آخرین اخبار

اخوان‌المسلمین به آسان‌سازی احکام قائلند و از مذهب فقهی مشخصی پیروی نمی‌کنند. آنها به دلیل تقلید نکردن از فرد و مذهبی خاصّ و نیز به دلیل تسلّط نداشتن بر منابع اسلامی، به طور طبیعی به نوعی تشتّت آرا دچار شده‌اند، به نحوی که در میان آنها طیف‌های متنوع و گسترده‌ای، از گروه‌های کاملاً سنّتی تا غربگرای سکولار به چشم می‌خورد. شبکه اجتهاد: یکی از اصلی‌ترین راه‌های آشنایی با مبانی فکری و رویکردهای عملی جنبش‌ها و گروه‌های سیاسی- اجتماعی جهان اسلام، شناخت مبانی فقهی آنهاست. تحلیل این مبانی، نسبت آنها را با سایر مذاهب اسلامی‌ روشن می‌سازد و می‌توان تا حدود …

روش تفقه در فقه سیاسی، متأثر از روش اجتهادی فقه عمومی و رایج است. اگر فقه بخواهد در عرصه حیات اجتماعی و تاریخی حضور پیدا کند، باید دامنه فقه و تفقه دینی گسترش یابد. به گزارش شبکه اجتهاد، نوشتار پیش رو با عنوان «تمایزات فقه و فقه سیاسی از منظر ضرورت، موضوع و روش» گفتاری از حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدمهدی میرباقری در پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی می‌باشد که در تاریخ ۸۷/۴/۱۲ ارائه شده است. رئیس فرهنگستان علوم اسلامی قم در این ارائه مباحثی را درباره مفهوم‌شناسی فقه و فقه سیاسی، مناسبات تفقّه دینی و …

طرح مصلحت نظام سیاسی، پس از تشکیل نظام جمهوری اسلامی، در برخی ساحت‌ها موجب تحول فقه سیاسی شیعه شده است. نگارنده می‌کوشد نکاتی را که در بـحث تـحول فقه سیاسى شیعه برخاسته از مصلحت نقش دارد تبیین کند. شبکه اجتهاد: مـصلحت که گاهى اوقات بـیانگر اهـداف دین در حوزه روابط سیاسى – اجتماعى است، یکى از عناصر درونى دین و فقه سیاسى است که همواره‌ در‌ آموزه‌هاى اسلامى داراى جایگاه و در ساحت‌هاى گـوناگون مـورد تـوجه بوده است. طرح مصلحت نظام سیاسی، پس از تشکیل نظام جمهوری اسلامی، در برخی ساحت‌ها موجب تحول فقه سیاسی شیعه شده است. حجت‌الاسلام والمسلمین …

در حالی که در فضای فقهی کنونی، هیچ‌کس به دنبال شناخت تحولی در درون موضوع بر اثر مواجهه نظام‌های اجتماعی با هم نیست؛ اگر «تبدل موضوعی» را فعال کنیم می‌تواند حرکت خوبی ایجاد کند و همچنین بعضی از عناصر روشی نیز باید کنار گذاشته شود که ما را پیوسته مجبور به احتیاط‌های فراوان کرده و دست‌وپای جامعه را می‌بندد. شبکه اجتهاد: روش هر علم از گذشته‌ها شروع شده، ادامه یافته و به زمان حال رسیده است. ممکن نیست علمی در گذشته، روش کاملاً متفاوتی داشته و امروز روش دیگری را اتخاذ کند. روش در نهاد علم است و اگر از …

سید مرتضی علم الهدی و شیخ مفید، هر دو در عصر غیبت قائل به ولایت فقیه در امور دینی بوده و به تناسب آن، مجموعه‌ای ‌از دانش‌ها را جهت استنباط احکام شرعی تدوین کرده‌اند. به گزارش شبکه اجتهاد، جلسه دفاعیه رساله دکتری محمدرضا قائمی‌نیک با موضوع «بررسی تغییرات‌اندیشه اجتماعی فقهای امامیه»، چندی پیش در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران تشکیل شد و با حضور دکتر محمدتقی کرمی، دکتر محمد صفر جبرائیلی و دکتر ابراهیم فیاض به عنوان اساتید داور مورد بحث و بررسی قرار گرفت. قائمی نیک: دانش فقهی، معطوف به عمل مسلمانان مکلف بوده و بنابراین در حوزه حکمت …

«فقه مطلوب و بالنده» می‌بایست هسته مرکزی «منظومه معرفت بشری» را مستند به کتاب و سنت ارائه دهد و در گام بعد، این معرفت‌های دینی در لایه «علوم و دانش‌ها» امتداد یابد و در حلقه سوم نیز به «مدل‌ها و برنامه‌های اجرایی» در صحنه مدیریت اجتماعی فراوری شوند. شبکه اجتهاد: «ملاک و معیار علم»، محور گفتگوهای دانش «معرفت شناسی» است. امروزه با گسترده‌تر شدن چالش میان دو ساحت «علم» و «دین» و موانع پیش روی دستیابی به «علم دینی»، جامعه علمی ‌ اعم از موافقین و مخالفین‌ به تأملات بیشتر حول ملاک و معیارهای «علم» و همچنین بازخوانی تعریف «دین» …

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: بنده اولین مؤسسه آموزش عالی حوزوی کشور را ثبت کردم، اکنون معتقدم که اینها فایده‌ای ندارد و طرح رشته‌ تخصصی شکست خورده، این روش غلط بوده و جواب نداده است. دانشگاه، تخصص می‌داد و اجتهاد نمی‌داد؛ چنان که ما آمدیم ظاهرا رشته‌های تخصصی دایر کردیم، اما چیزی بیش از دانشگاه نشد، اجتهاد حاصل نشد. راه چاره و راهکار مطلوب، تلفیق فقه با علوم انسانی است، به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اکبر رشاد، رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و مؤسس و رییس حوزه علمیه امام رضا(ع) در دیدار با تحریریه پایگاه وسائل …

به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام‌والمسلمین حمید پارسانیا در مصاحبه‌ای تفصیلی با هفدهمین شماره فصلنامه تخصصی علوم انسانی اسلامی صدرا با عنوان «مرگ جامعه‌شناسی! احیای فقه به‌مثابه معرفت علمی اجتماعی؛ مواجهه تقلیل‌گرایانه با فقه از ایدئولوژی تا مهندسی» به بررسی فقه اجتماعی و ارتباط آن با با جامعه شناسی مدرن پرداخته است. گزیده‌ای از اولین بخش این مصاحبه تقدیم علاقمندان می‌شود: فقه اجتماعی زیرمجموعۀ فقه است و خصوصیات فقه را دارد. فقه در معنای مصطلح خود یک دانش تجویزی و انتقادی است؛ یعنی علمی است که احکام وضعی و تکلیفی افعال مکلفین را بیان می‌کند، و احکام تکلیفی اعم از واجب، …

داعش محصول پلشتی‎‎های انسانِ دوران حاضر است؛ محصول استفراغ همه دیکتاتور‎های مدرن و مرتجع زمانه و به زبان صریح‎تر، چکیده تمام اراذلی است که از همه سوی جهان آمدند و دست بر گردنه‎‎های خاورمیانه کشیدند و هر یک نوع خاصی از کروموزوم خشونت را بر زمین حاصل‎خیز آن کاشتند. داعش موجود قدرتمندی است چون همه زشتی‎‎ها و البته بد‎ترین‎‎های جهان را یکجا در نهاد خود دارد. داعش پدران بسیار دارد، اما محصول ‎مادری بنام خاورمیانه است. هرچه هست، در متن و بطن این زمان و مکان رشد کرده و از هر چه شیره و ریشه در این رحم خونین بوده، …

در فقه، اصل اولی این است که دنبال اسناد باشیم؛ یعنی احکام را طبق ادله به دست بیاوریم؛ منتهی ما در فرآیند استنباط از اسناد، نمی‌توانیم «مقاصد»، «مطبوع بودن» و «قابلیت اجرا» را نادیده بگیریم. این‌ها هیچ‌کدام سند فتوا نیستند ولی در فهم اسناد اثر می‌گذارند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مدرسه مبارکه حضرت امام حسن مجتبی (علیه‌السلام) مشهد چندی پیش میزبان حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست استاد مطرح خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم بود. ایشان ‌علاوه بر تدریس، سال‌هاست به منقح کردن عرصه‌های نوپدید فلسفه فقه و فلسفه اصول اهتمام نموده که ثمره این تحقیقات در قالب تألیفاتی همچون …

رئیس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه بانکداری بدون‌ربا در ایران جدی گرفته نشده است، گفت: معنا ندارد که سودی تحت عنوان علی‌الحساب اعلام و بعد همان پرداخت شود، بدون اینکه فرض بگیرند این سود، یک سود موقت است و باید در پایان سال مالی و بعد از حسابرسی، رقم آن کاهش یا افزایش پیدا کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا مصباحی‌مقدم رئیس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: فعالیت‌های بانکی در کشور متناسب با مقتضیات بانکداری بدون‌ربا تحقق پیدا نکرده است؛ چون معنا ندارد که سودی تحت عنوان علی‌الحساب اعلام و …

امکان وحدت فقهی اصلاً بحث مطلوبی نیست، چون شدنی نیست؛ حتی در شیعه یا در خود اهل سنت نیز وحدت فقهی به صورت دقیق امکان‌پذیر نیست. به هر حال فقهایی هستند که اجتهادهای مختلف دارند؛ اما اگر وحدت فقهی به این معنا باشد که ما وحدتی را بر پایه تعالیم و دستورات فقه بنا کنیم یک امر شدنی است. شبکه اجتهاد: وحدت میان مذاهب اسلامی عمدتاً در قالبى توصیه‌اى مطرح گشته است؛ طرح شدن وحدت در این قالب، ضمانت‌هاى لازم را براى تحقق یافتن در جامعه و حضورى فعال و مستمر در فراز و فرودهاى اجتماعى با خود همراه ندارد. …

کرامت انسان می‌تواند به عنوان قاعده‌ی فقهی، آن هم یک قاعده‌ی فراگیر مطرح باشد به این معنا که هر جا اجرای حکمی باعث مخدوش شدن اصل کرامت انسان شد، آن حکم با استناد به قاعده‌ی کرامت محدود، کنترل و یا تعلیق شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، چهل‌وچهارمین شماره فصلنامه علمی – پژوهشی «پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی»(تابستان ۱۳۹۵) با هفت مقاله علمی از جمله «ساخت قاعده فقهی کرامت»، توسط دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابل چاپ و منتشر شد. «بررسی فقهی مبالغ دیه، در پرتو مقتضیات زمان»، «بررسی فقهی افساد فی‌الارض اینترنتی»، «تأملی در قاعده انگاری بطلان معاملات سفیهانه با تأکید …

در قسمت پایانی یادداشت «چند نکته در باب نظم نوین فقهی» گفته شد: زندگی بشر چهار ساحت اصلی مختلف دارد؛ ساحت الهی یا عبادی، ساحت فردی، ساحت اجتماعی و ساحت طبیعی که هرکدام به زیرشاخه‌های بسیار متنوع و گسترده‌ای تقسیم‌شده و بررسی و تتبع فقهی در آن زمینه را می‌طلبد. در نوشتار پیشِ‌رو، علاوه بر ارائه نمودار پیشنهادی برای بازچینی ابواب فقهی چند نکته را نیز متذکر می‌شوم: از مباحث مطروحه در این نمودار، آنچه در کتب فقهی موجود به بحث گذاشته‌شده است فقط مباحث فقه عبادی، فقه بازار، فقه زناشویی و تا حدودی بعضی از مباحث فقه فردی است، …

زیست‌فناوری می‌تواند راه‌حلی کلیدی برای رشد روزافزون تقاضا برای غذا در جهان باشد. لذا بهره‌برداری هدفمند از زیست‌فناوری با رعایت تمامی جنبه‌های ایمنی و اخلاقی مربوطه منجر به افزایش تولید مواد غذایی و بهره‌وری قابل‌توجه خواهد شد. بررسی دیدگاه‌ها و نظریات فقهی مصرف محصولات تراریخته حاصل از مهندسی ژنتیک ما را به مسائل اخلاق زیستی مربوطه و چگونگی استفاده‌ی صحیح رهنمون خواهد کرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در یازده سال گذشته دومیلیارد هکتار از اراضی جهان زیر کشت محصولات تراریخته رفته و نیز در ۲۰ سال گذشته بیش از ۱۵۰ میلیارد دلار برای کشاورزان سود داشته است. پیشرفت این فناوری …

استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با اشاره به این‌که استقلال نسبت به ولی امر که ولایت شرعی الهی بر همه امت اعم از حوزه‌های علمیه دارد معنا ندارد، گفت: متأسفانه شیادانی پیدا شده‌اند و به این مسائل پرداخته‌اند؛ این استقلال درست مبغوض خداوند است، کسی که بخواهد خیال استقلال حوزه از ولی امر را در سر داشته باشد از جاده الهی منحرف شده است، حتی اگر فقیه باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله علی‌اکبر سیفی مازندرانی، استاد برجسته حوزه علمیه، در رابطه با سوء استفاده برخی از واژه استقلال حوزه علمیه، به رسا گفت: در عرصه تحول …

قبلاً می‌گفتیم که موضوع شناسی را دیگری انجام دهد و حکمش را فقیه بدهد، الان توجه می‌کنیم که نگرش فقیهانه در موضوع شناسی مؤثر است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا پیروزمند، قائم‌مقام فرهنگستان علوم اسلامی در قسمت اول گفتگوی خود تصریح کرد: بخش عمده‌ای از فقه سلف صالح ناظر به اجتماعیات است؛ این حرف یعنی چه که فقه موجود فقه فردی است و ناظر به فقه اجتماعی نیست و ما باید فقه اجتماعی یا فقه حکومتی داشته باشیم؟ مگر حکومتی که از آن یاد می‌کنید نیازی غیر از این‌ها دارد که می‌خواهد امنیت و عدالت برقرار کند، می‌خواهد …

فقیهان شیعه گرچه در ابواب مختلف فقه به این اصل استناد جسته و بر اساس آن به عدم ولایت اشخاص بر دیگران فتوا داده‌اند، اما از چیستی این اصل و خاستگاه آن کمتر سخن گفته‌اند. با توجه به اهمیت این اصل در فقه شیعه؛ به خصوص در بحث حکومت و سیاست و تأثیر آن در نفی یا اثبات برخی از مناصب حکومتی برای زنان؛ مانند منصب رهبری و منصب قضاوت، ضرورت بحث از چیستی و منشأ این اصل روشن‌تر می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، احمد طاهری‌نیا ‌استادیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) طی مقاله‌ای که در شماره ۷۸ …

عضو هیئت‌علمی دانشگاه خوارزمی اظهار کرد: کارت‌های اعتباری که اخیرا توسط بانک مرکزی منتشر شده است باید با پشتوانه منابع درونی بانک‌ها منتشر شود؛ چراکه انتشار این کارت‌ها با پشتوانه سپرده‌های مردم دارای اشکال شرعی است. به گزارش شبکه اجتهاد، چندی پیش آئین رونمایی از کارت اعتباری مرابحه در شعبه مرکزی بانک ملی، با حضور ولی‌الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی برگزار شد. او در این مراسم اظهار کرد: این محصول نوین نظام بانکی کشور که بر پایه عقد مرابحه صادر می‌شود، به تدریج جایگزین تسهیلات خرد بانک‌ها شده و با این ابزار فاکتورهای صوری برچیده می‌شود. بر این مبنا …

آنچه دراین مقاله مورد نظر است، نه احکام فقهی مربوط به عاشورا و نه تحلیل فقهی انگیزه و ماهیت عاشورا بلکه بررسی و ارزیابی این موضوع است که فقهای ما از چه منظری به عاشورا نگریسته‌اند و حرکت امام به عنوان سیره عملی معصوم چه نقشی در فقه سیاسی آنان داشته است. شبکه اجتهاد: فرجام تاریخی و دستاوردهای ماندنی عاشورا در طول دهه‌ها و سده‌های پس از خود، به جریانی هویت بخشید که امروزه می‌توانیم و باید از آن به عنوان «فرهنگ عاشورا» نام ببریم. نگاهی گذرا به حجم گزارش‌ها، تحلیل‌ها و آثاری که در طی قرون گذشته و زمان …

آیا قیام عاشورا فقهی است یا خیر؟‌ اگر هست، ذیل کدام یک از ابواب فقه بررسی شده یا باید بشود؟ فقهای شیعه در این باره چه گفته‌اند و چه نظراتی دارند؟ در این مقاله تطور بحث فقهی درباره عاشورا از سوی حجت‌الاسلام رسول جعفریان، بررسی شده است. شبکه اجتهاد: اولبن پرسش این است که، آیا کربلا یک حرکت فقهی است یا فرا فقهی؟ اگر عاشورا موضوعی فقهی باشد، یعنی امکان بررسی رسیدگی فقهی به آن باشد، طبعا قابل تأسی برای شیعیان است و می‌توان از آن به عنوان یک منبع فقهی استفاده کرد. اما اگر حادثه ای عاشقانه یا طراحی …

استدلالی که این نوشتار می‌خواهد بیان کند این است که فقه عزاداری از جمله مباحثی است که باید اصل را در آن بر احتیاط گذاشت و با آن مواجهه‌ای سخت‌گیرانه داشت. این اصل هم باید در مقام افتاء رعایت شود و هم در مقام عمل. به گزارش شبکه اجتهاد، متن زیر یادداشتی از حجت‌الاسلام محمدغفوری نژاد، استادیار گروه شیعه شناسی دانشگاه ادیان و مذاهب است که در پی می‌‌آید؛ یکی از مباحثی که در عداد مستحدثات فقهی می‌‌توان از آن یاد کرد، فقه عزاداری است. ‌تعیین دقیق حدود عزاداری مشروع و ارائۀ خطوط قرمزی که باید در عزاداری برای اهل‌بیت(ع) …

یک دانش‌آموخته حوزه و دانشگاه گفت: فقدان بحث اختصاصی حقوق کودک به معنای بی‌اعتنایی به آن در فقه نیست، لیکن توجه اختصاصی به آن در ۱۴۰۰ سال پیش موضوعیت نداشته، اما موارد بسیاری در ابواب فقهی به چشم می‌خورد که به صورت عام از حقوق کودک یاد شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر مصطفی میراحمدی در نشست علمی حقوق کودک بر آب، غذا و محیط زیست سالم از منظر اندیشه اسلامی، نظام حقوقی ایران و موازین بین‌المللی که در کمیسیون حقوق بشر اسلامی ایران برگزار شد، با اشاره به فقدان موارد دسته بندی شده در فقه در سه محور …

۳۸ روز دیگر باقی مانده تا تکلیف شورای‌فقهی بانک مرکزی مشخص شود؛ همان شورایی که اختلافات معنادار دولت و مجلس بر سر جایگاهش را رقم زده؛ اما احتمالا نظر مجلس در جایگاه این شورا به تصویب رسد. شبکه اجتهاد: ۳۸ روز دیگر باقی مانده تا تکلیف شورای‌فقهی بانک مرکزی مشخص شود؛ همان شورایی که اختلافات معناداری میان دولت و مجلس بر سر جایگاهش را رقم زده است. داستان از آنجا شروع شد که ده سال پیش، بانک مرکزی تصمیم گرفت تا در لوایح دوقلوی بانکی، جایگاه شورای فقهی را که سال‌ها پیش تشکیل شده و فعالیت داشته، ارتقا دهد؛ اما …

امام خمینی در بحث‌های ولایت فقیه می‌گویند یک مصلح، یک حاکم و یک انسان مکلف اسلامی مگر حتما باید حرکتی که می‌کند در زمان خودش به نتیجه برسد، ما الان کاری می‌کنیم که ۵۰ سال دیگر ممکن است نتیجه دهد، ممکن است تشکیل یک حکومت ولو ۵ قرن دیگر مستلزم این شود که یک حکومت صالح و مشروع که موجب حرکت امام حسین(ع) شد، تشکیل شود و این همان ملاک‌هایی است که امام حسین(ع) در بحث امر به معروف و نهی از منکر ارائه دادند و آن را واجب می‌دانستند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدضیاء مرتضوی استاد حوزه …

بررسی دانش فقه بدون در نظر آوردن تاریخ تحولات آن‌که همسو با تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی رخ می‌دهد، امکان پذیر نیست. با این همه نگاه تاریخی به فقه و فقاهت در میان دانش پژوهان چنان که شاید و باید مورد توجه نبوده است، در حالی که پژوهشگران غربی سال‌هاست به این مقوله توجه کرده‌اند. شبکه اجتهاد: دانش فقه بدون شک غنی‌ترین، فربه‌ترین و مهم‌ترین معرفت در میان معارف موسوم به علوم اسلامی است که از آغاز تا به امروز جایگاهی مرکزی در حوزه‌های علمیه و مدارس و مکاتب سنتی داشته است.  فقه با زندگی روزمره اجتماعی و …

هیئت بلند مرتبه مصر شامل احمدالطیب شیخ‌الازهر، شوقی علام مفتی مصر، اسامه الازهری مشاور رئیس جمهور، و علی جمعه مفتی سابق مصر که همگی از بزرگان مذهبی این کشور می‌باشند، مهمترین میهمانان شرکت‌کننده به شمار می‌رفتند. در مقابل هیچ یک از علمای وهابی عربستان و سلفی قطر به این کنفرانس دعوت نشده بودند. شبکه اجتهاد: چندی قبل گروزنی پایتخت چچن در روسیه شاهد برگزاری کنفرانسی با عنوان «اهل‌سنت و جماعت چه کسانی هستند» بود. در این نشست که به گفته برگزارکنندگان بیش از ۲۰۰ شخصیت مسلمان برجسته اهل‌سنت در آن حضور داشتند، هیئت بلند مرتبه مصر شامل احمدالطیب شیخ‌الازهر، شوقی …

در راستای ترویج مبانی معماری و شهرسازی اصیل اسلامی، سازمان نظام‌مهندسی ساختمان استان قم اقدام به انتشار کتابی تخصصی در زمینه معماری اسلامی با عنوان «از معنا تا معناپردازی در معماری اسلامی» کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «از معنا تا معناپردازی در معماری اسلامی» در سه فصل به موضوعاتی از جمله «تحلیلی بر نظریات معناشناسی در معماری»، «نظریه معناشناسی در آثار معماری از منظر اسلامی» و «رویکردهای معناپردازی در معماری از منظر اسلامی» پرداخته شده و اغلب بخش‌های این کتاب مبتنی بر آموزه‌های عقلی و نَقلیِ مکتب اسلام است. در بخشی از مقدمه این کتاب که توسط دکتر …

مدیر مؤسسه لوح و قلم با اشاره به لزوم فرهنگ سازی مباحث فقه حکومتی در حوزه گفت: پرداختن به مبانی، تبویب و موسوعه نگاری فقه حکومتی سه سرفصل ورود به عرصه پژوهش‌های فقه حکومتی است تا در نتیجه نیاز حکومت در زمینه مسائل مبتلابه پاسخ داده شود. به گزارش شبکه اجتهاد، در سالهای اخیر، ایجاد کرسی‌های تدریس فقه الحکومه یکی از مطالبات رهبر انقلاب اسلامی از حوزه‌های علمیه بوده است. مقام معظم رهبری تأکید دارند که «در قم باید درسهای خارجِ استدلالیِ قوی‌ای مخصوص فقه حکومتی وجود داشته باشد تا مسائل جدید حکومتی و چالشهائی را که بر سر راه …

استقرار ‌حکومت اسلامی، برگشت به دوره جامعه‌ طبیعی ‌است یا ورود به جامعه مدنی ‌اسلامی؟ هر‌کدام از این دو‌گزینه‌، فقه متناسب با خودش را می‌طلبد‌. همچنین فقه متناسب با شرایط پس از استقرار حکومت اسلامی، اصول فقه متناسب به خود را نیز طلب می‌کند. شبکه اجتهاد: بی‌‌گمان همه مخاطبان این مقاله، نخست از مسأله «تحول» جامعه بشری به‌عنوان یک واقعیت خارجی آگاهند و دوم‌ آن‌که پاسخگویی علم فقه به نیازهای جدید را بر اساس اجتهاد مستمر فقهای‌ عظام نه‌تنها امری ممکن، بلکه‌ به سبب سابقه ۱۴۰۰ ساله آن، امری محقق می‌دانند؛ ولی به نظر می‌رسد برخلاف این توافقات، مسائل مبهمی …