رئیس میز توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، با بیان این که تا امروز نقش فقه در منازعات مذهبی مغفول مانده است، گفت: امروز بدون کمک دانش فقه نمیتوان بر منازعات متشنج کنونی فائق آمد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی، در نشست جایگاه فقه و کلام در منازعات مذهبی در مرکز …
Read More »دیدگاه و گزارش
محدوده دخالت فقه در عرصه نظامسازی اجتماعی
کرسی آزاداندیشی «محدوده دخالت فقه در عرصه نظامسازی اجتماعی (با تکیه بر حوزه مباحات و ما لا نص فیه)» با ارائه حجتالاسلام پیروزمند و نقد و داوری حجتالاسلام عبدالامیر خطاط برگزار شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، از مهمترین چالشهای اندیشهای فقیهان مسلمان، محدوده دخالت فقه در امور اجتماعی انسانهاست، برخی از فقیهان بر این باورند که حوزه نظری و مدیریت …
Read More »اهمیت شیوه استنباط از قرآن در نگاه روششناسی
حجتالاسلام والمسلمین ایازی در این کارگاه به بیان دو منظر معرفت شناسی و روش شناسی قرآن و ویژگیهای موثر آن در استنباط احکام پرداخت. به گزارش شبکه احتهاد، حجتالاسلام والمسلمین سید محمدعلی ایازی در طرح فقه پژوهی «مشق اجتهاد» با موضوع «روش استناد دهی به قرآن» که چندی پیش در مدارس علمیه آیتالله خویی(ره) و سعادت برگزار شد، بحث پیرامون …
Read More »فلسفه علم اصول، تجمیع مسائل علوم دیگر نیست/ اجتهاد به مثابه روش با اجتهاد به معنای تجمیع قواعد، فرقی نمیکند!
اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از مباحث فلسفه اصول فقه، بحث از روش اجتهاد است. به طور کلی مباحث روشی در حوزههای علمیه، سابقه چندانی ندارد. فلسفههای مضاف از قبیل فلسفه اصول فقه نیز از این داستان مستثنی نبوده و کمتر به مباحث روشی پرداختهاند. یکی از مهمترین مباحث روشی در فلسفه اصول فقه اما نگاه به اجتهاد به مثابه یک …
Read More »مرزهای مشترک فلسفه اصول با فلسفه فقه، مانع از تفکیک این دو علم نیست
اختصاصی شبکه اجتهاد: فلسفه علم اصول، مفهومی نوپدید است که هنوز زوایای آن به درستی واکاوی نشده است. یکی از وجوه لازم برای شناخت دقیق آن، بیان تفاوتهای آن با فلسفه علم فقه است. در این رابطه با حجتالاسلام علی شفیعی، مدیر گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی به گفتگو پرداختیم. او که علاوه بر مسؤولیتش، سالها دغدغه فلسفههای مضاف …
Read More »از چالش نظام سازی و کرامت انسانی تا فقه و توسعههای سیاسی و اجتماعی
آیا آنچه در ادله ولایتفقیه مطرح میشود، به معنای ولایت حکومت کلی و جهانی است یا اینکه صرفاً در مقابل حکومتهای ظالم باید بدان رجوع کرد؟ حال اگر منظور از روایات تشکیل دولت است، نظام تشکیل دولت چگونه است؟ آیا همانطور که در نظام فردی میباید بهیقین رسید تا عملی را انجام داد، در نظام اجتماعی نیز کارساز است؟ یا …
Read More »عقل نباید جزء منابع استنباط فقهی محسوب شود/ جایگاه عقل در روش تفسیری امام رضا(ع)
استاد دانشگاه علم و صنعت ضمن برشمردن هشت اصل در تفسیر آیات متشابه قرآن در سیره امام رضا(ع) به مسئله منبعیت عقل در فقه اشاره و تاکید کرد: بنده معتقدم که عقل نباید جزء منابع استنباط تلقی شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین علی نصیری، رئیس موسسه پژوهشی وحی و خرد در همایش «سیره امام رضا(ع)؛ آموزههای و کارکردها» …
Read More »توسعه گستره اصول فقه؛ از حدیث تا هرمنوتیک
شبکه اجتهاد: نشست دوم پیشاجلاسیه کرسی نظریهپردازی با عنوان «اصول فقه، توسعه گستره با ساختار جدید»، با حضور حجتالاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست به عنوان نظریهپرداز، در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در قم برگزار شد. علیدوست در این نشست، در ابتدا به نقدهای ناقدان در نشست اول پاسخ گفت، سپس به تشریح دوباره نظرات خود پرداخت و پس از آن …
Read More »فلسفه اصول فقه، توصیف یا توصیه؟
اختصاصی شبکه اجتهاد: نوپدید بودن دانش فلسفه اصول فقه، سوالات و پرسشهای بسیاری را پیرامون آن پدید آورده است؛ پرسشهایی از قبیل چیستی این دانش، چرائی لزوم پرداخت به آن، تفاوت آن با سایر مبادی دانش اصول و … . یکی از این پرسشهای این است که آیا این دانش، از مقوله توصیف است یا از مقوله توصیه؟ به دیگر …
Read More »«نظریه آسیبشناسی یکسان انگاری منطق فقه و حقوق» بررسی شد
پیش کرسی نظریه پردازی آسیب شناسی یکسان انگاری منطق فقه و منطق حقوق به همت انجمن فقه و حقوق اسلامی و هیئت حمایت از کرسیهای نظریه پردازی در دبیرخانه انجمنهای علمی حوزه برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در این مراسم که با حضور اساتید حقوق و فقه حوزه و دانشگاه از جمله حجتالاسلام والمسلمین ارسطا، حکمت نیا، عبدی پور …
Read More »تورم منابع اصول را قبول ندارم/ تراکم ادله، به معنای دلیل تراشیدن نیست!
اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از مباحثی که فلسفه علم اصول بدان میپردازد، بیان منابع دانش اصول است. با توجه به آلیت و مقدمیت دانش اصول برای دانش فقه اما این پرسش پیش میآید که چه تفاوتی بین منابع دانش اصولفقه با منابع دانش فقه وجود دارد. برای پاسخ به این پرسش، با دکتر محمدتقی فخلعی، استاد دانشگاه فردوسی مشهد و …
Read More »چون اصول فقه مهم است، باید به فلسفه آن نیز پرداخته شود
اختصاصی شبکه اجتهاد: آیتالله آملی لاریجانی اگرچه با عنوان ریاست قوه قضائیه در میان مردم شناخته میشود، اما سالها پیش از آن، نگارش مجموعه فلسفه علم اصول را آغاز کرده بود. او در مراسم رونمایی از چند جلد از این مجموعه چند ده جلدی که در پژوهشگاه علوم و فرهنگ قم برگزار شده بود، به بیان بایستههای فلسفه اصول فقه …
Read More »بدون اطلاع از علم رجال نمیتوان فتوا داد و قدمی برداشت/ کتاب «الجامع فی الرجال» با حضور آیتالله مکارم شیرازی رونمایی شد
کتاب ۱۲ جلدی الجامع فی الرجال با حضور حضرت آیتالله ناصر مکارم شیرازی در مدرسه علمیه امام سجاد (ع) رونمایی شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حضرت آیتالله ناصر مکارم شیرازی امروز در مراسم رونمایی از کتاب«الجامع فی الرجال» که به همت موسسه تحقیقاتی حضرت ولیعصر(عج) و توسط حجت الاسلام والمسلمین حسینی قزوینی به رشته تحریر در آمده است، با اشاره …
Read More »آیا به رویکردهای حدیثمحورانه بازخواهیم گشت؟
شبکه اجتهاد: تاریخ تفکر و اندیشه ورزی در زمینه فلسفه و عرفان همواره نقد و چالشهای مخصوص به خود را همراه داشته است. فقها و متکلمان، مفسران و اهل حدیث، فهم دین را محصول متون و آموزههای دینی میدانند و هرگونه پیرایههای بیرونی را در این مسیر کنار میزنند. بهعنوان مثال تفکیکیان مسیر دینپژوهی را از دالان تنگ و تاریک …
Read More »مباحث فقهی قرآن محدود به مباحث فقهی موجود در کتابهای فقه نیست
سید جعفر صادقی فدکی، نویسنده کتاب «بازپژوهی ملاکهای توسعه آیاتالاحکام قرآن» گفت: مباحث فقهی قرآن محدود به مباحث فقهی موجود در کتابها و منابع فقه نیست؛ موارد بسیاری مانند تحیت و سلام یا انفاق وجود دارد که قرآن درباره آنها حکم شرعی دارد و آیاتی درباره آنها نازل شده که در منابع فقهی بهطور مستقل مطرح نشدهاند. به گزارش شبکه …
Read More »سختگیری اصولیان، اخباریان را افراطی کرد/ قول به حجیت اسناد کافی، اخباریگری نیست
اختصاصی شبکه اجتهاد: نزاع بین اصولی و اخباری، ازجمله نزاعهای ریشهداری است که بین این دو گروه از علما وجود داشته است و البته هنوز هم رگههای کمرنگی از این نزاع در بین علما وجود دارد. در خصوص تفاوتهای معرفتی اصولیان و اخباریان و تأثیر آن در عملیات استنباط، با استاد اکبر ترابی شهرضایی، به گفتگو نشستیم. وی از اساتید …
Read More »کتاب آینده من درباره اجتهاد و اصلاحات در اسلام شیعی است
پروفسور لیافت تکیم استاد دانشگاه دنور آمریکا معتقد است اجتهاد باید به نیازهای کنونی جوامع بپردازد و برای پرسشهای روز جامعه نیز جوابی در اختیار نهد. شبکه اجتهاد: اجتهاد بالاترین درجه علمی در دانش فقه اسلامی و به معنای توانایی استنباط احکام شرعی از منابع دینی است. مجتهد و فقیه نیز کسی است که میکوشد تا احکام شرعی را از …
Read More »با اصول عملیه، به تنهائی نمیتوان نظام ساخت/ قواعد فقهیه، به محرز و غیر محرز تقسیم نمیشوند
اختصاصی شبکه اجتهاد: با آن که سالیان درازی از قدمت دانش اصول فقه میگذرد و در طول این سالها، روشهای متعددی برای حل مسائل این دانش پیشنهاد شده است، لکن کمتر مطالعه روش شناختی در رابطه با این دانش صورت گرفته است. حجتالاسلام والمسلمین محمد باقری شاهرودی، با سابقه چند دهه تدریس سطوح عالی در حوزه علمیه قم، یکی از …
Read More »نهضت تولید علم در زندگانی امام صادق(ع)/ تلاش امام در سه محور
تمدن دو جنبه سختافزاری و نرم افزاری دارد. هم به تولید علم نیاز است و هم به تغییر سبک زندگی. اسلام به دنبال حیات طیبه است. هم به آبادانی دنیا توجه کرده است هم به آخرت. امام صادق(ع) تلاش کرده اند با بیان دین در بعد عقاید و بیان فقه عامل قدرت حکام جور را از آنها بگیرند. شبکه اجتهاد: …
Read More »در اصول فقه، نباید تسلیم روش تجربیِ مرسوم شد
اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از موضوعات بسیار مهم و کاربری در علم اصول فقه، کارکرد روش تجربی استقرائی در علم اصول است. اینکه آیا این روش، در علم اصول از کارکرد بالایی برخوردار است یا اینکه چنین روشی مختص به علوم دقیقه، مثل فلسفه و ریاضیات است، محل خلاف است. در این خصوص، گفتگویی با حجتالاسلام والمسلمین، دکتر علیرضا پیروزمند، …
Read More »انقلاب فرهنگی با نظریه فقه الحکومه شهیدصدر
ذبیحالله نعیمیان معتقد است هنگامی ما میتوانیم انقلاب فرهنگی را در سطح تمامیت یافتهای تعریف کنیم که توانسته باشیم این نیازهای نو شونده را به دین به صورت مناسبی عرضه کنیم. شبکه اجتهاد: فقهالنظریه که ایده شهید صدر در کتاب «اقتصادنا» است، اگر در عرصههای مختلف پیاده شود در عرصه تعلیم و تربیت در عرصه اقتصاد در عرصه امور فرهنگی، …
Read More »نظریه خطابات قانونیه، مشکلی را حل نکرده است/ مرحوم سید مصطفی به خاطر خطابات قانونیه برای پدرش دعا می کرد!
اختصاصی شبکه اجتهاد: نظریه خطابات قانونیه که از ابداعات مرحوم امام خمینی بود، موافقان و مخالفان فراوانی در میان دانشیان فقه و اصول دارد. برخی آن را اکسیر اعظم فقه میدانند و در رابطه با آثار آن، کتابها و مقالات مینویسند و پارهای نیز ترتب هیچ اثری را بر آن برنمیتابند. یکی از بهترین کسانی که میتواند در این خصوص …
Read More »تحولی در گفتمان سازی علوم اسلامی/ تربیت بیش از ۲۰۰ فقهپژوه در کارگاههای مشق اجتهاد
نشست خبری «طرح روشمندسازی علوم اسلامی» و آغاز به کار کارگاههای «مشق اجتهاد» با حضور اصحاب رسانه، مدیر اجرایی طرح و نیز معاون پژوهش مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) و دبیر میز تخصصی توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی دفتر تبلیغات برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام سید محمدرضا شریعتمداری در نشست خبری طرح ملی روشمندسازی علوم اسلامی که …
Read More »ابن ادریس حلی؛ منتقدی در دوران رکود اجتهاد شیعی
ابن ادریس با خوانش انتقادی آثار شیخ طوسی و نقد علمی آنها توانست بعد از صد سال بر هیمنه و سلطه علمی شیخالطائفه در جهان تشیع خاتمه ببخشد. «حجیت خبر واحد» از جمله موضوعات اختلافی شیخ و ابن ادریس است. شبکه اجتهاد: تأثیر حضور محمدبن حسن طوسی، معروف به شیخ طوسی در قرن پنجم هجری که از آن دوران به …
Read More »با «اجتهاد ارتباطی»، جامعهی دینی قابل دفاع خواهد بود
منظور از اجتهاد ارتباطی این است که وقتی مجتهد میخواهد در حوزه قدسی ـ که آموزههای مربوط به آن از قبل، در شریعت بیان شده ـ اجتهاد کند باید با سایر مجتهدان در ارتباط ذهنی باشد و از این رهگذر است که نتیجه آن تبدیل به بخشی از زندگی اجتماعی میشود و محصولش در سطح اجتماعی میتواند مورد فهم قرار …
Read More »مبادا مباحث تحلیلی صرف فلسفه علم اصول، بر مباحث ثمرهدار غلبه پیدا کند
اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین محمدعلی خادمی کوشا مدیر گروه «دانشهای وابسته به فقه» پژوهشگاه علوم و فرهنگ اندیشه است. با وی در مورد فواید و چالشهای فلسفه علم اصول به گفتوگو نشستیم. وی با اشاره توهماتی که در این خصوص است ابعاد این موضوع را شفاف نمود. او معتقد است پیش از هر کاری در فلسفه علم اصول، ابتدا …
Read More »فلسفههای مضاف، نگهدارنده علوم هستند/ فلسفه اصول، تجمیع مسائل دانشهای دیگر نیست
اختصاصی شبکه اجتهاد: فلسفه علم اصول، دانش نوپائی در حوزههای علمیه است. دانشی که بسیاری از اصولیان و فقه پژوهان، هنوز از ابواب و کاراییهای آن بیخبرند. در رابطه با کاراییها و چالشهای فلسفه علم اصول، باحجتالاسلام دکتر محمدعلی ایازی، استاد برجسته حوزه علمیه و عضو هیئتعلمی دانشگاه مفید گفتگو کردیم. او که بیشتر به پژوهشهای قرآنیاش شهره است، سالهاست …
Read More »بررسی فقهی حرمت کراوات، پاپیون و دستمال گردن
آنچه بسیاری از متدینین و به خصوص قائلین به حرمت استعمال کراوات، بدان معتقدند، شبیه سازی شدن کراوات از روی صلیب مسیحیان و به تبع، اختصاص این نشانه به ایشان است. تا بدین جای بحث، اگرچه به ظاهر تاریخی صرف است اما وقتی اختصاص آن به مسیحیان، صغرای حرمت تشبه به کفار میگردد، بحث، رنگ و بوی فقهی به خود …
Read More »نظامسازی با فقه تطبیقی و نه فقه مسئله محور/ اشتباه است هنجارهای فقه نظام را تنها در چارچوب مکانی و زمانی خاصی بگنجانیم
عضو مجلس خبرگان رهبری، فتوای معیار برای رسیدن به نظام سازی را فتوایی دانست که نگاه ساختار گرایانه، محتوا گرایانه و رفتارگرایانه به نظام داشته باشد و تصریح کرد: در میان فقها تفاوت دیدگاه نسبت به مسائل فقهی وجود دارد و باید به فقهی توجه کنیم که اولاً حجت باشد. ثانیاً صائب باشد یعنی ما را به نظام مطلوب برساند. …
Read More »فقه برای کارایی نیاز به پیوست فرهنگی دارد/ تأخر در بیان حکم حجاب دلیل بر کم اهمیت بودن آن نیست
فقه ما وقتی استوار است که پیوست فرهنگی و تربیتی آن به خوبی در جامعه شکل گرفته باشد و در غیر این صورت هرچند شما قانون در مجلس شورای اسلامی یا در رسالههای عملیه بنویسید تأثیر عملی نخواهد داشت و فایدهای ندارد، بنابراین باید روی آن فکر کنیم که چگونه زمینههای اجرایی شدن قوانین فقهی یا حقوقی را در جامعه …
Read More »
شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت