فهمِ صحیح روایات در گرو شناخت منطقی تحریفات و نقد شیوه‌های رایج تمییز مشترکات است. یکی از مهم‌ترین قواعد محوری در کشف اصالت نسخ، اصل “تبدیل نامأنوس به مأنوس” است که بر اساس آن، ذهن به صورت طبیعی عبارات ناآشنا را به معانی مأنوس تغییر می‌دهد. این قاعده بنیادین نشان می‌دهد که هرگاه دو نسخه از یک متن موجود باشد، …
Read More »
جلد اول کتاب «استناد در روش شناخت رجال اسناد» با بهره‌گیری از تحقیقات بدیع آیت‌الله شبیری زنجانی و تحت اشراف استاد سیدمحمدجواد شبیری تهیه و تدوین و از سوی مرکز فقهی امام محمدباقر (ع) به رشته تحریر درآمده و از سوی مرکز تدوین متون و منابع درسی حوزه‌های علمیه به عنوان متن درسی معرفی شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، …
Read More »
استاد شبیری زنجانی گفت: از آیت‌الله بروجردی درخواست کردند که رجال تدریس کنند. ایشان فرموده بودند رجال تدریسی نیست. ایشان یکی از استوانه‌های استوار علم رجال است و ایشان جزء یکی از پنج نفر برتر تاریخ علم رجال است. علت بیان ایشان این است که از اول با این دید که چطور می‌شود کاربر را وارد این علم کرد، به …
Read More »
حجت‌الاسلام والمسلمین شبیری زنجانی با بیان اینکه امروز در تحول دیجیتالی هستیم و نیازمند نهضتی که بتوانیم به درستی از این نرم‌افزارها استفاده کنیم، گفت: برخی با تکیه بر اطلاعات موجود در نرم‌افزارهای مرکز نور توهم اجتهاد پیدا می‌کنند و این از مشکلات این دوره است، در صورتی که پژوهشهای ما در مرحله متوسط و آمیزه‌ای از دستی و رایانه‌ای …
Read More »
اختصاصی شبکه اجتهاد: مدت‌ها پیش درباره داوری جالب‌توجه امام خمینی(ره) در خصوص جناب محمد بن اسماعیل (از روات کثیرالروایه در کتاب شریف کافی) نوشته بودم. محمد بن اسماعیل(ره) کسی است که هیچ مدح و ذمی درباره‌اش از سوی رجالیون و محدثین به‌دست ما نرسیده است. در واقع در سنجش و داوری او – به اعتباری- دستمان خالی است؛ اما مرحوم …
Read More »
شبکه اجتهاد: «قبسات من علم الرجال» تقریری از بحث‌های رجالی استاد سیدمحمدرضا سیستانی؛ فرزند آیت‌الله سید علی سیستانی است که جلد اول و دومش در سال ۲۰۱۶ منتشر شد و جلد سوم نیز در سال ۲۰۲۲ انتشار یافته است. این کتاب به قلم سیدمحمد بکاء شاگرد سیدمحمدرضا سیستانی نوشته شده و همان‌گونه که مقرر کتاب در مقدمه اشاره می‌کند، این …
Read More »
شبکه اجتهاد: از بین کتابهای رایج که در بحث سند شناسی و رجال از آن استفاده می‌شود، برخی از جایگاه و اهمیت دو چندانی برخوردارند. این کتابها که میزان تاثیر گذاری بالا و از نظر تاریخی مقدم هستند به منابع اولیه رجال شناخته می‌شوند که عبارتند از: ۱. اختیار معرفه الرجال (رجال کشى)؛ ۲. الرجال (رجال شیخ طوسى)؛ ۳. الفهرست …
Read More »
کرسی نقد کتاب «تضعیف راویان؛ بازخوانی مبانی و معیارهای عالمان رجالی در پنج قرن نخست هجری» امروز برگزار شد و ارائه‌دهنده بر این نکته تاکید کرد که وثاقت با همه نوع انحراف مذهبی مگر غلو قابل جمع است، البته نه اینکه غالی نمی‌تواند ثقه باشد، بلکه احتیاط شدید ائمه(ع) و باور درون مذهبی ما بر عدم نقل از آنهاست؛ همچنین …
Read More »
اختصاصی شبکه اجتهاد: ابوالمفضل شیبانی یکی از راویان بسیار فعال در حوزه‌های حدیثی فریقین است که نام وی در حجم انبوهی از سندها در منابع شیعه و سنی دیده می‌شود. نگارندۀ این سطور چند سال پیش به اهمیتِ پژوهش دربارۀ این راوی پی برده بود و پس از مدتی، نام وی را در سندِ یک نسخۀ خطی از تراث زیدیۀ …
Read More »
شبکه اجتهاد: در مورد ضرورت مراجعه به مصادر اهل سنت در مطالعات شیعی به طور عام و مطالعات مرتبط با رجال و حدیث به طور خاصّ، مطالب زیادی گفته و نوشته شده است. پرداختن تفصیلی به این مطلب، نیازمند نگارش کتابی پربرگ است، کاری که فراغ وحوصله زیادی می‌طلبد. به عنوان مقدّمه باید بگویم: در سیره رجالیون شیعه، موارد متعدّدِ بهره …
Read More »
شبکه اجتهاد: درباره طریقه فهرستی و امکان بهره‌وری از آن در بحث از شناسایی پیشینه میراث مکتوب شیعه تاکنون چند یادداشتی را منتشر کرده‌ام. طبق دیدگاه مبتکر این نظریه، طریقه فهرستی چون مبتنی بر بحث از منابع مکتوب است و نه نقل‌های شفاهی حدیث بنابراین بر طریقه موسوم به “رجالی” ارجحیت دارد. طبق این دیدگاه اهل سنت به طریقه رجالی …
Read More »
شبکه اجتهاد: ۱– فهرست‌های قدمایی در حدیث در بسیاری از موارد تنها نقش اجازات را دارند؛ به صورتی که سندها می‌توانند صرفا سند به اشخاص و نه متون و یا از آن مهمتر نسخه‌های خاص از آن متون باشند. ۲– در این نوع اجازات نویسندگان فهارس و یا اجازات گاهی صرفا فهرستی از محتویات فهارس قدیمی‌تر به دست می‌دهند با …
Read More »
شبکه اجتهاد: اخیراً گفتگویی برخط میان استاد سیداحمد مددی و رابرت گیلیو و اندرو نیومن در خصوص تحلیل فهرستی برگزار شد که برخی آن را نقطه عطفی در تاریخ تعاملات علمای شرق با اندیشمندان غربی دانستند و در تنور این پندار بیش از پیش دمیدند. نمی‌خواهم در اینجا درباره اینگونه تحلیل‌ها و واکنش‌ها بحث مستقلی کنم، بلکه هدفم ارائه دیدگاهم …
Read More »
شبکه اجتهاد: کاربران علاقمند به حیطه‌های مرتبط با مطالعات اسلامی، گفتگوی مجازی استاد سید احمد مددی؛ استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با دو تن از اساتید برجسته غربی؛ پروفسور رابرت گلیو (استاد دانشگاه اگزتر) و پروفسور اندرو نیومن (استاد دانشگاه ادینبرا) را شاهد بودند. در این وبینار که به همت کالج اسلامی لندن برگزار شد، مباحثه‌ای درباره …
Read More »
شبکه اجتهاد: بحث درباره شخصیت روایی علی بن حدید مدائنی را در چهار مقام؛ توصیف، ترسیم، تحلیل و تحکیم پی می‌گیرم: توصیف داده‌های راوی‌شناسانه «علی بن حدید بن حکیم المدائنی الأزدی الساباطی» گرچه از راویان پرروایت و فعّال شیعی است، ولی در کتب اصلی رجال شیعه، به هیچ توصیفی درباره وثاقت یا ضعف از وی برنمی‌خوریم. نجاشی، وی را از …
Read More »
شبکه اجتهاد: کمتر کتابی در کلیات علم رجال نوشته شده که در آن اخباری‌ها به عنوان مخالفان علم رجال معرفی نشده‌اند!(۱) در این گونه کتابها، به شبهات اخباری‌ها پیرامون بی فائدگی و یا حرمت علم رجال پاسخ داده شده است، شبهاتی که بطلان آنها بدون نیاز به هیچ گفتگویی واضح است. این تلقی از اخباری‌ها تلقی رائجی است، لا اقلّ در حوزه‌های …
Read More »
کتاب «الغلو فی مصطلح الملل و النحل و الرجال؛ دراسه عن الفرق و الرواه الغالین» تألیف محمدباقر ملکیان (نویسنده و پژوهشگر حوزه علمیه قم) است. این اثر در واقعیت سنجی انتساب‌های به غلو در کتابهای ملل و نحل و کتابهای رجالی است. نویسنده از آنجا که در روایات نقل شده توسط برخی از متهمین به غلو هیچ اثر از این …
Read More »
استاد گروه رجال‌پژوهی حوزه علمیه خراسان، گفت: در میزان اهمیت و اعتبار روات، باید بین رواتی که صاحب اثر هستند، رواتی که از صاحب اثر نقل می‌شوند و رواتی که نه صاحب اثر هستند و نه از صاحب اثر نقل می‌کنند، فرق گذاشت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام سید علی دلبری، استاد گروه رجال‌پژوهی معاونت پژوهش این حوزه، در یکی …
Read More »
استاد گروه رجال‌پژوهی حوزه علمیه خراسان، پنج گام اساسی در بررسی سند روایات را به صورت عملی توضیح داد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید علی دلبری، در نشست دیگری در دوره تربیت پژوهشگر علوم حدیث و در دومین جلسه از سلسله جلسات بررسی گونه‌های اسناد در کتب اربعه و وسائل الشیعه، با معیار قرار دادن پنج گام اصلی …
Read More »
آیت‌الله موسوی‌خلخالی به مهم‌ترین ادله بی‌نیازی به علم رجال در استنباط ادله شرعی اشاره کرده و از همین رهگذر به پاسخ‌های آیت‌الله خویی در این زمینه توجه می‌کند و ادله اقامه شده را ناکافی می‌داند و علم رجال را به عنوانِ یکی از علومِ مورد نیاز در سازوکارِ استنباط فقهی معرفی می‌نماید. اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از مباحث مقدماتی در …
Read More »
نوشتار حاضر که حاصل جلسات درسی استاد سید مجتبی نورمفیدی است در پنج بخش مصادر روایی، مصادر رجالی، توثیقات، تحمل و نقل روایات و بررسی وثاقت برخی راویان مورد اختلاف به این مهم پرداخته است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آنچه فقاهت و اجتهاد را بعضاً به چالش می‌کشد، تشخیص صحت و اعتبار روایات، است. اینجاست که علومی نظیر «رجال» و …
Read More »
چاپ دوم کتاب «پژوهشی پیرامون علم رجال» اثر آیت‌الله میرزا ابوالحسن مشکینی اردبیلی با ترجمه و تحقیق سید مجتبی عزیزی و میثم مطیعی روانه بازار نشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «وجیزهٌ فی علم الرجال» اثر میرزا ابوالحسن مشکینی اردبیلی از علمای برجسته نجف در قرن گذشته، با افزودن حدود ۳۰۰ پاورقی محققانه با عنوان «پژوهشی پیرامون علم رجال» …
Read More »
استاد گروه رجال‌پژوهی حوزه علمیه خراسان با اشاره به سیر تطور نگارش حدیث گفت: پس از بعثت نگارش حدیث آغاز شده، بعد از آن نیز تا پایان عمر رسول الله(ص) ادامه یافته است و ایشان بارها تاکید بر نوشتن حدیث داشته‌اند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام حسین شانه‌چی، استاد گروه رجال‌پژوهی حوزه علمیه خراسان، در دوره تربیت پژوهشگر علوم حدیث …
Read More »
از آنجاکه هردو بزرگواری که با آنها مصاحبه شده، ممحض در رجال نبودند و نقدیاتی سطحی به علم رجال وارد کرده‌اند، بر آن شدیم تا عرایضی را در خطاب به این دو بزرگوار بنویسیم. انشاء الله اساتید بزرگوار، دقت بیشتری در آراءشان به خرج داده و حداقل، نظرات بدون تحقیقشان را به شکل علنی و از طریق رسانه‌ها اعلام نفرمایند. …
Read More »
مرحوم آقای خویی در این زمینه بسیار افراط کرده است. ایشان خودش می‌فرماید مبانی من خلاف مشهور است. ایشان هیچ‌یک از مبانی مشهور در پذیرش روایات را قبول ندارد و این شاذ از مشهور است. حال این شاذ، مشهور شده است و بالعکس، روش مشهور در میان قدما، شاذ گردیده است. متأسفانه این روش کم‌کم به علم کلام و شبهات …
Read More »
استاد گروه رجال پژوهی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان در دوره تربیت پژوهشگر علوم حدیث این گروه به بیان دیدگاه‌ها در رابطه با نیاز به علم رجال و بررسی افراط و تفریط در اعتبار میراث ارزشمند حدیثی شیعه پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید محسن حسینی فقیه، استاد گروه رجال پژوهی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان در دوره …
Read More »
عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان با اشاره به وضوح نقش مهم حدیث در علم اصول و به ویژه علم فقه، بیان کرد: علوم حدیثی به عنوان مقدمه محسوب می‌شود که اگر بدان اهمیتی داده نشود، فقه اساسی پیدا نمی‌کند زیرا فقه احکام شرعیه‌ای است که عملا باید انتساب آن به شرع اثبات شود. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله مهدی …
Read More »
دوفصلنامۀ «مطالعات اعتبارسنجی» حدیث وابسته به گروه رجال‌پژوهی معاونت پژوهشی حوزۀ علمیۀ خراسان رضوی در راستای تحقق منویات مقام معظم رهبری در زمینه تحقیقات حدیثی و رجالی و در دفاع از میراث حدیثی شیعی و جلوگیری از افراط‌ها و تفریط‌ها، فعالیت‌های خود را آغاز کرده است. این دوفصنامه مشتمل بر سه رویکرد محتوایی کلی زیر است که هر یک حداقل …
Read More »
شبکه اجتهاد: سالم بن مکرم، معروف به ابو خدیجه از یاران امام صادق(ع) و امام کاظم(ع) و واسطه نقل روایاتی از ایشان است. [۱] این روایات در موضوعات فقهی همچون نماز میّت[۲]، لقطه[۳]، نکاح[۴]، خمس[۵] و همچنین موضوعات اخلاقی و اعتقادی[۶] وارد شده است. از سخنانی که ابو خدیجه واسطه نقل آن بوده است، روایتی است که در آن شیعیان …
Read More »
شبکه اجتهاد: در یکی دو سال اخیر، با افراد متعددی، پیرامون پژوهش بر اساس رجال کشی برای پایان نامه‌‌های دانشگاهی و حوزوی، و نیز پژوهشهای مستقل، گفتگو‌‌هایی داشته‌ام. این مختصر جمع‌بندی نکاتی است که به دوستان عرض کرده‌ام. بر اساس رجال کشی، چند پژوهش اساسی می‌توان انجام داد: ۱- بازسازی رجال عیاشی، و نیز رجال نصر بن صباح: البته گویا …
Read More »
شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت