Tag Archives: اصول فقه

در این نوشتار، قاعده لزوم عقلی تقدیم اهم توسط استاد سید محمد نجفی یزدی، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است و ایشان در این زمینه قائل به تفصیل هستند. اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از قواعد مهم که در علم اصول در مبحث تزاحم و در فقه و بحث قواعد فقهیه مطرح می‌شود، بحث تقدیم اهم بر مهم به هنگام …

نوشتار حاضر با تقسیم ثنایی تخییر به دو قسم «تخییر در اصل عمل و تخییر تطبیقی»، تصاویر ثبوتی و اثباتی تخییر را به شکل تطبیقی بررسی نماید. نتیجه بررسی‌ها نشان می‌دهد در بیشتر اقسام تخییر تطبیقی، نظریه «تعلق حکم به عنوان جامع انتزاعی» موجّه و خالی از محذورات ثبوتی و اثباتی است. این پژوهش برخی از نزاع‌ها و تعدادی از …

استاد آملی لاریجانی با تاکید بر اینکه نظام جمهوری اسلامی ما نیازمند استنباطاتی است که در مقام اجرا کارایی داشته باشد، اظهار داشت: امروز ادعا می‌کنیم که باید علوم انسانی اسلامی تولید کنیم اما ابزار اصولی فعلی ما کفایت می‌کند! باید مقدمات دیگری ضمیمه کنیم و در این راستا نباید از توسعه علم اصول بهراسیم. علمای ما در طول زمان …

دومین مجلد «تحف العقول فی علم الأصول» دربردارندۀ تقریرات خارج اصول حضرت آیت‌الله وحید خراسانی، به‌قلم استاد حاج شیخ علی کرباسی منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جلد دوم کتاب ارزشمند «تحف العقول فی علم الاصول» توسط انتشارات باقرالعلوم (علیه‌السلام) تحت اشراف موسسه تنظیم و نشر آثار حضرت آیت‌الله وحید خراسانی به زیور طبع آراسته شد. این کتاب به مباحثی …

کتاب «روش اجتهادی تراکم امارات و آثار فقهی و اصولی آن» اثر حجت‌الاسلام والمسلمین ناصر متقی املشی به همت «انتشارات عصر جوان» به چاپ دوم رسید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، این کتاب در سه بخش «مباحث مقدماتی»، «مباحث مربوط به تراکم اَمارات» و «آثار فقهی و اصولی تراکم امارات» به رشته تحریر درآمده است. بخش اول، مباحث مقدماتی که ۱۲ …

همایش بین‌المللی «ظرفیت‌شناسی اصول فقه در حل مسائل نوپدید با رویکردی مقارن» به همت پژوهشکده فقه و حقوق دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با سخنرانی اساتید احمد، ابوالقاسم علیدوست و مهدی هادوی تهرانی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، با ظهور انبوه فراوان از موضوعات نوپدید و دستاوردهای علمی و فنی در زمینه‌های …

آنچه بیش از همه در بحث اصول نقش متعارف را برجسته می‌سازد در بحث جمع عرفی است که بسیاری از مواقع می‌توانیم مطلق را بر متعارف حمل کنیم. نکته‌اش هم این است که اگر مدار جمع عرفی را اظهر و ظاهر بدانیم، ولو مطلقات و عمومات افراد نادر را هم شاملند، ولی ظهور مطلق و عموم نسبت به افراد نادر، …

حجت‌الاسلام والمسلمین الهی خراسانی تفسیر ترتیبی را با تفسیر موضوعی شهید صدر دارای ارتباط طولی عنوان کرد و گفت: تفسیر ترتیبی در مقدمه تفسیر موضوعی، نیازمند استفاده مفسر از اصول فقه است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی در نهمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی تفسیر موضوعی شهید صدر با عنوان «کارآیی دانش اصول فقه در تفسیر …

اثر حاضر با عنوان «اصول فقه تحلیلی» مباحث اصول فقه را با نگرشی به کاربرد آن‌ها در استنباط فقهی بررسی می‌کند. دفتر اول این مجموعه به تفسیر فقهی اختصاص دارد و به شناخت متن فقهی، اوصاف و قواعد حاکم بر تفسیر آن می‌پردازد. در این کتاب آخرین نظریات، جستارها و پژوهش‌های صورت گرفته در حوزه مباحث الفاظ و تفسیر فقهی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: از آنجا که عمده ادله احکام فقهی لفظی می‌باشند پرداختن به مباحث صغروی و کبروی ظهورات نصوص شرعی، برای فقیهان امری لازم است و از همین روی مباحث الفاظ بخش مهمی از علم اصول را به خود اختصاص داده است. نکته‌ای که کار در این سنخ از مباحث را مقداری سخت و پیچیده ‌می‌کند، این است که …

یافته‌های پژوهش نشان‌دهنده این است که نظریه انقلاب نسبت به‌عنوان یک نظریه اصولی موردپذیرش است و اشکال‌های مطرح بدان قابل پاسخ بوده و بر اساس ضابطه‌مند کردن آن برای اجرا، اشکال اصلی این نظریه که ترجیح بلا مرجح بودن تقدم نسبت سنجی‌هاست قابل برطرف کردن است؛ بنابراین در موارد تعارض بیش از دو دلیل باید مطابق این شیوه به بررسی …

کتاب «تجذیر المسأله الاصولیه؛ قواعد و فوائد و مباحث نافعه فی عملیه الاستدلال الفقهی» تقریر مباحث استاد شیخ باقر ایروانی (مدرس برجسته حوزه علمیه نجف اشرف) است که به قلم سید علی جمیل الموزانی به رشته تحریر درآمده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «تجذیر المسأله الاصولیه» تقریر بخشی از دوره چهارم درس خارج اصول استاد شیخ باقر ایروانی (سال …

اثر حاضر جلد پنجم از مجموعه کتاب «اصول فقه نوین» تالیف استاد محسن اراکی می‌‌باشد. پژوهشی است در بازپردازی مسائل علم اصول که در واقع، متن درس خارج اصول معظم‌له بوده که پس از تحقیق و تدریس و تنقیح مباحث آن، در قالب پژوهشی مکتوب، عرضه شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، «کتاب اصول فقه نوین (مجلد پنجم)» به قلم …

جایگاه علمی ‌آیت‌الله بروجردی چنان بود که با آغاز تدریس فقه و اصول در حوزه علمیه قم، علاوه بر فضلاء و طلاب جوان، اساتید برجسته و معروف آن دوره حوزه قم برای تکریم و نیز بهره‌گیری علمی از شاگرد برجسته آخوند خراسانی سال‌ها در درس او حاضر‌ می‌شدند. امام خمینی که در آن دوره خود استادی برجسته و و از …

«مناهج الوصول الی علم الاصول» نام دو جلد از شش جلد اثر اصولی امام خمینی (ره) در دانش اصول فقه‌ می‌باشد و تمامی مباحث الفاظ را در بردارد. حضرت امام در این اثر درباره تعدادی از مسائل فلسفی که اصولیون متأخر متأثر از آخوند خراسانی مطرح‌ می‌‌کنند، به تبیین و تحلیل پرداخته و ضمن ارائه تحقیقات خود، مزال اقلام را …

کتاب «مباحث‌الاصول»، شامل نظرات اصولی آیت‌الله محمدتقی بهجت (ره) است که به‌تازگی آخرین مجلد آن (جلد چهارم) از سوی نشر شفق به زبان عربی به زیور طبع آراسته شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، این کتاب به زبان عربی است که به قلم آیت‌الله بهجت، به رشته تحریر درآمده و در دوره‌های مختلف، توسط ایشان تدریس شده است. این فقیه …

«تعادل و ترجیح» و «اجتهاد و تقلید» دو مبحث پایانی مباحث اصول است که امام خمینی (ره) پس از تدریس، به تألیف و نگارش آنها موفق گردید. این دو مبحث یک جلد از دوره شش جلدی اصول فقه ایشان می‌باشد که در این معرفی به گزارش محتوای آنها اقدام شده است. شبکه اجتهاد: جلد ششم از دوره اصول فقه امام …

استاد ابوالقاسم علیدوست ضمن اشاره به سه دیدگاه پیرامون کارایی اصول فقه موجود در فقه اجتماعی تصریح کرد: در مسائل اجتماعی نباید درگیر الفاظ نصوص بود مخصوصا آنجایی که می‌خواهیم از عقل استفاده کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «اصول فقه اجتماعی» صبح امروز هفدهم اسفندماه با سخنرانی آیت‌الله ابوالقاسم علیدوست، استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم در مرکز …

شبکه اجتهاد: مفهوم «ولایت» که معادل هدایت، سرپرستی و تربیت است، به عنوان اصل و اساس دین، می‌بایست در مفاهیم پایین دستی دین جاری شود، از این رو ضروری است که در بسیاری از مفاهم خودساخته تجدید نظر کنیم. به عنوان مثال دوگانه «تعبد یا تعقل» که خصوصاً در فضای روشنفکری رایج است از غفلت از همین مفهوم ولایت شکل …

استاد طالقانی با بیان اینکه قاعده لطف از نگاه شیخ طوسی در چهار مسأله اصولی شروط حسن امر، واجب تخییری، قیاس و اجماع لطف اثرگذار است، بیان داشت: مهمترین جایی که شیخ طوسی از قاعدۀ لطف استفاده کرده است در بحث اجماع می‌باشد که ایشان از قاعدۀ لطف برای اثبات حجت اجماع استفاده می‌کند که ظاهراً بعدا نیز همه با …

شبکه اجتهاد: اصول فقه شیعی در آنچه در مکتب وحید بهبهانی و بعد در مکتب شیخ انصاری تحول یافت از لحاظ گسترش و عمق دقت ورزی‌های مختلف فکری و حقوقی و هرمنوتیک از مهمترین افتخارات علمی تشیع در دو سده اخیر است. درست است که اصول فقه در آغاز بیشتر در میان اهل سنت بالید و شافعیان و حنفیان در …

حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی زمانی‌فرد در نشست علمی از دوره تقریرنویسی درس خارج، روش حل مسئله اصولی را مورد بررسی و تبیین قرار داد و در مقدمه بحث خود به روش تشخیص مسئله از اصولی، فقهی و قاعده فقهی پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد در این نشست گفت: از دیدگاه مشهور «از جمله …

کتاب «الآراء السدیده فی علم الاصول» با حضور جمعی از علما و اساتید حوزه علمیه قم در مرکز فقهی ائمه اطهار (علیهم‌السلام) رونمایی شد. به گزارش شبکه اجتهاد، مراسم رونمایی از کتاب «الآراء السدیده فی علم الاصول» تالیف مرحوم استاد علیرضا حائری‌نیا (ره) با حضور اساتید معظم ری‌شهری، حسینی بوشهری، فاضل لنکرانی، قائینی، شهرستانی، نورمفیدی و جمعی از فضلا، محققان، …

یکی از قواعد مهم در علم اصول که مرتبط با حکمت است، تبعیت احکام از مصالح و مفاسد است. دلیل قول به تبعیت احکام از مصالح و مفاسد این است که خداوند حکیم است و کار لغو انجام نمی‌دهد و تمام افعال او مبتنی بر اهداف و اغراضی است. البته مسائل دیگری نیز مبتنی بر قاعده‌ی تبعیت می‌باشد که نشانگر …

اختصاصی شبکه اجتهاد: «حجت»، موضوع علم اصول: از مرحوم آقای بروجردی -علی ما فی التقریر- در درس نقل شده – شاید مستفاد از کلمات ایشان است – از کتاب شافعی که موضوع علم اصول، «حجت» است. [۱] اصل این مطلب درست است. مراد از «حجت» هم صورت ذهنی است نه حجت خارجی؛ چراکه منطق و فلسفه به‌ واقع خارجی نظر …

ترجمه کتاب «الفائق فی الاصول» سعید زارعی به همت مؤسسه بوستان کتاب در ۲۸۰ صفحه به چاپ رسید. به گزارش شبکه اجتهاد، علم اصول فقه مهم ترین علم در استنباط احکام فقهی از قرآن و سنت است؛ از این رو در عصر غیبت همواره مورد اهتمام فقها بوده و همچون یکی از مهم ترین ابزار یک مجتهد در راستای استنباط …

شبکه اجتهاد: «الوسیط فی اصول الفقه»، تالیف آیت‌الله جعفر سبحانی ، به زبان عربی است که به صورت مختصر، به بحث در مورد کلیه مباحث علم اصول فقه پرداخته است و ادله عقلی و لفظی را تبیین نموده است. این کتاب، در دو جلد تنظیم شده که جزء اول، مشتمل بر مقدمه مؤلف، مقدمه کتاب (شامل نه امر) و پنج …

«انوار الهدایه فی التعلیقه علی الکفایه» اولین تألیف امام خمینی در اصول فقه‌ می‌‌باشد که بخشی از اولین دوره تدریس خارج اصول ایشان است و توسط موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، پس از رحلت ایشان در دو جلد منتشر گردید. شبکه اجتهاد: امام ‌خمینی(ره) آثار پرتعداد و پرتنوعی در ساحت دو دانش در هم تنیده و به هم …

شبکه اجتهاد: متون و آثار علمی را از یک جهت به دو دسته می‌توان تقسیم کرد؛ متون آموزشی و متون پژوهشی. این متون با توجه به جامعه مخاطب خویش، اقتضائات و ویژگی‌های خاصی را می‌طلبند که باید در هرکدام از آن‌ها رعایت شود و تخطی از این قوانین و قرار دادن هر کدام از این متون به‌جای دیگری نه‌تنها مفید …

اختصاصی شبکه اجتهاد: استاد شیخ محمد سند از شاگردان حضرات آیات میرزا‌‌هاشم آملی، گلپایگانی، تبریزی، وحید خراسانی و سید محمد روحانی است. او که در حوزه علمیه نجف صاحب کرسی دروس خارج فقه و اصول می‌باشد، چندین سال است در ایام ماه تابستان به مشهد و قم سفر می‌کند و در خلال ایام برای طلاب علاقه‌مندان به ارائه بحث فقهی …