آخرین اخبار

هر چند به نظر می‌رسد اشکال وارد شده به روایات حیل ربا، قوی و غیر قابل اغماض است؛ اما بعید نیست که با توجه به اینکه این روایات اطلاق ندارند، با اخذ قدر متیقن آنها بتوان وجه جمعی میان این دسته از روایات و ادله ناهیه از ربا بیان نمود. شبکه اجتهاد: در نوشته پیشین بیان شد که عمده روایاتی که در بحث حیل ربا محل نزاع است و تمسک به آن دارای اشکال است، روایات باب نهم از ابواب احکام عقود است که شیخ حر عاملی – رحمه الله- تعداد آن را هفت روایت می‌داند در حالی‌که به نظر …

 شبکه اجتهاد: چندی پیش یادداشتی با عنوان احکام ثانویه؛ «تبدیل» یا «تبدّل» موضوعات احکام اولیه از اینجانب منتشر شد. آن‌چه در پی می‌آید، در ادامه‌ی آن یادداشت و در بیان قاعده‌ی عکس آن است. در انتخابی واجب، بین افسد و فاسد مانده‌ایم؛ آیا واجب است برای انتخاب های واجب بعدی صالح تربیت کنیم؟ در منطقه ای فاقد آب و طعام پاک- نه نجس- یک سال اجبارا خواهیم ماند. آیا واجب است برای اکل، شرب و طهارت زمان پسین، در ایام پیشین چاه حفر کنیم یا دام بپرورانیم؟ برای تحفّظ بر مصالح اهم- مثلا حفظ نظام سیاسی و یا رسانه ای اسلام …

قائلان این سخن معتقدند فقه حکومتی برای اداره یک کشور لازم و ضروری است، اما برای ایجاد تمدن، ما نیازمند فقه تمدنی هستیم! بدیهی این تشتت در حوزه تعریف و تبیین فقه حکومتی و عدم ارائه تعریفی جامع و مانع از آن، و عدم پرداخت دقیق و علمی به آن از سوی نهادها و موسسات و اندیشمندان متولی این امر، امری ناگوار و غم‏ افزاست، اما سخن اخیر و پیش کشیدن ایده گذار از فقه حکومتی به بهانه وصول به فقه تمدنی، اتفاقی به مراتب ناگوارتر است. شبکه اجتهاد: یکی از اتفاقات کاملاً طبیعی در عرصه فکر و اندیشه، خصوصاً …

قطعا نباید علوم انسانی از غرب وارد کشور شود و محصول آن باشد، بلکه تولید علوم انسانی وظیفه‌ای است که از یک طلبه برمی‌آید، اگر انقلاب بخواهد تداوم پیدا کند باید فقه و اصول ما گسترده شود و تحول فقه را به علوم انسانی پیوند زنیم و در عین حال نباید فقه را جهت‌دار کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اکبر رشاد مدیر حوزه علمیه امام رضا(ع) در نشست «تحول در فقه‌آموزی و به راه انداختن رشته‌های تخصصی فقه» که در حوزه علمیه امام رضا(ع) برگزار شد، با اشاره به اینکه حوزه حول محور فقه می‌چرخد، اظهار داشت: اصول …

اجماع مدرکی و محتمل المدرکی در مقابل اجماع تعبدی قرار دارد. ورای نگاه اجمالی به این نوع اجماع، حدود حجیت آن تا کجاست؟ و موافقین و مخالفین حجیت اجماع مدرکی، چه دلایلی را بر مدّعای خود مطرح نموده‌اند؟ پاسخ به این سؤالات و بررسی موضوع را در ادامه بخوانید. شبکه اجتهاد: اجماع مدرکی و محتمل المدرکی در مقابل اجماع تعبدی قرار دارد؛ و آن عبارت است از اجماعی که استناد مجمعین یا احتمال استناد آنان به دلیلی لفظی یا عقلی وجود داشته باشد.  تبیین دلیل عدم حجیت اجماع مدرکی در کلمات قدما به جهت مبانی ایشان در حجیت اجماع، از …

مرحوم آیت‌الله‌ بروجردی صریحاً می‌فرماید همه احکام ناسخ و منسوخ در عصر رسول اکرم(ص) به برکت احادیث ائمه (ع) برای ما روشن است و هیچ حکمی نیز پس از عصر رسول اکرم(ص) نسخ نخواهد شد. بنابر این ما به برکت بیانات کافی اهل‌بیت(ع) نسبت به احکام شرعی از این ناحیه راحت هستیم. از اینرو ایشان صریحاً بحث دوران بین تخصیص و نسخ را بدون فایده و ثمره عملی می‌داند. به گزارش شبکه اجتهاد، سومین جلسه از همایش «بررسی زوائد علم اصول» با ارائه حجت‎الاسلام والمسلمین تقی اکبرنژاد مدیر موسسه فقه و تمدن‌سازی چندی پیش در حسینیه شهدای قم برگزار شد …

آیه شریفه «تعاونوا علی البر و التقوی» از دقیق‌ترین و جامع‌ترین آیاتی است که بدون تدقیق در آن، فقه الاجتماع و علم الاجتماع شناخته نمی‌شود، مع‌الاسف به دلیل فقدان عنصر استنطاق النص در فهم این آیه شریفه در حد یک گزاره اخلاقی باقی مانده است؛ در حالی که با رعایت عنصر استنطاق النص و لحاظ کردن حیثیت‌های سه‌گانه در موضوع‌شناسی می‌شود فهم و کشف دیگری را تجربه کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، استاد خارج فقه حوزه علمیه قم و رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی در چهارمین جلسه درس خارج «فقه‌الاجتماع» اظهار داشت: در تکمیل مباحث مرتبط با …

نکته‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد، این است که محصول دانش فقه‌الاداره دچار دگردیسی نمی‌شود؛ زیرا از منابعی استنباط می‌شود که خطا ندارند. این استنباط و استخراج از منابع معصوم، باید زیر نظر مجتهد صورت بگیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین قوامی، استاد درس خارج حوزه علمیه قم و امام جمعه پردیسان به موضوع فقه‌الاجتماع پرداخته و نظریه سازمان‌های مقلد در فقه مدیریت را بررسی کرده است که متن آن تقدیم می‌شود. فقه‌الاجتماع با استفاده از سه مرحله اجتهاد به کشف و پردازش نظریه اجتماعی اسلام می‌پردازد؛ در اجتهاد اول، نظرات و احکام معصومین(علیهم السلام) درباره مسایل اجتماعی …

سیدجواد ورعی ضمن تشریح مبانی فقهی انقلاب اسلامی از دیدگاه حضرت امام خمینی(ره)  گفت: تفاوت احکام امر به معروف و نهی از منکر با مبارزه با بدعتها در این نکته است که، سکوت در برابر بدعتها به تدریج موجب اضمحلال دین و تغییر و تحول در معارف و احکام دین می‌گردد، ولی ترک امر به معروف و نهی از منکر موجب گسترش فساد در جامعه می‌شود، هر چند لطمه به اصل و اساس دین وارد نمی‌شود.  به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «مبانی فقهی انقلاب اسلامی از دیدگاه حضرت امام خمینی(ره)» از سلسله نشست‌های علمی و دینی گوهر معرفت، با سخنرانی …

آیت‌الله رضازاده استاد مطرح دروس خارج حوزه علمیه مشهد پیشنهاد کرد: بخشی از بحث‌ها در دروس خارج به تدریس امر به‌ معروف و نهی از منکر، به‌صورت ویژه اختصاص یابد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله رجبعلی رضازاده، عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان در دیدار با هیئت برگزار کننده همایش امربه‌معروف و نهی از منکر، گفت: باید بخشی از بحث‌ها در درس‌های خارج حوزه به تدریس امربه‌معروف و نهی از منکر به‌عنوان رشته تخصصی خارج اختصاص یابد. وی ادامه داد: در حوزه‌های علمیه و منابر کمتر به بحث امربه‌معروف و نهی از منکر پرداخته می‌شود و از آنجا که مردم …

شبکه اجتهاد: تاریخ فقه از یک‌سو، و آثار و خروجی فقیهان از سوی دیگر با وضوح تمام نشان می‌دهد که فقه نیز به‌مانند دانش‌های دیگر نیازمند بازخوانی و هر از چندی پوست‌اندازی است. توسعه کمی و کیفی منابع استنباط در فقه، تنوع و تکثر یافتن ساختارهای فقه، و پردازش مسائل نوپیدا که آثار فقهی را حجیم ساخته، مؤیدات مهم دیگری بر واقعیت مورداشاره است. بر این نکات، یک موضوع مهم نوپیدا را نیز بیفزایید و آن موقعیت جدید فقه در عرصه قدرت رسمی جامعه است که خود به‌تنهایی برای ضرورت دوچندان بازخوانی فقه، کفایت می‌کند. این موقعیت و فضای جدید …

فهرست جامع اطلاعات دروس خارج فقه و اصول حوزه‌های علمیه سراسر کشور در سال تحصیلی ۹۶-۹۵ با قابلیت جستجوی پیشرفته اطلاعات بر اساس نام استاد، مبحث درس، زمان و مکان جغرافیایی بر روی «شبکه اجتهاد» قرار گرفت. به گزارش شبکه اجتهاد، این فهرست جامع با بیش از۷۰۰ دروس، به تفکیک دروس خارج فقه و اصول حوزه‌های علمیه سراسر کشور پرداخته است و قابلیت جستجو اطلاعات بر اساس، حوزه علمیه (استان و شهر)، نام استاد، ماده درسی، مبحث، مکان و زمان را دارد. فهرست ارائه شده نسبت به فهرست‌های اعلام شده مراکز حوزوی کشور دقیق و کامل‌تر می‌باشد و به نوعی …

دومین شماره دوفصلنامه «اندیشه تمدنی اسلام» از سوی موسسه معارف و اندیشه تمدنی اسلام، با آثار و گفتاری از اساتید و پژوهشگران حوزه علمیه قم روانه بازار مطبوعات شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، شماره دوم دوفصلنامه «اندیشه تمدنی اسلام» (بهار و تابستان ۱۳۹۵)، با آثار و اندیشه‌هایی از: علامه جعفری، سیدعبدالاعلی سبزواری، سید محمدمهدی میرباقری، عبدالله نصری، ذبیح‌الله نعیمیان، محمد نبی‌زاده، علی محمدی، علی جلینی، عبدالحسین مشکانی سبزواری و… منتشر گردید. «اجتهاد حکومتی؛ نظام سازی دینی و تمدن اسلامی»، «‌نظامها و نظام گرایی در اندیشه اجتماعی آیت‌الله سید عبدالاعلی سبزواری»، «اصول فلسفی دهگانه تمدن شناسی»، «مناسبات دین و تکنولوژی در …

شهرت عظیمه‌ای که در میان مراجع شیعه مبنی بر عدم جواز قمه‌زنی پیداشده است، خودش امری قابل‌بررسی است و برفرض اطلاقات و عمومات دلالتی داشت، این اعراض نشان می‌دهد که قمه‌زنی به شکل فعلی منصرف از قمه‌زنی جزئی و محدودی است که میرزای نائینی جایز می‌دانسته است. شبکه اجتهاد: در سایت دین‌آنلاین بحثی دیدم با عنوان «آیا عنوان وهن دین می‌تواند مستند حرمت باشد؟» که گزارشی از سخنرانی آقای سیدجعفر شیرازی بود که هیچ سابقه آشنایی با ایشان ندارم و برفرض آنکه گزارش، وافی به مقصود و اشتباه در ترجمه صورت نگرفته باشد، چند نکته عرض می‌کنم: ۱. شبهه اولاً …

در میان برداشت‌های مختلف، برخی اساسی‌تر و بعضی‌ آسان‌تر است؛ برداشت اساسی این است که نگاهمان را عوض کنیم و سیستم و آن منظومه را تولید کنیم؛ اما برداشت آسان‌تر این است که پای درس اساتید بخواهیم که نگاه اجتماعی به موضوع را تشریح کنند. شبکه اجتهاد: فقه‌الاجتماع را می‌توان از چند زاویه مورد توجه قرار داد: برداشت اول از فقه الاجتماع فقه الاجتماع عبارت از تک گزاره‌های اجتماعی است که با رویکرد فقهی استنباط می‌شود و در مورد آنها نظر شارع مقدس را کشف می‌‌شود، به عبارتی یک نگاه استقرایی باید به قضیه داشته باشیم، پس بر این اساس …

کتاب «طب دامپزشکی و نقش آن در فقه اسلامی» توسط محققان موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی در شعبه شمالغرب تدوین و روانه بازار نشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «طب دامپزشکی و نقش آن در فقه اسلامی» با همکاری دکتر عارف هوشیاری از محققان موسسه رازی شعبه شمالغرب و دکتر غلامرضا نجفی عضو هیئت علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه ارومیه تدوین و گردآوری شده است. کتاب حاضر شامل اطلاعاتی درباره اهمیت آناتومی، بیماری‌های مشترک انسان و دام و حقوق حیوانات در فقه است. این کتاب در پنج فصل شامل احکام و قوانین اسلام در خصوص حیوانات، احکام و …

کارشناس مسائل شرعی آستان مقدس حضرت معصومه(س) گفت: خرید وسایل غیر ضروری به این دلیل که مؤونه و هزینه زندگی نیست؛ بر اساس قواعد فقهی اگر چیزی در زندگی هزینه نشود اسراف و شامل خمس است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام محمود اکبری در آیین بیان احکام شرعی آستان مقدس حضرت معصومه(س) که در شبستان بزرگ امام خمینی(ره) برگزار شد هدر دادن سرمایه را از منظر شرع مقدس اسلام گناه توصیف کرد و گفت: هدر دادن منابع و سرمایه‌ها از مبانی فردی و اجتماعی است که همواره از سوی شرع مقدس مذمت شده است؛ بر این اساس شرع مقدس اسلام …

آیت‌الله فیاض برای بهبود وضعیت حجاب توجه به سه نکته، استفاده مناسب از ظرفیت رسانه‌های گروهی، پرهیز از بکارگیری زور و اجبار در امر ترویج حجاب و بازگشت علما و وعاظ به جایگاه تاثیرگزار سابق خود در تربیت دینی جامعه و پایان دادن به میدان داری دیگر اصناف به جای عالمان در مجالس و مجامع دینی را متذکر شدند. به گزارش شبکه اجتهاد، حسین جابری انصاری معاون عربی آفریقایی وزیر خارجه در صفحه شخصی خود گزارشی از دیدار هیئت ایرانی به ریاست آیت‌الله آملی لاریجانی با آیت الله اسحاق فیاض از مراجع نجف منتشر کرد. متن این یادداشت بدین شرح …

آیت‌ا‌لله نوری همدانی با تأکید بر ضرورت پرداختن به تربیت فقیه در حوزه‌های علمیه، افزود: با وجود این که فقاهت شرایط زیادی دارد اما آرزو دارم که در حوزه‌های علمیه فقهای بیشتری تربیت شود. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله حسین نوری همدانی در دیدار رئیس مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی اظهار داشت: عرصه فعالیت مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی وسیع است و اگر وارد چند موضوع مهم و خاص شود بهتر است. وی با تأکید بر این که نتیجه عمل مهم است، گفت: اگر کاری کوچک باشد و به نتیجه برسد، بهتر از آن است که کارهای متعددی انجام بگیرد، …

استاد درس خارج حوزه علمیه با بیان اینکه در فقه اجتماعی اصول فقه موجود به تنهایی کارایی ندارد، گفت: در برخی مسائل اجتماعی اصول ما ناقص است که باید تکمیل شود و در برخی دیگر نیاز به ترمیم دارد و حتی در برخی موارد باید تغییراتی در اصول فقه صورت بپذیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، پنجاه و پنجمین نشست علمی تخصصی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با عنوان «ظرفیت شناسی اصول فقه موجود در فقه اجتماعی» در سالن نشست‌های این مرکز برگزار شد. در این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست استاد درس خارج حوزه علمیه و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه …

شبکه اجتهاد: مسائل و امورات مبتلابهی در جوامع اسلامی وجود دارد که دغدغه علما و فقها بوده و در ادوار مختلف، سعی کرده‌اند به‌گونه‌ای با آن‌ها مواجه شوند. در دنیای سنتی که ارتباطات کمتر بود، شاید برخی از این مسائل کمتر در مناطق مرکزی مسلمان‌نشین مشهود بود، شهرهایی مانند بغداد، نیشابور، قم، کوفه، حلّه و … با مسئله‌ای که مطرح می‌کنم کمتر مواجه بودند، اما در مناطق مرزی و مواجهه با پیروان ادیان و مذاهب دیگر، این مسائل بیشتر ذهن‌ها را مشغول می‌کرده و فقها سعی داشتند راهکاری برای آن بیندیشند؛اما در شهرهای مرکزی، یهودیان، مسیحیان و زرتشتیان در بعضی …

در فقه شیعه باید تمام درآمد‌ها از راه حلال و شرعی صورت بپذیرد و لذا معامله‌ای که از راه نامشروع به دست آید اکل‌الباطل نامیده می‌شود و صحیح نیست؛ در اقتصاد اسلامی توزیع،‌ تولید و خدمات مطرح است و در صورتی که فرد در هیچ یک از اینها فعال نباشد درآمد اکل‌الباطل است به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «بررسی فقهی شبکه‌های بازاریابی» با حضور اساتید، دانشجویان و علاقه‌مندان در دانشکده علوم پایه دانشگاه بوعلی همدان برگزار شد. یک استاد حوزه و دانشگاه در این برنامه با اشاره به دسته‌بندی افراد در چهار گروه از منظر مسائل شرعی در مسائل …

اکبرنژاد در این نشست به بررسی مسائل زائد در «مباحث الفاظ» اصول فقه پرداخت و مسائلی چون «وضع، حقیقت شرعیه، صحیح و اعم و مشتق» را بدون فایده و ثمره‌ی روشن فقهی دانست. به گزارش شبکه اجتهاد، دومین جلسه از همایش «بررسی زوائد علم اصول» با ارائه حجت‎الاسلام والمسلمین تقی اکبرنژاد مدیر موسسه فقه و تمدن‌سازی در حسینیه شهدای قم برگزار شد که گزارش آن در ذیل می‌آید. اکبرنژاد، در ابتدای این جلسه با قرائت احادیث نبوی (ص) و علوی (ع) مبتنی بر مذمت علم غیر نافع گفت: غیر نافع تنها منحصر در کارهایی نیست که از اساس لهو هستند، …

شبکه اجتهاد: آیا «منفعت» همان «مصلحت» است و در نتیجه فقط تقابل «مصلحت» با «مفسده» معنا دارد و دیگر تقابل­ها نیز به آن ملحق می­‌شود؟ برای صحت یا سقم این مطلب ‌باید مفردات مسئله مورد بررسی قرار گیرد. واژه­‌ی «منفعت» از نظر کاربرد با کلمات «مصلحت»، «صلاح» و «خیر» عجین شده و در لغت، خلاف مضرّت و به معنای «سود و فایده»، «نفع و حاصل»، «بهره و عائد» می­‌باشد (لغت‌نامه­‌ی دهخدا، ۱۳/۱۹۱۵۴).  راغب اصفهانی نیز واژۀ «نفع» را به چیزی تعبیر نموده که برای رسیدن به خیر از آن بهره می‌­گیرند (معجم مفردات، ۵۲۳) و در مقابل «ضرر» به معنای …

به لحاظ حکم اولیه تفاوت جدی بین دیدگاه مراجع نسبت به انقلاب وجود ندارد و تفاوت موضع‌گیری آن‌ها را باید به لحاظ احکام ثانویه و زمینه‌های پیدایش حکم ثانویه که به شناخت از شرایط سیاسی ـ اجتماعی و ظرفیت‌ها و نیز برخی ویژگی‌های شخصیتی برمی‌گردد، دنبال نمود. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی ترویجی «مقایسه مواضع امام خمینی و مراجع حوزه قم در قبال انقلاب اسلامی با رویکرد فقه سیاسی (سالهای ۱۳۴۱-۱۳۵۷)» با حضور اساتید و فضلای حوزوی و دانشگاهی شنبه گذشته در سالن کنفرانس دبیرخانه انجمن‌های علمی حوزه برگزار شد. حجت‌الاسلام دکتر حسین ارجینی ارائه‌دهنده بحث و حجج اسلام آقایان …

مهم‌ترین اشکال بر قاعده انحلال، تعارض و منافات معنای این قاعده با قاعده «العقود تابعه للقصود» است. محقّق اردبیلی در این رابطه معتقد است لازمه انحلال این است که آنچه متبایعین قصد کرده‌اند واقع نشود و آنچه واقع می‌شود، مورد قصد متبایعین قرار نگرفته است؛ زیرا قصد متبایعین مجموع بما هو مجموع می‌باشد. شبکه اجتهاد: یکی از انحاء انحلال، انحلال عقد و ایقاع به عقود و ایقاعات متعدده است.[۱] مقصود از انحلال عقد این است که عقدِ واقع بر مرکب، بر هر فردی از افراد آن واقع می‌شود؛ مانند اینکه در مرکبی که متعلق امر واقع شده است و در …

از مهم‌ترین آسیب‌های فقه حکومتی آن است که بر اساس فقه فردی بخواهیم جواب سیستمی و حکومتی به وضع موجود بدهیم. نباید مسائل فقه حکومتی را با فقه فردی جواب داد. در فقه حکومتی باید ساختارهای نظام و اعمال حاکمیت را به عنوان واحدی کلان نگاه کرد و متناسب با آن ساختار جواب متناسب با آن را داد. به گزارش شبکه اجتهاد، فقه حکومتی از ادوار ممتاز فقه تشیع است. اهمیت و ضرورت پرداختن به فقه حکومتی به عنوان یکی از مقوله‌های مهم علوم انسانی از آن جاست که مهم‌ترین نرم افزار تحقق تمدن نوین اسلامی به عنوان یکی از …

حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی‌خراسانی در درس خارج «امربه‌معروف و نهی از منکر با رویکرد تربیتی و حکومتی» گفت: بی‌توجهی به رویکرد تربیتی در استنباط و تبیین احکام یعنی بی‌توجهی به هدف نهایی تمام معارف اسلام است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، این استاد حوزه در ابتداء با بیان این‌که دو معنای رایج برای اصطلاح «فقه تربیتی» به کار رفته است، افزود: معنای نخست استنباط و تبیین احکام شرعی با رویکرد تربیتی است؛ یعنی با توجه به مقاصد تربیتی شریعت احکام شرعی استنباط و تبیین شوند. چنان‌که روشن است مقام استنباط با مقام تبیین متفاوت است. وی ادامه داد: در مسأله‌ی حضانت …

عدالت در فرآیند استنباط و حوزه فتوا در فقه فردی، نقشی جز فلسفه احکام ندارد اما در تطبیق احکام در خارج و اجرای اسلام و حوزه صدور حکم حکومتی تأثیر بسیار مهمی دارد و می‌توان گفت مهم‌ترین رکن فقه حکومتی است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام علی الهی‌خراسانی پژوهشگر فقه اجتماعی و نویسنده کتاب «قاعده فقهی عدالت» در اولین پیش نشست همایش بین‌المللی «عدالت و اخلاق در مکتب اهل‌بیت(ع)» که چندی پیش در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد، به ارائه مقاله خود با عنوان «عدالت؛ ناکارا در استنباط فقه فردی و معیار برای فقه حکومتی» پرداخت که در …

با توجّه به نقشه‌های رؤیت‌پذیری، کشورهای ایران و عراق در آغاز این ماه قمری، هم‌افق هستند. پیش‌بینی‌ها و محاسبات کارشناسان نشان می‌دهد رؤیت هلال ماه صفر ۱۴۳۸ قمری در غروب دوشنبه ۱۰ آبان ۱۳۹۵ شمسی برابر با ۲۹ محرّم الحرام ۱۴۳۸ قمری و ۳۱ اکتبر ۲۰۱۶ میلادی، در سراسر ایران با چشم مسلّح ممکن است؛ ولی… شبکه اجتهاد: پیش‌بینی رؤیت‌پذیری هلال ماه صفر ۱۴۳۸ قمری در غروب دوشنبه ۱۰ و سه‌شنبه ۱۱ آبان ماه ۱۳۹۵٫ برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه …