقی کارگزاران سالک در دولت اسلامی» با حضور استاد محمدصالح کمیلی خراسانی، رئیس مؤسسه فرهنگی، تحقیقاتی توحید برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد کمیلی خراسانی در ابتدا به تعدادی از سؤالات مهم و از قبل تعیین شده در رابطه با مسأله «منطق الگوی فقهی اخلاقی کارگزاران سالک در دولت اسلامی» پاسخ داد که بدین قرار است: ۱-‌‌ الگوی علوی در این‌باره چه راه‌بردها و راه‌کارهایی ارائه می‌دهد. سیر منطقی را بیان کنید تا کارگزار، خودآگاه یا ناخودآگاه به کارگزار مورد وثوق در …

استاد شیخ محی الدین آموزگار مازندرانی از شاگردان و معتمدین شهید صدر و  از قضات عالی رتبه کشور در سالروز شهادت امام صادق (ع) درگذشت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محی الدین آموزگار مازندرانی از شاگردان و همراهان دیرین شهید صدر و داماد ارشد آیت‌الله سید حسن مرتضوی مرتضوی (از علمای مقیم مشهد) روز گذشته در تهران و در سن ۷۶ سالگی دار فانی را وداع گفت. استاد محیی‌الدین فقیه مازندرانی فرزند بهاء‌الدین فقیه مازندرانی در سال ۱۳۶۴هـ.ق (۱۹۴۴ م) در خانواده‌ای مذهبی و دوستدار دانش و فضیلت چشم به جهان گشود و در ابتدای جوانی خود به تحصیل …

رئیس دانشکده علوم و معارف حدیث می‌گوید: ما در مباحث فقه السیره بسیار فقیریم. فقیر کسی است که نانِ بخور و نمیر دارد. ما هیچی نداریم. متأسفانه قواعد و ضوابط استنتاج هم موجود نیست و این کارِ ما را دشوارتر می‌کند، خصوصاً اینکه تاریخ را گزارش حوادث در نظر می‌گیرند که چندان فایده ندارد. آنچه باید رونق یابد تحلیل تاریخی است. برای این کار لازم است فرد تاریخ‌نگار حافظه و استعداد زیاد، زیرکی، فطانت و خلاقیت داشته باشد و حتی با علوم دیگر آشنا باشد و سؤالات متعددی در جهات مختلف سیره داشته باشد تا بتواند عصری‌سازی سیره را انجام …

گزاره‌های فقهی ما حاصل فهم فقیه از متون دینی است. بر این اساس این فهم یعنی فهم فقیه به خودی خود فاقد اعتبار است، یعنی فهم فقیه بما هو فهم فقیه، یک جایگاه خاصی ندارد آنچه که مهم است آن متن دینی است که فقیه می‌خواهد از آن استنباط کند، اما این متن دینی که فقیه می خواهد از آن استنباط کند یک زمینه‌هایی برای صدور دارد که اگر نسبت به زمینه‌های صدور آن بی توجهی کنیم طبیعتاً دچار اشتباه در عملکرد و کارکرد فقه می‌شویم. اختصاصی شبکه اجتهاد: کارآمدی فقه، به روشنی از چالشهای روزگار معاصر است. برخی این …

حضرت امام با عنایت به واقعیات پیش می‌رفتند، بنابراین به این نتیجه رسیدند برای پیشبرد و تجلی‌بخشی اسلام در شرایط کنونی باید وحدت در عین کثرت را که جمهوری اسلامی یا دموکراسی الهی یا مردم سالاری دینی می‌شود ارائه کرد. به عبارتی ولی فقیه در رأس جامعه قرار گرفته که مشروعیت خود را نه از رأی مردم بلکه از جانب الله می‌گیرد و آنگاه با پخش کردن مسئولیت‌ها و برگزار کردن انتخابات و جهت‌دهی به رأی مردم به سمت تعالی پیش می‌برد. شبکه اجتهاد: تشکیل دولت اسلامی به عنوان یکی از حلقه‌های اصلی زنجیره تمدن اسلامی در گفتمان رهبر معظم …

«مقاصد شریعت»، «توسعه استنباط از قرآن»، «ابتناء احکام شرعی بر ارزش‌‌های اخلاقی» و «نگاه اجتماعی به فقه» مفاهیمی هستند که در جهت پاسخگویی دقیق به مسائل حقوق عمومی قابل اتکا می‌باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، دومین، سومین و چهارمین نشست از سلسله نشست‌‌های «نظریه دولت» با ارائه ‌‌حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر محمد جواد ارسطا با موضوع «امکان سنجی حقوق عمومی اسلامی» و حضور اساتید حوزه و دانشگاه برگزار شد. در این جلسه دکتر ارسطا به بحث «مبانی پاسخگویی اسلام در زمینه حقوق عمومی» پرداخت و اشاره کرد: در این زمینه مفاهیم جدیدی در فقه جهت پاسخگویی دقیق به مسائل قابل …

با خاتمه یافتن مهلت فعالیت اعضای شورای عالی حوزه‌های علمیه، در آخرین جلسه جامعه مدرسین حوزه علمیه اعضای جدید توسط این نهاد انتخاب و اسامی آنها جهت تأیید خدمت مراجع و رهبر معظم انقلاب ارسال می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، در آخرین جلسه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ترکیب جدید شورای عالی حوزه، مشخص شد و در نهایت باید به تأیید مقام معظم رهبری و مراجع تقلید برسد. اعضای شورای عالی حوزه با رأی‌گیری اعضای جامعه مدرسین تعیین می‌شوند و با انتخابات اخیر حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمد غروی و آیت‌الله مرتضی مقتدایی از جمع هفت نفره شورای عالی حوزه کنار رفتند. …

‌‌حجت‌الاسلام خسروپناه ضمن اشاره به نوآوری‌‌های مکتب امام خمینی (ره) ابراز داشت: برخی می‌گویند که فقه امام، فقه اجتماع است اما این صحیح نیست زیرا هیچ فقیهی نیست که فقه اجتماع نداشته باشد. امام علاوه بر فقه اجتماع، فقه الحکومه نیز داشت؛ یعنی رویکرد حکومتی به سرتاسر فقه داشتند و این گونه نبود که بخشی از فقه امام، فقه الحکومه است. ملا احمد نراقی و از فقهای حاضر نیز همچون آیت‌الله سید محمد صادق روحانی بخشی از فقه را به فقه الحکومه اختصاص دادند، اما رویکرد امام الفقه الحکومی بود و این جزء ابداعات و خاصّ مکتب امام (ره) است. …