یکی از مسائل مهم فقهی در خصوص استفاده سالم و شرعی از فضای مجازی و دیگر رسانهها، بحث انواع نگاههای مجاز و غیرمجاز افراد به جنس مخالف در انواع محتواهای رسانهای است. در این مجال، تلاش شده است تا به شکلی موجز، انواع عناوین فقهی وارد بر این موضوع مورد بررسی قرار بگیرد. در انتها، نمودار انواع نگاههای حلال و …
Read More »فرهنگ و ارتباطات
مسئلهی حجاب؛ برخورد قضایی یا کار فرهنگی؟/ ابراهیم عزیزی
اختصاصی شبکه اجتهاد: در روزهای اخیر کلیپی تأثربرانگیز از نارنجستان شیراز منتشر شد که گویا خانمی محجبه به چند خانم بیحجاب، تذکر داده اما مردی که همراه آنها بود به خانم محجبه حمله کرد و او را به شدت مورد ضرب و شتم قرار داد. میان دلسوزان انقلاب، نزاعی دامنهدار اما بیحاصل به پاست، که آیا کنترل بیحجابی با برخورد …
Read More »کاربرد قواعد فقهی در طراحی شهری
این پژوهش قصد دارد قواعد فقهیای که از مؤلفههای بسیار مهم جهت تدوین قوانین و مقررات در جامعه اسلامی در عرصههای مختلف ازجمله سیاستهای راهبردی مدیریت شهری و طراحی شهری آن است، تدوین نماید؛ چراکه فاصله گرفتن طراحان شهری در عصر حاضر از مبانی دانش تفقه و قواعد فقهی آن، سبب آشفتگی و عدم تعادل و ناپایداری طراحی شهری شده …
Read More »تصاویر دفاع از یک رساله علمی سطح چهار حوزه علمیه مشهد
اختصاصی شبکه اجتهاد: جلسه دفاعیه رساله علمی سطح چهار حوزه علمیه مشهد با عنوان «کاربرد قواعد فقهی در طراحی شهری» با تدوین حجتالاسلام علی ثناگو و با حضور اساتید داور حجتالاسلام والمسلمین سیدعلی سجادیزاده و حجتالاسلام والمسلمین رضا حقپناه، سوم مردادماه ۱۴۰۲ بهصورت حضوری در محل مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان برگزار شد. این رساله ارزشمند از هدایت و راهنمایی …
Read More »پاسخ آیتالله سیستانی به نامه پاپ فرانسیس
حضرت آیتالله سیستانی، به نامه پاپ فرانسیس رهبر کاتولیکهای جهان پاسخ گفت و بر اهمیت همافزایی تلاشها برای مبارزه با خشونت و نفرتپراکنی و تثبیت ارزشهای همبستگی میان مردم تاکید کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، در نامه آیتالله سیدعلی سیستانی خطاب به پاپ آمده است: «نامه ارزشمند شما به مناسبت دومین سالگرد سفر تاریخیتان به عراق و دیدار با جنابعالی …
Read More »حجاب زنان عاشورا؛ یک درس برای زنان مسلمان و یک تذکر به مداحان/ محمد عشایری منفرد
اختصاصی شبکه اجتهاد: حجاب زنان اهل بیت (علیهمالسلام) سه مرتبه داشت: مرتبه اول همان پوشش واجب اسلامی بود (پوشاندن همه بدن به استثنای وجه و کفین)، مرتبه دوم پوشش مستحبشان بود (یعنی همان وجه و کفین را نیز میپوشاندند) و سوم حضور دائمی در خانه و عدم خروج از منزل جز در موارد بسیار ضروری. در خانه هم پشت پرده …
Read More »تأثیر مدرنیته بر متون درسی و علوم حوزوی
ایبسا بتوان گفت که تنها حوزه علمیه شیعیان در نجف و قم بود که همچنان از نظام مدرسی تغذیه کرد، بهره گرفت و سبک زندگی ویژه قابل توجهی را در ابعاد گسترده کلمه تا به امروز حفظ و ضبط نمود. متولیان در تکنوکراتیک و بوروکراتیک کردن حوزه اشکالی مهم را در کار خود وارد کردند. ایشان این تجربه و جذابیتهای …
Read More »واکاوی ابعاد فقهی، حقوقی و سیاسیِ حکم رهبر انقلاب در محکومیت قرآن سوزی
آیا جا ندارد که ما بهعنوان مهمترین و اساسیترین حق انسان – که دین عنصر فطری است و از انسانیت انسان برمیخیزد- چیزی به نام حقوق ادیان را مطرح کنیم و دیپلماتها و دستگاه سیاسی و دیپلماسی ما و کشورهای مسلمان این را تعقیب کنند. ۵۷ کشور مسلمان هستیم و اضافه بر این، مسلمانان در کشورهای گوناگون با مقیاس جمعیتی …
Read More »بیانیه مشترک رهبران ادیان توحیدی ایران در محکومیت اهانت به ساحت مقدس قرآن
به همت دفتر امور اجتماعی و سیاسی مدیریت حوزه علمیه تهران سران، علما و کارگزاران ادیان توحیدی در نشست هماندیشی «کتاب مقدس» گرد آمده و اعلام کردند در مقابل اهانت و هتک حرمت به مقدسات ادیان الهی با یکدیگر متحدند. به گزارش شبکه اجتهاد، در ماهی که گذشت اهانت به ساحت کتابهای آسمانی قرآن، انجیل و تورات در سوئد و …
Read More »زمینههای همگرایی دینی در نهضت حسینی/ سیدکاظم سیدباقری
شبکه اجتهاد: واقعیت این است که امام حسین(ع) متعلق به انسانیت، آزادیخواهان جهان و سپس همه مسلمانان است. اگر بتوانیم این نکته عمده و اساسی را در سخنرانیها و عزاداریهای خود مورد توجه قرار دهیم، میتواند نقطه آغازی برای همافزایی و همگرایی و وحدت میان آزادیخواهان، عدالتطلبان و مسلمانان جهان باشد. شعارهای عمده و اساسی که در قیام امام حسین(ع) …
Read More »مدرنیته بسیاری از عالمان را در تکاپوی بازسازی روش در مطالعات دینی و فقهی قرار داده است/ بسیاری معتقدند با هوش مصنوعی انقلابى در علوم دینی به وقوع میپیوندد
اگرچه از دیرباز فقه به مسائل مستحدثه عطف توجه داشته است؛ اما پس از مدرنیته حجم توجه به مسائل مستحدثه گسترش یافته است و بسیاری از مسائل مستحدثه، موضوعاتی است که در اثر روابط اجتماعی ناشی از مدرنیته شکل گرفتهاند و در برابر فقه خودنمایی و صفآرایی کردهاند و فقها آنها را به عنوان مسائل مستحدثه در دستور کار مطالعاتی …
Read More »بررسی نقش هوش مصنوعی در صدور فتوا در فقه اهلسنت
این تحقیق ارائههای رسانهای و بررسی سرویس واقعی «اِفتای مجازی»، دادههای مربوط به آن و نتایج مصاحبه با دو کارمند مرکز جهانی فتوای الازهر در قاهره را نیز بررسی میکند. یافتهها رقابت بر سر مرجعیت دینی در فضای گفتمانی جدید را تأیید کرده و محدودیتها و خطرات استفاده از هوش مصنوعی در صدور فتوا را متذکر میشود. به گزارش شبکه …
Read More »مبانی جامعهشناختی فقه هنر و تأثیر آن در استنباط احکام فقهی/ محمدکاظم حقانی فضل
اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه هنر اگرچه مشتمل بر مسائلی همچون غنا، موسیقی و مجسمهسازی است که مورد پرداخت فقهی قرار گرفتهاند؛ اما کلیت آن بهعنوان یک باب فقهی، امری نوپدید است. از طرفی، تأثیر فزاینده آثار هنری در جوامع، امری غیرقابلانکار است. همین امر موجب میشود تا لزوم توجه به مبانی جامعهشناختی و اجتماعی فتاوا و گزارههای فقه هنر، موردتوجه …
Read More »برخورد با بیحجابی باید از صداوسیما و نظام اداری آغاز شود
آیتالله نوری همدانی ترویج بیحجابی را یکی از مظاهر خلاف اسلام دانست و گفت: در قدم اول در برخورد با بیحجابی باید از صدا و سیما و به طور کل از بدنه دولت و نظام اداری کشور آغاز شود. این پذیرفته نیست که ما در جامعه به مردم تذکر دهیم و برخورد کنیم اما وضع حجاب بعضی از برنامههای صدا …
Read More »فقهایی که با اصل برائت، فتوا به اباحه فضای مجازی دادهاند، بعدها متوجه اشتباهشان خواهند شد!
فقهایِ آینده، از فقیهان گذشتهها و برخی فتاوای آنان، درس خواهند گرفت؛ چون با گذر زمان و وسعت پیشرفتها متوجه خواهند شد که فقهای گذشته، در خصوص مسائل فقه نمایش و صحنههای مجازی، خیلی کم ورود پیدا کردهاند یا موضوع را بهخوبی شناسایی نکردهاند، لذا بهخوبی نتوانستهاند حکم صادر کنند، یا حکمشان اشتباه بوده و یا اصولاً پاسخی نداده و …
Read More »بررسی فقهی استفاده از کلاهگیس و شیوههای مرسوم در گریم بازیگران
اگر کلاهگیس بهصورت متعارف باشد، یعنی مثل دیگر زنان که مو دارند، بهطوری باشد که عرفاً زینت حساب نشود اشکال ندارد. اما اگر کلاهگیس جنبه زینت داشته باشد مثلاً کلاهگیسهایی که امروزه مرسوم است که قطعاً اگر خودش مو داشت، به این زیبایی نبود، این کلاهگیس زینت بهحساب میآید. حجاب را که خداوند قرار داده برای این است که زینتها …
Read More »فلاسفه هنر، دین را بهعنوان مانع فراروی هنر میبینند!/ باید پذیرفت نه هنرمندان، بیدین هستند و نه علما، متحجر!/ در تبیین دین، بیشتر به مفاهیم توجه داریم تا روایتهای بصری
ما اساساً به مسئله تخیل، رؤیا و روایتهای تصویری توجه نداریم. به همین دلیل از جنبههای هنری و نمایشی دین بهکلی غافل ماندهایم. چهبسا مخالفتهایی با حوزه هنر و نمایش نیز داریم. البته در بخشی از روایاتی که در منابع دینی ما آمده عمدتاً با تصویر، سازگاری چندانی ندارد. مثلاً روایاتی که حاکی از این است که در اماکن دینی …
Read More »مطالعات بینارشتهای را نه درک میکنیم و نه از آنها استفاده میکنیم!/ اولین گام در افتای در فقه هنر، درک مشترک فقه و کاربر از مسئله است
نکتهای که میتواند به کارآمدی فتوا کمک کند داشتن درک مشترک فقیه و مکلف از ضرورت آن هنر است. اگر واقعاً یک فقیهی درباره یک ورزش قهرمانی، نه فقط هنر، اصلاً ضرورتش را قبول نداشته باشد، با کمترین مفسده ممکن است فتوا به حرمت بدهد؛ اما اگر از ضرورتها باخبر باشد، ممکن است حتی در فرض اینکه آن ورزش قهرمانی …
Read More »کانون عظیم تبلیغی، از تغییر رویکرد تا ایجاد ساختار
شبکه اجتهاد: جلسه دیدار مقام معظم رهبری با جهادگران عرصه تبلیغ، بر جان دیدارکنندگان نشست. از «خداقوت» تا «تغییر افق» گرفته تا «هویتبخشی» به حوزه و روحانیت و «سنجش» آنچه کرده و میباید کند و «پیشنهادات جزئی و کلان» جهت قرار گرفتن بر «مدار چنین افق و هویتی» و «رهایی از چنان آسیب و منقصتی»…. همه را فرمودند. بسان دیگر …
Read More »رسالت سرنوشت ساز/ بهمن دهستانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: دیدار طلاب و روحانیون با رهبر فرزانه انقلاب در سالروز قیام گوهرشاد و تأکید فراوان ایشان بر مسئله تبلیغ که از رسالتهای اختصاصی حوزههای علمیه به شمار میرود بار دیگر بر ضرورت نقش آفرینی مؤثر و فراگیر طلاب در عرصه فرهنگی کشور تأکید نمود. ابراز نگرانی حضرت آیتالله خامنهای نسبت به عدم تناسب کم و کیف تبلیع …
Read More »حوزه علمیه و سه رویکرد ممکن برای دیدار با رهبر انقلاب
شبکه اجتهاد: بدون شک حوزه علمیه و روحانیت، نرم افزار نظام اسلامی بوده و از علل محدثه و مبقیه انقلاب نیز بشمار میرود. ۲۱ تیرماه، رویداد مهمی برای این نهاد مقدس و رکین محسوب میشود. دیدار طلاب و روحانیت با مقام معظم رهبری در این تاریخ مقرر شده که در نوع خودش یک ملاقات راهبردی میتواند تلقی شود. بطور معمول …
Read More »چشمانداز تشیّع در ایران و بایستههای عملیِ روحانیون(۲)/ محمدحسین کمالی
اختصاصی شبکه اجتهاد: در گفتار پیشین، اهمّ الزاماتِ نظری جامعه روحانیون، جهت حفظ و ترمیم سرمایّۀ اجتماعی «نهادِ روحانیت» در ایران بیان شد (چشمانداز تشیّع در ایران و بایستههای عملیِ روحانیون (۱). در این گفتار به اهمّ الزاماتِ عملیِ روحانیون، که هر کدام ناظر به بعضی نقاط ضعفِ مشهود است بیان میشود. و چون بعضی از این بایسته ها متوجه …
Read More »یک حاشیه فقهی بر یک رویداد میلیونی/ هادی عجمی
اختصاصی شبکه اجتهاد: روز عید غدیر در ایران جشنی بزرگی برپا شد که در حافظه تاریخی ماندگار گشت. اگر تنها چند شهر بزرگ را ملاک قرار دهیم، جمله شرکتکنندگان آن از جمعیت برخی کشورها بیشتر بودند! و اگر تنها مهمانی ۱۰ کیلومتری غدیر در پایتخت را درنظر بگیریم، کافی است تا یک وظیفه فقهی ـ فرهنگی دستگاههای فرهنگی را یادآور …
Read More »برخی فقها در تشخیص مصداق و شناخت کارکردهای ابزارها به خطا رفتهاند!/ فقیه باید کارکردهای اجتماعی و میزان اقبال جامعه به آن ابزار را بداند/ تعیین و تشخیص مصداق، شأن فقیه نیست
عضو هیأت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: شناخت پدیدههای نو مثل فیسبوک به آسانی نیست و فقیه آنگاه که به مبارزه با ابزار میپردازد باید کارکردهای اجتماعی و میزان اقبال جامعه به آن ابزار و نوع استفاده را بداند. این شناخت، نیازمند مشاوره با کارشناسان اجتماعی و متخصصان رسانهای است. اینکه در بسیاری از موارد، فتوا علیه ابزار با …
Read More »ناشنیدنیهایی از علامه امینی و کتاب الغدیر
الان را نگاه نکنید که فهرست کتابخانهها در اینترنت هست و دستیابی راحتتر شده است. مرحوم حاجآقا رضا امینی، پسر مرحوم علامه امینی که دوشادوش پدر در تمام سفرها بود، تعریف میکرد در سفری که به هند رفتیم، آنقدر هوا گرم بود که لباس نازک هم برای ما زیاد بود و پدرم لباسش را درمیآورد و یک لُنگ را خیس …
Read More »فایده هنر این است که نفس اماره را به نفس مطمئنه تبدیل کند/ دخالت زمان و مکان در نصوص مرتبط با فقه هنر، بسیار جدی است/ برخی مسائل امروز فقه هنر را به امثال نگاه به نامحرم تقلیل میدهند
امروزه پرسشهای عمیقی در حوزه فیلم و سینما بهعنوان یکی از مصادیق هنر مطرح میشود که نیازمند بررسی ویژه است. امروزه سؤالات فقط در این حد نیست که آیا میتوان چهره زن یا پوشش زن را بهگونهای که در موازین شرعی منطبق نیست، نشان داد یا نه؟ مثلاً مرد میتواند زن را گریم کند و برعکس یا نه؟ سؤالات فراتر …
Read More »چشم انداز تشیّع در ایران و بایستههای نظریِ روحانیّون/ محمدحسین کمالی
اختصاصی شبکه اجتهاد: حوادث یک سال اخیر ایران، و بعضی حرکاتِ روحانی ستیزانه[۱] و دین گریزانۀ آن، که برخی از آن به عنوان «اولین جنبشِ دین گریزانه» در تاریخ ایران- قبل و بعد از اسلام- یاد کرده اند، بهانۀ مناسبی است که به «ارتباط ایران، تشیّع و روحانیت» به نحو ناظر بر آینده دور –سدهها و هزارههای آینده- بپردازیم. بویژه …
Read More »قله توحید و جشن انسجام/ احمد مبلغی
شبکه اجتهاد: در اعماق برنامههای دینی و رسوم اجتماعی اسلامی، رازهای ژرفی نهفتهاند که توجه به آنها بسی سودمند و بسیار ضروری است. این برنامهها از مرزهای ملموس ظاهری فراتر رفته و در جهان نمادهای پر راز و رمز جای گرفتهاند. عید قربان، یکی از بزرگترین این برنامهها است؛ برنامهای که با راز و رمزهایی بسیار از دالانهای تاریخ عبور …
Read More »تصویری از لایحه عفاف و حجاب/ آیا مقررات لایحه حجاب برای سلبریتیها بازدارنده است؟
عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: پیامدهای بی حجابی شهروند معمولی در ماده یک لایحه آمده است ولی مجازات مشاهیر در ماده چهار پیشبینی شده است. همچنین اگر سازماندهیشده باشد در همان مرتبه نخست علاوه بر ممنوعیت خروج از کشور به مدت دو سال و متناسب با شرایط به یک یا دو مورد از موارد قانون ۲۳ …
Read More »ضرورت تفکیک پرونده رابطه سنتیهای قم و الازهر از پروژه آشتی سیاسی ایران با مصر/ سید علی بطحائی
شبکه اجتهاد: گزافه نیست اگر ادعا کنیم بیشترین آسیب را از تیرگی روابط دیپلماتیک ایران با مصر را اسلام سنتی خورد. میراث سترگی که آیتالله بروجردی به سختی بنا کرد، با سست شدن روابط تهران – قاهره به یکباره فروریخت. هنوز میوههای شیرین همگرایی این نهال با برکت، در قم و الازهر به بار ننشسته بود که پارامتر سیاست، این …
Read More »