اجتهاد و اصول فقه

آیت‌الله سبحانی، گفت: باید تلاش کرد که جلوه‌‌های حوزه علمیه و روحانیت در حرم مطهر رضوی و اطراف آن نمود بیشتر بیابد و مرکزیت دروس حوزوی همچون گذشته به حرم مطهر امام رضا علیه‌السلام بازگردد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله جعفر سبحانی در دیدار اعضای کارگروه مدرسه علمیه تابستانی حرم مطهر رضوی ضمن ابراز خرسندی از تدارک طرح دارالعلم و مدرسه تابستانی طلاب منتخب کشور که مرداد ماه در حرم مطهر رضوی برگزار خواهد شد، گفت: در گذشته به واسطه مدارسی که در حرم مطهر حضرت رضا علیه‌السلام فعال بود، این آستان مقدس محل برگزاری بسیاری از درس‌ها و مرکز …

عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی گفت: فقه نباید به موضوعات نگاه انفعالی داشته باشد بلکه باید ریل گذاری اصلی و جهت‌گیری کلی را انجام دهد چراکه هر موضوعی در ساحت دین ارزشی دارد و اگر نتوانیم رابطه بین آنها را پیدا کنیم و رتبه‌بندی موضوعات را بشناسیم دچار مشکل‌ می‌شویم. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نودودومین جلسه «شنبه‌های فقهی» با ارائه اسماعیل پرور، عضو هیئت علمی گروه اصول فقه فرهنگستان علوم اسلامی و از شاگردان استاد سید منیرالدین حسینی شیرازی با موضوع «بررسی موضوع شناسی و موضوع سازی در فقه» در جمع فضلای حوزه علمیه قم برگزار شد. از آن …

شبکه اجتهاد: نام و یاد و نشان مکتب اصولی بیش از واقعیت آن به بحث‌ها گذاشته می‌شود. عمدتا مکتب فقهی بر سر زبان‌ها است و اگرچه بحثی علمی نسبت به عناصر و محتوای آن در میان نیست و بیشتر طرح اسم و ذکر یاد و نامی از آن است؛ در درجه بعد مکتب اصولی قرار دارد که آن هم بدتر از مکتب فقهی، فقط حظ و بهره و سهمی که از حوزه برده این است که گاه و بیگاه یادی از آن صورت می‌گیرد یا عنوان آن مطرح می‌شود. در باره فواید طرح مکتب فقهی و اصولی باید گفت که …

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ضمن اشاره به نگاه امام خمینی(ره) به فقه و جامعه تصریح کرد: یک برداشت این است که گویا حضرت امام به دانش فقه صرفا مصلحت‌اندیشانه نگاه می‌کردند و به موازین و چارچوب اصلی اجتهاد چندان پایبند نبودند. این نگاه کاملا نادرست است به خاطر اینکه امام صریحا و عمیقا به موازین فقهی ملتزم بودند. به گزارش شبکه اجتهاد، سالروز ارتحال بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی(ره) فرصتی مناسبی است برای بازخوانی اندیشه‌های فقهی و اجتماعی ایشان و تلاش برای تحلیل و چاره‌جویی برای مشکلات امروز جامعه ایران بر اساس مبانی فکری …

از آثار جدید انتشاریافته مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام در اردیبهشت‌ماه امسال این مرکز، رونمایی شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام اکبری شاهرودی مدیر دفتر انتشارات این مرکز با بیان این خبر، گفت: این مرکز عظیم تخصصی، با تمرکز بر محور پژوهش‌های فقهی معاصر و کاربردی، توانسته است خدمات بزرگی به عرصه تحقیقات بنیادین و مورد نیاز نهادهای مختلف تقنینی و اجرایی ارایه دهد. وی در ادامه به معرفی اجمالی آثار تازه نشر یافته مرکز فقهی اشاره کرده و افزود: اولین اثر، تقریرات درس استاد محمدجواد فاضل لنکرانی به زبان عربی با موضوع مقاصد الشریعه و عنوان «اطلاله علی …

شبکه اجتهاد: دانش فقه در میان دانش‌های متعدد اسلامی، علم به احکام شرعی و حلال و حرام الهی‌ می‌باشد که فقیه پس از تحصیل مقدمات علمی و ایمانی برای استنباط احکام از منابع و ادله مربوطه، اجتهاد‌ می‌کند و رهاورد جدّ و جهد او برای خودش و مقلدینش حجت است و در زمان غیبت امام معصوم(ع) که علم قطعی به معارف و احکام شرعی وجود ندارد بیش از این مقدار نه مقدور است و نه مطلوب. بسط و توسعه علوم به تناسب پیشرفت زمان، رو به افزایش است و در این فرآیند پس از آنکه احکام الهی در آیات قرآن …

شبکه اجتهاد: سده گذشته، روزگار رودرروشدن جهان اسلام ـ به‌ویژه ایران ـ با مدرنیته غربی بوده است؛ یعنی همان چالش بین سنت و تجدد. سده‌ای که آوردگاه اندیشه‌ها و کنشگران فکری و فرهنگی بسیاری بود و خود این، جریان‌های فکری و فرهنگی گوناگونی را به‌وجود آورده است. تقسیم‌بندی این جریان‌ها و جریان‌شناسی آنها نیز خود گفتار جدایی است؛ چراکه هر کدام خود به چندین خرده جریان و رویکرد تقسیم شده‌اند. در یک تقسیم‌بندی، جریان‌های دینی را می‌توان به سه رویکرد تقسیم کرد. اسلام سیاسی، اسلام انقلابی و اسلام فقاهتی. یعنی در رویارویی با تجدد غربی این سه رویکرد هرکدام روش …

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) گفت: من هر چه بیشتر روی کتاب مناهج امام کار می‌کنم در می‌یابم امام این کتاب را به عنوان یک متن درسی نوشته‌اند چون قلم شان در مناهج با قلم شان در کتاب البیع خیلی فرق می‌کند، اما در ذهن آقایان نمی‌آید که یک بار این مناهج را باز کنند، یا به گروهی بدهند آن را ببینند و متن درسی قرار دهند. متأسفانه در اثر این بی‌توجهی مسئولین حوزه، اصلا محلی از اعراب برای مکتب قم باقی نمانده است! به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد محمدجواد فاضل لنکرانی در درس خارج اصول در سخنانی پیرامون …

شبکه اجتهاد: اجلاسیه اساتید سطوح عالی و خارج و مراکز تخصصی حوزه علمیه قم با حضور جمعی از علما، فضلا و اساتید سطوح عالی و با سخنرانی آیت‌الله جعفر سبحانی در سالن همایش مدرسه امام کاظم (ع) برگزار شد. سبحانی: حوزه نیازمند مجله بین‌المللی فقهی است/ فرهنگ و سنت‌های گذشته حوزه حفظ شود اعرافی: فقهی که بخواهد نظریه‌پرداز باشد، در بستر درس‌های تخصصی و پژوهش‌های آزاد شکل می‌گیرد  

استاد محمدتقی سبحانی گفت: نظریه فقه کلامی به نوعی اثبات مرجعیت انحصاری اهل بیت(ع) از خلال دانش فقهی است و ما چگونه می‌توانیم از درون فقه با مقایسه اندیشه‌ها و آراء فقیهان در مسائل مختلف در نهایت به این اصل اساسی امامتی برسیم که تنها راه انتقال میراث سنت به نسل‌های بعد باید اهل بیت(ع) و امامت معصومین(ع) باشند، پس بر اساس این معنا نظریه فقهی کلامی یک رویکرد امامت‌پژوهی هم هست. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیین رونمایی از مجموعه آثار و تکریم تلاش علمی استاد محقق «سیدعلی شهرستانی»، با حضور حجت‌‌الاسلام والمسلمین احمد مروی، تولیت آستان قدس رضوی، نمایندگانی …

عضو مجلس خبرگان رهبری، گفت: یکی از ابعادی که حضرت امام خمینی (ره) به لحاظ فقهی مطرح و آن را زنده کردند، فقهی است که می‌توان فقه عمومی نامگذاری کرد. ‌‌به گزارش شبکه اجتهاد، استاد عباس کعبی، عضو مجلس خبرگان رهبری در سومین جشنواره علمی مدرسه عالی فقه و اصول امام حسین علیه السلام ضمن گرامیداشت دهه کرامت و سی و چهارمین سالگرد ارتحال ملکوتی امام راحل، عنوان کرد: یکی از ابعادی که حضرت امام خمینی (ره) به لحاظ فقهی مطرح و آن را زنده کردند، فقهی است که می‌توان فقه عمومی نامگذاری کرد. وی ادامه داد: فقه عمومی غیر …

آیت‌الله سبحانی با اشاره به اینکه برای تربیت مبلّغ نیز باید کوشش‌های بسیاری انجام شود تا بتوانیم در عرصه ملی و بین‌المللی حرفی برای گفتن داشته باشیم، اظهار کرد: ما نیازمند مجله بین‌المللی فقهی هستیم، این مجله باید شامل افکار نو برای تمام مسلمین باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله جعفر سبحانی شامگاه چهارشنبه در اجلاسیه اساتید سطوح عالی، خارج و مراکز تخصصی حوزه علمیه قم که در سالن همایش‌های مدرسه علمیه امام کاظم(ع) برگزار شد، اظهار کرد: قرآن کریم در آیات متعدد به وحدت امر می‌کند. در برخی از آیات تفرق به عنوان یکی از عذاب‌های الهی یاد شده …

مدیرحوزه‌های علمیه با بیان اینکه فقه معاصر بدیل سنت فقه جاری ما ‌‌‌نیست، بلکه برآمده از دریای مواج حوزه مبتنی برای مناهج اصیل اجتهادی است، افزود: فقهی که بخواهد نظریه‌پرداز باشد در بستر حوزه آزاد، درس‌های تخصصی و پژوهش‌های آزاد شکل می‌گیرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد علیرضا اعرافی، مدیرحوزه‌های علمیه، شامگاه چهارشنبه در اجلاسیه اساتید سطوح عالی، خارج و مراکز تخصصی حوزه علمیه قم که در سالن همایش‌های مدرسه علمیه امام کاظم(ع) برگزار شد، با اشاره به اینکه راهبری شورای عالی مبنای حرکت مدیریتی است، اظهار کرد: در این مسیر از پیشنهادات اساتید، طلاب، فضلا و گروه‌های حوزوی استفاده …

کتاب «هرمنوتیک و اجتهاد در فقه سیاسی» به اهتمام حجت‌‌الاسلام والمسلمین سید کاظم سیدباقری در ۲۱۴ صفحه در پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه به چاپ دوم رسید. به گزارش شبکه اجتهاد، شناخت و فهم سنجیده روش‌‌های جدید و بازخوانی، بازسازی و بازفهمی روش‌های بومی در مقایسه با روش‌های جدید، امری بایسته است. این اثر تلاش دارد تا در رویکردی مقایسه‌ای به افق‌‌های مشترک و افتراق اجتهاد و هرمنوتیک بپردازد و با بررسی مناسبات اجتهاد با دشواره‌‌های مرتبط با هرمنوتیک، زوایای پیدا و پنهان و ضعف و قوت آن …

دهه کرامت دهه علم امام رضا است؛ استدلال‌های رضوی، احتجاج‌های رضوی، براهین رضوی! وقتی حضرت برهان اقامه می‌کند می‌فرماید: «أَحْسَبُکَ ضَاهَیتَ الْیهُودَ»؛ مبادا گرفتار افکار اسرائیلی و امثال اسرائیلی بشوی؛ به یکی از اهل بحثش فرمود: «أَحْسَبُکَ ضَاهَیتَ الْیهُودَ»؛ گویا تفکرات اسرائیلی در تو پیدا شده است. این تمثیل است و نه تعیین؛ یعنی مبادا تفکر غربی، مبادا تفکر مادی، مبادا تفکرات دیگر به حرم امن قلب تو راه پیدا کند! به گزارش شبکه اجتهاد، دومین اجلاسیه از پیش نشست‌های پنجمین کنگره جهانی حضرت رضا(ع) ۹ خرداد و همزمان با ایام دهه کرامت با پیام آیت‌الله عبدالله جوادی آملی در …

فقیهان برای استدلال بر حجیت شهرت فتوائیه به ادله‌‌هایی تمسک کرده‌اند، از جمله فحوای ادله حجیت خبر واحد که به بیانات متعددی عنوان شده، از جمله: هرچه مفید ظن است، حجت است و ظن حاصل از شهرت به مراتب بیشتر است؛ یا ملاک حجیت خبر واحد، طریقیت است و شهرت این طریقیت را به طریق اولی دارد. همچنین شهادت عدلین حجت است و در شهرت شهادت بیش از دونفر عادل در یک مساله وجود دارد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، یکی از مباحث کلیدی در مسیر استنباط این است که بزرگان علم در هر مقامی کدام سو حرکت کرده‌اند؛ پذیرش افراطی …

شبکه اجتهاد: یکی از مسائل مهم دوران معاصر که در دامنه علم اصول مطرح می‌شود، مسئله «تمسک به اطلاقات و عمومات در موضوعات مستحدثه» است. درباره این مسئله، تحقیقاتی در دروس اعلام و برخی مقالات و مکتوبات وجود دارد که به آنها اشاره می‌شود. استاد گنجی در درس اصول سال جاری، ذیل مبحث «مطلق و مقید» در سه جلسه به این مسئله پرداخته و برخی از موانع را طرح و بحث کرده‌اند. استاد قائینی با تفصیل بیشتری به این موضوع وارد شده و در ابعاد مختلفی به موانع تمسک، امکان تمسک و وجوه مؤیده پرداخته‌اند که در جلد اول کتاب …

آیین رونمایی از مجموعه آثار و تکریم تلاش علمی استاد محقق «سیدعلی شهرستانی»، روز پنج‌شنبه ۱۱ خرداد ۱۴۰۲ از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۱ صبح در محل بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی با حضور و سخنرانی آیات و اساتید: سید جعفر سیدان، نجم‌الدین مروجی طبسی، محمدتقی سبحانی، محمدحسن ربانی بیرجندی و مجید معارف برگزار می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، همزمان با ایام نورانی میلاد شمس‌الشموس امام علی بن موسی‌الرضا، نشست خبری آیین رونمایی از مجموعه آثار و تکریم تلاش علمی استاد محقق «سیدعلی شهرستانی» با حضور اصحاب رسانه در محل مؤسسه کلامنا مشهد برگزار شد. حجت‌الاسلام حسین منتظر، مدیر اجرایی مرکز …

علم اسلامی در چند حوزه می‌تواند به فقه کمک کند: اولین حوزه، «موضوع شناسی» است؛ گاهی موضوعات فقهی، پدیده‌های ساده و بسیط عرفی هستند که با مراجعه به عرف، مسئله حل می‌شود، اما گاهی موضوع شناسی، مربوط به پیاده سازی الگوی سازماندهی اجتماعی در یک نظام دارای پیچیدگی فراوان است که در اینجا باید به صورت عمیق به مسئله وارد شد. به گزارش شبکه اجتهاد، ‌حجت‌الاسلام و المسلمین مجتبی عبدخدایی، مدیر گروه فقه نظام سیاسی مدرسه عالی حوزوی ولی امر (عج) در چهارمین مدرسه فصلی پژوهشگاه فقه نظام که با موضوع «فلسفه فقه نظام سیاسی» در حال برگزاری است، درباره …

عضو هیئت امنای دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با تاکید براینکه فقه توانایی تامین یک زندگی سالم، کامل و مفرح را دارد، گفت: قانون اساسی ما بر اساس فقه است و در زمان تدوین از نظرات فقهای بزرگ زمان استفاده شده است اما نتوانستیم وظیفه اداری را از جهت حفظ حقوق شهروندی، حفظ کرامت انسانی و رفتار و اخلاق اداری، براساس فقه و اخلاق و قانون اساسی پایه‌ریزی کنیم. ‌به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالرضا ایزدپناه، درباره تفاوت فقه کنونی با فقه امام صادق (ع) گفت: فقه امروز ما در عرض مکتب فقهی امام صادق (ع) نیست تا …

شبکه اجتهاد: کتاب «تحف العقول» یکی از مستندات «وسائل الشیعه» است. مرحوم شیخ حر عاملی «تحف العقول» را از کتب مشهور شیعه می‌شمارد و روایات آن را حجت می‌داند. استاد سید احمد مددی یکی از علمای متوجه به جریان تاریخی حدیث و کتاب‌های آن است. از این رو بر آن شدیم تا تحلیل ایشان را در این زمینه ارائه نماییم. روش‌‌هاى کتاب شناسى شناخت یک کتاب گاهى به شواهد خارجى است؛ مثل توصیفات نجاشى، شیخ، علامه و دیگران. از این روش ما چیزى نداریم، تنها از قرن دهم به بعد اسم ایشان را داریم. پس از مرحوم مجلسى و شیخ …

اثر «گستردگی و اعتبار انواع تلقی حدیث در دوران نخستین» به قلم محمود رفاهی‌فرد از سوی نشر معارف اهل‌بیت (علیهم‌السلام) روانه بازار کتاب شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، این پژوهش بر آن است بر اساس شواهد کتب فهرست و رجال، در کنار بررسی شیوه اسناد دهی محدثان، گزارش‌های تاریخی و بیانات حضرات معصومین علیهم‌السلام و اصحاب ایشان در رابطه با نحوه تلقی حدیث و القاء آن، شیوه‌های صدور، تلقی، القاء و تدوین حدیث و میزان گستردگی و اعتبار آن در عصر حضور معصومین علیه‌السلام تا دوران تدوین کتب اربعه، تصویر روشنی به دست دهد. میزان گستردگی کتابت قرائت و روایت …

در جهان مسلمانی، پیرامون عدالت چند اندیشه شکل گرفته است: اینکه عدالت اصلاً هدف نیست و راه دادن آن به فقه، انحراف است؛ دوم: عدالت، هدف است اما حصولی و پسادینی است؛ و سوم: عدالت، هدف است اما پیشادینی، و قوانین باید کاشف از عدالت باشد؛ لذا اگر جایی با عدالت، ناسازگار بود، باید اندیشید و چاره‌ای یافت. اکنون که اندیشه سوم را پذیرفتیم، باید کارکردهای عدالت را بررسی کنیم که آیا عدالت فقط یک قاعده است یا یک پارادایم، گفتمان یا رویکرد؟ به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «قاعده عدالت در فقه» با ارائه استاد ابوالقاسم علیدوست، عضو جامعه …

آیت‌الله جوادی آملی با بیان اینکه ظرفیت حوزه را خود «علم» تأمین‌ می‌کند و اگر ظرفیت علمی بیشتر بشود، بسیاری از مشکلات، حل خواهد شد، اظهار کرد: زمان و مکان در اجتهاد دخیل است و موجب‌ می‌شود ظرفیت حوزه خودش را نشان‌ ‌دهد و بالا‌ برود و از همین راه‌‌ها، علم و نیازهای روز ترقی‌ می‌کنند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، بیست و چهارمین اجلاسیه نشست دوره‌ای اساتید سطوح عالیه و خارج حوزه علمیه قم، با موضوع «حوزه‌های علمیه؛ ظرفیت‌ها و مشاکل» روز چهارشنبه، سوم خرداد ۱۴۰۲ در مسجد امام حسن عسکری (علیه‌السلام) با سخنرانی حضرت آیت‌الله جوادی آملی برگزار گردید. …

شبکه اجتهاد: یکی از نکات مهم در حدیث شیعه، تبدیل احادیث از گفتار به نوشتار در طبقات اول و دوم راویان است. روش انتقال متن مکتوب و شیوۀ ارزیابی آن با احادیث شفاهی بسیار متفاوت است. در نوشتار پیش رو با استفاده از تاریخ حدیث شیعه و تأکید بر مکتوب بودن آن، به بررسی شیوۀ ارزیابی حدیث می‌پردازیم. کتابت حدیث در زمان امام باقر و امام صادق (ع) اصحاب امام باقر (ع) از همان ابتدا و با توجه به تأکیدات ایشان، دست به کتابت حدیث زدند. از برخی شواهد برمی‌آید که کتاب‌های متعددی از احادیث اصحاب امام باقر (ع) از …

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، با بیان اینکه امام خمینی(ره) فرمودند حوزه باید نبض حال و آینده را در دست داشته باشد ولی متاسفانه گاهی احساس می‌شود ما نبض حال را هم در دست نداریم. گفت: یکی از غفلت‌های ما در این چهار دهه این بود که خیلی از تصمیمات در کشور بدون توجه به فقه گرفته شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد واعظی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، طی سخنانی با اشاره به جایگاه عدالت در فقه بیان کرد: عدالت در فقه امامیه در سه فضا مطرح شده است؛ اول تصدی برخی مناصب …

اختصاصی شبکه اجتهاد: ۲۷ اردیبهشت سالروز ارتحال فقیه محقق و اصولی مدقق آیت‌الله محمدتقی بهجت اعلی‌الله‌مقامه الشریف است.

امام صادق علیه السلام تنها بر تشکیل حوزه علمیه و بیان حکم فقهی بسنده نکردند بلکه ایشان با ملحدان از یک سو و با مشرکان و با امویان و عباسیان از سوی دیگر به مبارزه برخواستند و ضمن معرفی نظام اسلامی با استقامت و پایداری این نظام را حفظ کردند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله عبدالله جوادی آملی در سخنانی به تشریح پاره‌ای از ویژگی‌های علمی و عملی ایشان پرداخت و گفت: وجود مبارک امام صادق(سلام الله علیه) که رئیس مذهب ماست، مشابه همان کار و برنامه‌ای را که رسول گرامی (علیه و علی آله آلاف التحیه والثناء) در زمان …

شبکه اجتهاد: بازخوانی تاریخ حیات ائمه اهل بیت (ع) نشان می‌دهد که افزون بر ستم بی‌پایان حاکمان زمان که عملاً زمینه دور ساختن آنان از اداره جامعه را فراهم آورد، شماری از مدعیان فقه‌دانی و دین شناسی نیز در این گناه بزرگ سهیم بودند و با راه انداختن کرسی درس و بحث و نشستن بر مدار فتوا و قضاوت باعث گمراهی بسیاری از مردم شدند و عملا بستر را برای ستم بیشتر حاکمان جور به اهل‌بیت (ع) فراهم آوردند. این درحالی بود که آنان خود به خوبی می‌دانستند که از هر جهت از دانش و توانش لازم برای نشستن بر …

رئیس بنیاد امامت ضمن اشاره به ویژگی‌های عقلانیت شهید مطهری تصریح کرد: ایشان از یک طرف تقابلی با عقلانیت مدرن ندارند بلکه سعی می‌کنند از درون آن عقلانیت سره را از ناسره بازشناسی کنند و از سوی دیگر این خودبنیادی و خودبسندگی در حوزه عقل‌گرایی مدرن را زیر سوال می‌برند و نشان می‌دهند عقل به تنهایی نمی‌تواند نظام زندگی بشر را اداره کند. به گزارش شبکه اجتهاد، شهید آیت‌الله مرتضی مطهری شخصیتی بود که تمام عمر خود را صرف احیای تفکر دینی و تبیین عقلانیت دین و پاسخگویی به سوالات و شبهات جامعه خصوصا نسل جوان کرد. در راستای بازخوانی …