آخرین اخبار

جدیدترین استفتائات حضرت آیت‌الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی از سوی دفتر مقام معظم رهبری منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، متن سؤال و جواب این استفتائات به شرح زیر است: استفاده از پودر ژلاتین س. استفاده از پودر ژلاتین که عموما از خارج کشور وارد می‌شود چه حکمی دارد؟ ج. حلیت و حرمت ژلاتین دایرمدار موادی است که از آنها تهیه می‌شود؛ ژلاتین گیاهی حلال است و ژلاتین تهیه شده از استخوان حیوان‌های حلال گوشت که ذبح شرعی نشده اند حلال است و اما ژلاتین تهیه شده از پوست حیوان حلال گوشت که ذبح شرعی نشده، نجس و …

اطلاع بر تاریخ است که مجتهد را در موردی وادار به صدور فتوا، و در موردی دیگر وادار به سکوت و استنکاف از إصدار حکم و فتوا می‌نماید. اطلاع بر تاریخ است که مجتهد، شرایط موجود را منطبق بر شرایط زمان سیدالشهدا(ع) ارزیابی می‌‌کند یا شرایط غصب خلافت و سکوت مولای متقیان و یا شرایط زمان امام مجتبی و صلح با معاویه و متوکل و امثال او. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «فقاهت در تشیع؛ نگرشی در مبانی اجتهاد و شرایط افتاء» توسط سید محمدمحسن حسینی‌طهرانی نگاشته و توسط انتشارات مکتب وحی منتشر شد. مولف این اثر (فرزند علامه طهرانی) …

طلبیدن مراجع تقلید، بخوانید «متن» حوزه که با همان رویکرد فقهی اصولی هویت یافته‌اند و فعالیت می‌کنند، به مناظره درباره نظریه‌هایی در بستر فکری موسوم به «حاشیه»، شکل گرفته‌اند، اگر چه فراخوانی در درون ساختار واحد و کلی حوزوی جای دارد اما این مناظره، در واقع نوعی مواجهه مستقیم «متن» و «حاشیه» را رقم می‌زند که پیامد‌هایی جدی برای متن‌نشینان و حاشیه‌نشینان در یک ساختار کلی دارد. شبکه اجتهاد: دین‌پژوهی به مثابه دانشی مدرن، رهیافت‌هایی به دین را سرلوحه کار خود دارد که در مجموع برای دینداری کسی که به امر دین پژوهی مبادرت می‌کند، پیامدهایی(مثبت و منفی) دارد. شکل‌گیری …

حسنی با بیان این‌که در مسأله محصولات تراریخته حکم دولت با حکم مکلف متفاوت است، گفت: نمی‌توان گفت که چون مصرف این محصولات جایز است تولید و توزیعش هم جایز است. به گزارش شبکه اجتهاد، ابوالحسن حسنی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، شب گذشته در نشست علمی «حکم شرعی محصولات تراریخته با استفاده از ادله لا ضرر» که در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی قم برگزار شد، اظهار داشت: در رابطه با محصولات تراریخته نباید فقط بر مصرف کننده متمرکز شد بلکه باید حکم تولید کننده و توزیع کننده و به ویژه دولت به عنوان سیاستگذار بررسی …

نظریه پرداز حوزه علوم انسانی و اسلامی با بیان اینکه اصل اسلامی سازی علوم انسانی واژه‌ای نا مفهوم است، گفت: باید با کنکاش کافی در فقه و اصول فقه به تبیین جایگاه علوم انسانی اسلامی دست پیدا کنی به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله شیخ محسن اراکی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، در هشتمین روز از نخستین دوره کارگاه‌های اسلامی سازی علوم انسانی که در مجتمع آموزش عالی امین برگزار شد، با اشاره به جایگاه علم اصول در اسلامی سازی علوم انسانی اظهار داشت: کلمه «اسلامی سازی» دارای ابعاد مختلفی است ولی به هرحال برای فهم بهتر باید …

چرا در حوزه علمیه مشهد، هیچ درس استدلالی و نظری حول مباحث فقه و شهر نداریم؟ این در واقع ضرورت بسیار دو چندان و مضاعفی است که فقه پژوهان، فقیهان و مدرسین خارج به این چالشی که الان شهر مشهد و هویت حرم مطهر رضوی دچار آن است، بپردازند. به گزارش شبکه اجتهاد، بحث فقه شهر و شهر نشینی رویکرد جدیدی در فقه است که نیازمند تحلیل و پژوهش است؛ بلند مرتبه سازی پیرامون حرم مطهر رضوی و تخریب بافت فرهنگی، امروز دغدغه علما و صاحبنظران و مردم مشهد شده است. اینکه ضرورت بلند مرتبه سازی با چه ضابطه‌ای انجام …

کتاب «فقه و حقوق قراردادها» اثر جدید استاد ابوالقاسم علیدوست در دو مجلد که به «ادله عام روایی» و «ادله عام قرآنی» قراردادها پرداخته، به‌تازگی از سوی انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی چاپ و روانه بازار نشر شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جلد اول کتاب «فقه و حقوق قراردادها» در ۴۹۶ صفحه، «ادله عام روایی قراردادها» را وجهه نظر خود قرار داده است. در ادله روایی قراردادها روایات مهمی که محوریت در آن‌ها معاملات و عقود بوده و یا بـر ساختار قراردادها تأثیر زیاد داشته به صورت اجتهادی مورد بحث قرار داده شده اسـت. در این اثر، هر …

از میان رویکردهای مختلف که در زمینه قانون گذاری مطرح شد تنها رویکردی که می‌تواند در عصر حاضر مبنای قانون گذاری قرار بگیرد، رویکرد کسانی است که ضمن پرهیز از افراط و تفریط‌های رویکردهای دیگر، نگرش نظام مند به دین، اصول گرایی در حوزه فهم دین و توسعه گرایی در حوزه تحقق دین، تکامل در روش اجتهاد و تجدید نظر در روش علوم را موردتوجه قرار داده اند و در دیدگاه آنان همه تلاش‌ها در جهت پی ریزی تمدن نوین اسلامی سامان می‌یابد. به گزارش شبکه اجتهاد از وسائل، خلاصه‌ای از کتاب «فقه و قانون گذاری، آسیب شناسی قانون گذاری …

وزارت اوقاف مصر کتب مروج تفکرات افراط‌گرایانه و تألیفات «یوسف محمد قرضاوی» را از مساجد و کتابخانه‌های این کشور جمع‌آوری کرد. به گزارش شبکه اجتهاد از پایگاه اطلاع‌رسانی الفجر، وزارت اوقاف مصر برای جلوگیری از رواج کتب افراط‌گرا در مساجد، اقدامات ادامه‌داری را آغاز کرده و تفتیش مساجد برای جستجوی نسخ خطی تاریخی را نیز در دستور کار قرار داده است. اداره اوقاف استان «سوئز» مصر در این بازرسی‌ها موفق شد ۳۵۰ کتاب مروج افراط‌گرایی را در مساجد این استان کشف و ضبط کند. این در حالی است که احمد کریمه، استاد دانشگاه الازهر از وزارت اوقاف مصر به خاطر …

پیروزمند با تأکید بر عقیدۀ‌ خود مبنی بر پویایی و به روزبودن حوزه در عین توجه به تخصص و فضای آزادی و نقد گفت: حرکت رو به جلوی حوزه به سه شکل خود را نشان داده است… به گزارش شبکه اجتهاد، برنامه زاویۀ هفته گذشته به موضوع حوزه و وضعیت و کارآمدی آن در دوران جدید پرداخت. زاویه با این رویکرد به سراغ موضوع رفت که بررسی کند که آیا حوزۀ امروز به سنّت گذشته وفادار مانده یا تحوّلات جدیدی به اقتضای زمان در آن رخ داده و بزرگان معاصر حوزه به کدام سنّت حوزوی تعلّق دارند؟ مهمانان زاویه حجت‌الاسلام …

در ابتدا باید به این نکته توجه نمود که ما با اهل سنت اشتراکات فراوانو اختلافاتی جدی داریم که بندهاز آنمشترکات، به «فقه الوفاق» و از اختلافات، به «فقه الخلاف» تعبیر می‌کنم. فقه الوفاق دربردارنده مواردی است که در فقه مذاهب اهل سنت و فقه شیعه مورد اتّفاق و پذیرش همگان است، ولی فقه الخلاف در بردارنده موارد اختلافی فریقین است. به باور ما، اگرچه باید به هر دو پرداخته شود، ولی زیر ساخت مباحث فقهی را محکمات فقه -که در «فقه الوفاق» دیده می‌شوند- تشکیل می‌دهد. به دیگر سخن، نمی‌شود به فقه الخلاف بدون توجه به فقه الوفاق پرداخت، …

مرحوم آیت‌الله بروجردی در این موضوع نظریه خاصی داشته‌اند که آثار بسیاری در مقام استنباط و اجتهاد دارد/ اینکه اسم آن حاشیه بر فقه سنی گذاشته بشود، خیلی تعبیر خوبی نیست/ فقه شیعه در دوران امام باقر و امام صادق علیهماالسلام مرحله اوج را طی کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، پیش نشست علمی کنگره نکوداشت آیت‌الله بروجردی(ره) با حضور علمای اعلام و اساتید حوزه علمیه قم در سالن اجتماعات کتابخانه آیت‌الله بروجردی در صحن جوادالائمه(ع) حرم مطهر حضرت معصومه(س) برگزار شد. در این نشست علمی آیت‌الله سید محمدجواد علوی طباطبایی استاد عالی‌رتبه حوزه علمیه قم درباره مکتب و روش …

استاد حوزه بیان کرد: آیت‌الله بروجردی(ره) بیان کردند که شی اگر بخواهد دارای مراتب باشد باید ذات شی در جمیع مراتب حضور داشته باشد که این مطلب ظریف و بی‌نظیر است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید صادق محمدی در پیش نشست کنگره نکوداشت آیت‌الله بروجردی(ره) در قم گفت: اولین دیدگاهی که در زمینه مراتب حکم مطرح شده است، دیدگاه چهار مرتبه‌ای مرحوم آخوند است که شامل اقتضا، انشا، فعلیت و تنجز است. استاد حوزه علمیه قم افزود: تضاد بین احکام در مرحله فعالیت است؛ مرحوم آخوند مرحله تضاد احکام را در فعلیت می‌برد. رئیس انجمن اصول فقه حوزه …

استاد حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه مباحث علم الفاظ باید به عنوان یک علم مستقل و دخیل در استنباط مورد توجه قرار گیرد، گفت: ویژگی مباحث لغوی بحث در مورد قواعد صحت کلام بوده و قواعد اصولی نسبت به قواعد لغوی متمایز است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله شیخ محسن اراکی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، در نشست علمی «اصول فقه» از سلسله نشست‌های علمی کنگره نکوداشت آیت‌الله بروجردی، با بیان اینکه در نظر بزرگان دینی مباحث الفاظ اصول دارای دو ماهیت اصولی و غیر اصولی است، اظهار کرد: بر اساس نظرات برخی از علما …

آثار راه یافته به مرحله دوم سی و چهارمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در گروه «دین» معرفی شدند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در بخش «فقه و اصول» از میان ۷۵ اثر ارسالی، کتاب‌های زیر به مرحله نهایی این دوره از جایزه کتاب سال راه یافتند: ۱- «بررسی فقهی فرمانبرداری و  نافرمانی مدنی»، تالیف  سیدجواد ورعی، قم:  پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سمت. ۲- «روش شناسی حکم»، تالیف  محمد عرب صالحی، قم: پژوهشگاه علوم و اندیشه اسلامی. ۳- «انتخابات از نگاه فقه»، تالیف  روح اله شریعتی،  قم: پژوهشگاه علوم و اندیشه اسلامی. ۴- «مناط الاحکام»، تالیف مولا نظرعلی طالقانی، …

دکتر رجبی می‌گوید مفهوم شناسی دین و مراتبش روشنگر مفهوم سینمای دینی خواهد بود و از این‌سو حجت‌الاسلام الهی خراسانی معتقد است سینمای دینی مفهوم واحدی ندارد و می‌‌تواند طیف وسیعی از فیلم‌ها و تفکرات سینمایی در این قلمرو جای بگیرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست تخصصی «خدمات متقابل دین و سینما» با مشارکت حوزه هنری خراسان و اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، صبح امروز ۳۰ دی‌ماه، با حضور جمعی از فرهیختگان حوزوی و فعالان عرصه هنر و سینما برگزار شد. در این نشست تخصصی که به مناسبت برگزاری دهمین جشنواره فیلم کوتاه دینی رویش برگزار گردید، …

شبکه اجتهاد‏: فقه‌های مضاف به‌عنوان دانش‌های نوپیدایی که می‌توانند در کاربردی شدن فقه سهم به سزایی ایفا کند چندی است مورد توجه اندیشمندان و محیط‌های علمی قرار گرفته است. فقه اقتصاد یکی از این دانش‌های مضاف است که نیازمند تلاش‌های جدی عالمان حوزوی و دانشگاهی است. از این رو، اولین نشست علمی از سلسله نشست‌های تخصصی «فقه و اقتصاد» با عنوان «توان سنجی فقه در مهار پیامدهای روند رو به گسترش اجتناب مالیاتی» از سوی گروه پژوهشی فقه کاربردی پژوهشکده تمدنی اسلام تمدنی، با ارائه استاد دکتر ناصر الهی عضو هیأت علمی گروه اقتصاد و معاون پژوهشی دانشگاه مفید، با …

شبکه اجتهاد: نشست علمی «خدمات متقابل دین و سینما» با مشارکت حوزه هنری خراسان و اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، صبح امروز ۳۰ دیماه، با حضور جمعی از فرهیختگان حوزوی و فعالان عرصه هنر و سینما برگزار شد. در این نشست که به مناسبت برگزاری دهمین جشنواره فیلم کوتاه دینی رویش برگزار گردید، حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد، استادیار دانشگاه باقرالعلوم(ع) و عضو هیئت علمی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، دکتر محمد رجبی، پژوهشگر فلسفه هنر و زیبایی شناسی و رئیس اسبق بنیاد سینمایی فارابی، شهریار بحرانی، کارگردان مطرح …

به ادعای یک پژوهشگر در کرسی ترویجی پژوهشگاه فقه نظام: خروج از جامعه ولایی، شرک در طاعت و جزو گناهان کبیره است! به گزارش شبکه اجتهاد؛ سومین کرسی ترویجی پژوهشگاه فقه نظام با ارائه حجت‌الاسلام مجید رجبی، نقد حجت‌الاسلام دکتر علی رضائیان استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم و دبیر علمی حجت‌الاسلام مهدی جعفرزاده، در جمع فضلای حوزه و دانشگاه برگزار گردید. حجت‌الاسلام مجید رجبی در ابتدا با بیان اینکه، در نظام اجتماعی اسلام، گروه‌ها و واحدهای مختلفی مشغول به فعالیت هستند که هر یک حقوق و تکالیفی دارند، گفت: با پیچیده‌تر شدن جوامع، تکالیف مکلفین نیز پیچیده تر می‌شود …

عناوین و موضوعات ذیل، محصول کاوشی مختصر در بیانات مقام معظم رهبری می‌باشد که همگی پیرامون فقه حکومتی می‌باشد. به گزارش شبکه اجتهاد؛ حجت‌الاسلام یحیی عبداللهی پژوهشگر مرکز علوم نوین اسلامی(معنا) و محقق در زمینه مباحث فقه حکومتی یادداشتی را در باب مأخذشناسی بیانات مقام معظم رهبری در موضوع «فقه حکومتی» در اختیار وسائل قرار داده است تا علاقه‌مندان و پژوهشگران  «فقه‌ حکومتی» در این زمینه بتوانند با بهره برداری از عناوین و سرفصل‌ها، پژوهش‌های خود را سامان داده و گامی در راستای ترویج و تبیین این حوزه برداشته شود. البته بنابر نظر ایشان، از آنجا که این لیست، در …

حکمت‌نیا با بیان این‌که عدم سیاستگذاری و تصمیم‌گیری صحیح به عقب‌ماندگی در فناوری منجر می‌شود گفت: ایجاد ادبیات فقه و حقوق مهندسی ژنتیک مقدمه پیشرفت این فناوری است. به گزارش شبکه اجتهاد، همایش فقه مهندسی ژنتیک و محصولات تراریخته هفتم اسفندماه سال جاری از سوی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و با همکاری ستاد زیست‌فناوری، انجمن علمی بیوتکنولوژی و انجمن علمی ژنتیک ایران در قم برگزار خواهد شد. دبیرخانه همایش فقه مهندسی ژنتیک و محصولات تراریخته در این باره با دکتر محمود حکمت‌نیا دبیر علمی همایش گفتگو کرده است که حاصل این گفتگو را در ادامه می‌خوانید: ضرورت برگزاری همایش …

عضو سابق کمیسیون اقتصادی مجلس اظهار کرد: بخش اصلی بازدهی شورای فقهی بانک مرکزی به عملکرد اعضای این شورا بستگی دارد و اگر افرادی انتخاب شوند که دغدغه حذف ربا از نظام بانکی را داشته باشند اجازه عملکرد غیرشرعی در نظام بانکی را نخواهند داد. به گزارش شبکه اجتهاد، مجلس شورای اسلامی، روز چهارشنبه هفته گذشته، سازوکارهای ایجاد شورای فقهی بانک مرکزی را تعیین کرد که براساس آن، شورای فقهی تبدیل به یکی از ارکان بانک مرکزی خواهد شد و مصوباتش لازم‌الرعایه است؛ موضوعی که تاکنون بین مجلس و بانک مرکزی مورد اختلاف بود. برای بررسی بیشتر اهمیت جایگاه قانونی …

آیا اساسا تقسیم موسیقی مجاز به موسیقی مطلوب و متعالی و موسیقی عادی دارای مبنای فقهی است یا خیر؟ آیا با عمومات می‌توان به استحباب و بلکه وجوب کفایی تولید آثار هنری فاخر در راستای اهداف والای دینی فتوا داد، یا این کار امکانپذیر نیست؟ آیا انسان معاصر نگاهش به مقوله موسیقی همانند انسان سنتی است یا این نگاه تغییر کرده و در صورت دوم آیا این مسئله تحولی در استنباط احکام آن ایجاد می‌کند یا خیر؟ شبکه اجتهاد: بررسی «مسئله موسیقی»، جهات مختلفی دارد: جهت هنری، جهت فقهی، جهت عرفانی، جهت فلسفی، جهت روانشناختی، جهت روان درمانی و جهت …

باید مشخص شود که حوزه در مسائل مختلف فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و… حرفی برای گرفتن دارد یا نه؟‌ و اگر دارد، آیا این حرف با نظام در تضاد است؟ در چنین صورتی کجا باید حرفش را مطرح کند؟ صحبت من این است که نظام ولایت فقیه این اجازه را به شما نمی‌دهد! به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر رضا عیسی‌نیا عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگی اسلامی، در گفتگویی با مباحثات از کتاب جدیدش با عنوان «استقلال حوزه علمیه و دولت جمهوری اسلامی ایران» و مسائل پیرامونی آن سخن گفته است که در ادامه می‌خوانید. لطفا درباره‌ی چرایی و چگونگی …

«سید مرتضی» قائم به عقل بود و امروز نیز حوزه، عقلانیت، مدیریت و فهم «سید مرتضی» را می‌خواهد تا بتواند خود را اداره کند./ کسی که تنها نقل کننده نظرات دیگران باشد، دلال علم است، فقیه کسی است که نظریه پرداز و صاحب نظر باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله جوادی آملی در دیدار جمعی از مسئولان و مدیران مرکز خدمات حوزه‌های علمیه که در بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء برگزار شد، در بخشی از سخنان خود، با تاکید بر شناسایی طلاب نخبه و مستعد و حمایت از آنها بیان داشت: گرچه حفظ نظام بر همه ما واجب است، …

رئیس کمیسیون حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: کاریزما بودن در مساله رهبری را باید مورد بازکاوی قرار داد و طبق فرهنگ شیعه بحث کاریزماتیک بودن متعلق به امام عصر(عج) می‌باشد که بواسطه مشروعیت دینی که رهبران نظام اسلامی داشته‌اند این ویژگی در آنها مشاهده می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا یکشنبه گذشته در نشست علمی «رهبری در دوره استقرار و دوره تثبیت» اظهار داشت: کاریزما از یک فضای فرهنگی و دینی ما برگرفته شده است و باید متناسب خودش بررسی گردد. استاد حوزه و دانشگاه افزود: کاریزماتیک بودن در فرهنگ و ارزش‌های ما با یک مبانی …

تألیف الذریعه نقطه عطفی در تاریخ فقه و اصول امامی به شمار می‌رود. از یک سو، تدوین این اثر آن هم به دستِ دانشمندی جامع الاطراف و متنفذ چون سید مرتضی، به خودی خود گامی مهم در شکل‌گیری و هویت‌یافتن اصول فقه امامیان بود. از این رو، الذریعه چه در میان فقهای امامی و چه از جانب فقیهان مذاهب مختلف اهل سنّت بسیار اقبال یافت. شبکه اجتهاد: از نخستین آثار جامع در اصول فقه امامى، «الذَّریعَه الى اصول الشّریعه» تألیف سید مرتضى علم‌الهدى، فقیه و متکلم نامور امامى قرن چهارم و پنجم است. شریف مرتضى مشهور به سید مرتضى و …

عضو جامعه مدرسین گفت: با توجه به ایرادات اساسی اعلامیه جهانی حقوق بشر پیشنهاد می کنم، کارگروهی از سوی وزارت امورخارجه با همکاری محققین حوزه و دانشگاه برای بررسی این موضوع مهم تشکیل شود. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی در دیدار رئیس مرکز حقوق بشر و تنوع فرهنگی جنبش عدم تعهد که در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) قم برگزار شد اظهار داشت: ما چهار سال پیش در این مرکز فقهی سلسله نشست‌های علمی در نقد اعلامیه جهانی حقوق بشر برگزار کردیم، تعجب می‌کنم، چرا با وجود این همه نواقص و کاستی و مبانی خلاف آموزه‌های دینی، ایران …

از مرحوم حاج احمدآقا شنیدم که امام فرمودند: اگر این آهنگ را رادیوی جمهوری اسلامی پخش کند، اشکالی ندارد، امّا اگر همین آهنگ را کشور دیگری پخش کند، حرام است. مرحوم حاج احمدآقا به بنده گفتند: ما نفهمیدیم چرا؟ ولی امام این‌گونه می‌فرماید. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محمدمهدی شب زنده‌دار استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و از فقهای شورای نگهبان در گفتگویی با نشریه خط از چیستی فقه حکومتی و ضرورت پرداختن به آن در حوزه علمیه سخن می‌گوید و معتقد است باید مسائل فقه حکومتی در حوزه حل شود و اگر این کار انجام نشود، …

بر اساس نظرات فقهی آیت‌الله جوادی آملی در جلسه بیست ویکم تا بیست و چهارم خارج فقه نکاح در سال تحصیلی ۹۴ ـ ۹۵، تقیه را به دو دسته فردی و سیاسی تقسیم می‌شود که با توجه به کثرت تقیه سیاسی توجه به آن برای استنباط از اهمیت بالایی برخوردار است. به گزارش شبکه اجتهاد، فقهای شیعه برای تقیه بر حسب حکم و یا موضوع به اعتبارات مختلف تاکنون اقسامی را ذکر کرده اند، مانند تقیه واجب، مستحب، مکروه، حرام و مباح که به حسب حکم تقسیم شده است و یا مانند تقیه خوفی و مداراتی. در این یادداشت برای …