بایگانی برچسب: کارآمدی فقه

در بحث نشوز که آیه ضرب داریم، آیه ضرب را غربی‌ها نمی‌توانند بفهمند، چون آنها آزادی جنسی دارند. کسانی که آزادی جنسی را به رسمیت بشناسند بحث نشوز را نمی‌فهمند. بحث نشوز قسمتی از آن نظام است که نسبت به تامین نیاز جنسی حساسیت دارد و نسبت به انحرافات جنسی، حساس است. مرد و زن هیچ‌کدام نمی‌توانند نیاز جنسی‌شان را از خارج حل کنند در اینجا اگر زن بخواهد نشوز داشته باشد نسبت به نیاز جنسی مرد در واقع به این مرد دارد روادید می‌دهد که مرد برود و نیازش را در بیرون حل کند و برای اینکه جلوی این …

تمام حقوق انسانی را خالق انسان‌ها جعل کرد و برای انسانیت انسان‌ها مراتبی را در نظر گرفته است و آن مراتب را به اختیار خود انسان گذاشته است و برای انسان‌هایی که از آن ذات مقدس فاصله می‌گیرند و هتک حرمت او را می‌کنند حقوق و احکامی را جعل می‌کند و هکذا برای انسان‌هایی که به او نزدیک می‌شوند. حال اگر خداوند کریم بگوید حکم قاتل با مقتول مختلف است و حکم سارق با غیر سارق، مسلمان با کافر و زوج و زوجه و فرزند و پدر و مادر متفاوت است، آیا این اختلاف در حقوق، منافات با کرامت و …

کسی که عالمانه و عامدانه می‌داند دین حق است و انکار می‌کند چنین کسی هست که مرتد و کافر شده و الا هرکسی که بر اساس عقیده‌ی خودش، شبهه‌ای برای خودش پیدا شده و برگشت، این مصداق مرتد نمی‌شود. خب قاعدتاً در آن چیزی که به‌عنوان «مجازات مرتد» ذکر شده، مرتد در کنار تغییر عقیده، یک چیز اضافه‌ای هم دارد، حالا یا با انگیزه‌ی تضعیف مجموعه‌های دینی است یا به خاطر انکار از روی علم. لذا برای کسانی که صرفاً آزادی عقیده بخواهند داشته باشند و یا بخواهند عقیده خود را بیان کنند آن عنوان مجازات صدق نمی‌کند. اختصاصی شبکه …

با توجه به اصل ۴ قانون اساسی که تصریح دارد به اینکه کلیه قوانین و مقررات باید موافق با موازین فقهی و شرعی باشد و تصریح شده که این اصل در تمام اصول قانون اساسی و همین طور بر کلیه قوانین حاکم است؛ بنابراین منبع اتخاذ قوانین و مستند اصلی قوانین، باید فقه و موازین شرعی باشد. اختصاصی شبکه اجتهاد: به زعم برخی، یکی از رقبای فقه در زمان حاضر، دانش حقوق است، دانشی که ابتدا قرار بوده متخذ از فقه باشد اما در زمان حاضر، به عنوان رقیبی برای فقه مطرح شده است. در مورد ارتباط بین فقه و …

کسانی که واژه فقه را در کنار نظام قرار دادند دو منظور را دنبال می‌کنند. یکی اینکه معنای حداکثری از فقه را در نظر دارند، دوم اینکه معتقدند که فقه یک مجموعه نظام‌مند است؛ یعنی به صورت نظام‌مند، حاکی از رفتارها، روابط، ارتباطات، اجزاء و عناصری هست که می‌تواند سعادت دنیا و آخرت را برای انسان مهیا کند و تکلیف انسان و جامعه را برای رسیدن به رفاه و سعادت روشن سازد. اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه نظام اصطلاحی است که در سال‌های اخیر وارد دائره واژگان حوزه‌های علمیه شده است. در این راستا، هم پژوهش‌های متعددی صورت گرفته است و …

حجت‌الاسلام لک‌زایی می‌گوید: در انقلاب مشروطه مشکل این بود که فقه در سطح مرجعیت وارد شده بود و نمی‌توانست شاه را حذف کند و قصد داشت با حفظ شاه، حکومت را به پارلمان مقید کند؛ لذا فقه مشروطه نتوانست موفق شود و رضاشاه روی کار آمد، ولی امام با بهره‌گیری از فقه و ارتباط بین فقه و کلام و با ارتقای بحث رابطه مقلد و مقلد به رابطه امام و امت شاه را حذف و با طرح ایده ولایت فقیه انقلاب را ایجاد کرد. اما حجت‌الاسلام علی‌اکبریان معتقد است اینکه گفته شود فقه اگر فقط در جایگاه مرجعیت و استنباط …

بهترین راه این است که فقها را در نسل آینده به سمت تخصص سوق بدهیم، آن هم تخصص‌های مورد نظر حکومت اسلامی، خواه نخواه خواهیم دید که مثال‌ها، کاملا ملموس وکاربردی و مورد ابتلا واقع می‌شود. خوشبختانه این کار دارد می‌شود. فقهایی در بعد اقتصاد فعالند، در قانون گذاری فعالند، در امور فرهنگی فعالند، مسئله یابی می‌کنند و بعد با اجتهادی که دارند در مقام پاسخ برمی‌آیند و جواب می‌دهند. در حقیقت بسمت تخصص داریم می‌رویم. اختصاصی شبکه اجتهاد: دانش اصول فقه شیعی اگرچه همواره به دقت و ریزبینی شهره بوده است اما در عین حال، اتهام پرداختن به مباحث …

اگر حکومت عرفی مخالف با فقه و فقها باشد و به آنها فرصت اظهار نظر هیچ ندهد، روشن است که فقه حکومتی، هیچ رویکردی در این حکومت‌های عرفی در زندگی مردم نیز پیدا نخواهد کرد، و اگر هم وجود داشته باشد، تنها در بحث‌های علمی و در لابلای صفحات  کتب است. اگر حکومت عرفی به فقه و فقها میدان و مجال دهد، همانطور که در طول تاریخ، در زمان بعضی از نظام‌های عرفی قبلی، که به فقه و فقها یک فرصتی دادند، به همان مقدار فرصتی که فقها پیدا کردند در زندگی مردم وارد شدند و فقه توانسته خود را …

مجریان تکلیفشان مشخص است، مجریان بر اساس قانون عمل می‌کنند و باید چیزی تبدیل به قانون شود تا مجری آن را عمل کنند. نسبت به قانون گذار اما این حرف قابل تامل است. مشکلی وجود دارد و آنکه ایده‌ها و نظریاتی که در حوزه فقه حکومتی تولید می‌شود، این مسائل باید در درجه اول در قالب یک طرح جامع اداری ظهور پیدا کند. اینکه ما یک بخشی یا یک فرعی را از یک مسئله در قالب یک تحقیقی بسیار عالی در آن زمینه انجام بدهیم، به هیچ وجه این کفایت نمی‌کند که تبدیل به قانون ‌شود چون قانون علاوه بر …

اگر مراد فقهی است که بخواهد به تعبیر بعضی‌ها، «تمدّن ساز» باشد؛ یعنی معادلات دنیوی را آنچنان رقم بزند که موجب ارتقای جایگاه سیاسی و اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی امّت اسلام در بین سایر امم گردد و با بهبود همه‌جانبه زندگی این‌دنیایی مؤمنین، درمقابل تمدن های رقیب قدرت عرض اندام داشته باشد، ساز وکار فعلی در مقابل این امر، ناتوان است. اختصاصی شبکه اجتهاد: دنیای معاصر با پوشیدن لباس تازه توأم با تغییر و تحول، نه تنها حوزه اقتصاد بلکه سایر حوزه ها همچون سیاست و فرهنگ و…..را مجاب به انقلابی درونی کرده است. از طرفی ارتباط سهل وآسان …

گزاره‌های فقهی ما حاصل فهم فقیه از متون دینی است. بر این اساس این فهم یعنی فهم فقیه به خودی خود فاقد اعتبار است، یعنی فهم فقیه بما هو فهم فقیه، یک جایگاه خاصی ندارد آنچه که مهم است آن متن دینی است که فقیه می‌خواهد از آن استنباط کند، اما این متن دینی که فقیه می خواهد از آن استنباط کند یک زمینه‌هایی برای صدور دارد که اگر نسبت به زمینه‌های صدور آن بی توجهی کنیم طبیعتاً دچار اشتباه در عملکرد و کارکرد فقه می‌شویم. اختصاصی شبکه اجتهاد: کارآمدی فقه، به روشنی از چالشهای روزگار معاصر است. برخی این …

وقتی که اقتصاددان با موضوع پیچیده‌ای مثل نظام اقتصادی روبرو است، آن‌گاه من بیایم یک احکام کلی انتزاعی که ناظر به موضوع نیست و از آنها نمی‌تواند جز عدم مخالفت قطعی، چیزی در بیاورد را به او بدهم، بعد بگویم که بقیه‌اش با تو، نتیجه‌اش می‌شود همین بانک. الآن هم بعد از ۴۰ سال که می‌خواهیم بازنگری بکنیم، فقط چند تا گوشه‌اش را داریم اصلاح می‌کنیم تا از ما جریمه تأخیر نگیرند. اختصاصی شبکه اجتهاد: در طول سالهای طولانی که حوزه علمیه، پرچمدار دانش و علم در کشورهای اسلامی بود، دانش فقه نیز ترکتازی می‌کرد. اما با ایجاد دانشگاه‌ها و …

اصل تاثیر زمان و مکان در فقه را فقها اجمالاً پذیرفته‌اند و بزرگانی مثل مرحوم امام هم آن را مطرح کرده و بر آن تاکید داشته­اند؛ اما این به معنای  آن نیست که هر نوع تغییر شرایط، در تغییر احکام موثر باشد بلکه باید شرایط خاص زمانی و مکانی که در ملاکات احکام تاثیرگذار است، آن هم به صورت قطعی، توسط فقها شناسایی شود و در صورت تغییر شرایط به طوری  که موجب از دست رفتن ملاک شود برداشت فقیه هم از ادله چیز دیگری خواهد بود. مثلاً اگر فقیهی تشخیص دهد که اذن گرفتن زن برای خروج از منزل …

بایسته‌های فقه کار آمد با توجه به تعریفی که از کارآمدی داریم این است که نگاه به فقه متفاوت است یعنی کسانی که فقه را حداقلی معنا می‌کنند و مرادشان از فقه دستوراتی است که بین خالق و مخلوق  است و رعایت حریم‌های بین افراد است و طهارت و نجاست حلیت و حرمت مراد است و از حوزه اجتماعی فاصله می‌گیرد در حوزه و بین فقها چنین نظریات و افرادی وجود دارد مخصوصا در عصر غیبت تعبیر از حداقلی فقه می‌شود یعنی فقه باید زنده و وجود داشته باشد تا زمان ظهور امام زمان، که این مبنای صحیحی است. اختصاصی …

در بین نظام‌های اجتماعی، مهمترین و اساسی‌ترین نظامی که نقش مدیریت کننده برای نظمات متنوع اجتماعی دارد، عبارت است از نظام سیاسی. این نظام سیاسی مبتنی بر شناخت و آگاهی نسبت به مدیریت اسلامی، همان چیزی هست که ما به آن ولایت فقیه می‌گوییم. بنابراین ولایت فقیه رکن نظام سیاسی اسلام هست؛ و نظام سیاسی اسلام، مدیر و مقوم دیگر نظام‌های اجتماعی در اسلام است. اختصاصی شبکه اجتهاد: در سال‌های اخیر یکی از چالش‌های مهمی که در حوزه فقه مطرح شده است، ناتوانی فقه سنتی در اداره امور جامعه است؟ در پاسخ به این چالش، نظریات متفاوتی مطرح است. عده …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در این نوشتار، کتابهایی که در آنها به نحوی به کارآمدی فقه پرداخته شده‌ نمایه شده‌اند. این کتابها غالبا تمام حجم خود را به این امر اختصاص نداده‌اند بلکه در میانه مباحث خود، به کارآمدی نیز پرداخته‌اند یا آن که کارآمدی فقه را در عرصه خاص یا زاویه‌ای خاص مورد بحث قرار داده‌اند. ۱-فقه و سیاست در ایران معاصر تحول حکومت داری و فقه حکومت اسلامی – جلد ۱و۲ نویسنده: داود فیرحی سال انتشار: ۱۳۹۸ ناشر کتاب: نشر نی اشاره: درباره‌ی حکومت، به‌طورکلی، دو دیدگاه عمده وجود دارد: ذات‌گرایی و مخالف آن. مفهوم «حکومت‌داری» با عبور از …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در این نمایه مقالات، تلاش می‌شود مقالاتی که از زاویه‌ای به کارآمدی فقه می‌پردازند نمایه شوند. این نمایه اگرچه ممکن است ناقص باشد اما تلاش فراوان شده است که حتی الامکان مقاله مرتبطی جا نیفتد. ۱-تحلیل عناصر کارامدی علم فقه (مطالعه موردی، شروط امر به معروف و نهی از منکر) منبع: فقه و اصول سال پنجاهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۱۱۴ نویسنده: رضائی راد، عبدالحسین؛ پاییز ۱۳۹۷ – شماره ۱۱۴ علمی-پژوهشی (وزارت علوم) چکیده: در این مقاله، انتقاداتی که از نظر کارآمدی به برخی از آثار فقهی و به طور ویژه به مبحث امر به معروف شده است …

تنها ملاکی که باید بدان توجه کرد این است که مواردی که از باب ولایات است بر اساس ادله‌ی تعبدی زنان نمی توانند مسئولیت های سنگینی که ناشی از ولایت است را بر عهده بگیرند مثلا آن جایی که جنگ است، آنجایی که قضاوت است، آنجایی که دفاع است، یا مسائل انتظامی است این موارد یک سری اقتضائاتی دارد که با روح زن و زن بودن سازگار نیست و باید توجه داشت که این نظر را نمی توان نگاه فمنیستی به زن پنداشت. اختصاصی شبکه اجتهاد: برخی معتقدند دانش فقه در ذات خود، دانشی اقتدارگرا است. این اقتدارگرایی نیز از …

در حوزه فقه اگر یک نگاهی داشته باشیم به آنچه که صورت گرفته، فکر می‌کنم در بسیاری از مباحث، خودمان را با این روند کم و بیش در حال تطبیق هستیم. به این معنا که جهانی می‌اندیشیم نه اینکه بر اساس آنچه که الان سعی می‌شود جهانی شود خودمان را تطبیق بدهیم، بلکه به این معنا که بر اساس اصول و قواعد و مبانی و شیوه‌ها و روش‌های سنتی خودمان، سعی می‌کنیم با مسائل جهانی برخورد کنیم بدون اینکه تحت تاثیر فضاهای جهانی‌سازی دستگاهای تبلیغاتی قرار بگیریم. اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از ادعاهای فقه در دنیای معاصر پاسخ به همه …

هنجارها، روش‌ها و ابزارهای متناسب با خود را طلب می‌کنند؛ لکن فقه مدعی نیست که نباید از علوم بشری در این زمینه استفاده کرد، بلکه استفاده از علوم بشری در تشخیص موضوعات و انتخاب روش‌های متناسب و ایجاد ابزارهای مشروع جهت تحقیق آن اهداف و غایات همواره مورد توجه فقیهان بوده است؛ اگرچه ممکن است به حسب اشخاص و ادوار، و شرایط اجتماعی و تاریخی، فراز و فرودهایی داشته باشد. بسیاری از تاسیسات فقهی مانند عرف خردمندان، ضابطه‌‌های توانایی و قدرت، نظم شخصی و عمومی، عسر و حرجی بودن و نبودن، تشخیص اهم و مهم، تشخیص فاسد و افسد، و …