همه مطالب

مرکز تخصصی آخوند خراسانی و مرکز تخصصی طوبی وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، در سال تحصیلی جدید ۹۶-۹۵ از میان طلاب برادر و خواهر در دو رشته «فقه مقارن» و «فقه خانواده» در سطح چهار حوزه (دکتری) با اعطای مدرک رسمی، ثبت‌نام به عمل می‌آورد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، با توجه به تأکید حضرت آیت‌الله خامنه‌ای مبنی بر …

آیت‌الله صافی گلپایگانی با بیان اینکه بی‌شک در عصر آیت‌الله بروجردی، در بین همه علمای فِرَق، کسی اعلم از ایشان در فقه فِرَق نبود، گفت: مرحوم استاد اعظم یک قدم برای «مرجعیت» و «ریاست» برنداشت و در امر ترویج دین و دفاع از حدود و ثغور اسلام و مذهب، آنچه را در توان داشت انجام می‌داد. به گزارش شبکه اجتهاد، …

امروزه خیلی از فتواها هیچ حرمتی برای امت از خود نشان نمی‌دهند و هیچ رعایتی و تقیدی به چارچوب‌های امت و لوازم بقاء امت از خود بروز نمی‌دهند. بلکه برعکس درهای تفرقه و قتل و اصطکاک و برخورد را به روی مسلمانان گشوده‌اند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی در کنفرانس «علوم اسلامی و …

پژوهش حاضر که با روش توصیفی تحلیلی، ضمن واکاوی صحیح از مفهوم ایجاد نیاز کاذب و جایگاه شناسی آن در پارادایم‌های رفتار مصرف کننده در بازاریابی و آثار اجتماعی- فرهنگی آن، به بررسی و استخراج ملاک‌های محوری فقه اسلامی با توجه به فتاوای مراجع عظام و احادیث معصومان علیهم‌السلام می‌پردازد. به گزارش شبکه اجتهاد، ایجاد نیاز کاذب از دستاوردهای اجتماعی، …

علما و شخصیت‌های مختلف مصری به طرح یکسان‌سازی خطبه‌های نماز جمعه این کشور اعتراض کردند. به گزارش شبکه اجتهاد از رسانه‌ها، در پی پیشنهاد محمد مختار جمعه، وزیر اوقاف مصر برای یکسان‌سازی خطبه‌های نماز جمعه مصر تحت عنوان «خطبه‌های مکتوب»، هیأت کبار علما و ائمه جمعه مصر اعتراض‌های تندی به این طرح کرده و آن را توهین‌آمیز نامیدند. بر اساس …

صرف‌نظر از نوع کاربرد اصلی راه‌ها، نتیجۀ دیدگاه‌های مختلف فقهی، جواز هر نوع تصرف به شرط عدم ضرر است. راه‌های بسته (کوچۀ بن‌بست) نیز از قبیل املاک اختصاصی صاحبان خانه‌های کوچه محسوب می‌شوند. در مورد حکم تکلیفی ساخت سایه‌بان، ‌های گوناگونی مبنی بر جواز مشروط به عدم ضرر، عدم ضرر همراه با عدم معارض و حرمت مطلق وجود دارد که در این نوشتار تلاش شده است با استمداد از مبانی فقهی، از قبیل یکسان بودن حق تصرف در معابر میان همۀ مردم، عدم تقدم یکی بر دیگری و همچنین استفاده از اصل لاضرر، دیدگاه دوم موجه تشخیص داده شود. دربارۀ حکم وضعی موضوع نیز بدون شک، جواز ساخت به شرط عدم ضرر است. ممنوعیت قانونی اشغال معابر و رعایت موازین ساخت‌وساز‌های شهری از نظر قانونگذار وضعی، در راستای حفظ حقوق شهری و شهروندی، مؤیدی بر ادعای فوق محسوب می‌شود که در مقالۀ حاضر به مبانی آن پرداخته شده است.

به رغم پذیرش اصل لزوم قراردادها در تمام نظام­های حقوقی و لزوم احترام به مفاد تراضی طرفین، تأثیر حوادث اجتماعی و اقتصادی بر قرارداد در فاصله انعقاد تا اجرای قرارداد، انکارناپذیر است. در واقع طرفین قرارداد با در نظر گرفتن اوضاع و احوال قابل پیش­بینی مبادرت به انعقاد قرارداد می­نمایند. این سخن برای شرایط معمولی سنجیده و معقول است لیکن وقوع حوادثی که موجب عدم امکان اجرای قرارداد گردد، بموجب قوانین کشورهای مختلف از جمله ایران، متعهد را از انجام تعهد معاف می­گرداند. امّا اگر در اثر وقوع حوادث و تغییر در اوضاع و احوال زمان انعقاد عقد، اجرای قرارداد برای متعهد موجب دشواری بیش از حد و یا ضرر غیرمتعارف گردد و در عین حال اجرای تعهد غیرممکن نشود، قانون کشور ما در این حالت راه حل روشنی ارائه نمی­کند. بنظر می­رسد با تمسک به قاعده فقهی «نفی عسر و حرج» و یا «قاعده لاضرر» بتوان امکان تعدیل و تجدیدنظر در قرارداد را به طرفین یا قاضی داده و یا حق فسخ برای طرف قرارداد قائل شد.

اکنون‌که افزایش معنادار خشونت‌گرایی در میان اهل سنت در دهه اخیر و به‌ویژه دو سال گذشته و به‌تبع آن، افزایش اسلام‌هراسی در غرب، نیاز به همگرایی اسلامی را از نگاه برخی فعالان فکری و سیاسی مضاعف کرده است. شبکه اجتهاد: قرن‌ها از طرح آرمان «وحدت اسلامی» می‌گذرد. از انگیزه‌های مصلحت‌اندیشانه حسن صباح برای طرح تفاهم با اهل سنت در قرن …

اگر بخواهیم رسانه‌ دینی داشته باشیم و یک فیلمی که سبک زندگی دینی را نشان بدهد، باید فرهنگی که برای تولیدکننده، کارگردان و دیگران جا افتاده و ساخته شده را عوض کنیم. باید واقعیت‌های موجود را تغییر دهیم؛ به همسران بازیگران آموزش دهیم تا نقش همسر شوهرشان را بازی کنند، چرا ما همیشه از غریبه استفاده می‌کنیم. چه اشکالی دارد …

تقریرنگاری هرچند به یقین فرآورده‌های چشم‌گیری داشته است – چه آن که تقریرات درس‌ها اینک منابع گران‌سنگی است که درس‌های خارج را به حق سیراب می‌کند – اما در کنار توجه به این واقعیت نباید به اشکالات تقریرنگاری بی توجه ماند و زوایا و ابعاد این حرکت نظر از نوباید انداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی استاد …

فتاوای فقهاء در رابطه با هنرهای نمایشی نیز اگرچه صراحتا حرمت آن را بیان نمی‌کند؛ لکن با ذکر قیودی که برای رسانه اسلامی معیار بیان می‌کنند، عملا امکان برنامه سازی جذّاب را از فعّالین این عرصه سلب می‌کند؛ امکانی که اگر تاکنون سلب نشده است به جهت بی توجّهی ایشان و سهل انگاری ناظرین امر است. شبکه اجتهاد: وقتی از …

آیت‌‌الله مکارم شیرازی در حرم رضوی توضیحاتی درباره فتوای ۱۵ سال قبل خود درباره حجاب دخترانی که در خارج از کشور تحصیل می‌کنند ارائه و از سوء استفاده‌های صورت گرفته از این فتوا انتقاد کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌‌الله ناصر مکارم شیرازی، در جمع زائران و مجاوران بارگاه ملکوتی امام هشتم(ع) با اشاره به هفته حجاب و عفاف گفت: …

احکام امضائی بخش عمده ای از احکام شرعی هستند که پیش از آمدن تشریع الهی در بین عرف عقلا در جریان بوده اند و بدون هیچ اصلاحی یا با اصلاحات اندکی مورد تائید شارع قرار گرفته و وارد دستگاه قانونی شرع شده اند. برخی نواعتزالیان در خصوص این احکام معتقدند؛ به دلیل اینکه این احکام مربوط به عرف زمان تشریع است، با از بین رفتن آن عرف، این احکام نیز از بین رفته اند. در مواردی که عرف از عناصر قوام بخش به موضوعات احکام امضائیه است، حق با ایشان است، اما در حالت عادی، عرف ظرف تحقق حکم است نه عنصر قوام بخش به آن و عنصر قوام بخش بودن نیازمند دلیل است. در مواردی نیز که عرف ظرف احکام است- که در اغلب موارد احکام امضایی این گونه است- تغییر حکم وقتی تابع تغییر عرف خواهد بود که در فرایند امضاء، شارع هیچ گونه اعتباری نکند و تنها از سیره عقلا اِخبار نماید. در این مقاله اثبات خواهد شد که ماهیت امضاء در احکام امضایی عبارت از اعتبار شارع است. زیرا در فرایند امضاء، حکمی همانند حکم عقلا از سوی شارع اعتبار می شود و به همین دلیل با از بین رفتن عرف، حکم اعتبار شده از بین نمی رود.

وقتی بنا شد ابواب جدیدی اضافه شود، مصدر و مأخذ می‌خواهد. ما همان روایات و آیات سابق را داریم. آیا همین‌ها کفایت می‌کنند یا باید بر آن‌ها بیفزایند؟ منابع روایی فعلی ما کم است و باید به آن‌ها اضافه شود. مثلاً ۳۵۰ تا۵۰۰ آیه را به‌عنوان «آیات‌الاحکام» برشمرده‌اند. به‌راستی از مجموع همه‌ی آیات قرآن، فقط این تعداد قابلیت استفاده‌ی فقهی …

دبیر کمیته فقهی سازمان با اشاره به راهکار‌های کمیته فقهی درخصوص انطباق ابزار‌های بین‌المللی با شریعت بیان کرد: خوشبختانه تا کنون هیچ ابزاری معرفی نشده که راهکار شرعی آن مشخص نشده باشد. در کمیته فقهی بررسی ابزار‌ها از نظر موضوع شناسی همواره به گونه‌ای است که نه تنها یک راهکار بلکه چند راه مختلف ارائه می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، …

آنچه پیش رو می‌آید بخشی از دلایل آیت‌الله محسن اراکی بر حرمت بلندمرتبه‌سازی است. این دلایل با فرض پذیرش رویکرد ایشان مورد نقد قرار گرفته است. شبکه اجتهاد: توسعه عمودی در شهر از جمله مباحث «فقه زندگی شهری» است که در بخش «چشم‌انداز و فضاهای شهری» مطرح می‌شود. اینکه فقه زندگی شهری به چه معناست و دارای چه رویکرد متفاوتی …

امروزه پوشش خاصی میان مسلمانان جهان وجود دارد که دارای ویژگی‌های مشترکی بوده و از فتوای فقیهان در مذاهب مختلف اسلامی اثر گرفته است. این پوشش را به اختصار پوشش فقهی می‌نامیم. مطابقت این پوشش با پوششی که اسلام آن را در شبه‌جزیره رواج داد، هم بین فقهای اسلامی مسلم است و هم از باورهای نهادینه‌شده در فرهنگ مسلمانان است. …

استاد علیدوست با تاکید بر اینکه ممکن است در شرایط حرج و اضطرار، کسب علم بر اجرای یک حکم دیگر اولویت داشته باشد به این پرسش پاسخ داد که کدامیک از منابع چهارگانه اجتهاد و استنباط نقش بیشتری در حکم آیت‌الله‌ مکارم شیرازی درباره تزاحم علم‌آموزی و حجاب را دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست، استاد خارج …

محسن مهاجرنیا در یادداشتی با هشدار به  وجود دستهایی در شکستن مرجعیت و اقتدار دینی گفت: برخی از مردم عادی که دغدغه و تعصب نسبت به حجاب دارند در شبکه‌های اجتماعی بین فتوا و یک موضع‌گیری سیاسی فرق قائل نیستند و شعار خطرناک «مرجع تقلید ما بصیرت بصیرت» سر می‌دهند، آیا نباید حوزه و مدیریت حوزه انقلابی به فکر صیانت …

نمی‌توان با صدور مجوز تنها برای رفع حجاب جهت تحصیل آن هم در موارد بسیار ضروری توسط آیت‌الله مکارم، این حکم را به سایر موارد تسری داد و آن را دستمایه‌ای برای هیاهو و جنجال آفرینی کرد. تشخیص اهم و مهم بر عهده فقیه است که هر موضوع تازه‌ای باید در معرض استفتای جدید قرار گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، …

این فتوا به نوعی در دفاع از علم بود، البته نه مستقیماً، بلکه فقط برای این که اگر دختران درس نخوانند، یک جای دیگر کار دین ما لنگ خواهد شد، چون مجبوریم از مردان در اموری استفاده کنیم که در واقع در آن امور نیاز به متخصص زن داریم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین رسول جعفریان استاد و پژوهشگر …

شاید انتشار این فتوا – آن هم پس از شش سال – آزمونی باشد برای آگاهی از میزان تبعیت دین‌داران در شرایطی که فتوای یک عالم مجتهد برخلاف پیش زمینه‌های ذهنی آن‌ها باشد. شبکه اجتهاد: قبل از هر چیز یادآوری این دو نکته است. اول: در احکام شرعی (اعم از عبادات و معاملات، جز آنچه در حیطه اختیارات ولی امر …

پس از نگارش نامه‌ای از سوی آیت‌الله سیدعباس مدرسی یزدی در خصوص حجاب دخترانی که در خارج از کشور مشغول تحصیل هستند و مجبور به ترک حجاب می‌شوند، حجت‌الاسلام وحید علیان‌نژاد مسئول پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازى به این نامه پاسخ داد. به گزارش شبکه اجتهاد، متن پاسخ نامه که توسط حجت‌الاسلام وحید علیان‌نژاد نگاشته شده به شرح …

کتاب «تاریخ فقه اسلامی» در سده‌های نخستین (از آغاز اسلام تا شکل‌گیری مکتب اصحاب حدیث متأخر) به قلم حامد خانی، مخاطبان را به نقاط ناپژوهیده در حوزه‌ی مطالعات تاریخ فقه اسلامی و منابع دست اول آشنا می‌کند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشر نی جدیدترین کتاب خود را با عنوان «تاریخ فقه اسلامی» در سده‌های نخستین در ۴۶۰ صفحه روانه بازار …

مستحکم‌ترین پارادایم در دانش اصول فقه معاصر که ریشه‌های آن در پهنای تاریخ گسترده است، «پارادایم شخصیت‌گرایی» به‌شمار می‌رود. به‌نظر می‌رسد شخصیت‌گرایی و مدل عبد و مولا در علم اصول، تمام ویژگی‌های یک پارادایم علمی را داراست. می‌توان با تحقیق تفصیلی به کلیت، تأثیرپذیری و هویت‌بخشی و حضور در پیش‌فرض‌ها و الگوواره بودن شخصیت‌گرایی در اصول بسان یک پارادایم پی‌برد. …

مصباحی‌مقدم در همایش سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه از منظر فقهی گفت: هم‌اکنون هیچ ابزاری در بازار سرمایه ایران وجود ندارد که قبل از به‌کارگیری آن، مشروعیت آن‌ها از سوی کمیته فقهی بورس بررسی نشده باشد و مردم متدین نگران نباشند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا مصباحی‌مقدم رئیس کمیته فقهی بورس امروز در نخستین همایش سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه …

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین فلاح‌زاده عضو دفتر استفتائات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و رئیس مرکز موضوع‌شناسی احکام فقهی، به پرتکرارترین سؤالات مطابق با فتاوای رهبر انقلاب پاسخ داده است که متن پاسخ‌ها همزمان با ۲۱ تیرماه، روز عفاف و حجاب به شرح زیر منتشر می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، یکی از مباحث مهم فقهی که مورد نیاز آحاد افراد جامعه می‌باشد احکام …

من نمی‌خواهم کسی را متهم کنم. آیا مثلا در بحث بانکداری آیا واقعاً مشکل بانک ما الآن منشائش نبود فتواست یا برخی ناتوانی‌ها، عدم مدیریت‌ها؟ اگر هنرمند ما ناتوان است، یا نمی‌خواهد، ما نباید این را متوجه بخش فقه بکنیم. اگر کسی بگوید اسلام با هنر مخالف است باید توبه کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست استاد …

یکی از چالش­هایی که وجود دارد احکام صادره نسبت به حق حضانت مادران مبتلا به اختلالات روانی است که به دلیل فقدان قانونی دقیق، این افراد تحت عنوان مجنون مورد بررسی قرار می­گیرند. هدف ما تبیین اختلالات روانی مادر از جنون است، تا به وضع قوانین در حوزه­ی رعایت حقوق این افرد کمک کنیم. روش این مقاله کتابخانه­ای - تحلیلی است. یافته­های به دست آمده عبارتند از این که: در فرض ابتلاء مادر به اختلالات روانی باید ابتدا نوع اختلال وی برای دادگاه مشخص شود و بعد صلاحیت وی نسبت به حضانت بررسی شود، زیرا اختلالات روانی، معنایی اعم از جنون دارند و به سه دسته تقسیم می­شوند: اختلالات روانی جنونی، سفهی و معتوهی. به صرف ابتلاء مادر به اختلال روانی، نمی­توان مانند جنون حکم به سلب حضانت وی نمود. در اختلالات روانی سفهی و اختلالات روانی معتوهی، شرایط روانی مناسب برای پذیرش حضانت در مادر وجود دارد و در برخی موارد حتی حضانت فرزند، منجر به بهبود حال مادر می شود، اما در اختلالات روانی جنونی، مادر شرایط غیرقابل درمانی دارد و به دلیل ماهیت آن اختلال، نه تنها توانایی حضانت را ندارد بلکه به مصالح فرزند آسیب می­زند که در این موارد، حق حضانت از وی سلب می­شود.

در مسائل متعددی از فقه، خصوصاً در بحث از قاعده «ما یُضمن بصحیحه یُضمن بفاسده» سخن از ضمان ناشی از عقد صحیح به میان آمده است. اگر در کنار این مطلب به سخن برخی از فقها در مورد وحدت معنای ضمان در تمام موارد توجه شود، مسئله مفهوم و مبنای ضمان در عقد صحیح مطرح خواهد شد. از لحاظ مفهوم ضمان می‌توان برای عقد صحیح سه مرحله تشکیل، تلف عوضین قبل از تسلیم و فسخ یا انفساخ عقد پس از تسلیم را در نظر گرفت. مقصود اصلی این نوشته، بررسی مفهوم ضمان در مرحله تشکیل است و به‌ناچار، از مراحل دیگر نیز سخن گفته می‌شود. در مورد ضمان در مرحله اول، رویکردهای متفاوتی در بین نظر فقها وجود دارد: برخی از فقها مفهوم ضمان در عقد صحیح را انکار کرده‌اند، برخی به وجود ضمان معاوضی معتقد بوده‌اند‌ و گروه سوم، عقد صحیح را به‌گونه‌ای تفسیر کرده‌اند که متضمن ضمان قهری و به تعبیری، از اسباب ضمان قهری است. اقدام، استیفا، احترام و ضمان ید چهار نظریه اصلی هستند که ماهیت عقد در قالب آنها توجیه شده است. مباحث این تحقیق عمدتاً ناظر به بررسی مفهوم ضمان در بخش اول قاعده «ما یضمن» در عقد بیع خواهد بود، اما می‌توان آنها را با تعدیل مناسب، به سایر عقود معاوضی نیز سرایت داد.