عضو هیأت علمی پژوهشکده زن و خانواده گفت: اگر ما از نظر فقهی بپذیریم که قاعده نفی عسر و حرج یک قاعده فقهی است و بر احکام اولیه، مقدم و حاکم است، نباید محدود شود به دو موردی که در قوانین کشور وجود دارد. در این پژوهش، علاوه بر بررسی جریان این قاعده در طلاق و سقط جنین، تطبیق آن در سایر مسائل خانواده مثل «حضانت»، «قوامیت زوج»، «حقوق زوجین در کمیت و کیفیت رابطه جنسی»، «فرزندخواندگی»، «رعایت ولایت ولی در ازدواج دختر باکره» و «حق حبس زوجه و حرج زوج» مورد بررسی و تحلیل واقع شده است. در نهایت، …
کتاب «بررسی فقهی و حقوقی تزاحم حقوق در خانواده» به قلم قیاسی سونکی و نظارت علمی حجج‌اسلام دکتر حسینی زیدی و دکتر حسینی، دو استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب بررسی فقهی و حقوقی تزاحم حقوق در خانواده به قلم خیرالله قیاسی سونکی، دانش آموخته دانشگاه رضوی و نظارت علمی حجج‌اسلام دکتر حسینی زیدی و دکتر حسینی، از اعضای هیئت علمی و استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی از سوی مرکز پژوهش دانشگاه منتشر شده است. این کتاب ۱۶۴ صفحه در سه فصل تدوین شده که فصل نخست به کلیات در دو مبحث پرداخته و …
تنها موضوعی که دامن مردان را برای چند همسری می‌گیرد عدم ثبت نکاح است و گرنه راهی برای بازخواست فردی که ازدواج مجدد کرده وجود ندارد. این قانون می‌تواند منشأ برخی ناسازگاری‌ها، دعاوی و مشاجرات خانوادگی شود، بنابراین قانونگذار باید تکلیف این قانون را مشخص کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین فرج‌الله هدایت‌نیا، عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در وبینار «بررسی خلأهای قانونی بر پایداری و کارآمدی خانواده ایرانی» که چندی قبل برگزار شد، اظهار کرد: فهرست بلندی از قوانین خانواده را می‌توانیم تهیه کنیم که در آنها یا قانون مبهم یا …
حجت‌الاسلام دکتر فرج‌الله هدایت نیا، در نشست تخصصی «موانع و چالش‌های خانواده‌محوری در نظام حقوقی ایران» که در مرکز تخصصی طوبی برگزار شد، گفت: خانواده‌محوری در حقوق عمومی به معنای مهندسی ساختار و کارکردهای نهادهای اجتماعی با محوریت خانواده و در حقوق خصوصی به معنای ترجیح مصالح کلان خانواده بر منافع اعضای آن است، این چالش‌ها را به دو حوزه نظری و عملی می‌توان تقسیم کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چالش‌ها را ناظر بر مشکلات نظری و موانع را ناظر بر مشکلات اجرایی تعریف کرده و اختلاف و تکثر فتاوا در موضوع واحد و …
شناسایی مشکلات و آسیب‌های خانواده و ریشه‌یابی آن و نیز معرفی راه‌حل‌های دانش حقوق در تقویت و تحکیم خانواده موضوع کتابی است که با عنوان «ظرفیت حقوق در تحکیم خانواده» به ثمر نشسته است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، هرچند اخلاق از ظرفیت نسبتاً بالایی در مدیریت و مهار مشکلات خانواده برخوردار است، در عین حال به‌تنهایی نمی‌تواند خانواده را اداره نماید و به حقوق نیازمند است. به همین دلیل اصل دهم قانون اساسی بر لزوم پاسداری از قداست خانواده و استواری روابط خانوادگی بر پایه حقوق و اخلاق اسلامی تأکید کرده است. فقه و حقوق اسلامی از ظرفیت مطلوبی در …
در نظام خانواده‌ای که بر اساس اسلام طرفین شکل گرفته است، اگر ضمن وجود تمام شرایط لازم حکم ارتداد یکی طرفین ثابت شد، ازدواج وی با طرف مسلمان فسخ و ولایت و حضانت وی از کودک مسلمان سلب می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، ارتداد از سنگین‌ترین جرایم در نظام فقه جزایی اسلام، به معنای «رویگردانی فرد مسلمان از آیین خود» است. هرچند مطابق نظام‌های سنتی حقوقی امکان مجازات به‌صرف تغییر اندیشه وجود داشت؛ اما در نظام حقوق کیفری مدرن هیچ جرمی محقق نمی‌شود، مگر آنکه ارکان سه‌گانه آن احراز شود. مرتضی رحیمی، عضو هیئت علمی و دانشیار دانشکده الهیات و …
شماره ۴۹ فصلنامه علمی، فرهنگی و اجتماعی زنان«حورا»، با آثار و گفتارهایی از صاحبنظران و کارشناسان علوم انسانی با عنوان «خانواده و ساختار نظام حقوقی در ایران» در ۷۴ صفحه و به قیمت ۷ هزار تومان از سوی مرکز تحقیقات زن و خانواده در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفت. به گزارش شبکه اجتهاد، در سرمقاله این نشریه چنین آمده است: برخی از کارشناسان در زمینه تحلیل روند دادرسی در دادگاههای خانواده معتقدند که دادگاههای خانواده به دلیل اتخاذ رویکرد حقوقی صرف بیشتر در پی حل و فصل حقوقی دعاوی خانوادگی از قبیل مهریه، نفقه، حقوق و مطالبات زوجه و… بوده و دغدغه …
شصت و هشتمین شماره دوفصلنامه علمی‌ترویجی فقه و حقوق خانواده (ندای صادق) به صاحب‌امتیازی پردیس خواهران دانشگاه امام صادق(ع) و مدیرمسئولی صدیقه مهدوی‌کنی با هدف بررسی مقایسه‌ای در مفاهیم حقوق اسلامی و سایر مکاتب غربی به منظور تعامل علمی و ترویج تفکر خلاق و نقاد منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، دوفصلنامه علمی‌ترویجی فقه و حقوق خانواده وابسته به دانشگاه امام صادق (ع) مشتمل بر ۷ مقاله منتشر شد. عناوین مقالاتی که در این شماره انتشار یافته است، بدین قرار است: «گستره نفوذ قاعده الزام در رفع تعارض قوانین و قواعد مرتبط با نفقه»، «سقط جنین ناشی از تجاوز به …
شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام دکتر فرج‌الله هدایت‌نیا عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه و مرلف کتاب «کارکردهای عفاف در حقوق خانواده» در یادداشتی کوتاه به تشریح موضوع تحقیق خود بپرداخته است. عفاف به معنای پاک‌زیستی و حفظ دامن از آلودگی، از جایگاه ارزشی ممتازی در دین مبین اسلام برخوردار است. اسلام منزلت «عفیف» را تا رتبه مجاهد شهید و فرشته مقرّب بالا برده است. حضرت علی(ع) در این باره می‌فرماید: مجاهد شهید در راه خدا اجرش بیشتر از کسى نیست که قدرت بر گناه دارد اما خویشتندارى مىکند؛ او نزدیک است که فرشتهاى از فرشتگان خدا …
کاظمی، کارشناس حقوق زن در اسلام گفت: در پرتو شناخت مقاصد شریعت و دستیابی به رده بندی آن می‌توان بسیاری از تعارض‌های موجود در عرصه حقوق خانواده و اجرای آن را بر طرف ساخت.
از آنجایی که خانواده مهمترین و بنیادی‌ترین نهاد جامعه است، نتایج اصل از این تحقیق می‌تواند در راستای مرتفع نمودن خلأهای موجود در زمینه حقوق خانواده اهمیت و نقش به سزایی داشته باشد، همچنین نتایج این پژوهش می‌تواند در موارد سکوت یا اجمال قانون راهگشای مناسبی بر قضات و وکلا باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «کاربرد قواعد فقه قضایی در حقوق خانواده؛ قاعده بینه، اقرار و ولایت حاکم» به همت دکتر خدیجه مرادی، استادیار دانشگاه رازی و میلاد خدایی، کارشناس ارشد خقوق خصوصی از سوی انتشارات خرسندی راهی بازار نشر شد. در بخشی از پیشگفتار این کتاب آمده است: …
اساسا دادگاههای خانواده چه نقشی را در دعاوی خانوادگی ایفا می‌کنند؟ مانع یا تسریع کننده؟ آیا دادگاههای خانواده بر اساس گفتمان اخلاق در خانواده و ادبیات سازش و آشتی مانع از هم پاشیدن زندگی زوجین می‌گردند یا با ترجیح منافع فرد به خانواده و جامعه بر روند طلاق زوجین تسریع می‌بخشند؟ به گزارش شبکه اجتهاد، شماره ۴۹ فصلنامه علمی، فرهنگی و اجتماعی زنان «حورا»، با آثار و گفتارهایی از صاحبنظران و کارشناسان علوم انسانی با عنوان «خانواده و ساختار نظام حقوقی در ایران» در ۷۴ صفحه و به قیمت ۷هزار تومان از سوی مرکز تحقیقات زن و خانواده در دسترس …
هرچند میان حقوق و اخلاق اسلامی تلازمی نیست، ولی تنافی میان این دو نیز دور از انتظار است. شریعتی که صاحب آن برای تکمیل مکارم اخلاق مبعوث شده است، چگونه ممکن است احکام و قواعد غیراخلاقی تشریع کند؟ به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی نقد و بررسی «ارزیابی اخلاقی فقه و حقوق خانواده» از سوی حلقه تخصصی مطالعات زن و خانواده با همکاری مرکز مطالعات بینا رشته‌ای پژوهشگاه فرهنگ و‌اند‌یشه اسلامی، با حضور اساتید برجسته حوزوی و دانشگاهی چندی پیش در سالن فرهنگ این پژوهشگاه برگزار شد. حجت‌الاسلام والمسلمین فرج الله هدایت‌نیا استاد حوزه و دانشگاه و عضو هیأت علمی …
مهریزی در توضیح اجراپذیرترین «فتوا» بیان کرد: آنکه با مطالبات، واقعیت‌ها، ذهنیت‌ها و شرایط عمومی جهانی و ملی ما سازگاری دارد را اجراپذیرترین می‌گوییم. باید اجراپذیرترین فتوا را در قانونگذاری انتخاب کرد نه بدترین آن نسبت به شرایط جامعه. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مهدی مهریزی، یکی از فعالان جدی در حوزه حقوق زنان است که محتوای علمی دقیق و مفیدی در این زمینه تولید کرده است. او در یکی از مقاله‌های خود، تفاوت‌های فقهی میان زنان و مردان را تا ۱۷۰ مورد برشمرده و هر کدام از این زاویه که به سود مردان یا زنان بوده، بررسی …
کتاب «حقوق خانواده: چالش‌ها و راهکارها» به قلم فرج الله هدایت‌نیا عضو هیات علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شد. کتاب یادشده گفتگوی گروهی از پژوهشگران داخل و خارج کشور پیرامون مباحثی از حقوق خانواده می‌باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، بی‌اعتنایی به مشکلات خانواده گناهی نابخشودنی و تلاش برای تحکیم خانواده جهادی مقدّس به شمار می‌آید. خوشبختانه در جمهوری اسلامی ایران، درک درستی از این مشکلات وجود دارد. مسولان نظام با اعلام آمار وقایع حیاتی ازدواج و طلاق، از یک سو به خانواده‌ها درباره وضع موجود هشدار می‌دهند و از سوی دیگر، اندیشمندان جامعه را …
پرونده «بررسی ازدواج برابر در فقه و قانون» با ۹ مقاله از سوی کارشناسان، کوشیده مفاد مفهوم «ازدواج برابر» را در نسبت با فضای بین‌المللی و حقوق داخلی بررسی نماید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، بحث «ازدواج برابر» در چند سال اخیر از مباحثی است که توسط جریان‌های دفاع از حقوق زنان دنبال می‌شود، این مفهوم که ناظر بر برابری کامل زن و مرد در حقوق و تکالیف در حوزه خانواده است، ارتباط تنگاتنگی با مفهوم برابری جنسیتی مورد نظر نهادهای بین‌المللی دارد. بنابراین گزارش، مهرخانه در این پرونده کوشیده است مفاد این مفهوم در نسبت با فضای بین‌المللی و حقوق …
شهید مطهری در مورد مناسبات خانوادگی می‌گوید اسلام حقوق مشابهی را برای زن و مرد تعیین نکرده، اما حقوق این دو سرجمع با یکدیگر برابر است. درصورتی‌که علامه طباطبایی در تفسیر آیه ۲۲۸ سوره بقره به‌گونه‌ای آیه را تفسیر می‌کنند که بحث از برابری ارزشی آن‌گونه که شهید مطهری بیان می‌کنند، مطرح نشود، بلکه هرچه هست تعادل و تناسب است. شبکه اجتهاد: زنان و جایگاه خانوادگی و اجتماعی آنها همیشه به عنوان چالشی جدی شناخته شده و می‌شود. مبانی دینی و روایی این مناسبات، به درک بهتر آن کمک خواهد کرد. ازاین‌رو مهرخانه گفت‌وگویی را با حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدرضا زیبایی‌نژاد، رییس …
اسلام به عنوان دینی جامع، علاوه بر بیان احکام ثابت، به بیان احکام متغیر نیز پرداخته و مصالح و مفاسد مادى و معنوى متغیّر را مورد توجه قرار داده است و مصالح عمومی را در راستاى اهداف و مقاصد دینى دنبال مى کند. ازاین رو، مصلحت در فقه شیعه از جایگاه ویژه اى برخوردار است؛ به گونه اى که هم بر رفتارهاى فردى آدمیان تأثیر مى گذارد و هم نظام سیاسى و اجتماعى و خانوادگی را شکل مى دهد. حضرت امام خمینى۱ پس از برقراری نظام سیاسى مبتنی بر فقه شیعه، براى اولین بار به اجرایی نمودن گفتمان مصلحت پرداختند که این امر موجب پاره اى از ابهام ها گردید. مسأله اساسی در این باره این است که مفهوم مصلحت چیست و تفاوت میان مصلحت و ضرورت به عنوان شاخص ترین موضوع در احکام ثانویه چیست؟ همچنین مصلحت در حقوق خانواده از چه جایگاهی برخوردار است، آیا مفهوم و شرایط مصلحت در مسائل حکومتی که به حاکم اسلامی واگذار شده، همان مفهوم و شرایطی است که در حقوق خانواده به ویژه در مصلحت ابّ و جدّ نسبت به مولّی علیه مورد نظر است؟ در این تحقیق، پرسش های یادشده مورد بررسی قرار گرفته است.
این پرونده به بررسی مفهوم نشوز در فقه و قانون، ضمانت‌های اجرایی آن در فقه و قانون، حدود و ثغور این مفهوم نشوز، وضعیت نشوز در زنان و مردان، بررسی آیات و روایات موجود و… می‌پردازد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، تمکین و نشوز یکی از مباحث حقوق خانواده است. تمکین به معنای انجام وظایف زناشویی و نشوز، نقطه مقابل آن است. نشوز اصطلاحی است از فقه و حقوق اسلامی به معنای تمکین نکردن، عدم انجام وظایف زناشویی، نافرمانی عام و خاص از سوی هر یک از زوجین. «مهرخانه» در این پرونده به بررسی مفهوم نشوز در فقه و قانون، ضمانت‌های …
شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
