حکومت و قانون

از دیدگاه امام خمینی، «ولایت فقیه» دولت انتظار در عصر غیبت است و از فلسفه سیاسی امامت سرچشمه می‌گیرد. ولایت فقیه، دولت آماده‌گر و زمینه‌ساز برای ظهور حضرت مهدی‌‌(عج) است. از این رو، امام خمینی با هرگونه برداشت‌های ناصواب درباره انتظار فرج مخالفت می‌ورزید. انتظار فرج به‌معنای ترک سیاست و نفی حکومت یا پذیرش فلسفه‌های سیاسی عرفی نیست. شبکه اجتهاد: برپا کردن حکومت مقتضی داشتن تئوری و نظریه است. هر چند این تئوری به‌صورت مدون و آکادمیک پیش از برپایی یک حکومت وجود نداشته باشد اما این به معنای عدم نظریه نیست. جمهوری اسلامی ایران نیز از این قاعده مستثنا …

از نظر جامعه‌شناسی فرآیند توسعه حضور روحانیت در عرصه‌های مختلف حیات اجتماعی را «عمومی‌سازی امر قدسی» نامیده‌اند. امری که در جای خود به کمرنگ شدن تمایز امر عرفی از امر قدسی منجر می‌شود. تا جایی که گفته شده در جایی که همه‌چیز مقدس است، در حقیفت هیچ‌چیز مقدس نیست. کمرنگ شدن تمایز امر عرفی از امر قدسی، به نوبه خود سبب‌ساز از میان رفتن حریم و حرمت امر قدسی می‌شود. شبکه اجتهاد: پیروزی انقلاب در سال ۱۳۵۷، نقطه عطف مهمی در فرآیند افزایش اقتدار روحانیت در جامعه ایران در سده اخیر بود. قرارگرفتن یک مرجع تقلید در راس یک حکومت …

شبکه اجتهاد: رضوان عقیل، خبرنگار «النهار» از دیدار با آیت‌الله سیدعلی سیستانی، روایتی خواندنی دارد که در «النهار » ۱۵ آوریل ۲۰۱۹ منتشر شده است. متن این روایت را با ترجمه «رضا مروارید» می‌خوانیم: در کوچه‌ای قدیمی و باریک در شهر نجف، و با فاصله‌ای اندک از آستان مقدسی که کانون دینی شیعیان جهان است و حوزه علمیه‌اش قرن‌ها در برابر چالش‌ها و دشواری‌ها پایداری کرده، آیت‌الله العظمی سید علی سیستانی مرجع اعلای شیعه در عراق زندگی می‌کند. هیچ مانع و راه‌بندی، جلو رفت‌وآمد شهروندان و زائران را برای عبور از کوچه‌ها و خیابان‌های اطراف خانه و اقامتگاه سیستانی نمی‌گیرد؛ …

معاون حقوقی قوه قضاییه از چاپ و انتشار ۲ جلد مجموعه تنقیح شده قانون آیین دادرسی کیفری و قانون مدنی توسط این معاونت خبر داد. به گزارش شبکه اجتهاد، ذبیح‌اله خدائیان با بیان اینکه تنقیحچاپ و انتشار ۲ عنوان کتاب در حوزه تنقیح قوانین و مقررات قضایی قوانین و مقررات قضایی اعم از حقوقی، کیفری، عمومی و بین الملل از تکالیف این معاونت در برنامه چهارم توسعه قضایی است افزود: این معاونت مصمم است نتایج حاصل از این تکالیف را در قالب مجموعه‌های تنقیح شده انتشار دهد، و انتشار مجموعه‌‌‌های تنقیح شده قانون آیین دادرسی کیفری و قانون مدنی در …

وجود مشکلات متعدد در حوزه خانواده سبب شده تا الازهر ضنم بازنگری در قانون احوال شخصیه، راهکاری عملی برای برون رفت از مشکلات ارائه دهد. شبکه اجتهاد: قانون احوال شخصیه و تطبیق احکام شرع با قوانین بین‌المللی مبتنی بر نیازهای روز جامعه از دغدغه‌های همیشگی الازهر مصر است. از ممنوعیت ازدواج دختران نابالغ، تحریم تعدد زوجات، تساوی مرد و زن در سهم الارث تا موضوعات مرتبط با نفقه اقارب و … در زمره مسائلی است که الازهر با آن دست و پنجه نرم می‌کند. به تازگی مواد قانون احوال شخصیه که از سوی الازهر تهیه و تنظیم شده است، پس …

محدثی، استاد جامعه شناسی دین معتقد است آموزه امر به معروف و نهی از منکر نباید متولی حکومتی داشته باشد. محبی، دبیر ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر وظیفه این ستاد را فرهنگ سازی می‌داند. شبکه اجتهاد: امر به معروف و نهی از منکر از جمله فرایض دینی است که با ایجاد نوعی احساس مسئولیت در میان افراد جامعه، باعث نوعی خودکنترلی و نظارت همگانی در جامعه می‌شود. مسأله مهم درباب امر به معروف و نهی از منکر در سطح جامعه این است که اگر شناخت درستی نسبت به آن وجود نداشته باشد، می‌تواند به چالش‌ها و …

شبکه اجتهاد: نجف نه قم است و نه تهران اما با این دو نه سرناسازگاری دارد و نه رقابت؛ بلکه هویتی دارد هم‌افزا با این دو. هم از اصول خود سخت پاسداری می‌کند و هم به اصول اینان احترام می‌گذارد و به خوبی آن را می‌شناسد؛ گاهی بهتر از مقیمان قم و تهران. نجف در مبانی فقهی، اصول مدرسه‌داری و آموزشی و چگونگی رابطه با قدرت چیدمان خاص خود را دارد که نه آنچنان است که ایرانیان پی‌می‌گیرند و نه آنگونه است که غرب بر آن نام “سکولار” می‌گذارد. اگر اینگونه نبود باید تمام قد در قدرت شریک می‌شد؛ یا …

عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم با بیان اینکه در گذشته چون حکومت اسلامی وجود نداشت برداشت از فقه متفاوت بود، تصریح کرد: ماهیت فقه فهم عمیق دین است و فهم دین حکومتی و غیرحکومتی نیست؛ فقه نظام چیزی از سنخ همین فقه موجود است، گرچه در ساحتی مترقی‌تر بررسی می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سعید بهمنی، عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، گفت: بحث نظام‌یابی و نظام‌سازی و به تعبیر برخی، نظام‌گذاری مربوط به ۵۰ سال اخیر است؛ به ویژه در ایران بحث نظام و مکتب و نظریه تا جایی که بنده …

اعتراض‌ از عملکرد دولتمردان باید در یک جایی به تثبیت برسد و مکانیزمی طراحی کنیم تا ضمانت اجرا پیدا کند و نظرات اثر هم داشته باشد؛ از این جهت اعتراض به معنای نصیحت خیرخواهانه، همیشه موجب پیشرفت و صلاح است و اصلا تقابل میدانی با حقیقت نصح سازگار نیست؛ چون اصل نظام را به اختلال و هرج و مرج دچار می‌کند. اسلام «نقد و انتقاد» بلکه «اعتراض» را حق شهروندان در برابر دولتمردان می‌داند؛ اعمال این حق می‌تواند در قالب‌های گوناگون صورت گیرد، در آموزه‌های دینی، کلید واژگانی مثل مشورت، امر به معروف و نهی از منکر، نصیحت ائمه مسلمین، …

متن کامل لایحه ایجاد نهاد ملی حقوق بشر و شهروندی در سه بخش و ۲۰ ماده با هدف آگاهی عمومی و دریافت نظرات نخبگان و سایر اقشار جامعه منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دفتر هیئت دولت، هیئت وزیران در آخرین جلسه دولت در سال ۹۷ ضمن بررسی گزارش «لایحه ایجاد نهاد ملی حقوق بشر و شهروندی» این لایحه را بار دیگر به کمیسیون لوایح هیئت دولت ارجاع داد تا ضمن انتشار متن لایحه و فراخوان عمومی و نظرخواهی از اقشار مختلف مردم و هم‌چنین اعضای دولت ظرف یک ماه، موضوع مجددا بررسی و …

جدیدترین اثر محسن حسام مظاهری با عنوان «ساکنِ خیابانِ ایران؛ مسایل و چالش‌های دینداری در جمهوری اسلامی» تمثیلی از موقعیت دینداران در ایران پسا انقلابی، به‌تازگی از سوی نشر آرما روی میز کتابفروشی‌ها قرار گرفت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مجموعه مقالات محسن حسام مظاهری، نویسنده و پژوهشگر مطالعات اجتماعی تشیع با عنوان «ساکنِ خیابانِ ایران؛ مسایل و چالش‌های دینداری در جمهوری اسلامی» در قطع رقعی و در ۱۷۶ صفحه، به‌تازگی توسط نشر آرما چاپ و منتشر شده است. این کتاب مجموعه‌ی ۱۲ مقاله و یادداشت با موضوع «تشیع و دینداری در جامعه‌ی معاصر» است که پیشتر در فاصله سالهای ۹۰ …

کرسی علمی ترویجی تعامل مرجعیت با نهاد ولایت فقیه با حضور جمعی از پژوهشگران حوزه فقه و اندیشه سیاسی با بررسی و تدقیق بر مهمترین نظرات و آراء در این عرصه برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، ارائه دهنده بحث در این نشست دکتر عبدالوهاب فراتی عضو هیأت علمی گروه علوم سیاسی پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بود و حجج‌اسلام والمسلمین سید سجادایزدهی، محسن مهاجر نیا، محمد ملک‌زاده و مسعود عبدالحسین پورفرد از اعضای هیأت علمی گروه علوم سیاسی پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به نقادی بحث ایشان پرداختند. دبیر علمی این کرسی را …

کتاب «مبانی آرمان‌گرایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران» تألیف محمد فلاح سلوکلایی به همت دفتر نشر معارف در اسفندماه ۱۳۹۷ منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، آنچه در کتاب مبانی آرمان‌گرایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که به همت معاونت پژوهشی دانشگاه معارف اسلامی سامان یافته است بررسی گردیده توجه به روی‌کرد آرمان گرایانه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و مبانی آن است. این کتاب در سه فصل، یک خاتمه و یک ضمیمه که هر فصلی از چند گفتار در ۲۵۶ صفحه که در فصل اول به کلیات، مفاهیم، مباحث کلی، تعریف واژگان و اصطلاحات مبانی، آرمان‌گرایی، قانون اساسی، حکومت …

می‌گوییم حکومت فقیه مطلقه است و ناظر به آن ولایت مقیده‌ای است که برخی از فقها تفوه کرده بودند که امور حسبیه یا امور ضروریه را شامل می‌شد. یعنی مطلقۀ ما در مقابل آنها است نه مطلق کلی. دو قید اساسی که عرض کردیم حتماً باید باشد. اما چون خوب بیان نمی‌شود، سبب شبهه شده است. در خطبه نماز جمعه تهران یک خطبه‌ای خوانده شد و اوضاع را بدتر کرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، پنجمین جلسه از دوره دانش‌افزایی «ولایت فقیه» ویژه مدرسین علوم عقلی و فقه و اصول حوزه علمیه خراسان و مبلغان دینی، به همت دفتر تبلیغات اسلامی …

سال گذشته مطلبی راجع به نظریات سیاسی آیت‌الله بهجت منتشر شد که تناسبی با مبانی ایشان نداشت و از قضا این مطلب جزء پر بازدیدترین مطالب سال قرار گرفت. متن پیش‌رو مختصری در رد این انتسابات به آیت‌الله بهجت(ره) است. اختصاصی شبکه اجتهاد: آنچه امروزه، برای ما بیش‌ازپیش عادی شده، خواندن اقوال و نظرهای متفاوت و بعضاً متناقضی است که از بزرگان نقل می‌شود، خصوصاً در مسائلی که به نحوی با سیاست ارتباط می‌یابند. می‌بینیم یک شاگرد سخنی را از استاد خویش نقل می‌کند و شاگرد دیگر، سخنی خلاف آن را. آقازاده‌ی عالِمی، نظری را منتسب به پدرش می‌کند حال …

فقه سیاسی به مثابه دانشی که الگوی عملی و عینی برای اجتماع و سیاست ارائه می‌نماید، دانشی جوان است و ضرورت دارد در این زمینه کوشش‌های علمی متنوعی صورت گیرد و زوایای مختلف آن واکاوی شود. این مجموعه که چند نشست و گفتگوی علمی را در بر دارد، کوششی در همین راستاست. صاحب‌نظران در حوزۀ فقه و فقه سیاسی در بخش‌های مختلف این پژوهش، هرکدام کوشیده‌اند زاویه‌ای از قلمرو فقه و سیاست را بررسی کنند و توضیح دهند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، پژوهش در حوزه اندیشه سیاسی از منظر دینی برای شناخت مبانی، سرشت …

اگر قرار باشد ما انقلاب اسلامی و محتوا و ارزش‌هایش را صادر کنیم باید بر اساس مدل مردم سالاری دینی باشد؛ به عبارت دیگر اگر غرب توانست دموکراسی را در همه جهان صادر کند ما نیز می‌توانیم مدل مردم سالاری دینی را در جهان حاکم کنیم، مردم سالاری دینی می‌گوید حاکمیت شایستگان و نَه حاکمیت هرکسی که انتخاب شود بلکه باید شایستگان حکومت کنند و بر اساس منطق شایسته و به شایستگی با مردم رفتار کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، چهل سال قبل در دوازدهمین روز از بهار طبیعت، مردم ایران به جمهوری اسلامی رأی «آری» دادند تا در سایه …

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی طی حکمی حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مروی را به تولیت آستان قدس رضوی منصوب کردند. به گزارش شبکه اجتهاد،‌ حضرت آیت الله خامنه‌ای در حکمی حجت‌الاسلام والمسلمین حاج شیخ احمد مروی را به تولیت آستان قدس رضوی منصوب کردند. متن حکم رهبر انقلاب اسلامی به این شرح است: بسم الله الرحمن الرحیم جناب حجهالاسلام آقای حاج شیخ احمد مروی دامت برکاته توفیق خدمتگزاری در آستان مقدس حضرت ثامن‌الحجج ابی‌الحسن الرضا علیه آلاف التحیه و الثنا فوزی عظیم و کرامتی بزرگ است که شایسته است برخوردارشوندگان از آن، خدای سبحان را پیوسته از عمق جان …

اینکه عده‌‌ای می‌گویند پیامبر اسلام در صلح حدیبیه چیزی داده و چیزی گرفته است، باید از آنان پرسید که پیامبر چه چیزی به دشمنانش داد که توانست این همه امتیاز بگیرد؟ به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «مذاکره و مصالحه در سیره اهل بیت علیهم‌السلام» با ارائه حجت‌الاسلام والمسلمین محمد غفوری، عضو هیئت علمی پژوهشکده اسلام تمدنی، در روزهای پایانی اسفندماه ۹۷ با حضور فضلا و طلاب در مدرسه علمیه گوهرشاد برگزار شد. عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی در مقدمه سخنان خویش بیان کرد: با توجه به اینکه در روزگار کنونی موضوع مذاکرات میان جمهوری اسلامی ایران و …

شبکه اجتهاد: رییس قبلی قوه قضائیه در آخرین روزهای حضور در قوه قضائیه ابلاغیه‌‌ای را در مورد ماده ۱۸۷ قانون برنامه سوم توسعه کشورمصوب ۱۳۷۹- که موجب شکل گیری مرکز امور مشاوران و کارشناسان قوه قضائیه به عنوان نهاد موازی کانون وکلا وکانون کارشناسان دادگستری و حتی مراکز مشاوره روانشناسی وخانواده گردید- صادر نمود که مفاد آن باور به ساختارهای دائمی مرکز تابعه قوه قضائیه در حیطه مشاوران حقوقی، مشاوران خانواده و کارشناسان را نشان می‌دهد و اینکه لازم نیست حکم مقرر در قانون برنامه پنج ساله توسعه فقط محدود به همان دوره زمانی قانون مزبور باقی بماند و می‌توان …

شبکه اجتهاد: کلمه‌ها آن قدر توان ندارند که سوگ بزرگ ترین شخصیت هستی را بنمایانند؛ بهترین عبارت در این زمینه جمله‌ای از امام علی (ع) که به مناسبتی در یکی از خطبه‌های نهج البلاغه که با ترجمه زیبای دکتر شهیدی این گونه می‌فرماید: «الهی دامنه لغت کوتاه است و هیجان ضمیر بی‌پایان؛ دل می‌خروشد وسینه می‌نالد معانی در سراچه صندوق سینه توده و انباشته است، کو واژه‌ای که ترجمان احساس باشد و اسرار دل را بی‌پروا فاش سازد.» به واقع کو واژه‌ای که ترجمان این حقیقت بزرگ باشد.

آن کسی که امروز با «جمهوری اسلامی» دشمن است، مثل همان کسی است که در صدر اسلام با «بعثت پیامبر» دشمن بود. بعضی می‌گویند دشمن‌تراشی نکنید؛ نه! ما دشمن‌تراشی نمی‌کنیم، حرف اسلام را می‌گوییم، به‌خاطر همین، دشمنی ایجاد می‌شود. آمریکا از شما می‌خواهد از اسلام دست بردارید. نوکرهای آمریکا مثل آل سعود هم همین را می‌خواهند. به گزارش شبکه اجتهاد، در خجسته سالروز عید مبعث، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح امروز (چهارشنبه) در دیدار مسئولان نظام، سفرای کشورهای اسلامی و جمعی از قشرهای مختلف مردم، بعثت انبیا را یک حرکت عظیم برای ایجاد تمدن نوین با دو …

شبکه اجتهاد: امام خمینی به عنوان رهبر انقلاب اسلامی و بنیان گذار نظام جمهوری اسلامی ایران، برای نخستین بار در تاریخ بیستم مهرماه ۱۳۵۷ از نظامی با نام «جمهوری اسلامی» سخن گفت و در روزهای بعد در تبیین آن اظهار داشت: «اما جمهورى، به همان معنایى است که همه جا جمهورى است. لکن این جمهورى بر یک قانون اساسى‏اى متکى است که قانون اسلام است. اینکه ما جمهورى اسلامى مى‏گوییم براى این است که هم شرایط منتخب و هم احکامى که در ایران جارى مى‏شود اینها بر اسلام متکى است، لکن انتخاب با ملت است و طرز جمهورى هم همان …

شبکه اجتهاد: پیامبر خاتم، را پیامبر اخلاق و مهر و رحمت می‌دانیم، او نیز محبت و رافت را ابزاری برای دعوت به شریعت اسلام مورد استفاده قرار داد. چنانچه هنوز هم وقتی از خصایص نبی (ص) سخن به میان می‌آید، دلهای مظلومان می‌لرزد و اشک بر گونه ترک خورده عدالت می‌غلطد. علامه سید جعفر مرتضی عاملی در این ارتباط می‌گوید: این ویژگی هر انسانی است که نسبت به محبت خالصانه و رأفت پدرانه یک سرپرست کرنش نشان می‌دهد پیامبر (ص) با استفاده از خصلت و خلق نیکوی خویش، آنچه را در لوای دستورهای الهی مدنظر داشتند، به دیگران منتقل نمودند و آن مسایل و مطالب در ذهن مخاطبان ثبت و تثبیت شد مگر آنهایی که دل‌هایی بیمار داشتند.

‌آیت‌الله سیستانی بر اهمیت زندگی مسالمت آمیز بر اساس اصل مراعات حقوق همدیگر و احترام متبادل بین تمامی بافت‌های دینی و قومی در منطقه و فراهم کردن امنیت و ثبات و پیشرفت و شکوفایی برای ملت‌های منطقه تاکید کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، رییس مجلس لبنان دوشنبه گذشته با ‌آیت‌الله سید علی سیستانی در نجف اشرف دیدار و گفتگو کرد. رسانه‌های لبنانی خبر دادند که «نبیه بری» در این دیدار ضمن تبریک به ملت عراق برای پیروزی بر تکفیری‌های داعش گفت: ملت دو کشور از دیرباز و با وجود اشتراکات مذهبی و فرهنگی روابط بسیار نزدیکی با یکدیگر دارند. همچنین …

شبکه اجتهاد: هنگامی که سخن از سیره سیاسی به میان می‌آید، ناخواسته پای موضوع سیاست. یعنی قدرت و دولت نیز به میان می‌آید و به نوعی، رفتاری، سیاسی قلمداد می‌شود که به قدرت، مرتبط با معطوف باشد. به همین دلیل، سیاست را شناسایی رفتاری دانسته اند که با حکومت یک سرزمین ارتباط دارد، و می‌کوشد با سایر دولت‌ها رابطه برقرار کند.

یک جلسه خصوصی محرمانه با خود امام، برگزار کردند. یکروز قبل از ظهری بود که ما با آقازاده ایشان در خدمتشان بودیم منزل رفتیم منتهی داخل اتاق نرفتیم، آنجا فقط مرحوم حاج شیخ و امام، دونفری بودند. این دیدار حدود یک ساعت طول کشید. بعد از یک ساعت ملاقات که بیرون آمد، پسر ایشان سؤال کرد که چگونه یافتید آقا را؟ مرحوم حاج شیخ فرمود: سید کامل است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین فردوسی‌پور از سفر آیت‌الله شیخ مجتبی قزوینی از علمای وارسته مشهد برای دیدار امام خمینی(ره) در قم نقل می‌کند: حاج شیخ هم پیرمرد بود و هم …

شبکه اجتهاد: مدیریت و هدایت صحیح مردم، تنها با تشکیل نظام اسلامی و الهام از قرآن و مکتب اهل‌‌بیت (ع) امکان‌‌پذیر است. تجربه‌های تاریخی نشان می‌دهد بدون تشکیل حکومتی بر اساس تعالیم اسلامی، خدمت به مردم و هدایت آنان که هدف از آفرینش نیز همین است، یا اصلاً ممکن نیست یا دست‌کم صوری و ناقص است و هرگز به تحقق آرمان‌های پیامبران و امامان معصوم (ع) نخواهد انجامید؛ چرا که تبلیغ و ارشاد مردم، بدون یک نظام دینی و اسلامی و در زیر سایه حاکمیت‌های غیرالهی و ظالم، به منزله آب در هاون کوبیدن است. همان طوری که ترویج شرک …

پس از انقلاب اسلامی ایران براساس قانون اساسی جدید، جایگاه فقاهت بسیار بالا رفت و علاوه بر آن مفاهیم جدیدی به منظومه معرفت فقهی افزوده شد. به گزارش شبکه اجتهاد، متن زیر با عنوان «نگاهی گذرا به تحولات فقهی چهل ساله اخیر» به قلم حجت‌الاسلام سیدمحمد مهدی رفیع پور، پژوهش‌گر و مدرس سطح عالی و خارج حوزه علمیه قم است که در ماهنامه زمانه منتشر شده است. برای تنظیم کارنامه فقهی انقلاب چهل‌ساله ما مسائل مختلفی را باید ملاحظه کرد و از همین‌رو تبیین این بحث مهم در یک نوشتار کوتاه کار ساده‌ای به نظر نمی‌رسد. فقه ضامن اسلامیت نظام …

شبکه اجتهاد: ما هنوز نتوانسته ایم زبان اختصاصی منسجم شکل گرفته فقه حکومتی را تدوین کنیم، شما الان می خواهید بگویید ضرر، یک ملاکی برای منع و تجویز است، تا زمانی که ما در اجتماع تأثیرگذار نبودیم و اجتماع در ما نقشی نداشت و ما مفرد زندگی می کردیم، در خیلی از مسائل اصلا به ذهن ما نمی رفت که این رفتار ما به جامعه ضرر می زند یا نمی زند و دایره ضررهای ما محدود و نهایت در حد خانواده و محله بود؛ اما امروز خیلی از ضررها را باید ملی ببینید. همه ابعاد نظام اجتماعی دارای حکم است …