Tag Archives: فقه و عاشورا

شبکه اجتهاد: درباره چرایی فراگیری جهانی حادثه راهپیمایی اربعین، می‌توان سه رویکرد کلی نظری را از یک دیگر تفکیک کرد، این رویکردها تلاش می‌کنند تا به این پرسش که چرا و چگونه راهپیمایی اربعین در مدت زمان کمی تبدیل به یک حادثه بزرگ اجتماعی و فرهنگی شده است، پاسخی ارایه دهند. برای هر یک از رویکردها نیز شواهدی در راهپیمایی اربعین وجود دارد، هر چند پرسش اصلی این است که ماهیت اصلی این حادثه با کدام رویکرد نظری تطابق بیشتری دارد؟

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی فرمانیان دانش‌آموخته دکتری کلام با گرایش فلسفه دین و متخصص فرق و مذاهب اسلامی است که هم اکنون ریاست دانشکده مذاهب اسلامی دانشگاه مطالعات ادیان و مذاهب قم را بر عهده دارد.

امام حسین(ع) در شرایطی بودند که بیعت ایشان با یزید به معنای تأیید حکومت یزید بود و به نام دین، تمام می‌شد. لذا بین بیعت امام حسین(ع) و بیعت مردم عادی باید تفاوت قائل شد. اگر یزید تنها با مردم عده‌ای بیعت کند، نمی‌توانست رفتار و سلطنت خود را به دین منتسب کند؛ چرا که تأیید آنان، تأییدی نبود که به نام دین نوشته شود.

حرکت اربعین باید به یک حرکت شیعی- اسلامی- انسانی تبدیل شود و به تناسب آن، آرمان‌ها، تبلیغات، مفاهیم و معانی مشترک میان این سه حوزه‌ی مهم، تولید و تبلیغ شود. حرکت‌های مقطعی و یا جزیره‌ای در مورد هر یک از رویکردهای سه گانه می‌تواند به اصل حرکت آسیب وارد سازد. بنابراین، باید به این مسأله توجه بیشتری کرد که هدفِ …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در ارتباط با زیارت اربعین تأکیدات فراوانی شده است؛ امام حسن عسکری علیه‌السلام می‌فرمایند: «من علامات المؤمن خمس»؛ «پنج چیز از علامات مؤمن است» یا «صلاۀ الخمسین و زیارت الاربعین»؛ «بعد از نماز واجب و مستحب، زیارت اربعین آمده است» یا در روایت دیگری از امام صادق علیه‌السلام آمده است که ایشان شیوۀ خواندن زیارت اربعین را آموزش داده‌اند.

شبکه اجتهاد: اعتبار اربعین امام حسین (ع) از قدیم الایام میان شیعیان و در تقویم تاریخى وفاداران به امام حسین (ع) شناخته شده بوده است. کتاب مصباح المتهجد شیخ طوسى که حاصل گزینش دقیق و انتخاب معقول شیخ طوسى از روایات فراوان در باره تقویم مورد نظر شیعه در باره ایام سوگ و شادى و دعا و روزه و عبادت است، ذیل ماه «صفر» می‌نویسد:

اختصاصی شبکه اجتهاد: امام حسن عسکری علیه‌السلام در حدیث معروف خود به پنج نشانۀ مهم مؤمن اشاره می‌فرماید که از آن جمله خواندن زیارت اربعین است. اساساً زیارت حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام به ویژه در روز اربعین در کلام ائمۀ اطهار علیهم‌السلام از جایگاه بسیار ویژه‌ای برخوردار است. در حدیث داریم که خدای تبارک و تعالی براى زیارت کربلاى امام حسین علیه‌السلام، پاداش هزار حج و عمره قرار داده است.

اختصاصی شبکه اجتهاد: راهپیمایی چند ده کیلومتری شیعیان از کشورهای مختلف در آستانۀ اربعین حسینی به سمت کربلای معلی دارای ویژگی‌ها و خصوصیات منحصر به فردی است که هر کدام از زوایای آن، نیاز به تحلیل مبسوطی دارد. با این همه، آثار فردی، اجتماعی، سیاسی و به ویژه بین‌المللی این رویداد، آنچنان مهم و تأثیرگذار است که نباید به سادگی از کنار آن عبور کرد؛ بنابراین باید رسانه‌های مکتوب، مجازی و تصویریِ جهان شیعه، توجه بیش از پیشی به این مقوله داشته باشند.

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیین بزرگداشت اربعین حسینی از طریق سوگواری و زیارت مزار سیدالشهدا علیه‌السلام از باشکوه‌ترین یادمان‌های حادثه عاشوراست. در این میان شبهاتی درباره مستند نبودن این آیین به معارف دینی طرح شده است. در این نوشتار، نویسنده نخست به دو کاربرد عمده عدد چهل در روایات اشاره می‌کند؛

زیارت اقامه ولایت است. هم درخود انسان هم در محیط اجتماعی و هم در جامعه بشری. زیارت اربعین بستر اقامه حقیقت ولایت در جامعه شیعه و جوامع پیرامون است. حتی در مقیاس جامعه جهانی. و شما این را با کارناوال‌های جریان باطل مقایسه کنید و فرق اینها را دریابید.

اختصاصی شبکه اجتهاد: اربعین، نه یک روز در شمار دیگر روز‌ها که یک روز ویژه و سترگ با ظرفیت‌های عظیم در ساحت‌های‌ مختلف است که علیرغم حرکت بزرگ و بشکوه سال‌های اخیر، هنوز ظرفیت‌های مستور آن برایمان نمایان نشده است از جمله ظرفیت‌های کار نشده این قلمرو، اربعین و فقه سیاسی است؛

اختصاصی شبکه اجتهاد: نقش دین عبارت است از واداشتن ما به عمل و کمک کردن به ما برای زیستن. مؤمنی که به حقایق تازه‌ای دست یافته که نامومن از آن‌ها بی خبر است، نیست؛

اختصاصی شبکه اجتهاد: میان حج و حجت خدا، پیوندی نا گسستنی است چنانکه پیش از این، عاشورا را میان دو حج دیدیم و گفتیم، ماناترین قیام و اثر بخش ترین حماسه بشری میان دو حج اتفاق می‌افتد؛ حجی ناتمام در ذی حجه سال ۶۰ هجری قمری، که امام حسین(ع) از عرفات به کربلا پل زد و مناسک منا را در کربلا به جا آورد.

اختصاصی شبکه اجتهاد: سلوک و رفتار فقها، برای ما تراز زندگی مومنانه است. ما که دستی به دامن معصومان نداریم. تاریخ ما را با قرن‌ها فاصله می‌بیند اما این دوری، نمی‌تواند دوری معنوی را هم به دنبال داشته باشد چه خود حضرات ائمه معصومین(ع)، با برگماری فقها به ادامه راه و اشارت‌های روشن به آنها و این تکلیف که «وللعوام ان یقلدوا» راه را نشان داده اند.

مراسم پیاده روی در عصر مرجعیت شیخ مرتضی انصاری با شکوه تمام رواج داشته است. در حالی که پس از وی، این عمل٬ متعلق به طبقه فقرا و نیازمندان معرفی شد ولی محدث نوری آن را احیا کرد.

اختصاصی شبکه اجتهاد: رسانه بزرگ عاشورا که در اربعین به اوج می‌رسد، بزرگ‌ترین رسانه و عظیم‌ترین ظرفیت در اختیار جهان تشیع و بلکه جهان اسلام است. حضور میلیونی زائران پیاده بخشی از این ظرفیت عظیم است که باید تلاش شود از همه ظرفیت‌های فکری – ترویجی اربعین بهره لازم برده شود.

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام مهدی مسائلی محقق و مدرس حوزه علمیه اصفهان در یادداشتی که در کانال تلگرامی خود منتشر کرده است آورد: در سال‌های اخیر پیاده‌روی اربعین عشق و اخلاص شیعیان را به نهضت حسینی بیش از پیش نمایان ساخته است.

محمود ریاضت گفت: عقل نفع‌گرا هرگز نمی‌تواند مسئله اربعین امام حسین(ع) را درک و تجزیه و تحلیل کند. غربی‌ها نمی‌توانند اربعین را تحلیل کنند چراکه آن را با نفس خود مشاهده می‌کنند.

وظیفه علماى الهى و دانشمندان با ایمان این است که به مردم آگاهى لازم را بدهند و سطح فرهنگ عمومى‏ را بالا برند تا حاکمان ظالم و گروه‌هاى تبهکار نتوانند کلمات حق را بگویند و از آن اراده باطل کنند.

نگاه تقلیل گرایانه به مناسک اربعین و کارکردهای آن؛ حاکمیتی شدن مناسک دینی و راهپیمایی اربعین؛ خروج مناسک از ماهیت سنتی اصیل و ایجاد زمینه مدرن شدن و غلبه فرم بر محتوا؛ فردی شدن و ورود بدعت‌ها به مناسک و ورود خارج از چهارچوب سلیقه افراد از زمینه‌های عرفی شدن پدیده اربعین هستند.

حجت‌الاسلام ایزدهی گفت: شیعه در اربعین خارج از هر نوع کثرتی حرکت می‌کند برای رسیدن به مقصود. مقصودی که عدالت، مهدویت، حکومت مطلوب و مبارزه با ظلم است.

اختصاصی شبکه اجتهاد: حسین، علیه‌السلام، آینه گردان خداست، جل جلاله، لذا هر یک از “بندگان خدا” که در او می‌نگرند، نشان از حضرت رب الارباب می‌بینند. به هر زبا و نژاد و حتی هر دین و آیین که باشند، در او به “ایمان” می‌رسند. چه پر شکوه گفت آن فرهیخته که؛ تمام حجت من در مسلمانی، حسین است. و این …

همیشه اربعین پیاده‌روی بود اما این حرکت عظیم که یک نماد بسیار زیبا و پرشکوهی از حضور پیروان اهل‌بیت و علاقمندان به اهل‌بیت هست؛ این نبود، ما این را نداشتیم، این را خدای متعال در اختیار ما گذاشت، خدا را بایستی شاکر باشیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در جلسه درس خارج فقه در تاریخ ۱۵ آبان ۱۳۹۶ …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محسن الویری پژوهشگر برجستۀ حوزه و دانشگاه و دارای دکترای تخصصی رشته تاریخ و تمدن ملل مسلمان از دانشگاه تهران است. از او که فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی خود را در دو حوزه تاریخ و فرهنگ متمرکز نموده، تاکنون پنج جلد کتاب و بیش از ۱۷۰ مقاله و حدود ۱۵۰ مصاحبه منتشرشده است. دکتر …

اختصاصی شبکه اجتهاد: رَیّان بن شَبیب، از محدثان مورد وثوق شیعه و از اصحاب امام رضا(ع) و امام جواد(ع) است. او به گفته نجاشی دایی معتصم خلیفه بنی عباس بوده که خواهرش مارده از کنیزان هارون و مادر معتصم بوده است[۱] اما برخی مانند مسعودی در اثبات الوصیه وی را دایی مأمون ذکر کرده‌اند[۲] ابن شبیب، در شهر قم اقامت …

اختصاصی شبکه اجتهاد: عزاداری در نهضت حسینی یک حرکت تاثیرگذار در تداوم نهضت، اندیشه و معارف اسلامی  است. مسلما تعزیه در نهضت عاشورا، ویژه و خاص است. نمی‌توان آن‌را با هیچ سوگواری و عزایی مقایسه کرد. از این‌رو، در منابع و متون اسلامی، قداست بسیار زیادی برای آن ذکر شده است، به گونه‌ای که این قداست به مصداق تعبیر «کل …

در آستانه فرارسیدن سالگرد اربعین حسینی، دفتر استفتائات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، مجموعه‌ای از احکام و نظرات فقهی درباره‌ی زیارت اربعین را مطابق با فتاوای معظم‌له منتشر کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، در آستانه فرارسیدن سالگرد اربعین حسینی و مراسم پرشکوه راه‌پیمایی این روز، دفتر استفتائات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، مجموعه‌ای از احکام و نظرات فقهی درباره‌ی زیارت اربعین را مطابق با …

اختصاصی شبکه اجتهاد: نشست نقد و بررسی کتاب «بررسی عاشوراشناسی» پژوهشی درباره هدف امام حسین(ع) با حضور محمد اسفندیاری مؤلف اثر و اسلام و پژوهش و دکتر محمد باغستانی عضو هیأت علمی پژوهشکده اسلام تمدنی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی به عنوان منتقد چندی قبل در پردیس کتاب مشهد برگزار شد. گزارشی از این نشست از پیش‌رویتان شما مخاطبان گرامی می‌گذرد.

عضو هیئت علمی دانشکده علوم انسانی دانشگاه فردوسی معتقد است: جامعه در حال گسست اجتماعی است، در این بستر شبهات دینی و فرقه‌ها شکل می‌گیرند، برای حفظ جامعه باید همبستگی اجتماعی و پیوند‌های عاطفی را گسترش داد تا شبهات دینی و مشکلات اجتماعی حل شود.

دکتر محسن الویری می‌گوید: شبهه به عزاداری و گریستن بر امام حسین علیه‌السلام از سوی یک گرایش خشک مغز وهابی مطرح می‌شود نه بدنه اهل سنت، گریستن بر اباعبدالله از مشترکات ما و اهل سنت است که هیچ تفاوت اعتقادی در این زمینه نداریم.