حکومت و قانون

در عصر غیبت رسالتی که وجود دارد این است که از فقه موجود به سمت تولید فقه مطلوب حرکت کنیم که نیازمند به سازی و کار و نقشۀ راه و یک سری لوازم می‌باشد. ویژگی فقه مطلوب این است که دست عصر نوین به سوی آن بلند است و از حیث اسلوب و برنامه و گستره مطابق فقه موجود است.

«منشور قضاء» عنوان کتاب جدید آیت‌الله سیدمحمود هاشمی شاهرودی، نایب رئیس اول مجلس خبرگان رهبری و استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم در کتابخانه ملی رونمایی می‌‌شود.

نشست علمی «بررسی رویکردهای حفظ حقوق شهروندی» با حضور دکتر عیسی‌نیا و دکتر حقیقت در جمع فضلا و طلاب حوزه‌ علمیه در موسسه فرهنگی فهیم قم برگزار می‌گردد.

حجت‌الاسلام واعظی با بیان این‌که پذیرش ولایت برای فقیه از ضروریات فقه شیعه است، گفت: در تاریخ تشیع یک فقیه پیدا نمی‌کنید که برای فقیه عادل جامع‌الشرایط ولایت را قبول نداشته باشد.

آخوند خراسانی از جمله رهبران مشروطه‌خواه است که فصل نویی برای فقه سیاسی شیعه از دیدگاه دگرگونی پارادایمی گشود و فقه سیاسی جدیدی تاسیس کرد.

نگاه همزمان دین اسلام به دین‌مداری و مردم‌‌سالاری موجب شده است علاوه بر اینکه معایب و کاستی‌‌های برشمرده شده دو نظام دموکراسی و تئوکراسی، از ساحتِ نظام مردم‌سالاری دینی مبرا باشد، مزایا و امتیازات آن دو نظام عملاً در این نظام مطلوب، حضور پررنگی داشته باشند؛ بلکه سر موفقیت و کارآمدی این نظام در سال‌های تحقق آن در قالب جمهوری ‌اسلامی در کشور ایران را نیز باید در این قضیه جست‌وجو کرد.

حجت‌الاسلام داود فیرحی، پژوهشگر علوم سیاسی و اندیشه سیاسی اسلام از شرح رساله «تنبیه‌الامه و تنزیه‌المله» محمدحسین نائینی در کتابی مستقل با عنوان «آستانه تجدد» خبر داد.

گویا امثال نویسنده نمى‌توانند تصور کنند که در حکومت اسلامى هم مى‌شود ولى فقیه باشد با یک نظارت همراه با قدرت و هم رئیس جمهور باشد همراه با مسئولیت‌هاى مخصوص به خود، در حالی‌که امام مى‌فرمایند: «ما باید به مردم ارزش بدهیم، استقلال بدهیم و خودمان کنار بایستیم و روى خیر و شر کارها نظارت کنیم».

امام خمینى‏(ره) به آن‌هایى که ولایت فقیه را فقط در حد یک امر تشریفاتى و یک نظارت بدون قدرت اجرایى مى‏پذیرند به شدت حمله مى‏کنند و حتى مى‏فرمایند اگر معنى حرفشان را خودشان بفهمند و بزنند مرتد هستند.

حسن رحیم پور ازغدی در این سخنرانی در جمع دانشجویان غیر ایرانی می گوید: اگر پیامبر(ص)، سیاسى نبود آیا احتیاجى به حکومت و جهاد بود؟!

آیت‏‌الله نوری همدانی گفت: در مسأله مهم ولایت فقیه هنوز ما به نظری محکم و متقن نرسیدیم و جا برای فقاهت و بررسی بیشتر در این مسأله بسیار مهم باقی است.

با آغاز سال جدید حوزه‌های علمیه کشور، اولین روز درس خارج «مسائل فقه حکومتی» (جواز اقامه الحکم فی عصر الغیبه) با تدریس آیت‌الله سیداحمد علم‌الهدی در حوزه علمیه مشهد برگزار شد.

نسخه موبایلی کتاب «مباحث سیاسی بحارالانوار (جلد اول، حکومت و رهبری)» نوشته ابوالفضل سلطان محمدی و کتاب «حقوق متهمان» نوشته محمدجواد فخارطوسی از سوی اداره فناوری اطلاعات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تولید و در دسترس علاقه ‌مندان قرار گرفت.

به اعتقاد شهید صدر، ولی‌فقیه یعنی مجتهد و مجتهد کسی است که در حدود بشری مسلط بر خواست‌های شرع مقدس است. ولی‌فقیه براساس آن خواست‌های کلی، موظف است که احکام متغیر را صادر کند، اما از جانب خود نمی‌تواند حکمی صادر کند.

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی گفت: دستگاه فقهی حوزه برای پاسخ به نیازهای روز نیازمند تحرک بیشتر است.

درس خارج فقه «حقوق و آزادی‌های عمومی در اسلام» به عنوان اولین دوره کلاس‌های حقوق بشر اسلامی، توسط حجت‌الاسلام والمسلمین ارسط در قم تدریس شد؛ گزارش کامل این سلسله دروس در ادامه می‌آید.

برخی روشنفکران لزومی بر مقایسه اصول اعلامیه حقوق بشر با آیات و روایات اسلامی نمی‌دانند و اعلامیه حقوق بشر را مبتنی بر بستر و جغرافیای فرهنگ دیگری می‌دانند. ریشه این دیدگاه به دوران مشروطیت بازمی‌گردد و در اینجا باید گفت نزاعی بین شیخ فضل‌الله با آخوندخراسانی و مرحوم نائینی صورت گرفته که البته این نزاع در مباحث استراتژیک نبوده است.

به مناسبت روز حقوق بشر اسلامی و کرامت انسانی، «شبکه اجتهاد» مهم‌ترین پایان‌نامه‌های مرتبط با این موضوع که در ۵ سال اخیر دفاع شده است، جهت اطلاع پژوهشگران و علاقه‌مندان تقدیم می‌کند.

به مناسبت روز جهانی حقوق بشراسلامی و کرامت انسانی شبکه اجتهاد، فهرستی از مهمترین مقالات نگاشته شده در ۵ سال اخیر پیرامون حقوق بشر را تهیه کرده که تقدیم خوانندگان محترم می‌گردد .

به کوشش شبکه اجتهاد فهرست بیش از ۵۵ کتاب در حوزه «حقوق بشر» و «حقوق بشردوستانه» تقدیم خوانندگان فرهیخته می‌شود.

فقه نمی‌‌تواند با دست‌‌مایه تحقیقی - اجتهادی فقهای بزرگ شیعه از آغاز عصر غیبت تاکنون، نسبت به مسائل حقوق بشر بی‌‌تفاوت باشد. فقه قانون زندگی است و حقوق بشر بر پایه موازین شریعت اسلامی، زندگیِ توأم با نظم و امنیت و رفاه و آسایش و عدالت و رشد و شکوفایی و تعالی و تحقق کمال را تضمین می‌‌کند.

بزرگ‌ترین مشکل امروز حقوق بشر این است که کسی که خدا را نشناخته نمی‌تواند مجری حقوق دیگران باشد./ضمن احترام به کنوانسیون‌هایی که واقعاً طرفدار حقوق انسان حتی در جنگ‌ها هستند، یادآور می‌شویم که مهم‌ترین ضمانت اجرای این قوانین و اصول بین‌الملل همان آموزه‌های دینی و تقوای الهی است.

گذشته از همه‌ی اشکالات خرد و کلان علامه جعفری بر اعلامیه‌ی جهانی، به نظر ایشان این اعلامیه از مشکلی مبنایی رنج می‌برد زیرا مبنای حقوق بشر باید کرامت ذاتی انسان باشد، و فلسفه‌هایی که در غرب پیدا شده‌اند نظیر فلسفه‌ی نیچه و طرفداران اصالت قدرت، هیچ یک این مبنی را مطرح نکرده‌اند.

جریان حقوق بشردوستانه شعبه‌ای از مسائل کلّی حقوق بشر است تا مبانی و منابع علمی حقوق بشر حل نشود زیرمجموعه آن اعم از دوستانه یا دشمنانه حل نخواهد شد.

رساله‌ی حقوق امام سجاد علیهم‌السلام‌ یکی از کلمات اهل بیت علیهم‌السلام‌ در بیان حقوقی است که همه‌ی انسان‌ها از آن‌ها برخوردارند و از طرفی دیگر در برابر آن مسئول هستند. به مناسبت روز اعلامیه حقوق بشر اسلامی بر آن شدیم تا بازخوانی مجددی از این رساله و مقایسه‌ی اجمالی آن با اعلامیه حقوق بشر داشته باشیم.

آنچه مسلم است حقوق بشر فی نفسه از قبل وجود داشته و نمی‌توان تعالیم پیامبر گرامی اسلام و ائمه اطهار به ویژه امام علی (ع) را در باره‌ی حقوق انسانی نادیده گرفت. اسلام دین آزادی‌خواهی، حریت، آزادی اندیشه بوده و انسان‌ها را برادرانه کنار یکدیگر قرار می‌دهد تا با هم زندگی خجسته و شایسته‌ای داشته باشند.

در اعلامیه جهانی حقوق، هیچ نمودی از تأثیر معنویت و امور اخروی در زندگانی دنیای انسان مورد اعتراف و تأکید نیست و در این رابطه خود را کاملاً بی‌طرف نشان داده است؛ برای اعلامیه‌نویسان هیچ رسالتی برای حمایت از حق حیات ابدی انسان‌ها در دنیای پس از مرگ وجود نداشته است. شاید بتوان گفت هدف آنها این بوده که تنها سعادت «دنیای» انسان را تأمین کنند.

اعلامیه قاهره درباره حقوق بشر در اسلام که از آن به اختصار با عنوان اعلامیه قاهره (the Cairo Declaration) یاد می‌شود یکی از مهم‌ترین اسناد مصوب سازمان کنفرانس اسلامی (the organization of the Islamic conference) درباره حقوق بشر در اسلام است که در سال ۱۹۹۰ در نوزدهمین کنفرانس وزرات امور خارجه کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی در قاهره به تصویب رسید.

موضوع‌شناسی اکراه و اضطرار و تأثیر آن در رفع مسئولیت کیفری در فقه و حقوق

نویسنده: عبدالرزاق‌احمد سنهوری مترجم: صباح زنگنه ناشر: نشر نی تاریخ نشر: ۹۴/۰۱/۱۷ موضوع: حکومت اسلامی، ولایت فقیه