عبادات و مناسک

مشکلی که این‌گونه فتاوا دارد، نگاه فردی به مقولات اجتماعی است. آنچه مورد نظر است نقطه آغاز رهایی از فقه فردی، تغییر «صورت مسئله‌های بسیطی» است که در مقابل دستگاه فقاهت قرار داده می‌شود. مسئله «موضوع شناسی فردی» در حال حاضر مهم‌ترین پاشنه آشیل فقاهت موجود است. شبکه اجتهاد: در خصوص بازنشر فتوای آیت‌الله مکارم شیرازی درباره رعایت حجاب در کشورهایی که قانون منع حجاب دارند، در این مدت واکنش‌ها و توضیحات زیادی داده شده است و افراد متعددی مانند آقایان سروش محلاتی، طاهرزاده، کاشانی اظهار نظرهایی کرده‌اند، و در این میان نیز فتاوای بزرگانی بازنشر داده شده است، منتهی …

احمد الطیب، از علمای شیعه و سنی خواست تا با صدور فتوایی حکم به تحریم کشتار مسلمانان در اقصی نقاط جهان دهند و با این اقدام به مبارزه با این پدیده شوم بروند. به گزارش شبکه اجتهاد از ابنا، شیخ الازهر در سخنان خود از تمام علمای شیعه و سنی خواست تا در حرکتی متحد، اقدام به صدور فتوایی در حرمت کشتار مسلمانان در اقصی نقاط جهان دهند. شیخ احمد الطیب در مصاحبه با روزنامه ” الکویتی”، از علما و روحانیون سنی و شیعه دعوت کرد که در اقدامی مشترک، فتوایی صادر نمایند و طی آن هرگونه قتل و کشتار …

خوب است این افراد به این سوال مهم پاسخ دهند که آیا برای کشوری که محدودیتهایی برای زنان مسلمان وجود دارد طبیب زن لازم است یا نه؟ همچنین دبیر برای مدارس دخترانه و استاد دانشگاه برای دانشگاههای تک جنسیتی و پلیس زن و بازرس زن؟ به گزارش شبکه اجتهاد، انتشار فتوای حجاب دانشجویان مسلمان ترکیه به صورت محدود و از باب ضرورت، عکس العمل‌ها و واکنش‌های متفاوتی داشت. حجت‌الاسلام وحید علیان‌نژاد، در یادداشتی به هشت پرسش و شبهه‌ای که پیرامون این فتوای مطرح شده، یا ممکن است مطرح شود را به همراه پاسخ آورده است که در پی می‌آید. بسم …

همایش ملی تقریب مذاهب اسلامی در اندیشه‌های امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری، آبان‌ماه سال جاری در شش محور اصلی قرآنی، کلامی، فقهی، اجتماعی، سیاسی و تاریخی، با موضوعاتی چون «تقریب مذاهب در فقه امامیه»، «مقایسه مبانی فقهی تقریب مذاهب در منابع اهل سنت»، و «مقایسه مبانی فقهی تقریب مذاهب و مبانی فقهی تکفیر»، در دانشگاه اراک برگزار می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، زمان برگزاری همایش مذکور در آبان‌ماه ۹۵ در دانشگاه اراک خواهد بود و آخرین مهلت ارسال مقالات به دبیرخانه تا ۲۰ مهرماه سال جاری از طریق پست الکترونیکی همایش به آدرس h-taqribemazaheb@araku.ac.ir در نظر گرفته شده است. …

آیت‌الله فیاض از مراجع تقلید نجف گفت: برای زن مسلمان جایز است مسئولیت هر کاری را که با تکالیف اسلامی او در تضاد نباشد برعهده گیرد، خواه این کار، اجتماعی باشد نظیر ریاست دولت و خواه فردی باشد همچون رانندگی و خلبانی و هیچ تفاوتی میان زن و مرد وجود ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محمد اسحاق فیاض از مراجع تقلید نجف در پاسخ به پرسش دانشجویی که برای تدوین پایان‌نامه خود از ایشان سئوالی پرسیده بود، حدود و ملاک حضور زن در فعالیت‌های اجتماعی و فردی را تبیین کردند. متن این پرسش و پاسخ به شرح زیر است: …

علما و شخصیت‌های مختلف مصری به طرح یکسان‌سازی خطبه‌های نماز جمعه این کشور اعتراض کردند. به گزارش شبکه اجتهاد از رسانه‌ها، در پی پیشنهاد محمد مختار جمعه، وزیر اوقاف مصر برای یکسان‌سازی خطبه‌های نماز جمعه مصر تحت عنوان «خطبه‌های مکتوب»، هیأت کبار علما و ائمه جمعه مصر اعتراض‌های تندی به این طرح کرده و آن را توهین‌آمیز نامیدند. بر اساس این گزارش، علما و خطبای مصری با توهین‌آمیز خواندن این اقدام تهدید کرده‌اند که در صورت اجبار آن‌ها به قرائت متن صادره از وزارت اوقاف، از ایراد خطبه‌های نماز جمعه کناره‌گیری خواهند کرد. در همین حال، محمود مهنا، عضو شورای …

آیت‌‌الله مکارم شیرازی در حرم رضوی توضیحاتی درباره فتوای ۱۵ سال قبل خود درباره حجاب دخترانی که در خارج از کشور تحصیل می‌کنند ارائه و از سوء استفاده‌های صورت گرفته از این فتوا انتقاد کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌‌الله ناصر مکارم شیرازی، در جمع زائران و مجاوران بارگاه ملکوتی امام هشتم(ع) با اشاره به هفته حجاب و عفاف گفت: در وهله اول از کسانی که این دو ابتکار را به عمل آورده‌اند که هم خاطره مسجد گوهرشاد را زنده کرده‌اند و هم هفته حجاب و عفاف، تشکر می‌کنم، مبادا عده‌ای ‌خیال کنند بی‌حجابی کم کم در حال عادی شدن …

امروزه پوشش خاصی میان مسلمانان جهان وجود دارد که دارای ویژگی‌های مشترکی بوده و از فتوای فقیهان در مذاهب مختلف اسلامی اثر گرفته است. این پوشش را به اختصار پوشش فقهی می‌نامیم. مطابقت این پوشش با پوششی که اسلام آن را در شبه‌جزیره رواج داد، هم بین فقهای اسلامی مسلم است و هم از باورهای نهادینه‌شده در فرهنگ مسلمانان است. با این وجود در سالیان اخیر این مطابقت از سوی برخی محققان با چالش‌هایی مواجه شده است. شبکه اجتهاد: حجاب، همیشه و همواره از واجبات اسلامی به‌شمار می‌رفت. از اساسی‌ترین آمورزه‌های اسلام به زنان صدر اسلام حجاب بود؛ امری که …

استاد علیدوست با تاکید بر اینکه ممکن است در شرایط حرج و اضطرار، کسب علم بر اجرای یک حکم دیگر اولویت داشته باشد به این پرسش پاسخ داد که کدامیک از منابع چهارگانه اجتهاد و استنباط نقش بیشتری در حکم آیت‌الله‌ مکارم شیرازی درباره تزاحم علم‌آموزی و حجاب را دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و نویسنده کتاب فقه و مصلحت، با اشاره به مسایل مطرح شده در چند روز اخیر در زمینه فتوایی در مورد حجاب دختران و زنان مسلمان در برخی دانشگاه‌های خارج کشور، به ایکنا گفت: …

محسن مهاجرنیا در یادداشتی با هشدار به  وجود دستهایی در شکستن مرجعیت و اقتدار دینی گفت: برخی از مردم عادی که دغدغه و تعصب نسبت به حجاب دارند در شبکه‌های اجتماعی بین فتوا و یک موضع‌گیری سیاسی فرق قائل نیستند و شعار خطرناک «مرجع تقلید ما بصیرت بصیرت» سر می‌دهند، آیا نباید حوزه و مدیریت حوزه انقلابی به فکر صیانت از هویت و موجودیت خویش برآید و نگذارد چوب حراج به سرمایه‌های علمی و معنوی او زده شود؟ به گزارش شبکه اجتهاد، در چند روز گذشته فتوائی از آیت‌الله مکارم شیرازی در فضای مجازی منتشر شد که براساس آن در …

نمی‌توان با صدور مجوز تنها برای رفع حجاب جهت تحصیل آن هم در موارد بسیار ضروری توسط آیت‌الله مکارم، این حکم را به سایر موارد تسری داد و آن را دستمایه‌ای برای هیاهو و جنجال آفرینی کرد. تشخیص اهم و مهم بر عهده فقیه است که هر موضوع تازه‌ای باید در معرض استفتای جدید قرار گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سعید داودی عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، طی یادداشتی درباره فتوای آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی پیرامون حجاب آورده است: فتوای آیت‌الله مکارم شیرازی در اجازه برداشتن حجاب در بعضی از شرایط ضروری در مراکز آموزشی …

این فتوا به نوعی در دفاع از علم بود، البته نه مستقیماً، بلکه فقط برای این که اگر دختران درس نخوانند، یک جای دیگر کار دین ما لنگ خواهد شد، چون مجبوریم از مردان در اموری استفاده کنیم که در واقع در آن امور نیاز به متخصص زن داریم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین رسول جعفریان استاد و پژوهشگر حوزه دین و تاریخ، یادداشتی را با عنوان «ستیز ما با علم» پیرامون استفتاء از آیت‌الله مکارم شیرازی درباره حجاب دختران در خارج برای تحصیل نگاشته است که بخشی از آن را می‌خوانیم: طی این ده سالی که کم و …

شاید انتشار این فتوا – آن هم پس از شش سال – آزمونی باشد برای آگاهی از میزان تبعیت دین‌داران در شرایطی که فتوای یک عالم مجتهد برخلاف پیش زمینه‌های ذهنی آن‌ها باشد. شبکه اجتهاد: قبل از هر چیز یادآوری این دو نکته است. اول: در احکام شرعی (اعم از عبادات و معاملات، جز آنچه در حیطه اختیارات ولی امر است) هر فرد مکلف، موظف به عمل کردن به دستورات مرجع تقلید خود است و در عین حال حق اعتراض به فتوای سایر مراجع تقلید را ندارد. دوم: احکام در اسلام، به یک اعتبار بر دو نوع «اولی و ثانوی» …

پس از نگارش نامه‌ای از سوی آیت‌الله سیدعباس مدرسی یزدی در خصوص حجاب دخترانی که در خارج از کشور مشغول تحصیل هستند و مجبور به ترک حجاب می‌شوند، حجت‌الاسلام وحید علیان‌نژاد مسئول پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازى به این نامه پاسخ داد. به گزارش شبکه اجتهاد، متن پاسخ نامه که توسط حجت‌الاسلام وحید علیان‌نژاد نگاشته شده به شرح ذیل است: بسمه تعالى- برادر عزیز جناب آیت الله مدرسى یزدى (دامت تأییداته) با اهداء سلام و تحیت؛ نامه‌‌اى از طرف جنابعالى درباره فتوایى که پانزده سال پیش از طرف حضرت آیت‌الله العظمى مکارم شیرازى صادر شده و بعضى از …

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین فلاح‌زاده عضو دفتر استفتائات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و رئیس مرکز موضوع‌شناسی احکام فقهی، به پرتکرارترین سؤالات مطابق با فتاوای رهبر انقلاب پاسخ داده است که متن پاسخ‌ها همزمان با ۲۱ تیرماه، روز عفاف و حجاب به شرح زیر منتشر می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، یکی از مباحث مهم فقهی که مورد نیاز آحاد افراد جامعه می‌باشد احکام «پوشش و آرایش» است. «پوشش» یک امر طبیعی برای انسان‌ها و از ممیزات او نسبت به دیگر موجودات است. «آرایش» هم رفتاری است که از تمایل انسان به خودآرایی نشئت می‌گیرد. اسلام در احکامی که در مورد پوشش و آرایش …

بعد از آنکه مسئله حجاب را به عنوان دستورى قاطع و مورد اجماع مسلمین بلکه ضرورت دینى پذیرفتیم می‌‌توانیم به شورا بنشینیم که طرز پوشیدن حجاب چگونه باشد بهتر است؟ و باید پذیرفت بخشى از مشکلاتى که امروز دامان مسلمین را گرفته براى این است که جایگاه واقعى مشورت را فراموش کرده‏‌اند. به گزارش شبکه اجتهاد، پایگاه اطلاع‌ رسانی دفتر آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی، با توجه به فتوای اخیر ایشان پیرامون حجاب دختران در خارج برای تحصیل، یادداشتی را با عنوان «حدود شناسی حجاب و پوشش از منظر آیت‌الله مکارم شیرازی» منتشر کرده است که در ادامه می‌آید. بدون شک …

اساساً مبنای آیت‌الله مکارم شیرازی لزوم دخالت فقیه در تعیین موضوعات و تشخیص مصادیق درست یک حکم و فتوا برای مردم است. وی این جنبه از اختیارات فقها را در چارچوب «احکام ولایی» آن‌ها می‌داند که منافاتی با قوه تشخیص مقلدین ندارد. شبکه اجتهاد: انتشار گسترده فتوای آیت‌الله مکارم شیرازی درباره جواز ترک حجاب برای زنان مسلمانی که راهی جز ترک حجاب برای ادامه تحصیل در کشورهای دیگر ندارند، بار دیگر بحث داغ حجاب و پوشش زنان را در عرصه عمومی و رسانه‌ای به جریان انداخت. متن فتوا حاوی دلالت‌ها و کدهای مهمی است: «با توجه به این‌که اگر دختران …

آیت‌الله مکارم شیرازی تأکید کرد: امیدواریم همه عزیزان به وظیفه شرعی خود در این امر عمل کنند و ان‌شاء‌الله سوء استفاده‌ای از فتوای مذکور نشود. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی «فتوای حجاب دختران در خارج برای تحصیل» را تشریح کرد. سؤال و پاسخ ایشان در این باره، به شرح زیر است: سؤال: اخیراً فتوای حضرتعالی را در مورد دخترانی که در خارج تحصیل و آن‌ها را مجبور به ترک حجاب می‌کنند، در سایت‌های مختلف منتشر کرده‌اند و برخی از این فتوا، سوء استفاده می‌کنند. در این فتوا آمده است: “با توجه به اینکه اگر دختران مسلمان و …

رهبر انقلاب، با بیان اینکه دست‌های خبیثی، سعی کردند نوجوان‌های ما را به روزه‌خواری بکشانند و بحمدالله موفّق نشدند و موفّق هم نخواهند شد، اظهارکردند: مسئولان کشور و آحاد مردم، توجّه کنند که دشمنان مغرض و خبیث، تا کجاها فکر کرده‌اند و به چه‌چیزها فکر کرده‌اند؛ برای اینکه نسل روبه‌بالندگی کشور را از دین دور کنند، می‌نشینند برنامه‌ریزی می‌کنند، نقشه‌کشی می‌کنند که نوجوان‌ها را به روزه‌خواری بکشانند. به گزارش شبکه اجتهاد، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای‌ صبح امروز در خطبه‌های نماز عید سعید فطر در بخشی از سخنان خود بیان داشتند: حضور مردم در روز قدس معنایش این است که اگر بعضی …

در پی انتشار خبری مبنی بر فتوای آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی درباره عدم لزوم رعایت حجاب از سوی دختران مسلمان در دانشگاه برخی کشورها، یکی از اعضای استفتائات دفتر این مرجع تقلید توضیحاتی ارایه کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، متن خبری که روی برخی پایگاه‌های اطلاع‌رسانی و در قالب یک استفتاء قرار گرفته به شرح زیر است: وظیفه خواهران دانشجوى مسلمان ترکیه و دیگر کشورها نسبت به رعایت حجاب در دو فرض زیر چیست؟ ۱- شرط گذراندن تمام ترم‌هاى دانشجویى در دانشگاه‌هاى تحت مدیریّت آنها، رعایت نکردن حجاب شرعى است. ۲- شرط اتمام چند ترم باقیمانده از رشته خاصّى در …

در برهه‌ای از تاریخ فقه شیعی نهاد مرجعیت با تفکیک موضوع شناسی از حکم شناسی و اعلام به این که فقیه وظیفه‌ای در ورود به موضوعات و مصادیق به صورت فی‌الجمله دارد و نه بالجمله و لذا در خیلی از امور ورود پیدا نمی‌کردند اما الآن گویا طبق برخی مبانی باید به سمتی رفت که نهاد مرجعیت و تک تک مراجع عظام، شأن بالجمله‌ای در ورود به این مقوله برای خویش قائل‌اند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علی شفیعی مدیر و عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق اسلامی مرکز پژوهش‌های علوم اسلامی و انسانی در یادداشت اختصاصی، پیرامون …

دفاتر آیات عظام خامنه‌ای، مکارم شیرازی، وحید خراسانی، صافی گلپایگانی و نوری همدانی مبلغ کفاره و زکات فطره امسال را اعلام کردند. به گزارش شبکه اجتهاد، زکات فطره یا فطریه معادل با سه کیلوگرم قوت غالب مورد استفاده مسلمانان است که به طور معمول بر اساس مبلغ برنج یا گندم محاسبه می‌شود. بر کسی که خودش فقیر نباشد، واجب است برای خود و تمام کسانی که تحت تکفل او هستند زکات فطره را بپردازد. دفتر آیت‌الله خامنه‌ای و آیت‌الله مکارم شیرازی میزان کفاره هر مد طعام در سال ۹۵ را برای هر نفر ۲ هزار تومان و زکات فطره امسال …

در پی نشر فرمایشات مقام معظم رهبری در خصوص حرمت تعریض و اهانت به زوجات پیامبر اکرم(ص)، علما و اندیشمندان اهل سنت کشور استقبال گسترده‌ای از این موضوع به عمل آورده و از نگاه حکیمانه و خیرخواهانه رهبر عظیم الشان انقلاب به عنوان منادی وحدت در جهان اسلام تقدیر نمودند. به گزارش شبکه اجتهاد از دبیرخانه شورای برنامه ریزی مدارس علوم دینی اهل سنت، چندی پیش نشریه خط حزب‌الله که از سوی دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری منتشر می‌گردد، در شماره جدید خود (شماره ۳۶‏-خرداد ۱۳۹۵)، ضمن نقل دیدار دست‌اندرکاران همایش «صدف کوثر‏- تکریم حضرت خدیجه (سلام …

اظهارات یک فقیه مراکشی مبنی بر اینکه «روزه خواری علنی در ماه مبارک رمضان جرم نیست» و قانون کیفری نباید در امر عبادات مداخله کند، در محافل عمومی این کشور جنجال به پا کرد؛ این در حالی است که این اقدام درمراکش همواره جرم بوده است. به گزارش شبکه اجتهاد از «القدس العربی»، «احمد ریسونی» فقیه مراکشی و رئیس سابق جنبش توحید و اصلاح (شاخه تبلیغ حزب عدالت و توسعه؛ حزب اصلی دولت این کشور) با اشاره به قانون جرم بودن روزه خواری علنی در مراکش گفت: قانون کیفری نباید در امر عبادات مداخله کند. باید فرض براین باشد که …

شیخ الازهر در سخنرانی رمضانی خود اظهار کرد: بیگانگانی را که از اسلام چیزی جز قتل و ذبح انسان‌ها ندیده‌اند، نمی‌توان تکفیر کرد. به گزارش شبکه اجتهاد از حوزه، احمد الطیب گفت: اسلام دینی است که انسان‌های نادان و جاهل را مؤاخذه نمی‌کند و انبیا و ادیان گذشته و پیش از پیامبر اسلام، به اقوام و زمان معینی محدود بوده اند و اهل فترت یعنی اقوامی که میان دو پیامبر واقع می‌شوند نجات می‌یابند، زیرا قرآن کریم می‌فرماید: «و ما کنا معذبین حتی نبعث رسولا»: (و ما مردم را عذاب نمی‌کنیم مگر اینکه پیامبری برای آنها فرستاده باشیم). احمد الطیب …

آیت‌‌الله شیخ جعفر سبحانی در پاسخ به استفتائی بیان داشت: ساخت فیلم علیه اعتقادات اهل‌سنت بدور از عقل و تقوا است و آن حرام و کمک مالی به آن اعانت بر اثم است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، یکی از شبکه‌های ماهواره‌ای عرب زبان که به ایجاد تفرقه بین شیعه و سنی مشهور است و در لندن تولید برنامه می‌کند، اخیراً به بهانه تهیه فیلمی سینمایی با موضوع شهادت حضرت محسن(ع)، برخی مقدسات اهل‌سنت را مورد اهانت قرار داده است. از این رو، مرجعیت همیشه آگاه شیعه در پاسخ به استفتائی، ساخت چنین فیلم‌هایی در این شرایط حاکم بر کشورهای اسلامی، …

به همت کارشناسان مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی همزمان با ماه مبارک رمضان بخش رساله ‌ای عملیه و استفتائات مراجع عظام تقلید به شیوه نوین و قالبی بدیع در پایگاه اطلاع رسانی حوزه نت منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد از نورسافت، مجموعه رساله‌های عملیه و استفتائات مراجع عظام تقلید دربردارنده بیش از ۲۰ هزار مسأله و استفتاء از مراجع عظام تقلید حضرت امام خمینی (رحمه‌الله)، مقام معظم رهبری و آیات عظام فاضل لنکرانی، محمدتقی بهجت، ناصر مکارم شیرازی، سیدعلی سیستانی، سیدموسی شبیری زنجانی، وحید خراسانی، جعفر سبحانی، حسین مظاهری و حسین نوری همدانی می‌باشد. دسته بندی براساس رساله عملیه …

آیت‌الله سیستانی با اشاره به اینکه فتوای خود را برای دفاع از عراق در برابر بیگانگان و نه علیه اهل تسنن این کشور صادر کرده است، تاکید کرد: مهاجران را یاری کنید بدون اینکه سؤال کنید شیعه هستید یا سنی؟ به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سیدعلی سیستانی، مرجع عالیقدر شیعیان با جمعی از دانشگاهیان عراق از جمله پزشکان و اساتید دانشکده‌های علوم پزشکی نجف دیدار و گفتگو کرد. بنابر گزارش رسانه‌ها، دکتر باسم الزوین که در این دیدار حضور داشته در صفحه شخصی خود در یکی از شبکه‌های اجتماعی این دیدار را این‌گونه روایت کرده است: آیت‌الله سیستانی با اشاره …

«اذن ولیّ در ازدواج باکِره» در میان موضوعات فقهی به کثرت روایات متعارض‌نما مشهور است و همین نکته سبب شکل‌گیری دیدگاه‌های فقهی متفاوتی شده است. ابعاد و مسایل مختلف این مسئله برای نخستین بار در قالب کتابی بررسی شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در فتاوای شماری از فقها یکی از مواردی که دوشیزه بالغ و رشید باید اذن پدر یا جدّ پدری را داشته باشد، مسئله ازدواج است. آنچه در این مسئله موجب اختلاف نظر فقها شده، اختلاف در مبانی اصولی و رجالی، همچنین تفاوت مفاد روایات این باب و کیفیت جمع آن‌هاست. به سبب وجود روایات مختلف در …

یکی از مباحثی که در بخش مکاسب محرمه­ی فقه شیعه، محل اختلاف شدید آراء فقیهان شیعه می­باشد، مسأله­ی أخذ أجرت بر واجبات است اینکه، آنچه امروز، در ادبیات فقه شیعه، قاعده­ی أخذ أجرت بر واجبات، خوانده می­شود، دارای چه پیشینه­ی تاریخی است؛ چگونه در گذر زمان ولادت یافت، رشد نمود و به قاعده­ای فربه بدل گردید؛ کدام دانشیان فقه شیعه، در این روند، سهیم بودند و تأثیر نهادند و با توجه به جایگاه ویژه­ی صاحب عروه، در حوزه­ی نقادی و ارائه آراء ویژه فقهی، وی، در نقد دیدگاه مشهور و رواج دیدگاهی نو، چه نقشی دارد، عمده مطالبی هستند که مقاله حاضر با نگاهی تاریخی، در قالب پژوهش شخص­محور، تبیین آنها را در اهتمام خویش دارد، تا از این رهگذر، به بخشی از تاریخ فقه شیعه در حوزه­ی قاعده­ی أخذ أجرت بر واجبات، آگاهی یابد.