نماینده الازهر گفت: ما فتواهای قدیمی زیادی در مورد زنان داریم که در روزگار ما کاربردی ندارد و باید این فتاوا مورد بازنگری قرار گیرد و دلیلی ندارد مسلمانان تمام عصور به این فتواها عمل کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، شیخ عباس شومان نماینده الازهر و دبیرکل هیئت علمای بزرگ الازهر گفت: برخی از موضوعات درمورد زنان در حال بررسی …
Read More »خانواده و سلامت
کاربرد «قواعد فقه قضایی» در حقوق خانواده در یک کتاب
از آنجایی که خانواده مهمترین و بنیادیترین نهاد جامعه است، نتایج اصل از این تحقیق میتواند در راستای مرتفع نمودن خلأهای موجود در زمینه حقوق خانواده اهمیت و نقش به سزایی داشته باشد، همچنین نتایج این پژوهش میتواند در موارد سکوت یا اجمال قانون راهگشای مناسبی بر قضات و وکلا باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «کاربرد قواعد فقه قضایی …
Read More »«خانواده» و ساختار نظام حقوقی در ایران
اساسا دادگاههای خانواده چه نقشی را در دعاوی خانوادگی ایفا میکنند؟ مانع یا تسریع کننده؟ آیا دادگاههای خانواده بر اساس گفتمان اخلاق در خانواده و ادبیات سازش و آشتی مانع از هم پاشیدن زندگی زوجین میگردند یا با ترجیح منافع فرد به خانواده و جامعه بر روند طلاق زوجین تسریع میبخشند؟ به گزارش شبکه اجتهاد، شماره ۴۹ فصلنامه علمی، فرهنگی …
Read More »ارائه یک هزار و ۲۵۴ راه محرمیت در مؤسسه آشیانه پرتو مهر نبوی
مؤسسه فرهنگی هنری آشیانه پرتو مهر نبوی با هدف مشاوره دینی و فرهنگی در امور فرزندخواندگی و فرزند پذیری و پاسخگویی به سؤالات محرمیت در قم آغاز به کار کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام حسن عالمی طامه، مؤلف کتاب «بررسی راههای محرمیت از دیدگاه فقه امامیه» در گفت وگو با رسا از از راه اندازی مؤسسه فرهنگی هنری آشیانه …
Read More »بررسی فقهی-فرهنگی حضور زنان در ورزشگاهها؛ راهبردها و راهکارها
ویژهنامهی «بررسی وضعیت فقهی، فرهنگی حضور زنان در ورزشگاه؛ راهبردها و راهکارها» در ۵ محور خلاصه مدیریتی، نمایه تاریخی، بررسی فقهی و فرهنگی حضور زنان در ورزشگاهها، ملاحظات و سیاستها و راهکارها تنظیم و منتشر شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، اهمیت این موضوع به سبب این است که مساله حضور زنان در ورزشگاهها از جنبههای مختلفی قابلیت تاثیرگذاری بر …
Read More »ایذاء غیر معتنابه نمیتواند ملاک جواز مهندسی ژنتیک حیوانات باشد
عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ واندیشه اسلامی با بیان این که هیچ ترازویی برای تعیین میزان درد در حیوانات وجود ندارد، گفت: نمیتوان معتنا به نبودن ایذاء را ملاک جواز مهندسی ژنتیک بر روی حیوانات دانست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام محمدرضا جباران، عضو هیأت علمی گروه اخلاق اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ واندیشه اسلامی، در نشست تخصصی ملاحظات اخلاقی در روشهای …
Read More »ادبیات فقهی حقوقی مناسب مقدمه پیشرفت زیستفناوری است
حکمتنیا با بیان اینکه عدم سیاستگذاری و تصمیمگیری صحیح به عقبماندگی در فناوری منجر میشود گفت: ایجاد ادبیات فقه و حقوق مهندسی ژنتیک مقدمه پیشرفت این فناوری است. به گزارش شبکه اجتهاد، همایش فقه مهندسی ژنتیک و محصولات تراریخته هفتم اسفندماه سال جاری از سوی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و با همکاری ستاد زیستفناوری، انجمن علمی بیوتکنولوژی و انجمن …
Read More »گپوگفت صریح با دکتر عیسینیا درباره استقلال حوزه و کتاب جدیدش
باید مشخص شود که حوزه در مسائل مختلف فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و… حرفی برای گرفتن دارد یا نه؟ و اگر دارد، آیا این حرف با نظام در تضاد است؟ در چنین صورتی کجا باید حرفش را مطرح کند؟ صحبت من این است که نظام ولایت فقیه این اجازه را به شما نمیدهد! به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر رضا عیسینیا عضو …
Read More »ارزیابی اخلاقی «فقه» و «حقوق خانواده»/ در فضای خانواده قواعد حقوقی باید به حداقل برسد
هرچند میان حقوق و اخلاق اسلامی تلازمی نیست، ولی تنافی میان این دو نیز دور از انتظار است. شریعتی که صاحب آن برای تکمیل مکارم اخلاق مبعوث شده است، چگونه ممکن است احکام و قواعد غیراخلاقی تشریع کند؟ به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی نقد و بررسی «ارزیابی اخلاقی فقه و حقوق خانواده» از سوی حلقه تخصصی مطالعات زن و …
Read More »ابعاد فقهی وامهای خانوادگی؛ کارمزد غیرواقعی، ممنوع
اگر بانکها ۴ درصد کارمزد دریافت میکنند؛ واقعاً ۴ درصد هم هزینه دارند و خیلی این عدد دور از واقعیت نیست. ولی اداره یک صندوق کوچک یا برگزاری یک جلسه برای قرعه کشی به اندازه ۴ درصد خرج ندارد و اگر کارمزد بیش از حد واقعی دریافت شود، شرعاً اشکال دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، صندوقهای قرضالحسنه فامیلی گاهی آنقدر …
Read More »گفتگوهایی پیرامون «حقوق خانواده»
کتاب «حقوق خانواده: چالشها و راهکارها» به قلم فرج الله هدایتنیا عضو هیات علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شد. کتاب یادشده گفتگوی گروهی از پژوهشگران داخل و خارج کشور پیرامون مباحثی از حقوق خانواده میباشد. به گزارش شبکه اجتهاد، بیاعتنایی به مشکلات خانواده گناهی نابخشودنی و تلاش برای تحکیم خانواده جهادی مقدّس به شمار …
Read More »مأخذ شناسی مسائل مستحدثه پزشکی
پیشرفتهای شگرف در علوم پزشکی به ویژه در سده اخیر، پرسشهای بسیاری را فرا روی فقیهان و حقوقدانان قرار داده است، با توجه به حجم زیاد و دقیق بودن مسائل، پژوهشهای انجام گرفته پاسخگوی آنها نبوده و ارائه طرحها و شیوههای نوین و جامعی را در این زمینه ضروری میسازد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «مأخذ شناسی مسائل مستحدثه پزشکی»، …
Read More »ارزیابی وضعیت حقوقی و قضایی ازدواج و طلاق در ایران
عضو هیأت علمیدانشکده حقوق دانشگاه تهران میگوید در قوانین ما هیچ تفاوتی فیمابین حقوق و تکالیف زن و مرد وجود ندارد؛ شریعت ما اصول اساسی و غیرقابل خدشه و غیرقابل انکار و بسیار روشنی در این زمینه دارد، همچنین مطالبی که در این خصوص مطرح میشود، به دلیل عدم مطالعه است. متأسفانه مطالب دینی و قوانین متخذه از شرع، در …
Read More »شورای فقهی زنان؛ شورایی مسکوت!
با توجه به اینکه برخی از مشکلات موجود در حوزه زنان و خانواده منشأ فقهی دارند، شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده شورای عالی انقلاب فرهنگی بر اساس رهنمودها و ارشادات رهبر انقلاب تصمیم گرفت شورایی تخصصی در خصوص مسایل زنان و خانواده تأسیس کند تا به حل این مشکلات بهصورت مبنایی بپردازد؛ اما با گذشت چند سال از خبر …
Read More »دغدغه فقیهانه برای حفظ محیط زیست / مجتبی الهی خراسانی
شبکه اجتهاد: در سال ۱۳۷۵ یعنی بیست سال پیش، مقالهای از آیت الله دکتر محمدهادی عبدخدایی با عنوان «ارتباط بین قاعده لاضرر و بهداشت محیط زیست» در مجله دانشکده الهیات و معارف اسلامی مشهد منتشر شد. ایشان که در آن ایام علاوه بر تدریس و مسئولیتهای دیگر، عضو «شورای عالی انطباق امور پزشکی با موازین شرع مقدس» بوده، آن را …
Read More »حقوق زنان برابری یا نابرابری؛ شبهات مسائل زنان
برخی از شبهات پیرامون اسلام نسبت به زن، مستندات دینی دارد، ولی از مسلمات دینی نیست؛ چراکه سند آن، گاه روایاتی مرسله، مرفوعه یا ضعیف است که نه قرآن آن را تأیید میکند و نه روایات متواتر و نه دلیل عقلی، و گاه مستند آن فتوای فقهی است که در آن زمینه، مراجع عظام فتواهای متفاوتی دارند. به گزارش شبکه …
Read More »تفاوت دیدگاههای علامه طباطبایی و شهید مطهری درباره حقوق فردی و اجتماعی زنان
شهید مطهری در مورد مناسبات خانوادگی میگوید اسلام حقوق مشابهی را برای زن و مرد تعیین نکرده، اما حقوق این دو سرجمع با یکدیگر برابر است. درصورتیکه علامه طباطبایی در تفسیر آیه ۲۲۸ سوره بقره بهگونهای آیه را تفسیر میکنند که بحث از برابری ارزشی آنگونه که شهید مطهری بیان میکنند، مطرح نشود، بلکه هرچه هست تعادل و تناسب است. …
Read More »خرید وسایل غیر ضروری از مصادیق اسراف و شامل خمس است
کارشناس مسائل شرعی آستان مقدس حضرت معصومه(س) گفت: خرید وسایل غیر ضروری به این دلیل که مؤونه و هزینه زندگی نیست؛ بر اساس قواعد فقهی اگر چیزی در زندگی هزینه نشود اسراف و شامل خمس است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام محمود اکبری در آیین بیان احکام شرعی آستان مقدس حضرت معصومه(س) که در شبستان بزرگ امام خمینی(ره) برگزار شد …
Read More »پروندهای در تشریح موضوع «تراریخته» و بررسی فقهی آن
زیستفناوری میتواند راهحلی کلیدی برای رشد روزافزون تقاضا برای غذا در جهان باشد. لذا بهرهبرداری هدفمند از زیستفناوری با رعایت تمامی جنبههای ایمنی و اخلاقی مربوطه منجر به افزایش تولید مواد غذایی و بهرهوری قابلتوجه خواهد شد. بررسی دیدگاهها و نظریات فقهی مصرف محصولات تراریخته حاصل از مهندسی ژنتیک ما را به مسائل اخلاق زیستی مربوطه و چگونگی استفادهی صحیح …
Read More »بررسی فقهی بیدار کردنِ فرزندان برای نماز
یکی از مسائلی که کمابیش والدین و مربیان با آن در فرزندپروری مواجه هستند؛ حکمِ شرعیِ بیدار کردنِ فرزندان و متربیان برای نماز است. نوشتار حاضر درصدد است این مسئله را از منظر «فقه تربیتی» بررسی نماید. شبکه اجهاد: تربیت اسلامی ساحات مختلفی دارد که تربیت عبادی یکی از مهمترین این ساحات است. یکی از مسائلی که کمابیش والدین و …
Read More »دستهبندی مطالعات دینی درباره زنان و مبانی امام موسی صدر
مهدی مهریزی میگوید: از منظر امام موسی صدر، اسلام بر اساس شریعت اصولی را وضع کرده که با توجه به تحول جامعه میتوان قوانین شریعت را نیز متحول کرد و به باور امام صدر باید قوانین رایج اسلامی درباره زنان را بازخوانی کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست تخصصی «زن در دیدگاه امام موسی صدر» با سخنرانی حجتالاسلام والمسلمین دکتر …
Read More »نقد کتاب بررسی راههای محرمیت از دیدگاه فقه امامیه
یکی از عمومیترین وظایف دینی و شرعی در پایبندی به احکام روابط زن و مرد در هر دو حوزه تحقق ازدواج شرعی و آثار آن و نیز مرز حلال و حرام نگاه و تماس زن و مرد، به صورت عام و حکم فرزندخوانده به صورت خاص، به شمار میرود. این کتاب تلاش کرده در سه بخش کلی، چنین شناختی را …
Read More »نقدی بر دیدگاه «لزوم حبس مدعی اعسار در پرداخت مهریه»
مهریه، نخستین دین مالی است که به صرف تحقق نکاح، بر عهده زوج استقرار می یابد. زوجه حق دارد که این دین را از زوج طلب نموده در آن تصرف نماید. حال اگر پس از درخواست زوجه، زوج چنین ادعا کند که معسر و ناتوان از پرداخت آن است، رویه قضایی در دادگاه های ما چنین است که به حبس زوج حکم می کنند تا اعسار خودش را ثابت کند. این نوشته تلاش می کند پس از بررسی و تحلیل موضوع اعسار مدیون به طور عام، ثابت کند که حبس مدیون مجهول الحال بدواً، به ویژه در مورد زوج مدعی اعسار، مستند فقهی قابل قبولی ندارد؛ بنابراین، قول به نارواییِ حبس زوج، به حقیقت نزدیک تر و بااحتیاط سازگارتر است.
Read More »از ایجاد نهضت فراگیر ملی برای تسهیل ازدواج تا ارتقاء معیشت و اقتصاد خانوادهها
آیتالله خامنهای رهبر معظم انقلاب اسلامی در اجرای بند یک اصل ۱۱۰ قانون اساسی سیاستهای کلی «خانواده» را که پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام تصویب شده است، ابلاغ کردند. به گزارش شبکه اجتهاد از پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری، متن سیاستهای کلی خانواده که به رؤسای قوای سه گانه و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام …
Read More »احکام خانواده و نشوز مرد در کتاب التفسیر مسند امام رضا(ع)
در «کتاب التفسیر» مسند امام رضا علیه السلام روایات تفسیری مربوط به مباحث خانواده تحت عناوینی مانند آداب ازدواج، آئین همسرداری، سقط جنین، نفقه و نشوز مرد مطرح گردیده است که در بخش مربوط به نشوز بیان شده است: نشوز به معنای کراهت و عدم سازش هر یک از زوجین میباشد که میتواند به صورت ترک واجبات و یا صرف عدم ملاطفت و حسن معاشرت باشد، نشوز و اعراض مرد که در آیه ۱۲۸ سوره نساءو روایات تفسیری مرتبط با آن آمده است بیان میکند که در صورت ظهور چنین حالتی از سوی مرد، زن میتواند جهت حفظ و ادامه زندگی نسبت به تمام یا بخشی از حقوق خود با وی مصالحه کند و این عمل جایز بوده و مرد مکلّف به رعایت صلح انجام شده میباشد. مصالحه نسبت به امور ذکر شده ازآن جهت است که مهر، نفقه و حق قَسم، پس از ثبوتشان برای زن از جمله حقوقند نه احکام و بر همین اساس توسط زوجه قابل اسقاط و مصالحه می باشند.
Read More »دولت برای برداشتن موانع ازدواج جوانان همت کند
آیتالله سبحانی با اشاره به موانع ازدواج جوانان گفت: بر دولت و مسؤولان لازم است برنامههای خود را برای رفع موانع ازدواج جوانان سرعت ببخشند و تمامی ارکان کشور در ایجاد بستر فرهنگی برای ترویج ازدواج آسانتر، همت کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله جعفر سبحانی در دیدار رییس دفتر رییس جمهور با ابلاغ سلام به رییس جمهوری و سایر …
Read More »بررسی ارث جنین آزمایشگاهی
پیشرفت های پزشکی به موازات آنکه زوج های نابارور را امیدوار به فرزندآوری کرده است، مشکلات حقوقی بسیاری نیز به وجود آورده است که رسیدن به پاسخ یا راه حل مناسب مستلزم تعامل و هم گرایی صاحب نظران پزشکی و حقوق است و در این میان لزوم ایجاد رشته حقوق پزشکی نیز پررنگ تر می گردد.
Read More »بررسی فقهی حقوقی حق توارث فرزندان متولد از اهدای جنین
در نظام آفرینش برای هر فرد انسانی که پا به عرصه هستی می گذارد، حقوقی مفروض است، اما استفاده از حقوق مدون فعلی در مورد کودکان متولد از لقاح طبیعی نمی تواند پاسخگوی بسیاری از پرسش های ماهوی در مورد حقوق کودک ناشی از تلقیح مصنوعی باشد. در این مقاله سعی بر آن است تا با بررسی منابع فقهی و حقوقی، پاسخی منطقی برای برخی از پرسش ها که در حوزه توارث نسبت به این گونه اطفال مطرح است، ارائه شود. در راستای تبیین وضعیت توارث کودک، تعیین ملاک الحاق نسب به عنوان یکی از موجبات ارث، احراز شرایط تحقق ارث، احراز فقدان موانع توارث و نهایتاً تبیین حکم هر یک از اقسام تلقیح مصنوعی از طریق اهدای جنین (ناشی از اهدای اسپرم، اهدای تخمک و اهدای هر دو توسط بیگانه) ضرورت می یابد. در نهایت، به دلیل انتساب کودک به صاحبان اسپرم و تخمک و فقدان وجود رابطه نسبی میان کودک و پدر یا مادر گیرنده، پیش بینی تدابیری از سوی قانون گذار جهت محروم نشدن کودک از حقوق ارثیه (به تبع تصریح قانون به ناشناس ماندن اهداکننده) لازم خواهد بود که از این جمله الزام پدر و مادر حکمی به وصیت بخشی از اموال خود به نفع این کودک است.
Read More »نظام سازی تربیتی با استفاده از احکام فقهی
شناختن انواع مسایلی که در حوزه تعلیم و تربیت وجود دارد و در نتیجه موضوعاتی که فقه باید به دنبال یافتن حکم آنها باشد و نیز تحلیل تربیتی احکام فقهی، نیازمند تخصص در زمینه علوم تربیتی است که در دنیای امروز دانشی گسترده بوده و به دلیل شدت تأثیر آن در جنبههای مختلف زندگی بشر از اهمیت و جایگاه ویژهای …
Read More »بررسی ارث حق خیار زوجه از معاملات زوج
یکی از مسائل ارث، ارث حق خیار برای زوجه از معاملات زوج است. متاسفانه حقوق موضوعه ایران نیز به حکم این مسئله تصریح نکرده و تنها در ماده ۴۴۵ ق.م مقرر داشته است: «هریک از خیارات، بعد از فوت، منتقل به وارث می شود»، هرچند اطلاق این حکم ماده مذکور در ارث بردن حق خیار برای زوجه از معاملات زوج است، ولی پذیرش این حکم متعارض با مفاد ماده ۹۴۶ ق.م است، زیرا ارث خیار از نوع ارث حقوق است و ماده اخیر، اعم از قبل یا بعد از اصلاح ۱۳۸۷، حتی خود اموال غیرمنقول زوج را قابل ارث برای زوجه نمی داند، چه بماند حقوق آن که اینجا همان خیار باشد. این وضعیت در اقوال فقیهان نیز مشاهده می شود، زیرا آنان از یک طرف ادعای اجماع بر ارث تمامی خیارات کرده و از طرف دیگر در ارث برخی از خیارات و از جمله ارث حق خیار از معاملات زوج اختلاف نموده اند و بدین ترتیب هم در مواد ۴۴۵ و ۹۴۶ ق.م و هم در اقوال فقیهان نسبت به ارث حق خیار زوجه از معاملات زوج تعارض پدید آمده است. این تحقیق درصدد حل این تعارض با استناد به حقوق امامیه است.
Read More »