اندیشوران فقهی

استاد سید عادل علوی، از مدرسان خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و از شاگردان آیان مرعشی نجفی و تبریزی صبح امروز به علت ابتلاء به ویروس کرونا در ۶۵ سالگی درگذشت.

شبکه اجتهاد: فقهای عصر مشروطه که نقش فعالی در نهضت عدالت خواهی و مقید کردن سلاطین به رعایت قانون داشتند، در هنگام مواجهه با موضوعات جدید سیاسی به بررسی هر یک از آن‌ها پرداخته و مواضع متفاوتی در قبال آن‌ها اتخاذ کردند. برخی آن‌ها را منطبق بر موازین شرع و بعضی مخالف شرع و بدعت شمرند. برخی هم به بازسازی و منطق ساختن آن‌ها با موازین و احکام شرع پرداختند. البته فقیهان شیعه در برابر مسائل مستحدثه بی‌تفاوت نبوده و به دلیل نیاز مردم و مراجعه به آنان، حکم شرعی مسائل نوپیدا را از منابع استنباط کرده و در اختیار …

برای درک بهتر خاستگاه معرفت سیاسی در اندیشه‌های شیخ فضل‌الله نوری و تجزیه و تحلیل راحت تر مبانی اندیشه‌ی سیاسی وی، باید به حوزه‌یی که مرحوم شیخ به آن تعلق داشت و در آن حوزه اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی او بارور شد و شکل گرفت، نظر افکند. شبکه اجتهاد: تاریخ زندگی سیاسی و اجتماعی شیخ نشان می‌دهد که نشو و نمای سیاسی او در یکی از پرشکوه‌ترین و موثرترین حوزه‌های روحانیت شیعه در دوران معاصر بوده است. حوزه‌‌ی سامرا که پس از هجرت میرزای شیرازی به این شهر به هر دلیلی که انجام نظریه‌‌ی دولت شریعت گرفت پایه ریزی شد، …

استاد سید احمد مددی گفت: مشکلات این است که میزان آشنایت افرادی که بر روی علوم اسلامی کار می‌کنند با اسلام در حد شناخت احتیاط و معارف آن است و بعضی شاید اجتهادی داشته باشند. نشناختن فرهنگ، اصول و اصطلاحات دنیای اسلام از جمله مشکلات ماست. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد سید احمد مددی در سخنانی با تأکید بر فعالیت مجموعه‌های مختلف علمی در زمینه علوم انسانی اسلامی گفت: چاره‌ای نداریم جز این‌که با زبان علمِ دنیای امروز کار کنیم. در امور حقوقی، قضایی یا… نیاز به زبان علم دنیا داریم. در حقیقت ما باید درست بایستیم و حرف درست …

عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان تاکید کرد: اصلی‌ترین وظیفه قرار گاه فقاهت و مجتهدپروری تلاش در جهت ساماندهی دروس خارج است که با نظارت بر اساتید، حمایت از ایشان و نیز ارزیابی دقیق طلاب درس خارج محقق می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سید احمد علم الهدی، نماینده ولی فقیه و امام جمعه مشهد در دیدار با اعضای قرارگاه فقاهت و مجتهدپروری حوزه علمیه خراسان با بیان خاطراتی از دوران حضور خود در درس خارج آیت‌الله سید محمدهادی میلانی و روش تدریس ایشان، یکی از مهمترین ویژگی‌های حوزه علمیه خراسان را باقی بودن آثار و برکات درس مرحوم آقای …

شبکه اجتهاد: مرحوم علامه محقق سید عبدالعزیز طباطبایی تقریباً بیشتر عمر خود را وقف حدیث غدیر کرد. هم با مرحوم آقای امینی سال‌ها همکاری کرد و هم در گردآوری منابع خطی حدیث غدیر و به‌ویژه تألیفات حدیثی اهل سنت تلاش کرد و هم در راستای تکمیل کتاب الغدیر کتاب‌ها و نوشته‌های مختلفی فراهم و تدوین کرد. تقریباً کتابی مهم در حدیث اهل سنت نبود که آن را در راستای گردآوری اسانید حدیث غدیر مورد کاوش و بررسی قرار نداده باشد. آن زمان بیشتر کتاب‌ها هنوز خطی بود و طبعاً این کار نیاز به زحمت و تلاش فراوان داشت. خود آن …

برای تأثیرگذاری نجف روی معادلات مذهبی و سیاسی آینده عراق، باید دید چه مدلهایی وجود دارد. وجود یک ولی فقیه، یا یک مرجعیت فعال با نگاه بین المللی، یا مراجع متکثر و احیانا ناهماهنگ که دیدگاههای متفاوتی در باره مسائل سیاسی روز داشته باشند و شاید مدل‌های دیگر. مدل ‌‌‌آیت‌الله سیستانی در عراق تا این لحظه جواب داده و به اعتبار شیعه و در کل عراق کمک کرده است. همین که پاپ به نجف آمد و پا به خانه یک مرجع دینی گذاشت، اهمیت جایگاه ایشان را نشان‌ می‌دهد. شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر رسول جعفریان، استاد تاریخ و رئیس …

امیرمهدی حکیمی می‌گوید: الحیات آن‌گونه که باید و شاید شناخته نشده و شناسانده نشده است. الحیات مجموعه‌ای است که برای انسان امروز نوشته شده است و نویسندگان آن، مجموعه آیات و روایات را متناسب با انسان امروز و مخاطب امروز درکنار هم قرار داده‌اند. شبکه اجتهاد: در سنت ما کتاب‌های بسیاری حائز اهمیت هستند، اما در این بین کتاب‌های تفسیری یا کتاب‌های برگرفته از آیات و روایات اهمیت ویژه‌ای دارند. یکی از این کتاب‌ها مجموعه الحیات است که حاصل تلاش برادران حکیمی در بیش از ۴۰ سال کار مداوم است. خلاصه حرف این مجموعه بازآفرینی انسان در ساحت اسلام در …

یک محقق و مولف تاریخ و سیره اهل بیت(ع) با اشاره به نقش امام‌هادی(ع) در آماده کردن جامعه شیعی برای ورود به عصر غیبت، گفت: حضرت توانستند خط شیعى پیروان اهل بیت(ع) را به سمت و سوى استقلال همه جانبه‌ای که از نیازهاى اساسى عصر غیبت کبرى بود، راهنمایى کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، به‌مناسبت سالروز ولادت امام‌هادی (علیه‌السلام) و به منظور بررسی جلوه‌های امامت و هدایت جامعه توسط آن حضرت(ع) با حجت‌الاسلام والمسلمین سید منذر حکیم، استاد حوزه و مولف مجموعه چهارده جلدی «پیشوایان هدایت» که جلد دوازدهم آن به امام‌هادی(ع) اختصاص دارد، گفتگو کرده‌ایم که در ادامه مشروح …

رئیس فرهنگستان علوم اسلامی قم می‌گوید: تحقق اخلاق، حکمت و فقه حکومتی در گرو تکامل روش تحقیق است اما تفقه کنونی ما ظرفیت پاسخگویی به حکمت‌های مضاف را ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، همواره یکی از کلیدی‌ترین مباحث در فرآیند تولید علم، مبحث «متدولوژی و روش‌مندی علوم» است. روش‌شناسی در مفهوم مطلق خود به روش‌هایی گفته می‌شود که برای رسیدن به شناخت علمی مورد استفاده قرار می‌گیرند. بزرگان گذشته ما تولید نرم‌افزار حکومتی را ضرورت نمی‌دانستند استاد سید محمدمهدی میرباقری، رئیس فرهنگستان علوم انسانی قم درباره روش تحقیق علم می‌گوید: «اندیشه استوارِ استاد سید منیرالدین حسینی، بنیان‌گذار مکتب فلسفه شدن …

شبکه اجتهاد: در زمستان نه چندان‌ سرد سال ۹۹ قم دو مناظره در باب مباحث دینی شکل گرفت که بازتاب‌های نسبتاً گسترده‌ای در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی داشت؛ مناظره غیر مستقیم و مکتوب دکتر عبدالکریم سروش با استاد ابوالقاسم علیدوست و مناظره مستقیم و حضوری استاد عبدالحسین خسروپناه با استاد علوی بروجردی. این مباحثه‌ها در تابستان سال ۱۴۰۰ هم ادامه یافت و استاد جواد فاضل لنکرانی؛ رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) و از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به پاسخ به برخی مدعاهای دکتر سروش پرداخت. قدرت و دین جرقه مناظره دکتر سروش و استاد علیدوست، سخنرانی‌های پرحاشیه …

شبکه اجتهاد: «در شرح حال‌نویسی، بنده عقیده دارم باید از چهره‌ها و انسان‌هایی سخن گفت و زندگی علمی و عملی آنان را به نگارش درآورد که درس‌آموز جوانان و جامعه امروز باشد و راه عالم شدن و انسان شدن را برای نوآموزان و طلاب جوان روشن سازد و چگونگی سیر و سلوک الی الله را تبیین کند. از این رو به نوشتن شرح حالی برای خودم عقیده ندارم و آن را نوعی اتلاف عمر خوانندگان می‌دانم. به هر حال به نوشتن این سطور هیچ میلی نداشتم و اکنون که –بنا به اصرار- قرار بر نوشتن شد، فرصت را مغتنم می‌شمارم …

حجت‌الاسلام والمسلمین استاد علی حکیمی ساعتی قبل به دلیل عارضه قلبی در مشهد دار فانی را وداع گفت. وی از مولفان دائره المعارف الحیات و برادر علامه محمدرضا حکیمی و از شاگردان عالم بزرگ مکتب معارف خراسان، مرحوم آیت‌الله شیخ مجتبی قزوینی بود. به گزارش خبرنگار اجتهاد،حجت‌الاسلام‌ والمسلمین علی حکیمی، ساعاتی پیش در ۷۸ سالگی درگذشت. او دروس مقدماتی و سطح خود را نزد ادیب نیشابوری و آیات سید احمد مدرس، سید حسن صالحی و کاظم دامغانی و دروس خارج را در محضر آیات ابوالحسن شیرازی، وحید خراسانی و فلسفی فراگرفت و در جلسات معارفی آیت‌الله شیخ مجتبی قزوینی و …

شبکه اجتهاد: دکتر مهدی محقق از جمله شخصیت‌های برجسته ایران است که در حوزه‌های مختلف علوم قدیم و جدید از جمله فقه، فلسفه، ادبیات، تصحیح نسخ خطی، آثار درخور تأملی را از خود برجای گذاشته است. او همچنین در زمینه فعالیت‌های اجرایی نیز تاریخ درخشانی در فرهنگ معاصر ایران دارد. محقق تحصیل علوم شرعی را از حوزه علمیه خراسان در شهر مشهد آغاز کرد. پدرش مرحوم شیخ عباس‌علی محقق خراسانی نیز از جمله خطبا و وعاظ مشهد بود. مهدی محقق محضر علمایی چون ادیب نیشابوری، آیت‌الله محمدتقی خوانساری، آیات شیخ‌هاشم و شیخ مجتبی قزوینی را درک و نزد آنان تلمذ …

شبکه اجتهاد: کتاب «یادستان دوران» که به همت انتشارات سوره مهر، نشر یافته است، خاطرات حجت‌الاسلام سید‌هادی خامنه‌ای و یادآور برخی از روزهای گذشته بر اوست. این خاطرات خاصه از دوره محکومیتش در زندان قصر همراه با جزئیات است. روایتش در بیان حالات و سرگذشت افراد خواندنی است و بیانش از تعامل با گروه‌ها، احزاب و دسته‌های درون زندان قصر، بین سال‌های ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۵ اهمیتی دارد که نمی‌توان به سادگی از کنارش گذشت؛ آن چنان که نمی‌توان روایت بی واسطه‌اش از تحصن روحانیان در دانشگاه تهران و نیز سخنرانی امام در بهشت زهرا را نادیده گرفت و این همه …

شبکه اجتهاد: دوستان و دشمنان در حق علامه استاد مصباح یزدی کوتاهی یا ستم کردند. برخی از دوستان ناآگاهانه تنها چهره سیاسی از وی نشان دادند و او را پدر معنوی حزبی خواندند. دشمنان هم آگاهانه به تخریب این دانشمند و حکیم برجسته معاصر پرداختند و جاهلان و بیماران ادامه دادند. اگر آیت‌الله مصباح یزدی در آلمان بود، همچون کانت، حرمت تفلسف او نگه می‌داشتند و اگر در آمریکا بود، اندیشه او را معیار ایدئولوژی خود می‌ساختند. ای کاش شاگردانش به ترویج اندیشه حکمی او می‌پرداختند. اما استاد مصباح یزدی کیست؟ بنده از آغاز دهه شصت با معظم له آشنا …

مراسم بزرگداشت مقام علمی و معنوی مرحوم آیت‌الله سید جواد خامنه‌ای(ره) در نیمه دوّم سال جاری در مشهد مقدس برگزا می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، دبیر ستاد بزرگداشت آیت‌الله سید جواد خامنه‌ای (ره) در جمع خبرنگاران مشهد با خبر آغاز اعلام فعالیت رسمی این ستاد و با اشاره به شخصیت و جایگاه والای معنوی و نیز سیره درخشان عملی و سلوکی مرحوم آیت‌الله سیدجواد خامنه‌ای (ره) گفت: زندگی عالمانه و زاهدانه ایشان حقیقتاً تجسم و تمثال تقوا و پرهیزکاری است و میراثی معنوی و نمونه‌ای عینی از اخلاق و تربیت مکتب تشیع برای نسل امروز ماست. مرحوم آیت‌الله حاج سید …

شبکه اجتهاد: شکی نیست که فهم دقیق برخی از احادیث و گزارش‌های تاریخی در گرو واقعیات موجود در جامعه عصر نزول است. به طور خاص برخی از مسائل معروف و شناخته شده جامعه عربی، موضوع احکام شرعی قرار گرفته‌است و به همین دلیل شناخت دقیق آن برای دستیابی به حکم شرعی یا فهم مسائل تاریخی اهمیت دارد. واحدهای اندازه‌گیری یکی از این مسائل هستند. در گزارش‌های تاریخی و حدیثی متعددی در مقام بیان وظیفه شرعی یا بیان یک واقعه خارجی، از واحدهای اندازه‌گیری معروف و متداول زمان خود استفاده شده است و با توجه به فاصله زمانی بسیار زیادی که …

اولین پیش همایش اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی(ره) در مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) برگزار شد و سخنرانان بر کم توجهی حوزه علمیه به بعد علمی اصولی امام خمینی از یکسو و استمرار دیدگاه و شخصیت امام خمینی توسط آیت‌الله فاضل لنکرانی در حوزه تاکید کردند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سید‌هاشم حسینی بوشهری در اولین پیش همایش اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی مرحوم آیت‌الله فاضل لنکرانی که در مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) برگزار شد، اظهار داشت: رسیدن به قله علم و اجتهاد و مرجعیت به سادگی به دست نمی‌آید بلکه باید اسبابی دست به یکدیگر دهند …

شبکه اجتهاد: پس از سقوط صدام و شروع فعالیت‌های علمی حوزه علمیه نجف یکی از مهمترین کارهایی که در فضای علمی شیعه انجام شد اقدام به احیاء نسخ خطی چه در زمینه نگهداری، چه فهرست‌نویسی و چه در زمینه تحقیق نسخ خطی بود. این حرکت علمی، از مهمترین کارهایی می‌باشد که با مشارکت محقّقان عرب و غیر عرب و خصوصا ایرانیان در این دو دهه انجام شده است. خوب می‌‌دانیم که پیش از سقوط صدام در مکتبه‌ها و بیوتات علمی عراق چندین هزار نسخه خطی نگهداری می‌‌شده که گاهی به خاطر عدم امکانات و گاهی به خاطر ظلم و ستم‌هایی …

استاد سطح خارج حوزه علمیه، گفت: امامت تفکر شیعی هست، ولی کارکرد آن مخصوص شیعه نیست، بلکه نظامی برای همه مسلمین است؛ امام رضا(ع) بر وحدت مسلمین تأکید داشتند، لذا تنش شیعه و سنی ایجاد نکردند و فرقه‌های مذهبی در هیچ دوره‌ای به اندازه زمان امام رضا(ع) به هم نزدیک نبودند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد احمد مبلغی، رئیس شورای دین پژوهان کشور در نشست علمی «کنشگری اجتماعی امام رضا(ع)»، گفت: منزلت عبارت از یک موقعیت و پایگاه برای ایفای نقش خاص از دید مخاطبان و مردم است؛ پس منزلت اجتماعی همیشه در ظرف اجتماعی رخ می‌دهد؛ منزلت اجتماعی یک …

استاد سطح خارج حوزه علمیه قک اظهار کرد: گفته شود چون پیامبر(ص) سالی یکبار جهاد داشتند پس ما هم باید داشته باشیم آیا درست است؟ امروز جریانی به نام احیای دین و روشنفکری و نوگرایی تصور می‌کنند ادله را باید تخته‌بند زمان و مکان صدور ادله و نزول آیات کرد؛ برخی این را گفتند و نوشتند و این غلط است، ولی آیا می‌توان از هر سنت و دلیلی در همه زمان‌ها و مکان‌ها استفاده کرد؟ به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در دومین جلسه «فقه امنیت» با تأکید بر نقش روش‌شناسی در اجتهاد، …

استاد گنجی با بیان اینکه اگر کسی اهل انصاف و عدالت و فهم باشد، خدمت و زحمت آیت‌الله خویی در مباحث علمی فقهی و اصولی را تصدیق می‌کند، گفت: قطعاً بعضی از مدرسین خارج فی زماننا هذا مجتهد نیستند و با مطالعه کتب فقهی آقای خویی و فهم بعضی از مطالب ایشان، تدریس می‌کنند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد مهدی گنجی در ابتدای درس خارج فقه خود با اشاره به جایگاه علمی و شخصیتی آیت‌الله سید ابوالقاسم خویی، گفت: در بحث لباس مشکوک رساله‌هایی توسط محققین مدققین از جمله میرزای نائینی و آقا ضیاء عراقی و میرزاعلی ایروانی رحمهم الله …

شبکه اجتهاد: مرحوم آیت‌ﷲ حاج شیخ محمدتقی شریعتمداری، در بهار سال ۱۳۱۳ هجری شمسی در تهران متولد شدند؛ پدر ایشان مرحوم حجت‌الاسلام‌ والمسلمین شیخ غلامرضا شریعتمداری، نوۀ دختری شیخ علی شریعتمدار (فرزند ملا محمدجعفر شریعتمدار استرآبادی) بود و نام خانوادگی «شریعتمداری» از این انتساب مادر نشأت می‌گیرد. گفتنی است که خاندان ملا محمدجعفر شریعتمدار از جمله دودمان‌های عالمان تهران بود که سال‌ها و نسل‌های پی‌درپی مسئولیت ادارۀ امور دینی مردم را بر دوش می‌کشیدند و دریغا که با کم‌فروغ شدن چراغ علمای بلاد، جلوۀ این خاندان‌ها نیز مانند پیش نیست. مرحوم شیخ غلامرضا شریعتمداری امامت جماعت مسجد دباغخانۀ سنگلج را …

استاد سطح خارج حوزه علمیه قم گفت: سروش وقتی قصد داشت به بنده پاسخ بدهد و مسئله «قدرت و شریعت» را مطرح کرد دائما از شریعت به جای فقه و بالعکس استفاده می‌کرد که بنده به وی متذکر شدم این خلط پذیرفتنی نیست. چند روز قبل در نوشته‌ای از یکی از مشاهیر حوزه دیدم که گفته است در فقه ما مسئله امضایی نداریم و همه تاسیسی است!. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در  سلسله جلسات «فقه امنیت» که از سوی دفتر قم بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی برگزار شد، به مفهوم شریعت …

سرپرست پژوهشگاه مطالعات تقریبی گفت: ویکی وحدت دانشنامه‌ای مشتمل بر اطلاعات پایدار و آشکار در زمینه تقریب، وحدت و مسائل مرتبط با جهان اسلام است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام‌ والمسلمین اکبر راشدی نیا سرپرست پژوهشگاه مطالعات تقریبی پیرامون راه‌اندازی ویکی وحدت اظهار داشت: اگر بخواهیم وحدت به معنای واقعی انجام پذیرد باید شناخت درستی از جهان اسلام داشته باشیم، شناخت از جهان اسلام شامل شناخت از شخصیت‌های برجسته جهان اسلام، شناخت جمعیت‌های بزرگ، احزاب فعال و جریان‌های تأثیرگذار در جهان اسلام است و به‌عبارت‌دیگر وقتی فعالیت‌های ما در عرصۀ تقریب تاثیرگذار خواهد بود که مبتنی بر شناخت صحیح از …

گروه فقه و اصول از نخستین گروه‌های تاسیس شده بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی است که از سال ۱۳۶۴ تا کنون مشغول فعالیت‌های فقهی و اصولی است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علی اعتمادی‌نژاد پژوهشگر گروه فقه و اصول بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی در گفتگو ضمن ارائه گزارشی از فعالیت‌های ۳۶ ساله این گروه ابراز کرد: گروه فقه و اصول بنیاد پژوهشهای اسلامی، مسائل و موضوعات مهمی را در زمینه‌های مختلف فقهی و اصولی دنبال می‌‌کند. وی ابرازکرد: نخستین کار این گروه انتشار کتاب مفصلی از علامه حلی به نام «منتهی المطلب» با موضوع فقه مقارَن …

آیت‌الله حکیم عالمی سیاستمدار بودند که ولایت‌ فقیه را قبول داشتند و فقیه جامع‌الشرایط را حاکم جامعه می‌دانستند، بنابراین در مسائل و امورات مختلف اجتماعی و مسائل شرعی جامعه حکم می‌داد. شبکه اجتهاد: دوازدهم خرداد سالروز رحلت آیت‌الله سید محسن حکیم، از مراجع معظم تقلید و شخصیت علمی برجسته شیعه است. حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسن اختری، رئیس شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت (ع) و مدیرعامل بنیاد بین‌المللی عاشورا به همین مناسبت گفتگویی با «مهر» داشته است که در ادامه حاصل آن را می‌خوانید: جایگاه خاندان حکیم در عراق و خصوصاً در حوزه علمیه نجف چگونه است؟ اختری: آیت‌الله سیدمحسن حکیم …

رئیس شورای سیاستگذاری حوزه‌های علمیه خواهران گفت: انتخاب یک بانو برای مدیریت جامعه الزهرا با ابتکار مقام معظم رهبری بوده است که فرموده بودند ترجیح من این است که مدیر و مسئول جامعه الزهرا از بین بانوان باشند. به گزارش شبکه اجتهاد، مراسم تودیع و معارفه مدیر جدید جامعه الزهرا علیهاالسلام با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین محمود محمدی عراقی، رییس دفتر رهبر معظم انقلاب در قم، آیت‌الله مرتضی مقتدایی رییس شورای سیاستگذاری حوزه‌های علمیه خواهران، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسن ربانی، رییس هیأت امنای جامعه الزهرا، نمایندگان بیوت مراجع، علما، فضلا، اساتید و کارکنان جامعه الزهرا برگزار شد و از خدمات چهار ساله …

هشتمین و نهمین شماره فصلنامه تحلیلی‌ ‌انتقادی حوزه (مجله حوزه)، ویژه حوزه‌های دینی، با عنوان «نماد روشن‌فکری حوزوی» با صاحب امتیازی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم و مدیرمسئولی عباس صالحی و سردبیری حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالرضا ایزدپناه و با محتوای مقالات، پرونده، گفت‌وگو و گزارش در ۲۳۰صفحه منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، این شماره با سخن سردبیر «حوزه و فردای دیگر» آغاز می‌شود؛ همچنین با نوشتاری از سیدجواد میرخلیلی با عنوان «تحول و نوسازی حوزه، نیم‌نگاهی به دیدگاه آیت‌الله اعرافی»؛ «علامه مصباح یزدی(ره)، پیش‌گام تحول در حوزه علمیه»، «تحول حوزه در نگاه آیت‌الله محمد یزدی(ره)»، نوشتاری از سیدعباس صالحی …