آخرین اخبار

برداشت غلط مردم از بانکداری بدون ربا در مقابل بانکداری با بهره و اختلاف‌نظر مجتهدین و مراجع از نحوه فعالیت بانکی و القای برخی شبهات از طرف افرادی که برداشت سطحی از مفاهیم فقهی و بانکی دارند، به این مساله دامن زده است. شبکه اجتهاد: آنچه امروز در ذهن بسیاری از مردم اعم از سیاستمداران یا عامه مردم می‌گذرد این است که بانکداری اسلامی در ایران واقعیت ندارد و شبهه رباخواری دارد و نحوه اجرای آن باعث افزایش هزینه بانکی (سود یا بهره) برای بنگاه‌های اقتصادی، کمبود تسهیلات پرداختی و بوروکراسی وسیع در زمینه پرداخت تسهیلات بانکی به فعالان اقتصادی …

اساسا بحث در ماهیت مدیریت اوقاف است و نظر سید این است که واقف می‌تواند بطور کلی جلوی دخالت حاکم را برای همیشه بگیرد وحتی با انقراض متولیان خاص هم سرپرستی با عموم مومنین از عدول خواهد بود و حاکم اجازه دخالت ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، در پی انتشار مقاله «حکومت زدایی از حرم»، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد عابدی استاد خارج فقه حوزه علمیه قم به نقد آن پرداخت، سپس حجت‌الاسلام محمد سروش محلاتی ضمن بازنشر اصل مقاله، به نقدهای وارده پاسخ داد که در پی می‌آید. به مناسبت سالروز ولادت ثامن الحجج، زائران فراوانی در مشهدالرضا گردآمده اند. این …

همایش فقه حکومتی از دیدگاه فقیه بصیر آیت‌الله مهدوی کنی(ره) و تجلیل از سه دهه تلاش‌های علمی ایشان با حضور روسای دفتر تبلیغات اسلامی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، دانشگاه امام صادق و جمعی از شخصیت‌های علمی حوزه و دانشگاه در محل پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد واعظی در همایش فقه حکومتی در دیدگاه آیت‌الله مهدوی کنی که در سالن همایش‌های پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد، با اشاره به اینکه با سه تلقی متفاوت از فقه مواجه هستیم، اظهار داشت: تلقی غالب به عنوان فقه فردی شناخته می‌شود و …

امام خمینی (ره) هر چند در استنباط همه احکام عبادی و معاملی از اصول مشترکی تبعیت می‌کند، اما به مناسبت ویژه احکام معاملات که ملاک صدور آنها روشن و بخش مهمی از آن امضایی است و روش عرف در آن نقش اساسی دارد، مبانی خاص این دسته از احکام را مطرح کرده و با تکیه بر ملاکات احکام به نتایج خاصی رسیده است. شبکه اجتهاد: دین به آرامش و سکونت معنوی اهمیت بسیار داده است و شخصیت انسان را با دو مولفه جسم و جان می‌داند که نیاز هر دو باید تامین شود و این در صورتی است که معیشت …

آقای نایینی در حاشیه عروه، مطلقاً تقلید از میت را حرام دانسته؛ ولو اعلم بوده باشد؛ ولی در استفتائات خود گفته اگر کسی به فتاوای ایشان دسترسی نداشت، به آثار برخی قدما مثل وحید بهبهانی و… مراجعه کند. ظاهراً ایشان هیچ‌کدام از معاصرین خود را اعلم از خود نمی‌دانسته‌اند. به گزارش شبکه اجتهاد، «تقریرات گعده» عنوان صفحه‌ی ثابتی است که در مجله تقریرات منتشر می‌شود؛ مشتمل بر نکاتی ناب و شنیدنی از مرجع عالی‌قدر آیت‌الله‌ شبیری زنجانی که گاه به‌مناسبت در جلسه‌ی درسی ایشان و یا در گعده‌های علمی آیت‌الله با شاگردان مطرح می‌شوند. نوشتار حاضر، متن کامل «تقریرات گعده»‌ای …

مجلدات اول و دوم مجموعه «الفِقهُ الأرقی» که تعلیقاتی است بر کتاب عروه الوثقی به قلم آیت‌الله اسدالله بیات زنجانی چاپ و روانه بازار نشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جلد اول مجموعه «الفِقهُ الأرقی» با بحث تقلید آغاز شده و در خلال آن به بعضی از مسائل مربوط به مجتهد و شرایط اجتهاد نیز پرداخته و مسائل تقلید ابتدائی، بقاء بر میت، عدول و مسائل مربوط به این بخش از فقه اسلامی را مورد بررسی قرار داده است. پس از آن بحث طهارت از تعریف تا مسائل مطهرات، شرایط تطهیر، وضو، غسل، تیمم، احکام اموات و مسائل مربوط به …

هیچ‌کس مخالف تحول در حوزه نیست اگر هم عده‌ای نسبت به این امر احتیاط می‌فرمایند علتش این است که لزوماً هر تحولی را تحول متکامل نمی‌بینند و دغدغه‌هایی پیرامون این موضوع دارند که در صورت برطرف شدن آن‌ها همگی موافق این جریان هستند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست استاد خار فقه و اصول حوزه علمیه قم در خصوص موانع و راهکارهای تحول حوزه‌های علمیه با تأکید بر اینکه هیچ‌کس مخالف تحول متکامل در حوزه نیست به پایگاه ۵۹۸ گفت: بی‌شک در خصوص تحول حوزه، بعد از انقلاب کار‌های خوبی درون حوزه صورت گرفته است اکنون با نسلی …

در کنار این‌که رسالت فقه، کشف قانون است، یک رسالت دیگری به نام طراحی الگوهای فرهنگی و زیستی وجود دارد؛ این رسالت را با توجه به تحولات جامعه و پیچیده شدن جوامع و نیازهایی که پیش آمده برای فقه قائل هستیم. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «کارآمدی فقه در عرصه‌های مختلف» با حضور حجت‌الاسلام علی الهی خراسانی، محقق و پژوهشگر فقه اجتماعی در مدرسه عالی خواهران جامعه المصطفی مشهد برگزار شد. در این کارگاه، حجت‌الاسلام الهی خراسانی در ابتدا به معنای لغوی و اصطلاحی فقه اشاره کرد و در ادامه به بررسی رسالت فقه پرداخت. وی به معنای لغوی و …

رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی در نشست مشترک با هیئتی از علمای شیعه و سنی عراق گفت: جامعه اسلامی به شدت نیازمند تقویت بنیه‌ها و زیر ساخت‌های دانش‌های اسلامی در چارچوب رویکرد به امت و توسعه آنها به حوزه‌ها و مسائل اجتماعی معاصر فراروی امت است. به گزارش شبکه اجتهاد، هیئتی متشکل از دیوان وقف سنی و شیعه عراق و عالمانی از دانشگاه‌های هر دو مذهب این کشور به همراه مشاور وزیر آموزش عالی عراق ضمن حضور و بازدید از دانشگاه مذاهب اسلامی با حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر احمد مبلغی ریاست دانشگاه و عضو مجلس خبرگان رهبری، معاونان و مدیران گروه‌های این …

شبکه اجتهاد: وهن دین می‌تواند برای اثبات حرمت برخی افعال انسان، به عنوان قاعده‌ای فقهی مطرح شده و مورد استفاده قرار گیرد. ادله‌ای نیز برای اثبات چنین قاعده‌ای وجود دارد. البته باید توجه داشت، ابتدا مفهوم وهن دین را به خوبی شناخت. در مفهوم‌شناسی وهن دین باید دو نکته را مورد توجه قرار داد: شناسایی قیود مؤثر در تعریف وهن دین: زیرا عدم توجه به برخی قیود مؤثر در آن ممکن است موجب انکار این قاعده شود؛ تفاوت آن با برخی مفاهیم مشابه: وهن دین گاه با مفاهیم مشابهی همچون اهانت و تحقیر، استهزاء و تشنیع، استخفاف، هتک و وهن …

نویسنده در بحث از انتفاع از حرم می‌گوید: «دولت اسلامی نمی‌تواند ادعای سهیم بودن در منفعت حرم نیز داشته باشد» عجیب است که ایشان گاهی «منفعت» می‌گوید و گاهی انتفاع. با اینکه وقف منفعت غیر از وقف انتفاع است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد عابدی استاد حوزه علمیه قم در واکنش به ادعاهای حجت‌الاسلام والمسلمین محمد سروش محلاتی در مورد اداره اعتاب مقدسه به شبهات مطرح شده در این مورد پاسخ داد که در ذیل می‌آید. اخیرا یادداشتی با عنوان «حکومت زدایی از حرم» منتشر شد که در آن  سعی شده  با طرح این پرسش «آیا در حکومت …

این الگو، با ایجاد حلقه واسط از خبرگان فقهی- مالی بین مراجع عظام تقلید و پژوهشگر فقه مالی، از یک سو به پژوهشگر برای دست‌یابی به بینش فقهی عمیق‌تر کمک می‌کند و از سوی دیگر فرایند موضوع‌شناسی در مسائل مالی را برای فقها و مراجع عظام تقلید تسهیل می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست تخصصی «اجتهاد چند مرحله‌ای؛ روش تحقیق فقه مالی» در ادامه سلسله نشست‌های تخصصی انجمن مالی اسلامی ایران با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعباس موسویان، عضو شورای فقهی بانک مرکزی و عضو هیات موسس انجمن مالی اسلامی ایران تشکیل شد. سخنان این پژوهشگر اقتصاد اسلامی را در ادامه …

مسئله تقریب، ایجاد وحدت و اتحاد لازم و اثرگذار است، امروز در شرایط خاصی قرار داریم که باید در برابر حوادث و جریانات متحد باشیم و به دشمنان میدان ندهیم. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله حسین نوری همدانی در دیدار با هیأت دیوان وقف اهل سنت و تشیع عراق، اظهار کرد: در این ملاقات مقدم علما و اساتید را گرامی می‌داریم، توفیقی است در فضایی که دل‌ها متحد است، حضور پیدا کنیم. وی خاطرنشان کرد: امروز مسئله تقریب، ایجاد وحدت و اتحاد لازم و اثرگذار است، باید در برابر کسانی که با شما دشمن هستند و در مسیر کینه و …

قدما در تدوین اولین کتاب‌ها‌ی اصولی ناظر به فضای اهل تسنن قلم زده‌اند که خود به خود سبب ورود برخی مباحث زائد به اصول شیعی شده است. چنانچه «العده فی اصول الفقه» نام مشترک کتاب شیخ طوسی و قاضی ابو یعلی از علمای اهل تسنن است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی اکبرنژاد مدیر مؤسسه‌‌‌‌‌ی فقاهت و تمدن‌‌‌‌‌سازی و از فعالان عرصه تحول در حوزه‌های علمیه، در نشست «بررسی زوائد علم اصول» که در حسینیه شهدا برگزار گردید، با اشاره به ضرورت علم اصول برای فهم دین و استنباط احکام بیان کرد: علم اصول به عنوان علمی برای فهم …

مدیر حوزه‌های علمیه گفت: طلاب و فضلا باید دغدغه‌های رهبر انقلاب در باب حوزه‌های علمیه را بازخوانی و به گفتمان رایج در بدنه حوزه تبدیل کنند. اگر حوزه به نیازهای اجتماعی پاسخ ندهد، خطرات بزرگی پیش می‌آید. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله علیرضا اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه به مناسبت ایام سالروز سفر مقام معظم رهبری به شهر قم (۲۷ مهر ۱۳۸۹)، درباره دغدغه‌های ایشان پیرامون حوزه‌های علمیه، داشت: دیروز سالروز سفر مقام معظم رهبری به شهر مقدس قم بود و علاوه بر برکات مختلفی که سفر ایشان برای استان قم داشت، بخش اصلی سفر ایشان برکات فراوانی برای حوزه‌های علمیه …

هیئتی از عراق که برای بررسی چگونگی راه‌اندازی دانشگاه مذاهب اسلامی به ایران سفر کرده بودند با آیت‌الله اراکی دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در قم دیدار کردند. به گزارش شبکه اجتهاد، هیئتی از عراق متشکل از نمایندگانی از وزارت تحصیلات عالیه عراق، دیوان وقف اهل سنت عراق، دیوان وقف شیعه عراق، دانشگاه اهل بیت(ع)، مشاور وزیر تحصیلات عالیه عراق و گروهی از علمای اهل تسنن و تشیع عراق برای بررسی چگونگی راه‌اندازی دانشگاه مذاهب اسلامی به ایران سفر کرده بودند شامگاه دوشنبه با آیت‌الله شیخ محسن اراکی دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در قم دیدار کردند. در …

شبکه اجتهاد: حرکت حوزه به‌سوی تخصصی شدن _که عمر درازی نیز ندارد_ اگرچه در ابتدای راه خود و دچار کاستی‌های فراوان است اما فی حد ذاته پدیده بسیار مبارکی در حوزه‌های علمیه است که باید گام‌های تکاملی خود را باقدرت بردارد. حال، سؤال اساسی این است که تخصص‌ها کدامند و چگونه باید تعیین گردند؟ ساده‌ترین پاسخ، این است که هر یک از علوم موجود حوزوی به‌عنوان یک تخصص شمرده شود: فقه، تفسیر، حدیث، کلام، فلسفه و …؛ همان رویکردی که مبنای طراحی مراکز تخصصی حوزوی در عمر بیست و اندی ساله خود تاکنون بوده و بااین‌حال، ثمرات قابل‌توجهی نیز نداشته …

  شبکه اجتهاد: احکام شرعی تابع ملاکات هستند و در این میان تفاوتی میان عدلیه و اشاعره نیز وجود ندارد. به عبارتی بر خلاف آنچه مشهور و معروف است اشاعره نیز قاعده تبعیت احکام از ملاکات را پذیرفته‌اند، تنها تفاوت دو گروه در نحوه اثبات این قاعده است. عدلیه قاعده تبعیت را بر اساس استدلال‌های عقلی و نقلی ثابت می‌دانند، اما اشاعره بر اساس استقراء آن را می‌پذیرند. این تفاوت در نحوه اثبات را می‌توان ناشی از برداشت‌های مختلف در رابطه حکم شرعی با ملاکات دانست و این اختلاف نظر در رابطه بین حکم شرعی و ملاکات، متأثر از مسئله …

همایش بین‌المللی «وحدت اسلامی- وحدت مسلمین: مبنای گفتگو» با حضور علما و اندیشمندان شیعه و سنی در روسیه با صدور بیانیه‌ای به کار خود پایان داد. به گزارش شبکه اجتهاد، همایش بین المللی «وحدت اسلام – وحدت مسلمین: مبنای گفت وگو» با حضور هیئت جمهوری اسلامی ایران به سرپرستی آیت‌الله محسن اراکی دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی روز چهارشنبه در مسکو گشایش یافت. این همایش با همکاری مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و شورای مفتی‌های روسیه اجرا شد، بیش از ۲۰۰ نفر از علمای دینی، اندیشمندان و دانشگاهیان روسیه و نمایندگانی از سازمان‌های اسلامی ترکیه، کشورهای جامعه مستقل مشترک …

این یادداشت با فرض قبول عدم صدق وطن در صورت قصد اقامت دو یا سه سال که خود مشهور ملتزم شده‌اند، به طور خلاصه به بررسی نظر مشهور و روایاتی که ممکن است بر خلاف مشهور به آنها استدلال شود می‌پردازد. شبکه اجتهاد: یکی از مسائل مبتلا به بسیاری از دانشجویان و طلابی که برای تحصیل به شهری غیر از وطن خود سفر می‌کنند این مسأله است که آیا دانشجویان می‌توانند در شهر محل تحصیل هم نماز تمام بخوانند؟ منظور از شهر محل تحصیل، شهری است که دانشجو یا طلبه، برای مدتی مجبور است در آن بماند. البته می‌توان با …

دوره ۲۳ ساله مرجعیت آیت‌الله صافی گلپایگانی با تحولات بنیادینی در حوزه، کشور و دنیا همراه بوده است. تعدد بی‌سابقه مراجع تقلید، ورود اینترنت و ابزارهای کامپیوتری به حوزه، تنش‌های بی‌سابقه سیاسی و فکری در جامعه ایران، تغییر پارادایم در معادلات جهانی، رشد حیرت‌انگیز ابزارهای ارتباط جمعی و احیای مجدد حوزه نجف فرصت‌ها و چالش‌های جدی و نوینی پیش روی مراجع قم ایجاد کرد. شبکه اجتهاد: «امروز سه‌شنبه ۲۹ رمضان المبارک ۱۴۳۷ در اخباری که می‌خواندم به خبری جالب برخوردم که در آن آمده بود: ‌فضاپیمایی پس از پنج سال و نزدیک به ۱.۸ میلیارد مایل در سفر، دیروز دوشنبه …

به اعتقاد شیعه عنصر تقیه برگرفته از آیات قران و با روایات فراوانی از طرف معصومین مورد تاکید قرار گرفته است. اما در مقابل مخالفینی معتقدند تقیه عنصری ابداعی است که شیعیان به عنوان اقلیت دینی با استفاده از آن خود را در انزوای سیاسی قرار دادند. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب تقیه در اندیشه سیاسی شیعه  به قلم حسین تربتی‌نژاد به‌تازگی توسط انتشارات دانشگاه مفید منتشر شد. اندیشه سیاسی شیعه دارای مولفه‌هایی است که آن را از سایر فِرَق اسلامی ممتاز کرده است. یکی از این مولفه‌ها تقیه است که جایگاهی مهم نزد شیعیان و پیشوایان دینی آنان دارد. …

استاد برجسته حوزه علمیه قم امر به معروف و نهی از منکر را فریضه‌ای غریب دانست و خاطرنشان کرد: ما تصور نکنیم امر به معروف و نهی از منکر فقط این است که به خانمی بگوییم رویش را بگیرد، امر به معروف فقط رو گرفتن خانم‌ها نیست؛ امام حسین(ع) برای امر به معروف و نهی از منکر به شهادت رسیدند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی رییس مؤسسه آموزشی و پژهشی امام خمینی(ره) در دیدار اعضای ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان خراسان رضوی با تقدیر از تدوین کنندگان قانون امر به معروف و نهی …

اگرتصویب قانون ناهیان در سال گذشته به اجرا درآمد به خاطر تاکید مراجع تقلید بود، بارها مراجع تاکید کرده و گفتند،‌ چرا فریضه‌ای که به عنوان قانون وجود دارد، نباید به اجرا در بیاید،‌ بالاخره باید امر به معروف و نهی از منکر با اجرای قانون از مظلومیت بیرون بیاید. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله مکارم شیرازی در دیدار اعضای ستاد امر به معروف و نهی از منکر خراسان رضوی که در مدرسه امام سجاد علیه‌السلام قم برگزار شد، گفت: در مسیری که گام نهاده‌اید برترین جهاد است؛ امام محمد باقر علیه‌السلام فرمودند: امر به معروف و نهی از منکر …

فلاح‌زاده کارشناس مسائل فقهی: به طور کلی توصیه این است که از انجام اعمالی مانند هروله در عزاداری‌ها پرهیز کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، امروزه در بسیاری از نقاط سراسر کشورمان هیئتها و مراسمات مذهبی بسیاری برگزار می‌شود و موجب شده است بسیاری از جوانان برای حضور در آن هیئتهای هفتگی یا ماهانه از بسیاری از مشغولیتهای خود بزنند و خود را آماده رفتن به هیئت و عزاداری اهل‌بیت (علیهم‌السلام) کنند که این امری بسیار ارزشمند و قیمتی است، اما خوب است برای تقویت کمی و کیفی و پربارتر شدن برداشتمان از معنویات به نکاتی توجه داشته باشیم، به عنوان …

بهتر است واژه مضاف را به کار نبریم، بلکه بگوییم ابواب و کتاب‌‌های نو در فقه. این تعبیر «نو» اختصاص به مسایل نو ندارد بلکه شامل سامانه جدید و یا تاسیس باب فقهی جدید نیز می‌‌شود. شبکه اجتهاد: گزیده‌ای از مباحث «اصول و روش‌‌های تربیتی» که توسط آیت‌الله اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه در قالب کرسی خارج فقه با عنوان «فقه تربیتی» برای طلاب حوزه علمیه قم تدریس می‌گردد را در ادامه می‌خوانید. برای تبیین «اصول و روش‌های تربیتی» به عنوان یک مبحث مهم و کلان، لازم است چند مقدمه ذکر گردد. برخی از این مقدمات کلان است و برخی هم …

تنها نکته ضعفی که فضل‌بن شاذان در مورد سهل نقل می‌کند، کم خردی اوست و این خود نه تنها شاهد بر تضعیف نیست، بلکه می‌تواند شاهدی بر توثیق باشد؛ زیرا اگر فضل، وجه تضعیف دیگری در او می‌دید، آن را بیان می‌کرد نه این که به کم‌خرد بودن اکتفا کند. شبکه اجتهاد: با تورّق کتاب شریف کافی کمتر بابی را می‌توان مشاهده کرد که در اسناد آن،‌ نامی از سهل بن زیاد وجود نداشته باشد. سهل بن زیاد از روات پر روایت است. روایاتی که تنها از طریق او به ما رسیده، کم نیست. در کافی با احتساب سندهای تعلیقی، …

احکام ثانویه برای موارد تبدّل موضوع احکام اولی به ثانوی تشریع شده‌اند نه تبدیل آن‌ها؛ یعنی مواردی که تحصیل مصالح ملزمه، یا دفع مفاسد ملزمه، به دلائل غیر اختیاری برای مکلف متعذر یا متعسر می‌شوند. شبکه اجتهاد: نوامیس ما در محیطی زندگی می‌کنند که امکان تحصیل علوم نافعه و حفظ حجاب توأمان را دارند. آیا جایز است آن‌ها را به محیطی ببریم که در آن محیط باید بین تحصیل علوم واجبه یا حفظ حجاب یکی را انتخاب کنند؟ در شهر یا کشوری مردم امکان انجام واجبات و ترک محرمات را دارند.  آیا جایز است حاکمی را انتخاب کنند که در …

اخوان‌المسلمین به آسان‌سازی احکام قائلند و از مذهب فقهی مشخصی پیروی نمی‌کنند. آنها به دلیل تقلید نکردن از فرد و مذهبی خاصّ و نیز به دلیل تسلّط نداشتن بر منابع اسلامی، به طور طبیعی به نوعی تشتّت آرا دچار شده‌اند، به نحوی که در میان آنها طیف‌های متنوع و گسترده‌ای، از گروه‌های کاملاً سنّتی تا غربگرای سکولار به چشم می‌خورد. شبکه اجتهاد: یکی از اصلی‌ترین راه‌های آشنایی با مبانی فکری و رویکردهای عملی جنبش‌ها و گروه‌های سیاسی- اجتماعی جهان اسلام، شناخت مبانی فقهی آنهاست. تحلیل این مبانی، نسبت آنها را با سایر مذاهب اسلامی‌ روشن می‌سازد و می‌توان تا حدود …

روش تفقه در فقه سیاسی، متأثر از روش اجتهادی فقه عمومی و رایج است. اگر فقه بخواهد در عرصه حیات اجتماعی و تاریخی حضور پیدا کند، باید دامنه فقه و تفقه دینی گسترش یابد. به گزارش شبکه اجتهاد، نوشتار پیش رو با عنوان «تمایزات فقه و فقه سیاسی از منظر ضرورت، موضوع و روش» گفتاری از حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدمهدی میرباقری در پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی می‌باشد که در تاریخ ۸۷/۴/۱۲ ارائه شده است. رئیس فرهنگستان علوم اسلامی قم در این ارائه مباحثی را درباره مفهوم‌شناسی فقه و فقه سیاسی، مناسبات تفقّه دینی و …