اجتهاد و اصول فقه

استاد علی‌اکبر رشاد، مؤسس و رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، به مناسبت فرارسیدن بیست و هشتمین بهار تأسیس پژوهشگاه به ارائه توضیحاتی در زمینه چند و چون شکل‌گیری این نهاد پژوهشی پرداخت. شبکه اجتهاد: این روزها سالگرد تأسیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی است. نهادی علمی که ۲۷ سال از حیاتش می‌گذرد. بایستگی تحقیقات دقیق و منسجم، نظریه‌پروری و نوآوری پیرامون زیرساخت‌های اندیشه دینی و نظامات اجتماعی مبنی بر آن و ضرورت پرداخت علمی و روزآمد به حوادث فکری و صیانت از هویت فرهنگی و سلامت فکری اقشار تحصیل‌کرده و نسل جوان کشور، تأسیس نهادی علمی پژوهشی و آموزشی، …

در روش‌شناسی استنباط فقه نظام نخستین چیزی که نیاز است، داشتن یک رویکرد است. یعنی نیازمند یک گفتمان هستیم که از داخل آن رویکرد خارج شود. در فقه نظام نیازمند گفتمانی هستیم که با این فقه بسازد. در مباحث فقه نظام این‌ها مهم است، وگرنه ممکن است فردی با رویکرد سنتی، بخواهد مباحث حکومتی را با اصول عملیه حل کند. در حالی که اگر فقه نظام را به معنای فقه الحکومه در نظر بگیریم، در یک سیستم پیچیده قرار می‌گیرد و ده‌ها عنصر وارد بحث می‌شود که با اصول عملیه نمی‌توان حل کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم …

اختصاصی شبکه اجتهاد: بعد از انقلاب اسلامی، چندی است که تکاپوی فقهای دوراندیش و دغدغه‌مند، بسترها و ظرفیت‌های مغفولِ فقه در عرصه پاسخگویی به نیازهای روزآمد را بر سر زبان‌ها انداخته و هر ازچندگاهی سخنان پخته و ناپخته در مورد این بسترها و ظرفیت‌های نوظهور مطرح می‌شود. یکی از این بسترها، عرصه تمدن‌سازی است که ورود فقه به این کلان عرصه می‌تواند منجر به حل تصاعدی مسائل روز آمد و توسعه چشمگیر فقه گردد. یکی از ظرفیت‌های مغفول در توسعه فقه نیز، رویکرد مقارن است. اهمیت روشنگری در رابطه با جایگاه و حقیقت بسترها و ظرفیت‌های توسعه و توانمندی فقه، …

شبکه اجتهاد: استاد محمدمهدی شب ‌زنده‌دار، عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه و از اعضای جامعه مدرسین از ضرورت تغییر کتب درسی حوزه علمیه سخن می‌گوید و معتقد است استدلال تغییر کتب واضح است چون: ۱- فاصله کتب درسی موجود تا پیشرفت علم خیلی زیاد شده است؛ ۲- مناهج تدریس عوض شده است؛ ۳- مذاق ورودی حوزه تغییرتغییر کرده است؛ ۴- بسیاری از کتب فعلی، برای تدریس نگارش نشده است…

دانشیار گروه علوم قرآنی و حدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی اظهار کرد: نه غیر مدرکى بودن اجماع دلیل اعتبار اجماع است و نه مدرکى یا محتمل المدرکیه بودن آن نقشى در عدم اعتبار اجماع داشته و ضررى به اعتبار آن مى‌زند. زیرا تنها و عمده دلیل حجیت اجماع، تقریر معصوم مى‌باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، ‌حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سید علی دلبری، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی در کرسی ترویجی «اعتبارسنجی اجماع و شهرت مدرکی» که در قالب وبینار به همت بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، در ابتدا به تعریف اجماع و شهرت مدرکی پرداخت و …

کتاب «ترجمه و تبیین فرائدالأصول» در سه مجلد به قلم حجت‌الاسلام سید محمدمهدی رفیع‌پور، از مدرسان سطوح عالی حوزه علمیه قم مکتوب و توسط انتشارات حقوق اسلامی به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «فرائد الاصول» معروف به «رسائل» اثر مانای فقیه بزرگ امامیه، شیخ مرتضی انصاری قدس سره (۱۲۱۴-۱۲۸۱هـ.ق)، از مهم‌ترین منابع اصول فقه امامیه و فصل نوینی در ادوار این دانش بنیادین است که محور ده‌ها شرح و حاشیه قرار گرفته است. ترجمه دقیق و تبیین عمیق این کتاب ارزنده تلاشی است برای ارتقای سطح دانش طلاب و دانشجویان تا ضمن فراگیری این کتاب، منبعی موثق …

گروهی از فوق متخصصان در یک مسئله، هر شش ماه یا هر یک سالی البته مانده به تناوب مسائل، بنشینند مهم‌ترین مسائل چالشی و قابل مناقشه را مطرح کنند و از انظار یکدیگر مطلع بشوند و نظریه‌ی خودشان را در معرض نقد دیگران قرار بدهند. این می‌شود‌ شورای اجتهاد و الآن شدنی است و خیلی مشکل عمده‌ای نخواهد داشت. آن چیزی که مشکل دارد و چالش هست شورای افتاء است، این آقایان مرجع تقلید هم باشند و نظر هر کدامشان برای مقلدینشان حجّت است، منتها خودشان در این جمع، نظرات خود را مورد بازبینی قرار بدهند، این در مورد شورای …

آنچه باید در ابتدا مورد دقت و تحقیق واقع شود حکم عقلی بحث و مبانی و ادله آن و سپس تطبیق آن در ثمرات فقهی است که در این رساله ابتدا به بررسی عقلی قاعده در کلمات علمای اصولی و سپس در بخش فقهی به ثمرات و نتایج آن در فقه پرداخته ‌شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، جلسه دفاعیه پایان‌نامه سطح سه حجت‌الاسلام محمدرضا‌ هادی‌زاده با عنوان «ثمرات مسئله تبعیت معنون از تعدد عناوین در فقه» به همت مدیریت مدارج علمی معاونت آموزش حوزه علمیه خراسان، برگزار و توسط استاد داور حجت‌الاسلام والمسلمین سید موسی صدر، ارزیابی شد. تدوینگر …

یکصدوپنجمین شماره فصلنامه علمی ـ پژوهشی «فقه» در بهار ۱۴۰۰ به همت پژوهشکده فقه و حقوق و اداره نشریات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شد و مقالات بر روی سامانه این نشریه نمایه گردید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در تازه‌ترین شماره فصلنامه فقه، هفت مقاله علمی – پژوهشی از سوی اساتید و محققان حوزه فقه و اصول همراه با چکیده مقالات به زبان عربی و انگلیسی در ۲۰۸ صفحه نمایه شده است. «واکاوی فقهی و حقوقی اقاله ‌الکترونیکی» نوشته امیر احمدی؛ «بررسی تطبیقی معلومیت ثمن در حقوق مدنی ایران و مصر با رهیافتی به مستندات فقهی» اثر محمدرسول آهنگران …

معاون آموزش حوزه علمیه خراسان از راه اندازی مدرسه عالی فقاهت عالم آل محمد(ع) برای دوره ویژه سطح ۵ خبر داد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید حمید علوی آزیز با اعلام این خبر، ابراز کرد: مدرسه عالی فقاهت عالم آل محمد(ع) به منظور پاسخگویی به دغدغه‌های مقام معظم رهبری در زمینه تحول در حوزه علمیه و تربیت نیروی کارآمد و متخصص برای پاسخ به نیازهای فزاینده نظام در عرصه‌های مختلف ایجاد می‌شود. وی با بیان اینکه این مدرسه با دستور و حمایت تولیت آستان قدس رضوی و طبق ضوابط و نظارت حوزه علمیه خراسان دایر خواهد شد، اظهار کرد: …

جلسه دفاع از رساله دکتری حجت‌الاسلام والمسلمین سید حسن‌هاشمی جزی با عنوان «بررسی تحلیلی دیدگاه‌های قرآن‌بسندگان ایران در نقد حدیث» روز دوشنبه ۲۳ فروردین‌ماه ۱۴۰۰ از سوی دانشکده شیعه‌شناسی در سالن شهید بهشتی دانشگاه ادیان و مذاهب برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در جلسه دفاع از رساله دکتری دانشجو سید حسن‌هاشمی جزی با عنوان «بررسی تحلیلی دیدگاه‌های قرآن‌بسندگان ایران در نقد حدیث»، حجج‌اسلام دکتر محمد غفوری‌نژاد و دکتر محمدحسن نادم به عنوان استادان راهنما، دکتر امداد توران به عنوان استاد داور و حجج‌اسلام حمیدرضا شریعتمداری، دکتر رضا برنجکار و دکتر محمد مرادی به عنوان استادان داور حضور داشتند. در چکیده …

شبکه اجتهاد: مشکل ثبوت هلال ماه شوال هر ساله ذائقهء مردم را در پایان ماه رمضان تلخ می‌‌کند، وعده‌ای هم مریض گونه آتش بیار معرکه می‌‌شوند و برخی برای فرار رنج سفر را بر خود هموار می‌‌سازند تا با افطار در سفر از مشکل احتمال انجام روزه در عید فطر – که حرام است- رهایی یابند، ولی باید فکری اساسی کرد و چاره‌ای دیگر اندیشید. فقهاء برای ثبوت هلال راه‌هایی را مطرح ساخته‌اند، از جمله دیدن خود شخص و شیوع مفید علم و بینه (شهادت دادن دو نفر به شرط عدم معارضه با خلاف ) و یا حکم حاکم و… . …

اولین نشست همایش ملی «سنت‌های کارآمد و تدریس موفق» با محوریت بررسی «جایگاه بی‌بدیل استاد در نظام تعلیم و تربیت حوزه علمیه» همراه با رونمایی از کتاب درس‌های مکاسب آیت‌الله سید حسن مرتضوی، با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسن مهدوی مهر رئیس سازمان علمی فرهنگی آستان قدس رضوی و حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر وحدتی شبیری، دانشگاه علوم اسلامی رضوی؛ با حضور آیت‌الله مهدی مروارید عضو شورای عالی حوزه، حجت‌الاسلام والمسلمین سید مصباح عاملی مدیر حوزه علمیه خراسان، حجت‌الاسلام والمسلمین سید احمد حسینی خراسانی عضو مجلس خبرگان رهبری و دیگر اساتید؛ در محل مدرسه علمیه میرزاجعفر به میزبانی دانشگاه علوم اسلامی رضوی و …

شبکه اجتهاد: اغلب این شخصیت را در پیوند با اثر ماندگارش یعنی کتاب «کافی» می‌شناسند. او در ۲۰ سال تلاش خستگی‌ناپذیر موفق به تألیف کتابی شد که با آن، برتری و فضل علمای تشیع را نه تنها در روزگار خود، بلکه در تمام تاریخ اسلام به اثبات رساند. در بزرگی کار او همین بس که کاری که او در مدت ۲۰ سال برای تشیع به پایان رساند، کاری بود که ۶ تن از بزرگ‌ترین عالمان اهل سنت در مدت یک قرن برای مذهب خود انجام دادند. مرحوم شیخ کلینی را هم از حیث ابعاد شخصیتی و هم به خاطر کتابی …

شبکه اجتهاد: «حدیث» پس از قرآن در شناخت معارف و احکام اسلام جایگاه برجسته‌ای دارد چرا که به نص روایت متواتر «ثقلین» از زبان رسول اکرم(ص) کتاب و سنت و یا قرآن و عترت دو جویبار جاری و گوارا برای شناخت تعالیم و آموزه‌های اسلام می‌باشند تا انسان طالب حقیقت و سالک إلی الله این حجت ظاهر را در کنار حجت باطن داشته باشد تا حجت بر او تمام باشد. متأثر از جایگاه و آثار و ثمرات حدیث در فرهنگ اسلامی، در میان گروه‌های متعدد عالمان دینی و رشته‌های گوناگون علوم اسلامی، علوم حدیث از جایگاه ممتازی برخوردار بوده و …

کتاب حاضر، در پنج فصل به بررسی مختصر روایت نگاری در اسلام و مراحل تدوین آن، اصناف حدیث، اصحاب و عدالت آنها، بخاری و الصحیح او از دیدگاه اهل سنت، کلینی و کتاب الکافی از دیدگاه شیعه و بررسی شماری از رجال ضعیف الکافی و صحیح البخاری می‌پردازد. به گزارش شبکه اجتهاد، همزمان با سالروز بزگداشت ثقه‌الاسلام کلینی مولف کتاب شریف «الکافی»، کتاب «پژوهشی تطبیقی در احادیث بخاری و کلینی» منتر شده از سوی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی معرفی می‌شود. ‌هاشم معروف الحسنی، مؤلف‌‌ کتاب‌ «پژوهشی تطبیقی در احادیث بخاری و کلینی» کوشیده‌ است‌ با سعه‌ صدر صحیح‌ …

استاد دانشگاه قرآن و حدیث با بیان اینکه از دید بنده نهج‌البلاغه کتاب تراز شیعه، قرائت انسانی از حکومت و تفسیر اهل بیت(ع) از اسلام و قرآن است، بیان کرد: نهج‌البلاغه را باید در میان همه کتب حدیثی ممتازترین آنها تلقی کرد؛ زیرا ویژگی‌هایی دارد که در سایر کتب حدیثی وجود ندارد به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی مهریزی، عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث، در نشست «نهج‌البلاغه؛ کتاب تراز شیعه» که از سوی پژوهشکده اندیشه دینی معاصر برگزار شد، گفت: برخی از عموم تصور می‌کنند که نهج‌البلاغه را خود امام علی(ع) نوشته‌اند، ولی این کتاب در قرن …

شبکه اجتهاد: «امالی» شامل روایاتی است که شیخ طوسی (شیخ الطائفه) در نجف اشرف طی جلسات منظمی برای شاگردان خود املاء کرده است. اولین مجلس کتاب، در سال ۴۵۵ قمری بوده و آخرین آنها در سال ۴۵۸ برگزار شده و از مجلس ۱۹ تا پایان کتاب روزهای جمعه بوده که تاریخ دقیق آنها در ابتدای هر مجلس ذکر شده است. شیخ طوسی در این‌کتاب از احادیث شیخ مفید، ابن مهدی، ابی قتاده، حسین بن عبدالله، احمد بن ابی فوارس، حفار، ابن فحلد، ابن اسحاق احمری و ابی مفضل شیبانی فراوان بهره گرفته است. تصحیحی از این‌کتاب به سال ۱۳۷۲ در …

نخستین نشست همایش ملی «سنت‌های کارآمد و تدریس موفق» با سخنرانی حجت‌الاسلام محمدحسن مهدوی مهر و حجت‌الاسلام دکتر وحدتی شبیری؛ همراه با رونمایی کتاب درس‌های مکاسب آیت‌الله سید حسن مرتضوی برگزار می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام حسین منتظر، عضو کمیته اجرایی همایش، در رابطه با برگزاری همایش ملی (سنت‌های کارآمد و تدریس موفق) در گفتگویی اظهار کرد: حوزه علمیه خراسان با گذشته‌ای درخشان در عرصه‌های مختلف دانش و پژوهش، به‌عنوان حوزه‌ای الگو در راستای احیاء و تبیین سنت‌های کارآمد حوزه‌های علمیه شناخته می‌شود. وی با بیان اینکه پرداخت به بایسته‌های روحانیت و سبک زندگی طلبگی در عرصه‌های مختلف آموزش، …

استاد رسول جعفریان معتقد است ما برای استقرار نظام‌ اسلامی در دراز مدت به فقه و حقوق نیاز داریم نه به تاریخ. این که ما اراده کرده‌ایم برای شرعی نشان دادن کارها به نقل‌های تاریخی استناد کنیم، یک ضرر مهمش آن است که به ازای آن، فقه را از دایره عمل بیرون کرده‌ایم. فقه اهل احتیاط و دقت است، اما سپردن این کارها به دست برخی منبری‌ها و قصه خوان‌ها، سبب می‌شود تا فقه عقب نشینی کند. وقتی فقه عقب نشینی کرد، جامعه از داشتن یک نظام استوار بی‌بهره می‌ماند، از داشتن یک علم حقوق ثابت و استوار که می‌تواند …

شبکه اجتهاد: یکی از بزرگترین مرزبانان حماسه جاوید و خدمتگزاران مکتب اهل بیت (ع) و از شاخص‌ترین دانشمندان جهان اسلام که عمر خود را در راه خدمت به فقه و حدیث شیعه و پاسداری از فرهنگ مهدویت صرف کرد، ابوجعفر محمدبن علی بن بابویه قمی ملقب به «شیخ صدوق» است که صف اول محدثین و علمای اثناعشر جای دارد و به عنوان یکی از ارکان فقه شیعه به شمار می‌‌رود. پس از گذشت ۱۰ قرن از وفات این محدث بزرگ شیخ صدوق، برکات آثار و خدماتش باعث شده تا ۱۵ اردیبهشت را به عنوان روز بزرگداشت شیخ صدوق نامگذاری کنند. …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرسول محقق بلخی از روحانیون فاضل افغانستانی مقیم حوزه علمیه قم است که در حوزه علمیه نجف در دروس امام خمینی و شهید صدر و بزرگان دیگر حاضر بوده است. او سالهاست علاوه بر تدریس دروس حوزوی و تبلیغ، درباره اندیشه‌‌ها، شخصیت‌‌ها و جریانات اسلامگرای جهان اسلام تحقیق می‌‌کند. در این گفتگو به تشابهات فکری و رویکردهای علامه سید محمدحسین فضل‏‌الله، عالم مجاهد و مفسّر نواندیش لبنانی و رهبر معظم انقلاب آیت‌‏الله سید علی خامنه‌‏ای می‌پردازیم. جنابعالی هم با اندیشه‏‌ها و آثار آیت‌الله خامنه‌ای آشنا هستید و هم با آثار و آرای علامه فضل‏‌الله؛ آیا مشابهتی …

استاد مهدی مروارید گفت: در بسیاری از این موارد ادله خاص برای عادل بودن اقامه شده است و گاهی روایات معتبری در عادل بودن آ‎ن‎ها وارد شده است و تنها موردی که پیدا کردن دلیل برای آن مقداری با مشکل مواجه است در مورد مرجع تقلید است؛ یعنی پیدا کردن دلیلی که بیان نماید یکی از شرایط مرجع تقلید این است که عادل باشد، با مقداری مشکل مواجه است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد حاج شیخ مهدی مهدی مروارید، استاد درس خارج حوزه علمیه مشهد در به بررسی ادله عدالت مرجع تقلید پرداخت و بیان داشت: برخی از بزرگان همچون مرحوم …

استاد مطهری فقیهی جامع و دارای نوآوری‌‌های اصولی و ریشه‌‌‌ای در زمینه موضوعات فقهی می‌باشد. این نوآوری‌‌ها مبتنی بر یک سری مبانی و دیدگاه‌‌هایی است که تا به حال مورد بررسی جدی قرار نگرفته و نه تنها بیان جامعی در این زمینه ارائه نشده است، بلکه به طور کلی مورد غفلت قرار گرفته است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد شهید مرتضی مطهری از دانشمندان برجسته جهان اسلام در دوران معاصر است که جامع علوم معقول و منقول اسلامی و صاحب تفکری وسیع و منضبط و شناختی منطبق با زمان و نیازهای واقعی زمان می‌باشد. ایشان تربیت شده اساتید برجسته علوم …

کتاب «قاعده لاضرر»؛ تقریرات دروس خارج  استاد شیخ ‌هادی نجفی از علمای شهر اصفهان، اثری است که به کوشش سید مرتضی سجادی تدوین و منتشر شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، یکی از قواعد معروف فقهی که در ابواب مختلف به آن استناد می‌شود و آثار فراوانی را به دنبال دارد قاعده لاضرر است. اهمیت این قاعده به عنوان یکی از قواعد اساسی و بنیادین به حدی است که در بیشتر ابواب فقه اعم از عبادات و معاملات مورد استناد و استفاده قرار گرفته است و حتی از آن به اصول القانون یاد کرده‌اند. اهمیت این قاعده به حدی است که بسیاری …

شبکه اجتهاد: چندی است که جلسات و گفتگوهای مرتبط با پدیده معیوبِ هوش ماشینی در کشور و در حوزه علمیه گسترش یافته است و تقریباً همان حرف‌های مطرح در اسناد بین المللی در حال ترجمه و فارسی سازی است. (نفوذ سند ۲۰۳۰ در حوزه علمیه) به نظر من قضاوت برخی کارشناسان حوزوی درباره هوش مصنوعی شبیه قضاوت حوزه درباره بانک و بورس است و چندی دیگر عدم دقت‌های موضوع شناسی در این مسئله هم واضح خواهد شد! برای کمک به تصحیح قضاوت کارشناسان حوزوی در مسئله هوش مصنوعی -در ابتدای امر- پیشنهاد‌ می‌کنیم که روش موضوع شناسی در این مسئله …

مدیر گروه فقه و اصول بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی از انتشار هفت اثر فقهی در سال جاری توسط این گروه خبر داد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی شریعتی تبار با اعلام فعالیتهای پژوهشی این گروه در سال جاری به ارائه گزارشی از پژوهشهای انجام شده در سال گذشته پرداخت و اظهارکرد: در سال جاری کار تصحیح و تحقیق ۳ جلد از کتاب «ذخیره المعاد»، جلد دوم از کتاب «احکام و آداب ازدواج در فقه امامیه» و همچنین جلد اول و دوم مجموعه «چرا دادگاه؟» را در دستور کار قرار داده ایم. این پژوهشگر همچنین اشراف و …

استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه فقاهت شاخصه حوزه‌های علمیه شیعی است، گفت: حوزه‌ قم و نجف می‌خواهند فقیه پرورش دهند و اسلام از ما فقیهی‌ می‌خواهد که عمق دین را بفهمد و لذا به ما راهبرد‌ می‌دهد و حوزه‌های علمیه شیعه در این خط و مسیر حرکت‌ می‌کنند و آینده حوزه را هم این فقاهت ترسیم‌ می‌کند و اگر بخواهیم ببینیم هر حوزه‌‌ای چه میزان رشد و پیشرفت کرده باید ببینیم به این شاخص فقاهت چقدر نزدیک شده است و این شاغول مطرحی است که باید در حوزه‌های علمیه محور قرار بگیرد. شبکه اجتهاد: استاد سید منذر حکیم …

اگر کسی از هر مرجعی یا عالمی سوال کند، و بگوید من فرزندم، مریض است و تمام داروها را کنار گذاشتم، و به هیچ پزشکی مراجعه نمی‌کنم و فقط فرزندم را به حرم امام رضا علیه السلام می‌برم، و فقط شفای فرزند را از ایشان می‌خواهم، البته که در جواب خواهند گفت که کار شما کار درستی نیست. این که به اذن الله از امام رضا علیه السلام شفای فرزندت را می‌خواهی اشکال ندارد؛ اما از این جهت که اسباب طبیعی را کنار می‌گذاری، کار خطایی می‌کنی. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم …

اختصاصی شبکه اجتهاد: استنباط فرآیندی است که فقیه در پیمودن آن نیازمند مبانی اصولی، رجالی، کلامی، تفسیری، قواعد فقهی و .‌.‌.‌ می‌باشد.‌ بدون تردید حصول این مبانی نیازمند گذشت زمان است.‌ حال فردی که می‌خواهد در مسیر فقاهت و دستیابی به این مبانی گام نهد، با یکی از دو رویکرد زیر می‌تواند به تحصیل و فراگیری علوم پیش‌نیاز اجتهاد _ از جمله اصول، رجال، تفسیر، قواعد فقهیه[۱] و .‌.‌.‌_ بپردازد: رویکرد نخست که قریب به اتفاق پیمایندگان این مسیر _خواسته یا ناخواسته_ آن را برگزیده و دوران تحصیل خویش را بر اساس آن سامان می‌بخشند، آن است که فرد سالیانی …