اجتهاد و اصول فقه

اختصاصی شبکه اجتهاد: شیخ حر عاملی در یک تقسیم‌بندی ابتدایی، در حلقه‌ی اخباریان قرار می‌گیرد. اما بی‌توجهی به طیف بودن و یکنواخت نبودن جریان اخباری‌گری، تصاویر غیر واقعی از وی برساخته است. توجه نکردن به منهج وی در شرح و فهم و اعتبارسنجی برخی روایات نیز به پررنگ شدن آن تصویر غیر واقعی کمک کرده است. در این مجال به …

سومین دفتر «مجموعه مقالات صدسالگی حوزه قم» به کوشش استاد رسول جعفریان با ۲۴ مقاله از اساتید و پژوهشگران، توسط نشر مورخ به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری در اواخر زمستان سال ۱۳۰۰ هجری شمسی (۲۲ رجب ۱۳۴۰ق) وارد قم شد و این نقطه آغازین تأسیس حوزه قم است. حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر …

اختصاصی شبکه اجتهاد: مطلوبیت تحول صحیح در متون درسی حوزه، نیازمند استدلال نیست. ایستایی و جمود بر متون گذشته نه تنها به تعمیق مباحث علمی کمک نمی‌کند بلکه از ارتقاء سطح علمی طلاب می‌کاهد و به مرور به نشاط علمی حوزه‌های علمیه ضربه می‌زند؛ پس اصل تحول امری شایسته و بایسته است؛ اما باید توجه داشت که تحول نیازمند مدیریت، نظارت …

کتاب تأسیس و تبیین قاعده فقهی «ما أعطی لله لا یرجع فیه» اثر حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی اشراقی استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم با تقریظ آیت‌الله مصطفی دوستی زنجانی منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «ما أعطی لله لا یرجع فیه» در نوع خود بدیع است و به عنوان اولین اثر در این زمینه شناخته می‌شود و مطالب مرتبط …

رئیس شورای حوزه‌های علمیه تهران معتقد است: تولید علوم انسانی اسلامی فقط از فقیه مجتهد برمی‌آید نه فقیه مقلد و نیز بدون علوم انسانی فقه کارآمد و روزآمد به دست نخواهد آمد. استاد رشاد می‌گوید: اگر فقه ما از زمانه عقب هست، علت این است برخی موضوعات علوم انسانی را نمی‌دانند و فتوا نمی‌دهند. شبکه اجتهاد: می‌خواهم نگره‌ای را در …

شبکه اجتهاد: حوزه علمیه مشهد از دیرباز شاهد رشد و نمو اندیشمندان بزرگی بوده است. در دوره معاصر چند شخصیت چون خورشید بر تارک حوزه خراسان می‌درخشیدند. آیت‌الله شیخ هاشم قزوینی یکی از این عالمان بزرگ این شهر و دیار بوده است. «فقیه آزاده»، عنوان پرونده «شهرآرا» برای این استاد والامقام است که با آثار و گفتارهایی از آیات و …

دومین پیش همایش کنگره بین‌المللی علامه شیخ محمدحسین آل کاشف الغطاء که به بررسی اندیشه‌های فقهی و رونمایی از مجموعه فقهی موسوعه ایشان اختصاص داشت، برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سیدهاشم حسینی بوشهری در مراسم رونمایی از مجموعه فقهی علامه شیخ محمدحسین کاشف‌الغطاء که از سوی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شد، گفت: فلسفه رونمایی و …

در این کتاب با استفاده از روش تطبیقی تلاش شده است، نظرات اصولیان و هرمنوتیست‌های روش‌شناختی در فهم مراد مولف مقایسه شود و دلالت‌های صحیح آن برای طراحی «نظریه فهم مراد شارع» در اصول فقه استخراج گردد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «اصول فقه و هرمنوتیک روش‌شناختی» اثر دکتر مسعود فیاضی در گروه منطق فهم دین پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی، …

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) با بیان اینکه مقاصدالشریعه امروزه یک خطر بسیار بزرگ برای مجموع دین است، گفت: من از بابت «مقاصدالشریعه» نگرانی دارم، در ابتدا فکر می‌کردم که مقاصدالشریعه مثل موریانه تنها به جان فقه می‌افتد اما الان مشاهده می‌شود که به جان قرآن کریم نیز افتاده است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمدجواد فاضل لنکرانی، رئیس …

مجموعه ۲۷ جلدی موسوعه فقهی علامه محمدحسین کاشف الغطاء(ره) به همت مرکز احیای آثار اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به چاپ رسید. به گزارش شبکه اجتهاد، علامه آیت‌الله شیخ محمدحسین کاشف الغطاء پس از ارتحال استاد بزرگوارش آیت‌الله سیدمحمد کاظم یزدی، بنا به درخواست مقلدین رساله‌های سؤال و جواب عربی، زاد‌المقلدین، مناسک حج، وجیزه الاحکام، حاشیه بر عروه الوثقی …

شبکه اجتهاد: در تاریخ حوزه‌های علمیه ساختار فرایند قوه اجتهاد و استنباط همواره شاهد تحولات گوناگون بوده و این تحولات ناگزیر ادامه خواهد داشت. آخرین نمونه این تحول در عرصه آموزش سطوح عالی حوزه با عنوان بزرگ‌ترین طرح تحول اجتهادی در حال اجراست. به دلیل آثار و تبعات مهم این طرح، لازم است نظرات موافق و مخالف مورد عنایت جدی …

استاد علیدوست در خصوص «طرح اصلاح محدوده کتب درسی و آموزش حوزه‌‌‌های علمیه» گفت: نظر من این است که اگر به هر دلیلی اصرار بر اجرای این طرح هست، نباید حوزه را دچار شقاق و اختلاف کرد، طلاب باید طبق برنامه پیش بروند و بدون دغدغه خاطر درسشان را بخوانند. از سوی دیگر استاد عندلیب همدانی بیان داشت: ما هیچ …

رئیس پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: مرحوم آیت‌الله صانعی در بحث فاضل دیه زن برای قصاص می‌گوید چون عرف امروز این حکم را ظالمانه می‌داند این حکم را کنار می‌گذاریم. چون هر روایتی که با عقل منافات داشته باشد طبق آیاتی که بر عدل و نفی ظلم دلالت دارد باید کنار گذاشته شود. نقد بنده …

کتاب «حوزه علمیه؛ چیستی گذشته حال آینده» برگرفته از بیانات و نظرات استاد علیرضا اعرافی و با تدوین محمد آزادی از سوی مؤسسه اشراق و عرفان منتشر شده است. اثر حاضر از چهار بخش اصلی با عناوین «چیستی حوزه علمیه»، «گذشته حوزه علمیه»، «وضعیت کنونی حوزه» و «تحول حوزه علمیه» تشکیل شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، رسالت و هدفی که …

اختصاصی شبکه اجتهاد: شناخت موضوع، شرط موفقیت در هرگونه فعالیت درباره آن است. موفقیت در درس خارج، پیش از آن که محتاج روش‌ها و ابزارهای مناسب باشد، در گرو تصور کاملی است که از آن می‌شود. به‌مناسبت آغاز سال تحصیلی جدید حوزه‌های علمیه بر آن شدیم موضوع «درس خارج» را با نگاهی تاریخی-تحلیلی، آسیب‌شناسانه و روشی مورد بازکاوی قرار دهیم و …

درباره حرم‌های مطهر می‌گویند زمین حرم ملک آستان مقدس است و عنوان آستان مقدس یا حرم مطهر، عنوان حقوقی است و آیا عنوان حقوقی می‌تواند مالک باشد؟ به گزارش شبکه اجتهاد، استاد احمد عابدی در اولین جلسه از درس خارج «فقه قانون تجارت»(۱) به بیان مطالب مقدماتی پرداخت. ایشان در این خصوص بیان کرد؛ در کتاب‌های فقهی مانند تحریر الوسیله، …

رئیس علمی شورای دین پژوهان گفت: امام خمینی (ره) در باب ردع و امضای اعتباریات اندیشه‌ای دارد که از سوی برخی شخصیت‌‌‌های اصولی نادیده انگاشته می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی در سلسله نشست‌‌‌های تبیین مکتب امام خمینی با عنوان «تبیین مکتب اصولی امام خمینی» که در موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی برگزار شد، …

حجت‌الاسلام والمسلمین رسول جعفریان، نویسنده و استاد مطرح تاریخ اسلام در کتاب جدید خود با عنوان «درس‌هایی درباره فِرق اسلامی» تصویری متفاوت از دانش ملل و نحل ارائه داده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دانش ملل ونحل از علوم میان رشته‌ای است که به آشنایی با فرق و مذاهب اسلامی می‌پردازد. این دانش در تلورانس بین علم کلام و تاریخ …

نظام آموزش سنتی حوزه، از گذشته تا امروز، در کنار نقاط قوت، نقاط ضعفی هم داشته و دارد. هر چیزی که سنت حوزوی محسوب شود مطلوب نیست. سنت‌های خوب زیادی داریم، سنت‌هایی که قابل‌شمارش است، اگرچه سنت‌های بد هم کم نیست. اگر کسی به قدرت استنباط برسد بیشتر به اتکای تلاش شخصی خود فرد بوده تا اینکه نظام حوزه او …

شبکه اجتهاد: اول آبان ماه هر سال یادآور غم سنگین و جانسوز شهادت او در غربت تبعید می‌باشد. شهادت مظلومانه و غریبانه او در پاییز طبیعت، بهار آزادی ملت ایران از استبداد و استعمار را ثمر داد. اما چون فرزند امام خمینی بود، در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی بسیار کم از او و شخصیت چند بُعدی او سخن …

استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم گفت: کسی که کوته اندیش است را نمی‌توانیم مجتهد بنامیم ولو به آیات و احادیث متناسب مسلط باشد، سالیان سال تدریس کرده باشد و کتاب و مقاله‌های زیادی هم نوشته باشد. اختصاصی شبکه اجتهاد: شاید اگر چند دهه پیش کسی سخن از فقه معاصر و برگزاری درس خارج در رابطه با آن …

اختصاصی شبکه اجنهاد: گفتگوی پیش رو عصاره‌ای از برون داد کرسی ترویجی پیرامون روشناسی رفع تعارض اخبار در جواهرالکلام هنگام تعارض خبر ضعیف منجر با صحیح شاذ است که در خلال چند سوال و جواب مکتوب از حجت‌الاسلام مرتضی پژوهنده نویسنده این نوشتار ارایه می‌شود. اجتهاد: جایگاه سنت در دریافت معارف الهی را قدری تبیین بفرمایید؟ پژوهنده: قرآن معجزه وحیانی …

استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم گفت: باید نظر مراجع عظام و ارکان حوزه رعایت شود و نظر ایشان بر نظر دیگران، مقدّم است. قوام و بالندگی علمی حوزه به امثالِ آیت‌الله شبیری زنجانی است و ارائه طرح جدید بدون تأمین نظر ایشان، به نظر این‌جانب، اشتباه است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد محمدتقی شهیدی، با اشاره بیانیه …

شبکه اجتهاد: از نظر اندیشمندان فقیه شیعه، احکام شرعی در یک نگاه کلی به احکام اولیه و ثانویه تقسیم می‌شوند [کما اینکه از جهات دیگر تقسیم بندیهای گوناگونی برای حکم شرعی بیان شده است]؛ این نحو از تقسیم بندی میان احکام که کاربرد‌های فراوانی نیز به دنبال دارد، عمری به بلندای فقه شیعه دارد؛ و در این نوشتار به دنبال …

مولف کتاب «الگوریتم اجتهاد» گفت: در کتاب «الگوریتم اجتهاد» تلاش شد تا میان کارکرد الگوریتم‌ها و عملیات استنباط فقهی ارتباط برقرار شود و مسیر قدم به قدمی که فقهاء در استنباط حکم طی‌ می‌کنند تبیین شود و البته این تبیین براساس مبانی اصول فقهی و با استفاده از عملیات میدانی خودِ فقهاء صورت گرفته است. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب …

استاد حوزه علمیه نجف معتقد است: دیدگاه اسلام این نیست که وحدت ظاهری میان مسلمانان وجود داشته باشد، بلکه ضرورتی است که از سوی پیامبر اسلام بیان شده است و باید از ضرورت‌های مشترک همه مذاهب حفاظت کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمد سند، از علمای و اساتید حوزه علمیه نجف، درباره جایگاه وحدت در دین اسلام به «ایکنا» …

کمّی‌گرایی آفت بزرگی برای این حرکت مبارک است. بنده به‌هیچ‌وجه از کثرت سریع این دروس و عناوین در حوزه‌ها خوشحال نمی‌شوم. اینکه به‌سرعت اساتید زیادی عهده‌دار ارائه این دروس شوند را نیز درست نمی‌دانم. این مسئله در آینده‌ای نزدیک ممکن است فقها و مراجع را به این دروس بدبین کند. باید اساتیدی که سال‌ها سابقه ارائه قوی دروس متعارف را …

تکامل نظام آموزشی حوزه و ارتقای آن، سودمند است؛ امّا باید توجّه داشت که این صحیح نیست که به هر قیمتی، تحوّل در نظام آموزشی صورت پذیرد؛ بلکه مهمّ، ارتقای متون آموزشی است و تا وقتی که کتب علمی، در سطح بالاتری از «رسائل» و «مکاسب» و «کفایه» تدوین نشده که مورد پذیرش حوزه‌های علمیّه قرار گیرد، جایگزین‌کردن کتاب‌های دیگر، …

شبکه اجتهاد: اینکه فقه حکومتی و فقه نظامات اجتماعی اسلام از ضروریات انقلاب اسلامی است، شکی نیست. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ده‌ها فیش صریح در خصوص تحول فقاهت موجود و لزوم ارتقای آن به فقه حکومتی و فقه اداره نظامات اجتماعی دارد: «… استنباط فقهی، بر اساس «فقه اداره‌ی نظام» باشد؛ نه فقه اداره‌ی فرد…. فقه ما از طهارت تا دیات، …

استاد عندلیب همدانی ضمن اشاره به این نکته که تعمیق و توسعه کیفی استنادات فقهی به قرآن به توسعه کمی آیات الاحکام می‌انجامد، به ارائه شش پیشنهاد و راهکار در این زمینه پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «مبانی، اصول و راهکارهای گسترش ظرفیت قرآن کریم» با سخنرانی استاد محمد عندلیب همدانی، استاد دروس خارج حوزه علمیه در مرکز …