آخرین اخبار

شبکه اجتهاد: استاد محمدتقی شهیدی در درس خارج «ربا در معاملات بانکی» به موضوع راه‌های تخلص از قرض ربوی در عقود بانکی پرداخت و در این رابطه، راه‌های تخلص از قرض ربوی در قراردادهای بانکی را با قطع نظر از اشکال اساسی حیل ربا که توسط امام و شهید صدر مطرح شده است، بررسی کرد و راه‌هایی به عنوان طرق جایگزین قرض به شرط پیشنهاد داد. راه اول: قرض دادن طلا و دلار به جای پول مقرِض به جای پول -که تورم دارد- دلار و طلا قرض دهد. این روش در غالب اوقات که تومان مبتلی به مشکل تورم است، …

جایگاه علمی ‌آیت‌الله بروجردی چنان بود که با آغاز تدریس فقه و اصول در حوزه علمیه قم، علاوه بر فضلاء و طلاب جوان، اساتید برجسته و معروف آن دوره حوزه قم برای تکریم و نیز بهره‌گیری علمی از شاگرد برجسته آخوند خراسانی سال‌ها در درس او حاضر‌ می‌شدند. امام خمینی که در آن دوره خود استادی برجسته و و از چهره‌های بزرگ علمی حوزه علمیه قم بود به مدت شش- هفت سال در در درس‌های آن فقیه خبیر حاضر‌ می‌شده و درس‌های اصول ایشان را تقریر‌ می‌کرده است تقریرات حضرت امام از مباحث اصول ‌آیت‌الله بروجردی به همت پژوهشگران موسسه …

عضو انجمن اقتصاد اسلامی دخالت دولت در قیمت‌گذاری‌ها را برخلاف فقه و اصل قاعده تسلیط دانست و گفت: مردم اختیار اموال خودشان را دارند و کسی نمی‌تواند آنها را موظف کند که کالاهایشان را با حاشیه سودی که دولت معین کرده به فروش برسانند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علی نعمتی، عضو انجمن اقتصاد اسلامی ایران، در تحلیل فقهی دخالت دولت در تعیین قیمت اجاره‌بها و روابط مستأجر و موجر به «ایکنا» گفت: از نظر فقهی دولت حق دخالت در روابط مستأجر و مؤجر را ندارد و نمی‌تواند در تعیین اجاره‌بها دخالت کند و هرگونه مداخله دولت در قیمت‌گذاری …

شبکه اجتهاد: یکی از تحولات مهم در دانش فقه توجه به اداره جامعه و مدیریت تحولات اجتماعی است که در دو سده اخیر توسط برخی از فقها و حکمای مسلمان و برخی از نواندیشان و دغدغه‌مندان اجتماعی و فضلای حوزوی مطرح شده است. بخشی از این نظریات در ذیل نظریه ولایت‌فقیه در فقه و اصول سنتی سامان‌یافته است اما عمده این اتفاق مهم در درون دانش فقه شکل نگرفت بلکه ریشه در مبانی فلسفی و کلامی و روش‌شناسی برخی از فقها و حکمای پیش رو و همچنین مطالعات اجتماعی طلاب جوان پیش از انقلاب دارد که بعدها به ساخت جریانات …

جدیدترین شماره‌های فصلنامه علمی پژوهشی «جُستارهای فقهی و اصولی» به صاحب امتیازی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی و مدیر مسئولی مجتبی الهی خراسانی و سردبیری حسین ناصری‌مقدم منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، بیست‌و‌هفتمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «جُستارهای فقهی و اصولی» (تابستان ۱۴۰۱) دربردارنده هفت مقاله علمی، به همت اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، در وبگاه فصلنامه در دسترس پژوهشگران قرار گرفت. «استصحاب کلی نوع چهارم و جلوه‌های فقهی و حقوقی آن»، «نقش سؤال راوی در ابهام‌زدایی و ابهام‌افزایی احادیث فقهی»، «تأثیرات متقابل فقه و اخلاق»، «شرکت سهامی عام در تحلیل فقهای معاصر امامیه»، «موضوع شناسی …

مدرس حوزه و دانشگاه با بیان اینکه میرزای نائینی درصدد پی‌ریزی عقلانیت دینی در نظام سیاسی اسلامی بوده است، گفت: امثال اعضای نهضت آزادی در ابتدای پیروزی انقلاب و در مجلس تدوین قانون اساسی، درصدد سکولاریزه کردن مرحوم نائینی بودند، ولی آن عالم بزرگ درصدد پی‌ریزی عقلانیت دینی در نظام سیاسی بوده است. او فرهنگ سیاسی را به سه دسته محدود، مستبد و تبعی و منفعل تقسیم کرد. میرزا فرهنگ سیاسی معیار اسلام را مبتنی بر دو مقوله آگاهی و اختیار مردم می‌داند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین امیرمحسن عرفان، استاد حوزه و دانشگاه، در نشست علمی «اندیشه‌های تمدنی …

شبکه اجتهاد: مساله مسکن امروز ابرچالش کشورماست که بخش زیادی از مردم با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. بر اساس آمار حدود ۴۰ درصد، ۳۲ میلیون مردم ایران مستأجر هستند که در مناطق شهری ۴۳٪ و بعضاً در شهرهای بزرگ بعضی دهک‌ها تا ۶۰٪ درآمدشان صرف اجاره‌بهای مسکن می‌شود! میانگین انتظار خانه‌دار شدن حدود ۳۹ سال و در بعضی دهک‌ها در تهران بیش از یک قرن است. اخیراً شورای سران قوا تصویب کردند که حد افزایش اجاره ۲۵٪ است و موجر حق افزایش بیش از این درصد و اخراج مستأجر را ندارد. برای این امر ضمانت قضایی نیز گذاشته شد. این …

مرحوم امام نظرشان این بود که فتوای شورای نگهبان معیار باشد. شاهدش این است که به نظریه تفصیلی که شورای نگهبان در سال ۶۳ ابراز کرد، اشکالی وارد نکردند و در عملکرد شورای نگهبان که فتوای امام را در پاره‌ای از موارد لحاظ نمی‌کردند و بر اساس فتوای خودشان که مغایر فتوای امام بود، عمل می‌کردند، ایشان اعتراضی نکردند. به نظر من اگر بتوانیم رأی مرحوم امام و رأی شهید صدر را تقویت کنیم، می‌توانیم فتوای کارآمدتر را فتوای معیار قرار دهیم. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد ارسطا، عضو هیئت علمی پردیس فارابی دانشگاه تهران در نشستی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: بحث‌های فراوانی حول داستان ابراهیم علیه‌السلام و اقدام او برای ذبح فرزند از منظر تحلیل اخلاقی موضوع در بستر حسن و قبح عقلی و شناخت ماهیت امر به ابراهیم علیه‌السلام بر ذبح فرزند از دیرباز تاکنون بین متفکران اسلامی و پژوهشگران حوزه فلسفه و اخلاق صورت گرفته است. دیدگاه رایج در توجیه این موضوع امتحانی (و نه واقعی) دانستن امر به قربانی کردن فرزند توسط ابراهیم علیه‌السلام است. امر امتحانی طلب انشایی فاقد اراده جدّی به قصد امتحان مکلّف است. در اوامر امتحانی، هدف مولا از صدور امر این نیست که مأمور به در خارج، انجام شود، …

اختصاصی شبکه اجتهاد: امروزه زیست‌بوم افراد بسیاری، در ساعات مهمی از زندگی، اینترنت و فضای مجازی شده است؛ درنتیجه مسئله‌ای فیلترینگ که تأثیر مستقیم در این استفاده مردم از این فضا دارد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شده است. دراین‌باره، از جهات مختلف و در فرهنگ‌های مختلف بحث می‌شود؛ اما آنچه در کشور ما به دلیل حاکمیت فقه و ولایت فقیه بر آن اهمیت دارد، بررسی فقهی مسئله فیلترینگ و سخن از پیشینه فقه آن است. تبیین عنوان فیلترینگ دارای دو بعد محتوایی و فنی ـ مهندسی است که هر دو بعد بایسته بررسی است؛ اما آنچه در بررسی فقهی اهمیت …

شبکه اجتهاد: این روزها صحبت‌های زیادی درباره «متاورس» مطرح می‌شود؛ کلیدواژه‌ای که در طول سال‌ها شکل گرفته و همانند کلیدواژه‌های اینترنت و شبکه‌های مجازی و پلتفرم‌ها جایگاهی در زندگی مردم پیدا خواهد کرد، اما حوزه‌های علمیه در قبال موضوع‌های جدید رویکردهایی را اتخاذ کرده که گاهی اتخاذ آن رویکردها موجی از جریان‌های منفی را به‌سوی حوزه‌های علمیه روانه کرده است. برای نمونه می‌توان به فتوای بعضی از مراجع تقلید در خصوص حرمت استفاده از تماس تصویری اپراتور رایتل اشاره کرد. مسئله متاورس نیز از آن دسته موضوعاتی است که به‌دلیل عدم شناخت آن، واکنش‌های عجیبی را برانگیخته است. به‌تازگی دو …

شبکه اجتهاد: استاد سید احمد مددی با اشاره به تاریخ و سیره امام محمدباقر (علیه‌السلام) برخی از مقاطع زندگی سراسر نور این امام بزرگوار را تحلیل می‌کند.

اختصاصی شبکه اجتهاد: سالیانی است این پرسش در ذهنم ریشه دوانده که آیا ما حوزویان در کار و معیشت و تلاش مادّی و تأمین خانواده، در نقطه بایسته هستیم، یا در نقطه میانی و در فاصله میان زهد و دنیاطلبی؟ یا غالباً بین افراط و تفریط به یک طرف افتاده‌ایم: برخی به «دنیاطلبی» و «ثروت‌اندوزی» روی آورده‌ایم و برخی «سرمایه دنیا» و «تولید ثروت» را وانهاده‌ایم؟

کتاب «اصول فقه نظام» به قلم استاد شیخ محسن اراکی از سوی نشر ناب ماندگار به زیور طبع آراسته شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «اصول فقه نظام» اثر جدید استاد شیخ محسن اراکی، عضو شورای عالی حوزه و استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم به همت موسسه حفظ و نشر آثار دفتر معظم‌له آماده و توسط انتشارات اندیشه ناب ماندگار منتشر شد. در معرفی کتاب این عضو جامعه مدرسین و مجلس خبرگان رهبری آمده است: اصول فقه نظام، دانش جدیدی فراتر از اصول فقه متعارف نیست؛ بلکه بخشی از همان اصول فقه متعارف است و تعریف اصول …

شبکه اجتهاد: هفتم ذی‌حجه سالروز شهادت امام پنجم شیعیان باقر علم النبیین است. آن حضرت در سال ۱۱۴ قمری به شهادت رسید. (شیخ مفید، الإرشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، ج ۲، ص ۱۷۹). آن امام همام شاگردان فراوانی داشت که علوم را از ایشان اخذ کرده و به نسل‌های بعدی منتقل کردند. در این نوشتار کوتاه مروری بر احوالات ۹ تربیت یافته مکتب امام باقر (ع) می‌شود. ۱. جابر بن یزید جعفی (م ۱۲۸ ق) ذهبی او را از بزرگترین علمای شیعه برشمرده است. (الکاشف، ج ۱، ص ۱۳۱) وکیع بن الجراح که دانشمند معروف اهل سنت است …

ما نمی‌توانیم بگوییم از سیره امام سجاد علیه‌السلام استفاده می‌کنیم که مناسک مقدم بر معنویت بوده است. اصلاً این حالت دوران بین معنویت و مناسک که شما فرض کرده‌اید برای هیچ‌یک از ائمه قابل اثبات نیست تا ما از سیره آن معصوم بفهمیم که کدام‌یک را اولویت داده است. دورانی نبوده است. اگر امام سجاد علیه‌السلام کثرت مناسک داشتند حتماً با روح و معنویت بوده است و اگر امام باقر علیه‌السلام سیره‌ای غیر از سیره پدر در پیش‌گرفته‌اند حتماً علتی داشته است. اختصاصی شبکه اجتهاد: شهادت امام محمدباقر (ع)، فرصت مناسبی است تا برخی از فرمایشات و سیره ‌این بزرگوار …

‌‌آیت‌الله سیدعلی محقق داماد در پاسخ به این سوال که چرا با این همه سابقۀ تدریس و مقام علمی و جایگاه اجتماعی، سراغ مرجعیت نرفتید و رساله ندادید؟ گفت: تعجب می‌کنم از بعضی آقایان که رساله می‌نویسند و اعلام مرجعیت می‌کنند. معنای اعلام مرجعیت مگر غیر از این است که ایها الناس، بیایید و بارتان را بر دوش ما بگذارید؟ آیا این کار عاقلانه است؟ مگر چه تکلیفی در کار است که این آقایان به سراغ مرجعیت رفتند. بالفرض که هیچ مرجعی در زمان فعلی وجود نداشته باشد، مجوز برای تقلید از علما و بزرگان گذشته که وجود دارد. ‌‌شبکه …

عربستان سعودی در اقدامی غیرمتعارف و اشتباه برای حجت‌الاسلام والمسلمین سید عبدالفتاح نواب، نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت و سرپرست حجاج ایرانی، ویزا صادر نکرد و دلیل صادر نشدن روادید برای سرپرست حجاج ایرانی، رعایت شرط سنی زیر ۶۵ سال دولت عربستان در سال جاری برای حجاج عنوان شد. با این همه، چنین می‌نماید که انگیزه‌های سیاسی اصلی‌ترین دلیل پرهیز سعودی‌ها از صدور روادید برای نماینده حج و زیارت ایران بوده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، اعزام زائران حج تمتع کشورمان به عربستان به پایان رسید و ۳۹ هزار و ۶۳۵ ایرانی در قالب ۲۹۶ کاروان از …

متاسفانه این خیلی بدعت بدی است که در کشور ما هر روز عده‌ای پیدا می‌شوند که پزشکی و فیزیک و … را به مبانی دینی منتسب می‌کنند. این انتساب به نوعی تحقیر دین و دین‌داران است. معتقدم رسالت انبیای الهی تربیت نفسانی بشر است و همه انبیا الهی برای تربیت جان بشر به رسالت مبعوث شده‌اند و هدف آنها تاسیس علوم تجربی یا فنی نبوده است. پس دامن زدن به مباحث مثل طب اسلامی، فیزیک اسلامی و شیمی اسلامی اگر بی‌وجه نباشد، ضرورتی ندارد و باعث اتلاف استعداد و اوقات و سرمایه است و غالبا هم نتیجه‌اش باعث وهن دین …

مرحوم شهید صدر خواست رساله عملیه بنویسد، سعی کرد یک سنت جدیدی ایجاد کند و یک رساله‌ای به نام «الفتاوی الواضحه» نوشت، یعنی فتاوای آشکار و روشن، این کتاب شهید صدر تلاشی بود برای روز آمد کردن رساله‌‌های عملیه، اما همین تلاش هم حتی توسط شاگردان ایشان هم خیلی پی گرفته نشد. همچنین در دوران متأخر اقدامات دیگری هم شد، اما عمومیت پیدا نکرد. مثلاً مرحوم آقای عبدالکریم بی آزار شیرازی کتابی تحت عنوان «رساله‌‌های نوین» نوشت که همان رساله عملیه و فتاوی امام را در چند جلد تألیف کرد به طوری که برای مخاطبی که کمتر با ادبیات سنتی …

کتاب «شناخت شریعت: فقه اسلامی در دهکده جهانی» اثر محمد کشاوجی و رفیق عبدالله و ترجمه نورالدین الله‌دینی، با شمارگان هزار نسخه، ۴۴۰ صفحه و بهای ۱۴۰ هزار تومان از سوی نشر نامک روانه بازار نشر شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب ترجمه فارسی پژوهش دو وکیل مسلمان است که در فصل پایانی کتاب خود را اینگونه معرفی کرده‌اند: «ما هر دو وکیل و تحصیل کرده غرب هستیم و در جامعه مستعمره انگلیس متولد شده‌ایم که خود این جامعه به واسطه نژادپرستی و استعمار لطمه خورده است. ما اکنون به عنوان بخشی از جمعیت مسلمانان مهاجر این کشور در …

حجت‌الاسلام ایزدهی گفت: آنچه فقه را در مرز دانش قرار می‌دهد این است که فقه همواره فرزند زمان خودش بوده است و اگر فقه فرزند و ناظر بر نیازهای زمان خودش نباشد و نگاه به آینده نداشته باشد، در فرآیند روزمرگی می‌ماند و به روزآمدی تبدیل نمی‌‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، مطابق دیدگاه آیت‌‌الله خامنه‌‌ای، فقه سیاسی گرایشی بینارشته‌ای است که ضمن انطباق بر میراث علمی فقیهان شیعه، بر مبانی فقهی منسجم، منظم و روشمند مبتنی بوده و مشتمل بر مجموعه‌‌ای کامل از مباحث در سپهر سیاست و نظم سیاسی مطلوب است. کتاب «فلسفه فقه سیاسی از دیدگاه ‌‌آیت‌الله خامنه‌ای» …

درسنامه «نظریه ولایت سیاسی فقیه» اثر غلامحسن مقیمی در ۳۵۳ صفحه در پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، پژوهش در حوزه اندیشه سیاسی از منظر دینی در راستای شناخت مبانی، سرشت و ساختار آن در سال‌‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی ضرورتی انکار ناپذیر یافته است. «نظریه ولایت فقیه»، در سیر تاریخی خود از عصر حضور تا کنون، از دو مؤلفه مهم «نص» و «زمان و مکان» تغذیه کرده و تجربه اندوخته است. بدین لحاظ این نظریه صرفاً آرمانی نیست؛ بلکه آرمانی است …

حجت‌الاسلام نهاوندی با بیان اینکه لازم است مولفه‌های کلید الگوی حکمرانی مطلوب فقهی در متاورس، توسط حوزه با کمک مسئولین متولی نظام ترسیم شود و پیش‌دستی در بررسی ضوابط و مباحث متاورس تا حدودی سیطره مخالفان را می‌کاهد، اظهار کرد: حل مسائل فقهی متاورس به صورت نگاه خرد و جزءنگر که تکلیف فردی را مشخص می‌کند، پاسخگوی همه ابعاد فقهی متاورس نخواهد بود و به دلیل تاثیرات زیاد این فناوری، و سرعت زیاد ترویج آن، دروس خارج باید به این مبحث بپردازند. به گزارش شبکه اجتهاد، انجمن علمی ارتباطات و تبلیغ حوزه‌‌های علمیه، هشتمی کرسی علمی ترویجی خود را با …

شبکه اجتهاد: در اولین سالگرد درگذشت داود فیرحی، سلسله یادداشت‌هایی از سید جواد طباطبایی در کانال تلگرامی وی انتشار یافت که در تداوم لحن تند و عتاب‌آلود طباطبایی، حاوی انتقادها و اتهام‌زنی‌هایی به فیرحی بود. پیش از آن نیز کتابی با عنوان «سکولاریسم پنهان»، حاوی گفتارها و نوشتارهایی از حجج‌اسلام والمسلمین سید محمدمهدی میرباقری، حمید پارسانیا، عبدالحسین خسروپناه و عده‌ای دیگر، از سوی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی در نقد اندیشه‌های حجت‌الاسلام والمسلمین داود فیرحی انتشار یافته بود. مواجهه انتقادی، تند و گاه عاری از اخلاق حرفه‌ای با اندیشه داود فیرحی، از دو سوی ناهمگون -که یکی او را …

استاد خارج فقه حوزه علمیه گفت: فهرست رساله‌‌های عملیه کنونی تقریبا مساوی با فهرست عناوین کتب فقهی است؛ فقهی که امروز در دروس خارج و پژوهشی درج‌ می‌شود، عناوین جدیدی به آنها اضافه شده است اما در رساله‌‌های عملیه به آنها پرداخته نشده است و لذا پیشنهاد این است که دو نوع رساله عملیه عام و رساله عملیه تخصصی نوشته شود و نیز در رابطه با عناوین جدید هم نسبت به عناوین حرفه‌ای و فنی و سخت، رساله مجزایی نوشته شود تا اهل آن حرفه و فن بتواند مراجعه کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حسین بنیادی با اذعان …

استاد علیدوست گفت: مرجعیت فتوا تابع شرایط و مسائل اجتماعی است؛ ما دوره سنتز را در پیش داریم. دوره تز دوره اثبات است؛ یعنی حاکمیت به آن می‌پردازد، ولی چون برخی انتظارات برآورده نمی‌شود، نوعی آنتی‌تز رخ می‌دهد که ما الان در آن قرار داریم، ولی خیلی چیزها در آینده روشن خواهد شد و در پرتو این روشنی وضعیت به نفع مرجعیت پیش خواهد رفت. به گزارش شبکه اجتهاد، در صدمین سال احیای حوزه از سوی مرحوم آیت‌الله عبدالکریم حائری یزدی قرار داریم، صد سالی که دنیا با سرعتی روزافزون با تحولات علمی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و … همراه بوده …

کتاب «بازاندیشی عدالت اجتماعی (چیستی، چرایی، قلمرو)» اثر حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر احمد واعظی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم به همت مؤسسه بوستان کتاب در ۲۵۶ صفحه به چاپ رسید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر احمد واعظی عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) که در کنار عرصه‌‌هایی چون هرمنوتیک، فلسفه سیاسی، مباحث کلام جدید و …، سال‌‌ها در عدالت پژوهی نیز کار کرده، پس از نگارش مقالات متعدد در باب عدالت و کتاب‌‌هایی چون «نقد و بررسی نظریه‌‌های عدالت»، «جان رالز؛ از نظریه عدالت تا لیبرالیسم سیاسی» و «مطهری و عدالت» اکنون پژوهش دیگری با نام «بازاندیشی عدالت …

عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه از تغییرات مصوب شورای عالی برای فقه و اصول سطوح عالی حوزه‌های علمیه خبر داد و گفت: وقت آن رسیده کتبی که برای آموزش بهتر است انتخاب شود و فرصت‌های طلاب بی‌جا هزینه نشود، لذا قسمت «قطع» و قسمت «تعادل و تراجیح» کتاب رسائل حذف می‌شود و برای اولین بار رسماً «حلقه ثالثه» بدیل کفایه قرار گرفته و از آن امتحان گرفته خواهد شد. همچنین بخش‌های غیرمهم از برنامه آموزشی مکاسب حذف شده و برای مطالعه قرار داده شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد محمدمهدی شب‌زنده‌دار، عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه و رئیس دفتر …

اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از عوامل مهم و تأثیر گذار در «تولید دانش بنیان اشتغال آفرین» اینست که هر کارگر و کارمندی متمرکز و متخصص در یک کار باشد و به بیش از یک شغل نپردازد؛ زیرا هر چند در نگاه بدوی و به حکم اولی تصدی بیش از شغل منعی ندارد، اما اگر شغل دوم سبب ضعف در یکی از آن دو اشتغال بشود که نوعاً چنین است، در این فرض تصدی بیش از یک شغل جایز نخواهد بود، بلکه فرد شاغل، در مقابل نقص کمی و کیفی بوجود آمدۀ در شغل اول و یا دوم ضامن و مسئول …