حکومت و قانون

حوزه علمیه مشهد به ‌عنوان یکی از پیشگامان در عرصه انقلاب و مبارزه با رژیم پهلوی، علمای مبارزی را در خود جای داده بود که با پیش‌آهنگی آنان در حمایت از نهضت امام خمینی نقش به‌سزایی در پیروزی انقلاب اسلامی ایران ایفا نمودند.

در حقیقت این فقه امام که به طور یکپارچه منبعث از آیات و روایات نورانی اهل بیت علیهم السلام است و شامل ابوابی چون جهاد و امر به معروف و نهی از منکر و قواعدی چون نفی سبیل و حرمت تشبه به کفر و ... است، انگیزه بخش و محرک امام و به تبع ایشان مردم مسلمان ایران بوده است و نه مباحثی چون اصالت وجود و حرکت جوهری و قاعده بسیط الحقیقه کل الاشیاء و الشئ ما لم یجب لم یوجد و... .

  اتحاد «عمارت و ولایت» مکمل بحث ولایت فقیه است تصور فقهای گذشته شیعه درباره ایجاد حکومت شیعی/ خدمت بزرگ حضرت امام به تحول فقه بررسی موانع انقلاب در آثار فقهای شیعه/ نظریه فقهی امام(ره) پایه‌های انقلاب را تامین کرد  گفتاری از آیت‌الله واعظ‌ زاده خراسانی؛ این سه رهبر جوان انقلابی اگر نبودند انقلاب پیروز نمی‌شد مهدی نصیری: امام خمینی بر مبنای فقه انقلاب کرد نه فلسفه علمای مشهد منادیان انقلاب و نهضت امام خمینی (ره) ۱۳ کتاب، پیرامون «فقه و انقلاب» مجموعه مقالات فقه سیاسی و انقلاب اسلامی

ولایت فقیه از ابتدای عصر غیبت کبری در کتب فقها وجود داشت اما کسی از علمای شیعه فکر نمی‌کرد که روزی در چارچوب ولایت مطلقه فقیه، انقلابی شکل بگیرد؛‌ فقهای آن عصر تنها به این می‌اندیشدند که با ولایت فقیه چه نوع ارتباطی با حکومت‌های جائر باید داشته باشند.

«جایگاه مردم در نظام سیاسی - دینی از منظر آیت‌الله نائینی و شهید صدر»، «نظام سیاسی و دولت در اسلام»، «نگاهی به مبانی تحلیلی نظام جمهوری اسلامی ایران»، «کتاب ولایت سیاسی فقیهان»، «متن درس خارج فقه نظام سیاسی اسلام»؛ از جمله کتاب‌هایی هستند که در این گزارش به آن‌ها پرداخته می‌شود.

حجت‌الاسلام سروش محلاتی: امام میراث فکری هزار ساله را به هم زد به همه‌ی شبهاتی که مطرح شد جواب داد. تن به ظلم دادن را حرام دانست و قیام امام حسین بدون عِدّه و عُدّه را نمونه و حجت برای همه معرفی کرد.

امام جمعه پردیسان قم، «اتحاد عمارت و ولایت» را مکمل بحث ولایت فقیه دانست و در توضیح این مطلب اظهارکرد: هر کجا امام است باید عمارت در خدمت آن باشد. یعنی دستگاه‌های مختلف اجرایی از دادگستری تا استانداری و... براساس مبانی اجتهادی باید زیر نظر امام جمعه باشد تا بسیاری از مشکلات فرهنگی و اقتصادی حل گردد.

این مقاله ناظر به ساختار ذهنیت سیاسی ایرانیان و تلاش برای بازیابی هویت در دوره مدرن است.

جامعه اسلامی در عصر غیبت در فقدان رهبر و حاکمی به‌سر می‌برد که مستقیما نمی‌تواندتکالیف زندگی دنیوی را از منبع وحی دریافت و آنها را به مردم ابلاغ کند تا مردم به این تکالیف به مثابه۰ باور دینی عمل نمایند. آ

بر اساس اعتقادات شیعه، اداره جامعه اسلامی یکی از شئون پیامبر(صلی‌الله علیه و آله و سلم) بود که پس از ایشان به جانشینان آن حضرت؛ یعنی امامان معصوم(علیهم‌السلام) منتقل شد...

گفتمان نظام سیاسی شیعی بر امامت استوار است و مسئله سلطنت در آن نه تنها جایگاهی ندارد، بلکه در تنافی با آن نیز هست.

الگوی عینی ـ نظری خلافت اسلامی، الگویی تاریخی است که پس از تکوین عینی، تلاش شده است از جهت نظری نیز توجیه و بازسازی نظری شود. این توجیه و بازسازی نظری، معطوف به تأمین مشروعیت برای آن بوده است.

از نظر آیت‌الله خامنه ای، بیداری اسلامی واقعیت انکارناپذیری در مقابل «احساس تحقیرشدگی» است که استعمار غرب طی قرون گذشته به جوامع اسلامی تحمیل کرده است؛

تدبیر جامعه اسلامی، نیازمند دارابودن اختیاراتی است که صدور احکام حکومتی، بخشی از این اختیارات است. در این میان، این پرسش مهم نسبت به نظام سیاسی اسلام، مطرح است که ضوابط «صدور احکام حکومتی» چیست؟

انقلاب اسلامی مسائل سیاسی و حقوقی زیادی را فراروی اندیشمندان قرار داده است. یکی از این مسائل چگونگی ارتباط مجتهدین با حاکم در نظام سیاسی اسلام است.

انقلاب اسلامی در مراحل سه گانه خود، یعنی ایجاد، استقرار و توسعه، با محوریت فقه حرکت کرده است. در مرحله ایجاد با استفاده از فقه سنتی، در مرحله استقرار با استفاده از فقه پویا و هم اکنون و در مرحله توسعه از کشور و دولت اسلامی به «تمدن اسلامی»، نیازمند فقه حکومتی است.

از جمله مباحث نوپیدا در فقه، توجه به «منطقه الفراغ» است. در شریعت اسلامی، حوزه‌هایی وجود دارد که در اصطلاح به آن منطقه الفراغ می‌گویند. اهمیت وجود این منطقه، مخفی نیست؛ اما آنچه محل گفت‌وگو و مناقشه، واقع شده این است که آیا این مناطق، خالی از هر نوع تشریع بوده و مصداق مواردی هستند که خداوند نسبت به آنها سکوت کرده و یا فاقد احکام الزامی بوده و حکم آنها در اختیار حاکم شرع می‌باشد؟ در این بین، اندیشه‌های فقهی شهید صدر در این خصوص قابل توجه می باشد. در این نوشتار، تلاش شده تا با تکیه بر دیدگاه فقهی شهید صدر به تبیین منطقه الفراغ پرداخته شود.

جامعه اسلامی نمی تواند از آزادی های مشابه آزادی های غربی و شرقی بهره گرفته و نظام سیاسی ـ اجتماعی خود را بر آن مبانی، تنظیم کند. بلکه می بایست نقشه راه خویش در عرصه تأمین آزادی های سیاسی را بر بستر مبانی مورد قبول اسلامی قرار داده و خرده نظام مطلوب خویش در عرصه آزادی های سیاسی را در راستای کلان نظام سیاسی ـ اجتماعی قرار دهد.

این مقاله در تحلیل اصل هشتم قانون اساسی سه محور را مورد بررسی قرارداده است که عبارتند از: ۱٫ بررسی واژگان، ۲٫ تحلیل مفهومی ۳٫ راهکارهای اجرایی کردن اصل هشتم.

اخیراً کسانى۱ بر این نکته پاى فشرده‏‌اند که آخوند خراسانى چندان به تصدى حکومت توسط فقیهان و به اصطلاح، ولایت فقیه و به‌ویژه در شکل مطلقه‏‌اش باور نداشته و تنها چون در موقعیت خاص مشروطه قرار گرفته، به عنوان مناسب‌ترین رویکرد، از آن پشتیبانى کرده است. مستندِ اینان، ادله‏‌اى است که مرحوم آخوند در یک «سندِ گزارشى» منتسب به او، بر ناممکن بودن حکومت دینى اقامه کرده است.

امر به معروف غیر از موعظه، ارشاد، تعلیم و پند است، این موارد باب خود را دارند اما امر به معروف آنجایی است که شخص بدون هیچ عذری، عالماً و عامداً در حال انجام گناه است، به چنین شخصی می‌توان فرمان داد که از انجام کارش دست بردارد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله عبدالله جوادی آملی در جلسه درس اخلاق پنجشنبه‌های خود که در نمازخانه بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسرا برگزار شد، ضمن تبریک عید نیمه شعبان، به ادامه شرح جمله قصار ۳۱ نهج البلاغه حضرت امیر علیه السلام پرداخت. او با اشاره به سالروز میلاد با سعادت حضرت …