اجتهاد و اصول فقه

شبکه اجتهاد: نشست عمومی علما، اساتید، روحانیون و طلاب مشهد با عنوان «رسالت‌های حوزه علمیه» با سخنرانی ‌آیت‌الله عبدالله جوادی آملی در مدرسه علمیه عالی نواب برگزار شد.

شبکه اجتهاد: یک حدیث و خبر ظنی هر قدر هم با اعتبار و نافع و استفاده از آن اجتناب‌ناپذیر باشد اما با روش معهود و معمول فعلی که به آن مستقلا حجیت و اعتبار داده شود و صرف نظر از شواهد یقین‌آور دیگر و ضمیمه آن با دیگر قراین و مؤیدات مقالی و مقامی و امثال آن برای تحصیل یقین به صدور حکمی از خدای متعال برای دلیلیت بر یک حکم شرعی به آن بسنده شود این امر بویژه در موارد غیر اضطراری امری است که به علمیت و قطعیت و اعتبار علم دینی خدشه می‌زند. چنین ادله گمانی صرفا …

دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسامی از تدوین پروژه «بهره گیری از اهداف دین در اجتهاد» خبر داد و گفت: این پروژه ذیل میز توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی قرار گرفته و در قالب کتاب منتشر می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام سعید ضیائی‌فر در رابطه با پروژه تحقیقاتی اظهار داشت: تا کنون اجتهاد عهده دار استنباط احکام شرعی فرعی بوده ولی به مسائل نوپیدایی مانند نظام سازی، برنامه ریزی، قانون گذاری و ارائه الگو، فلسفه و امثال اینها کمتر وارد شده است. وی افزود: تنها نمونه کاری که در زمینه ارائه نظام می‌توان مشاهده کرد، کاری است که مرحوم …

مرحوم شیخ جواد تبریزی در درس فقه و اصول نشان می‌داد که در کجاها اخباری‌ها اجتهاد می‌کردند و در چه مسائلی وارد اصول می‌شدند. در واقع اخباریگری با آن توصیف محمدامین استرآبادی و آن رویکرد تندش اصلاً ممکن نیست عملی بشود؛ یعنی اگر بخواهیم وارد مباحث دینی بشویم، ممکن نیست با آن روش استرآبادی به نتیجه برسیم. به گزارش خبرنگار اجتهاد، محمدامین بن محمد شریف (۱۰۳۶ق)، معروف به اَمین استرآبادی، فقیه و محدث شیعه و از علمای بزرگ امامیه و اوج اندیشه و گرایش به مکتب اخباریگری در سده دهم و اوایل سده یازدهم هجری است. از آغاز زندگی او …

استاد رضا مختاری می‌گوید: آیت‌الله خامنه‌ای وقتی به این بحث رسیدند به جای اینکه محور بحثشان را مکاسب محرمه شیخ قرار دهند، روایات غناء قرار دادند و فرمودند که ما روایات را دانه به دانه از روی این کتاب می‌خوانیم. روایات را از روی کتاب خواندند و تمام روایات را از لحاظ سندی و متنی بررسی کردند، همچنین تحقیقات فقها را که در مجلدات دیگر کتاب بود به مناسبت بحث کردند، بعضی‌ها را قبول کردند و بعضی‌ها را رد کردند، بنابراین فقط به روایات اکتفا نشد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب متن درس خارج فقه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در موضوع …

حجت‌الاسلام عبدالکریم فرحانی عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: ما اگر سازمان فقه امام خمینی(ره) را ترسیم کردیم، می‌توانیم آینده فقه شیعه و حکومت اسلامی را متوجه شویم، امام ثابت می‌کند که این استنتاج از کتاب و سنت اخذ شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالکریم فرحانی در نشست علمی با عنوان «آینده فقه شیعه و حکومت اسلامی» که در مدرسه امام کاظم(ع) برگزار شد، اظهار داشت: اگر بتوانیم گفتمان فقه حکومتی را در فضای پژوهش حوزه گسترش دهیم، حوزه می‌تواند در ماموریت مهمی که بر عهده دارد موفق شود. او افزود: در آغاز انقلاب، سه فضا و تلقی …

تاویل می‌تواند ضمن تحفظ بر نص گفت‌وگویی برقرار کند و ما را از زمان و مکان صدور روایت فراتر ببرد و دغدغه‌ای به نام جهانی شدن را برای ما تعبیر کند.  نظریات مختلفی برای این هدف و منظور وجود دارد. برای مثال شیخ محمد جواد مغنیه در کتاب فقه الامام الصادق می‌فرماید «اجتهاد فرآیندی است که مکانیزم تنقیح مناط بر پایه یک سری مقاصد و مسائل مثل ظهور عرفی استوار است». مرحوم امام نقش زمان و مکان را در فرآیند اجتهاد مطرح می‌کند و الگویی جدید ارائه می‌دهند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «قوت‌هاقوت‌ها و ضعف‌های فقه سیاسی در …

آیت‌الله جوادی آملی گفت: در کتب ما هست که اگر شخصی کذب بگوید یا ظلم کند مستحب است وضوی خود را تجدید کند، از این دست مسائل اخلاقی باید در فقه احیاء گردد و این امر مفغول مانده است.

رئیس‌جمهور افغانستان دستور تأسیس مرکز صدور فتواهای شرعی در این کشور را صادر کرد. به گزارش شبکه اجتهاد به نقل از خبرگزاری «اطلس» افغانستان؛ در دستور محمد اشرف غنی، رئیس‌جمهور افغانستان آمده است: این مرکز که با عنوان «دارالافتاء» جمهوری اسلامی افغانستان نامگذاری می‌شود به عنوان تنها مرجع صدور فتواهای شرعی تأسیس خواهد شد. بنا به دستور رئیس‌جمهور افغانستان، این مرکز از نظر راه‌اندازی و برخورداری از بودجه به صورت مستقل فعالیت می‌کند و از سوی دولت هزینه‌ای دریافت نخواهد کرد. همچنین براساس دستور اشرف غنی، وزارت دادگستری وظیفه دارد که سند قانونی تأسیس مرکز صدور فتواهای شرعی جمهوری اسلامی …

کتاب جدید شیخ حیدر حب‌الله، پژوهشگر لبنانی و استاد خارج فقه حوزه علمیه قم با عنوان «فقه المصلحه، مدخلاً لنظریه المقاصد و اجتهاد المبادئ و الغایات» در بیروت چاپ و منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «فقه المصلحه، مدخلاً لنظریه المقاصد و اجتهاد المبادئ و الغایات» تألیف استاد حیدر حب‌الله در ۶۵۴ صفحه و از سوی انتشارات دار روافد بیروت روانه بازار کتاب شد. این کتاب حاوی مباحث مهمی در رابطه با شریعت و مصلحت است که در چهار فصل و یک خاتمه به نگارش درآمده است: «الفصل الأول المصلحه، بوصفها البنیه الذاتیه للتشریعات»، «الفصل الثانی المصلحه بوصفها قاعده …

چهاردهمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «جُستارهای فقهی و اصولی» به صاحب امتیازی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی و مدیر مسئولی مجتبی الهی خراسانی و سردبیری حسین ناصری مقدم منتشر چاپ و منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، این شماره فصلنامه علمی پژوهشی «جُستارهای فقهی و اصولی» ویژه بهار ۹۸ دربردارنده هفت مقاله علمی: «ترجیح روایت به سبب احدثیت»، «بازکاوی اجتماع امر و نهی»، «بررسی فقهی برخی ادله شورای نگهبان در رد معاهدات استرداد مجرمان میان ایران و سایر دولتها»، «تأملی تطبیقی بر دیات صدمات خطایی مسری و غیر مسری در فقه و حقوق کیفری (نقد و پیشنهاد اصلاح ماده ۵۳۹ …

گمان نمی‌‌رود که در میان متفکران حدیثی و اصولی کسی قائل به انطباع صد در صد روایات حکایت‌‌گر سنت با آنچه در واقعیت قول و فعل و تقریر پیامبر و امام رخ‌داده است، باشد. پس ما با پرسشی مواجه نیستیم که منجر به ایجاد دو دیدگاه رد و قبول تدوین سنت نبوی باشد؛ اما درباره کیفیت این تطابع سخن بسیار است. این‌‌که ما روشی معتبر برای کشف سنت واقعی داشته باشیم، قابل مناقشه است. به گزارش شبکه اجتهاد، کارگاه چالش‌های نظریه سنت از نگاه فریقین از نخستین مدرسه بهاری حدیث چندی پیش با حضور استاد مجتبی الهی خراسانی برگزار شد. …

استاد خارج فقه حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه مکتب آیت‌الله خویی، تطبیقی و مکتب فقهی امام خمینی تحلیلی است، گفت: این دو مکتب همواره در طول تاریخ فقه بالیده و جلو آمده‌اند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی در سخنانی در جمع برخی طلاب لبنانی خاطرنشان کرد: هر کدام از این دو مکتب در سه زمینه “صدور روایت”، “محتوای روایت”، و “تعیین وضعیت موارد نبود روایت یا آیه” مسیرى متمایز و البته متناسب با اصول و مبانی خود را شکل داده و تحقق بخشیده اند. وی با اشاره به اینکه نقطه ثقل در عمل استنباط در …

نخستین همایش بین‌المللی «میراث کربلا و جایگاه آن در جهان اسلام» توسط مرکز تراث کربلا و آستان مقدس حضرت ابوالفضل العباس(ع) برگزار می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مرکز میراث کربلا وابسته به بخش معارف اسلامی و انسانی آستان مقدس حضرت عباس(ع)، از پژوهشگران و محققان برای شرکت در نخستین همایش بین‌المللی «میراث کربلا و جایگاه آن در جهان اسلام» با شعار «هویت ما، میراث ما» در روزهای ۹ و ۱۰ ربیع‌الاول ۱۴۴۱ مصادف با ۱۶ و ۱۷ آبان ماه ۱۳۹۸ (۷ و ۸ نوامبر ۲۰۱۹) دعوت به‌عمل آورد. محورهای ۱۰گانه همایش محورهای این همایش، «علوم قرآنی و تفسیر، علوم حدیث …

شبکه اجتهاد: در روزهایی که برما گذشت، عالم فرزانه آیت‌الله سید‌محمد حسینی شاهرودی روی از جهان برگرفت و رهسپار ابدیت شد. بر اساس اظهارات فرزند ایشان، این عالم بزرگوار در ۱۷ سالگی به درس خارج رسید. طلاب و اهل علم می‌دانند که معنای این سخن چیست؛ کسی که در ۱۷ سالگی به درس خارج برسد، یعنی مباحث کتابی برای او تمام شده‌اند و نوبت به علوم سینه به سینه‌ای می‌رسد که باید از استادان و بزرگان فرا گرفته شود. ایشان در ۳۲ سالگی، اجازه اجتهادی قراء از یکی از اعاظم دریافت کرد، البته مسلما قبل از آن به مرحله اجتهاد …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در آینده پژوهی رویکردهای مختلفی وجود دارد که حوزه علمیه و فقها گرانقدر برای اینکه بتوانند در آینده نقش دین در مدیریت فرد و جامعه را گسترش دهند، مناسب است که با این رویکردها به مطالعات آینده شناسی بپردازند. ۱- رویکرد اکتشافی: این رویکرد که حالت پیش بینانه دارد، موضوع آن اکتشاف «آینده‌های محتمل بر پایه روندها و رویدادهای جاری است. سوال این رویکرد این است که اگر فقه هیچ مداخله‌‌ای در ایجاد و دگرگونی شرائط نداشته باشد، روندها و رویدادهای جاری، چه آینده‌های محتملی را نوید‌‌ می‌دهد؟ آنچه از این رویکرد بدست‌‌ می‌آید، جنبه اخباری داشته، …

‏اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام مهدی سجادی‌امین در سال ۷۵-۱۳۷۴ وارد حوزه علمیه مشهد شده و دروس مقدماتی و سطح را در حوزه علمیه مرحوم حاج آقای موسوی نژاد(ره) فراگرفته و برای ادامه تحصیل به حوزه علمیه قم مهاجرت نمود. دروس خارج را در محضر اساتید معظم و معزز حجج‌اسلام والمسلمین مروی، قائنی، صادق‌لاریجانی، شهیدی و اشکوری فرا‌گرفت و مباحث حقوقی را در خدمت مرحوم دکتر قربان‌نیا، دکتر حکمت‌نیا و دکتر حبیبی‌تبار گذراند. او مباحث مربوط به مطالعات زنان را از محضر حجت‌الاسلام زیبایی نژاد (رئیس مرکز تحقیقات زنان و خانواده) و جناب آقایان دکتر کرمی، دکتر سبحانی، دکتر بستان و… …

حجت‌الاسلام رفیع پور، استاد حوزه علمیه قم گفت: قرائت مخالفین تقریب می‌خواهد شیعه را متفرد نشان دهد و اساساً به دنبال زندگی مسالمت آمیز نیست. امروزه یکی از دلایل تحیر مردم در میانه تقابل دو طرف موافق و مخالف وحدت، استناد هر دو طرف به نصوص دینی است، یک جا می‌گویند مأمور به لعن شده‌ایم و در جای دیگر مأمور به تعامل و ارتباط و احسان، کدام را مبنای عمل قرار دهیم؟ تنها زمانی می‌توانیم از این تحیر خارج شویم که مبنای ترجیح در میان نصوص برای ما مشخص باشد و به نظر ما ترجیح با لحاظ جنبه حیات بخش …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله سید علیرضا حائری، فرزند سید علی اکبر یزدی بود که در سال ۱۳۳۰ شمسی در یزد، دیده به جهان گشود و با هجرت پدر به کربلا، دوران کودکی و نوجوانی خود را در این شهر مقدس گذرانید. وی در آغاز نوجوانی از آنجا که مهد علم و حوزه گرانسنگ نجف اشرف، دوران طلایی و شکوفایی خود را پشت سر می‌نهاد و أستوانه‌های علمی آن، هماوردی در جهان تشیع نداشت رو به سوی این شهر نهاده و نزدیک به یک دهه به تحصیل علم و خوشه‌چینی از دست آوردهای علمی بزرگان حوزه علمیه نجف اشرف پرداخت. عمده اساتید …

آیت‌الله نوری همدانی ضمن تأکید بر ارتباط علما و حوزه‌های علمیه با یکدیگر تصریح کرد: ارتباط حوزه‌ها بسیار مهم است نه ‌تنها قم [بلکه] با نجف که در جامعه اثر مرتبط باشد. کسانی که در راه علم گام برمی‌دارند با هم مرتبط باشند. سالی چند مرتبه یک مجمع تشکیل دهید. شما از قم دعوت کنید و بیایند مشهد و ما هم از شما دعوت می‌کنیم و مشکلات را حل کنیم و کیفیت تعلیم و تربیت در نظر بگیریم. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله حسین نوری همدانی در دیدار با حجت‌الاسلام و‌المسلمین محمدباقر فرزانه دبیر شورای عالی حوزه علمیه خراسان، مسئولیت …

استاد حوزه علمیه قم با بیان این‌که تکامل فقه برای پیدا کردن راه حل‌های جدید و وضع آن‌ها در علم مستقلی به نام علم اصول أثر دارد، گفت: بحث‌های اصولی بر فقه أثر دارد. پس تکامل فقه، تکامل اصول و تکامل اصول، تکامل فقه را سبب می‌شود. اگر فقه وارد دوره‌ جدیدی شده، اصول هم باید متناسب با این فقه باشد. همچنین برخی بخش‌های علم اصول باید توسعه پیدا کند، مانند حجیت عرف، حجیت سیره عقلایی، بحث تعادل و تراجیح. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین رضا اسلامی در سومین جلسه از سلسله مباحث خود با عنوان «سیر تطور تاریخی فقه …

آیت‌الله مکارم شیرازی بر لزوم اطلاع رسانی دقیق فعالیت‌های حوزه‌های علمیه برادران و خواهران تاکید کرد و در این خصوص گفت: باید از ابزارهای مختلف بهره گرفت؛ باید عملکرد و آمارها و فعالیت‌های حوزه‌های علمیه خواهران را در رسانه‌ها تبیین کنید تا نگویند در حوزه‌ها کاری صورت نمی‌گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، اعضای شورای سیاست گذاری حوزه‌های علمیه خواهران با آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی دیدار و گزارشی از فعالیت‌ها، برنامه‌ها و دستاوردهای حوزه‌های علمیه خواهران ارائه کردند. آیت‌الله مکارم شیرازی در این دیدار با قدردانی از فعالیت‌های حوزه‌های علمیه خواهران، گفت: امروز حوزه‌های علمیه خواهران به یک درخت تنومند تبدیل …

چهار پایان‌نامه سطح سه حوزه علمیه خراسان با عناوین «بررسی فقهی تعامل حکومت اسلامی با مخالفان حکومت»، «مبانی مصونیت کنسولی در فقه امامیه»، «بررسی فقهی حقوقی مسئولیت‌‌های ناشی از بهره برداری و آلوده سازی آب‌‌های سطحی و زیر زمینی» و «اصول و قواعد پیشگیری از وقوع جرم در مذاهب خمسه» به‌تازگی با حضور اساتید و طلاب دفاع شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جلسه دفاع پایان نامه سجاد بوژمهرانی، طلبه سطح سه این حوزه با موضوع «بررسی فقهی تعامل حکومت اسلامی با مخالفان حکومت» با داوری حجت‌الاسلام و‌المسلمین جعفر زنگنه شهرکی برگزارشد. تدوینگر این پایان نامه با بیان اینکه همه حکومتها …

شیخ محمد ربیع الجوهری گفت: ما در اسلام چیزی به نام جماعت‌های اسلامی نداریم و این اصطلاحی ساختگی است، زیرا قرآن کریم می‌فرماید: «وَإِنَّ هَذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّهً وَاحِدَهً» و البته باید توجه داشت که مذاهب فقهی با جماعت‌های اسلامی فرق دارد و میان این دو تفاوت بسیار است، زیرا ما می‌دانیم که اختلاف فقهی مایه رحمت برای امت است، اما اختلاف جماعت‌های اسلامی مایه تفرقه و دودستگی و درگیری، انفجار و سوزاندن و خونریزی است. به گزارش شبکه اجتهاد، برنامه نشست دوره‌ای طلاب الازهر با اعضای هیئت علمای الازهر این هفته با حضور شیخ محمد ربیع الجوهری عضو هیئت علمای …

حجت‌الاسلام سیدعلیرضا حائری، رئیس مؤسسه دائره‌المعارف فقه اسلامی و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در پی سکته مغزی در بیمارستان ولی‌عصر(عج) قم درگذشت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام سیدعلیرضا حائری، رئیس مؤسسه دائره‌المعارف فقه اسلامی درپی سکته مغزی در بیمارستان ولی‌عصر(عج) قم درگذشت. حجت‌الاسلام ‌حائری از سه روز قبل به دلیل سکته مغزی در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان ولیعصر(عج) بستری بود. حجت‌الاسلام والمسلمین سید علیرضا حائری فرزند مرحوم سیدعلی اکبر یزدی اصل و داماد مرحوم آیت‌الله مشکینی در آذرماه ۱۳۳۰ در کربلا و در خانواده‌ای مذهبی چشم به جهان گشود. وی مقدمات درس را در کربلا فرا گرفت و …

کتاب «اصول نقد الحدیث» از تازه‌های نشر بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی به اثبات صحت احادیث اهل بیت (علیهم السلام) از طریق بررسی ساختار متن حدیث می‌پردازد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «اصول نقد الحدیث» به نگارندگی حجت‌الاسلام و‌المسلمین محمدحسن ربانی بیرجندی، نویسنده و استاد حوزه علمیه مشهد به اثبات صحت احادیث اهل بیت (علیهم السلام) از طریق بررسی ساختار متن حدیث می‌پردازد. شعار مهم این کتاب این است «مهم شناخت حدیث جعلی است نه جاعلان حدیث». احادیثی که از معصومان به ما رسیده، بسان گنج‌هایی است که قیمتی برای آنها نمی‌توان گذارد؛ چرا که این سرمایۀ گرانبها ما …

نودمین شماره از فصلنامه علمی ـ پژوهشی «علوم حدیث»، به صاحب امتیازی دانشکده علوم حدیث و مدیر مسئولی آیت‌الله محمدی ری شهری به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، شماره جدید فصلنامه علمی پژوهشی «علوم حدیث» به صاحب امتیازی دانشکده علوم حدیث و مدیر مسئولی محمد محمدی ری‌شهری و جانشین سردبیری سید محمد کاظم طباطبایی با هفت مقاله علمی در ۱۷۶ صفحه چاپ و عرضه شد. در نودمین شماره از فصلنامه، مقالاتی با عناوین زیر منتشر شده است: «بررسی کارکرد جنسیتی و فراجنسیتی واژه «رجل» در روایات اهل بیت (ع)» نوشته علی نصیری؛ «فهم و نقد کیفیت کاربست …

در فقه برخی از فتاوا وجود دارد که به خاطر نادیده گرفته شدن کرامت انسانی صادر شده‌اند، مثلاً در بحث برده داری و یا برخی از احکام جهاد، به همین دلیل ما از صاحبنظران در این زمینه دعوت می‌کنیم و در جلساتی نظریه خود را ارائه می‌دهند که چه مصادیقی را می‌توانند از فقه ارائه دهند که فقیه اگر به کرامت انسانی توجه کند، در فتوای خود تجدید نظر می‌کند و یا تجدید نظر کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر اسماعیل آقابابایی در رابطه با پروژه تحقیقاتی خود با عنوان «جایگاه کرامت انسان در استنباط» اظهار داشت: خداوند در …

عضو شورای حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: برای این که فضای درسی و پژوهشی حوزه متناسب با نیازهای حکومت اسلامی مدیریت شود، ارتباطات حوزویان انقلابی با سنتی بیشتر شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه عضو هیئت امنای دفتر تبلیغات اسلامی در جلسه اتاق فکر میز توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی، مدیریت میدانی علوم اسلامی را یک نیاز دانست و گفت: فضای فقه و اصول حوزه ناظر به نیاز زمانه نیست و به صورت موردی بر روی موضوع فقه اجتماع کار می‌شود. این استاد حوزه علمیه پیشنهاد داد: برای این که فضای درسی و پژوهشی …

کتاب «فقه اباضی» تألیف علی‌اکبر ضیایی، رایزن فرهنگی سابق ایران در مالزی در ۲۴۸ صفحه چاپ و منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، این کتاب به همت انتشارات بین‌المللی امین در تهران منتشر شده است و علی‌اکبر ضیایی، رایزن فرهنگی پیشین ایران در مالزی در آن مبانی استنباط در فقه اباضی، منابع اجتهاد و شرایط اجتهاد و ویژگی‌های مجتهد و قواعد اصولی مهم نزد مذهب اباضی چون قاعده تیسیر یا همان لاحرج در این مذهب را به تفصیل بیان کرده است. فقه اباضی با استناد به روایات منقول از جابر بن زید ازدی، ابو عبیده مسلم بن ابی کریمه، ربیع …