هیئتی از عراق که برای بررسی چگونگی راهاندازی دانشگاه مذاهب اسلامی به ایران سفر کرده بودند با آیتالله اراکی دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در قم دیدار کردند. به گزارش شبکه اجتهاد، هیئتی از عراق متشکل از نمایندگانی از وزارت تحصیلات عالیه عراق، دیوان وقف اهل سنت عراق، دیوان وقف شیعه عراق، دانشگاه اهل بیت(ع)، مشاور وزیر تحصیلات عالیه …
Read More »آخرین اخبار
مرکز تخصصی فقه؛ گزارهای تناقضنما! / میرزاعلی نعمتی
شبکه اجتهاد: حرکت حوزه بهسوی تخصصی شدن _که عمر درازی نیز ندارد_ اگرچه در ابتدای راه خود و دچار کاستیهای فراوان است اما فی حد ذاته پدیده بسیار مبارکی در حوزههای علمیه است که باید گامهای تکاملی خود را باقدرت بردارد. حال، سؤال اساسی این است که تخصصها کدامند و چگونه باید تعیین گردند؟ سادهترین پاسخ، این است که هر …
Read More »آیا وجود «ملاک» همیشه مساوی با جعل «حکم» است؟ / بلال شاکری
شبکه اجتهاد: احکام شرعی تابع ملاکات هستند و در این میان تفاوتی میان عدلیه و اشاعره نیز وجود ندارد. به عبارتی بر خلاف آنچه مشهور و معروف است اشاعره نیز قاعده تبعیت احکام از ملاکات را پذیرفتهاند، تنها تفاوت دو گروه در نحوه اثبات این قاعده است. عدلیه قاعده تبعیت را بر اساس استدلالهای عقلی و نقلی ثابت میدانند، …
Read More »پایان همایش بینالمللی «وحدت اسلامی-وحدت مسلمین: مبنای گفتگو»
همایش بینالمللی «وحدت اسلامی- وحدت مسلمین: مبنای گفتگو» با حضور علما و اندیشمندان شیعه و سنی در روسیه با صدور بیانیهای به کار خود پایان داد. به گزارش شبکه اجتهاد، همایش بین المللی «وحدت اسلام – وحدت مسلمین: مبنای گفت وگو» با حضور هیئت جمهوری اسلامی ایران به سرپرستی آیتالله محسن اراکی دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی روز چهارشنبه …
Read More »دانشجویان و مسأله نماز در غیر وطن / سیدحسن شیرازی
این یادداشت با فرض قبول عدم صدق وطن در صورت قصد اقامت دو یا سه سال که خود مشهور ملتزم شدهاند، به طور خلاصه به بررسی نظر مشهور و روایاتی که ممکن است بر خلاف مشهور به آنها استدلال شود میپردازد. شبکه اجتهاد: یکی از مسائل مبتلا به بسیاری از دانشجویان و طلابی که برای تحصیل به شهری غیر از …
Read More »نگهبان سنت و دغدغه تحدید قدرت
دوره ۲۳ ساله مرجعیت آیتالله صافی گلپایگانی با تحولات بنیادینی در حوزه، کشور و دنیا همراه بوده است. تعدد بیسابقه مراجع تقلید، ورود اینترنت و ابزارهای کامپیوتری به حوزه، تنشهای بیسابقه سیاسی و فکری در جامعه ایران، تغییر پارادایم در معادلات جهانی، رشد حیرتانگیز ابزارهای ارتباط جمعی و احیای مجدد حوزه نجف فرصتها و چالشهای جدی و نوینی پیش روی …
Read More »کتاب «تقیه در اندیشه سیاسی شیعه» منتشر شد
به اعتقاد شیعه عنصر تقیه برگرفته از آیات قران و با روایات فراوانی از طرف معصومین مورد تاکید قرار گرفته است. اما در مقابل مخالفینی معتقدند تقیه عنصری ابداعی است که شیعیان به عنوان اقلیت دینی با استفاده از آن خود را در انزوای سیاسی قرار دادند. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب تقیه در اندیشه سیاسی شیعه به قلم حسین …
Read More »عزم لازم برای اجرای قانونی امر به معروف وجود ندارد/ نهی از منکر فقط درباره حجاب نیست
استاد برجسته حوزه علمیه قم امر به معروف و نهی از منکر را فریضهای غریب دانست و خاطرنشان کرد: ما تصور نکنیم امر به معروف و نهی از منکر فقط این است که به خانمی بگوییم رویش را بگیرد، امر به معروف فقط رو گرفتن خانمها نیست؛ امام حسین(ع) برای امر به معروف و نهی از منکر به شهادت رسیدند. …
Read More »امر به معروف و نهی از منکر با اجرای قانون از مظلومیت بیرون بیاید
اگرتصویب قانون ناهیان در سال گذشته به اجرا درآمد به خاطر تاکید مراجع تقلید بود، بارها مراجع تاکید کرده و گفتند، چرا فریضهای که به عنوان قانون وجود دارد، نباید به اجرا در بیاید، بالاخره باید امر به معروف و نهی از منکر با اجرای قانون از مظلومیت بیرون بیاید. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله مکارم شیرازی در دیدار اعضای …
Read More »فتوای رهبری درباره هروله کردن در مجالس عزاداری
فلاحزاده کارشناس مسائل فقهی: به طور کلی توصیه این است که از انجام اعمالی مانند هروله در عزاداریها پرهیز کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، امروزه در بسیاری از نقاط سراسر کشورمان هیئتها و مراسمات مذهبی بسیاری برگزار میشود و موجب شده است بسیاری از جوانان برای حضور در آن هیئتهای هفتگی یا ماهانه از بسیاری از مشغولیتهای خود بزنند و …
Read More »با تعبیر «فقه مضاف» موافق نیستم
بهتر است واژه مضاف را به کار نبریم، بلکه بگوییم ابواب و کتابهای نو در فقه. این تعبیر «نو» اختصاص به مسایل نو ندارد بلکه شامل سامانه جدید و یا تاسیس باب فقهی جدید نیز میشود. شبکه اجتهاد: گزیدهای از مباحث «اصول و روشهای تربیتی» که توسط آیتالله اعرافی مدیر حوزههای علمیه در قالب کرسی خارج فقه با عنوان «فقه …
Read More »تضعیفات ائمه رجال، معتبر نیست!/ غلامرضا احسنی
تنها نکته ضعفی که فضلبن شاذان در مورد سهل نقل میکند، کم خردی اوست و این خود نه تنها شاهد بر تضعیف نیست، بلکه میتواند شاهدی بر توثیق باشد؛ زیرا اگر فضل، وجه تضعیف دیگری در او میدید، آن را بیان میکرد نه این که به کمخرد بودن اکتفا کند. شبکه اجتهاد: با تورّق کتاب شریف کافی کمتر بابی را …
Read More »احکام ثانویه؛ «تبدیل» یا «تبدّل» موضوعات احکام اولیه / محمدحسین کمالی
احکام ثانویه برای موارد تبدّل موضوع احکام اولی به ثانوی تشریع شدهاند نه تبدیل آنها؛ یعنی مواردی که تحصیل مصالح ملزمه، یا دفع مفاسد ملزمه، به دلائل غیر اختیاری برای مکلف متعذر یا متعسر میشوند. شبکه اجتهاد: نوامیس ما در محیطی زندگی میکنند که امکان تحصیل علوم نافعه و حفظ حجاب توأمان را دارند. آیا جایز است آنها را به …
Read More »تحلیلی بر رویکرد فقهی اخوانالمسلمین / محسن مهریزی
اخوانالمسلمین به آسانسازی احکام قائلند و از مذهب فقهی مشخصی پیروی نمیکنند. آنها به دلیل تقلید نکردن از فرد و مذهبی خاصّ و نیز به دلیل تسلّط نداشتن بر منابع اسلامی، به طور طبیعی به نوعی تشتّت آرا دچار شدهاند، به نحوی که در میان آنها طیفهای متنوع و گستردهای، از گروههای کاملاً سنّتی تا غربگرای سکولار به چشم میخورد. …
Read More »تمایزات فقه و فقه سیاسی از منظر ضرورت، موضوع و روش
روش تفقه در فقه سیاسی، متأثر از روش اجتهادی فقه عمومی و رایج است. اگر فقه بخواهد در عرصه حیات اجتماعی و تاریخی حضور پیدا کند، باید دامنه فقه و تفقه دینی گسترش یابد. به گزارش شبکه اجتهاد، نوشتار پیش رو با عنوان «تمایزات فقه و فقه سیاسی از منظر ضرورت، موضوع و روش» گفتاری از حجتالاسلام والمسلمین سید محمدمهدی …
Read More »نقش مصلحت در تحول فقه سیاسی شیعه پس از انقلاب اسلامی
طرح مصلحت نظام سیاسی، پس از تشکیل نظام جمهوری اسلامی، در برخی ساحتها موجب تحول فقه سیاسی شیعه شده است. نگارنده میکوشد نکاتی را که در بـحث تـحول فقه سیاسى شیعه برخاسته از مصلحت نقش دارد تبیین کند. شبکه اجتهاد: مـصلحت که گاهى اوقات بـیانگر اهـداف دین در حوزه روابط سیاسى – اجتماعى است، یکى از عناصر درونى دین و …
Read More »تحول در روش فقه به چه معناست؟
در حالی که در فضای فقهی کنونی، هیچکس به دنبال شناخت تحولی در درون موضوع بر اثر مواجهه نظامهای اجتماعی با هم نیست؛ اگر «تبدل موضوعی» را فعال کنیم میتواند حرکت خوبی ایجاد کند و همچنین بعضی از عناصر روشی نیز باید کنار گذاشته شود که ما را پیوسته مجبور به احتیاطهای فراوان کرده و دستوپای جامعه را میبندد. شبکه …
Read More »بررسی تغییرات اندیشه اجتماعی فقهای امامیه
سید مرتضی علم الهدی و شیخ مفید، هر دو در عصر غیبت قائل به ولایت فقیه در امور دینی بوده و به تناسب آن، مجموعهای از دانشها را جهت استنباط احکام شرعی تدوین کردهاند. به گزارش شبکه اجتهاد، جلسه دفاعیه رساله دکتری محمدرضا قائمینیک با موضوع «بررسی تغییراتاندیشه اجتماعی فقهای امامیه»، چندی پیش در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران تشکیل …
Read More »«فقه» و مهندسی حیات بشری
«فقه مطلوب و بالنده» میبایست هسته مرکزی «منظومه معرفت بشری» را مستند به کتاب و سنت ارائه دهد و در گام بعد، این معرفتهای دینی در لایه «علوم و دانشها» امتداد یابد و در حلقه سوم نیز به «مدلها و برنامههای اجرایی» در صحنه مدیریت اجتماعی فراوری شوند. شبکه اجتهاد: «ملاک و معیار علم»، محور گفتگوهای دانش «معرفت شناسی» است. …
Read More »طرح رشته تخصصی شکست خورده است/ راهکار مطلوب، تلفیق فقه با علوم انسانی
رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: بنده اولین مؤسسه آموزش عالی حوزوی کشور را ثبت کردم، اکنون معتقدم که اینها فایدهای ندارد و طرح رشته تخصصی شکست خورده، این روش غلط بوده و جواب نداده است. دانشگاه، تخصص میداد و اجتهاد نمیداد؛ چنان که ما آمدیم ظاهرا رشتههای تخصصی دایر کردیم، اما چیزی بیش از دانشگاه نشد، اجتهاد حاصل …
Read More »مواجهه تقلیلگرایانه با فقه از ایدئولوژی تا مهندسی
به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلاموالمسلمین حمید پارسانیا در مصاحبهای تفصیلی با هفدهمین شماره فصلنامه تخصصی علوم انسانی اسلامی صدرا با عنوان «مرگ جامعهشناسی! احیای فقه بهمثابه معرفت علمی اجتماعی؛ مواجهه تقلیلگرایانه با فقه از ایدئولوژی تا مهندسی» به بررسی فقه اجتماعی و ارتباط آن با با جامعه شناسی مدرن پرداخته است. گزیدهای از اولین بخش این مصاحبه تقدیم علاقمندان میشود: …
Read More »داعش مولود فقاهت منهای اخلاق / اصغر زارع کهنمویی
داعش محصول پلشتیهای انسانِ دوران حاضر است؛ محصول استفراغ همه دیکتاتورهای مدرن و مرتجع زمانه و به زبان صریحتر، چکیده تمام اراذلی است که از همه سوی جهان آمدند و دست بر گردنههای خاورمیانه کشیدند و هر یک نوع خاصی از کروموزوم خشونت را بر زمین حاصلخیز آن کاشتند. داعش موجود قدرتمندی است چون همه زشتیها و البته بدترینهای جهان …
Read More »از «قواعد مهجور» و «شعارات بیسند» تا «کارکردگرایی شریعت»
در فقه، اصل اولی این است که دنبال اسناد باشیم؛ یعنی احکام را طبق ادله به دست بیاوریم؛ منتهی ما در فرآیند استنباط از اسناد، نمیتوانیم «مقاصد»، «مطبوع بودن» و «قابلیت اجرا» را نادیده بگیریم. اینها هیچکدام سند فتوا نیستند ولی در فهم اسناد اثر میگذارند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مدرسه مبارکه حضرت امام حسن مجتبی (علیهالسلام) مشهد چندی پیش …
Read More »مصباحیمقدم: بانکداری بدونربا جدی گرفته نمیشود
رئیس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه بانکداری بدونربا در ایران جدی گرفته نشده است، گفت: معنا ندارد که سودی تحت عنوان علیالحساب اعلام و بعد همان پرداخت شود، بدون اینکه فرض بگیرند این سود، یک سود موقت است و باید در پایان سال مالی و بعد از حسابرسی، رقم آن کاهش یا افزایش پیدا کند. …
Read More »وحدت فقهی امر ناممکنی است/ ضرورت شناسایی قواعد فقهی وحدت
امکان وحدت فقهی اصلاً بحث مطلوبی نیست، چون شدنی نیست؛ حتی در شیعه یا در خود اهل سنت نیز وحدت فقهی به صورت دقیق امکانپذیر نیست. به هر حال فقهایی هستند که اجتهادهای مختلف دارند؛ اما اگر وحدت فقهی به این معنا باشد که ما وحدتی را بر پایه تعالیم و دستورات فقه بنا کنیم یک امر شدنی است. شبکه …
Read More »ساخت قاعده فقهی کرامت
کرامت انسان میتواند به عنوان قاعدهی فقهی، آن هم یک قاعدهی فراگیر مطرح باشد به این معنا که هر جا اجرای حکمی باعث مخدوش شدن اصل کرامت انسان شد، آن حکم با استناد به قاعدهی کرامت محدود، کنترل و یا تعلیق شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، چهلوچهارمین شماره فصلنامه علمی – پژوهشی «پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی»(تابستان ۱۳۹۵) با هفت …
Read More »نظام پیشنهادی بازچینی ابواب فقهی / محمدمهدی کمالی
در قسمت پایانی یادداشت «چند نکته در باب نظم نوین فقهی» گفته شد: زندگی بشر چهار ساحت اصلی مختلف دارد؛ ساحت الهی یا عبادی، ساحت فردی، ساحت اجتماعی و ساحت طبیعی که هرکدام به زیرشاخههای بسیار متنوع و گستردهای تقسیمشده و بررسی و تتبع فقهی در آن زمینه را میطلبد. در نوشتار پیشِرو، علاوه بر ارائه نمودار پیشنهادی برای بازچینی …
Read More »پروندهای در تشریح موضوع «تراریخته» و بررسی فقهی آن
زیستفناوری میتواند راهحلی کلیدی برای رشد روزافزون تقاضا برای غذا در جهان باشد. لذا بهرهبرداری هدفمند از زیستفناوری با رعایت تمامی جنبههای ایمنی و اخلاقی مربوطه منجر به افزایش تولید مواد غذایی و بهرهوری قابلتوجه خواهد شد. بررسی دیدگاهها و نظریات فقهی مصرف محصولات تراریخته حاصل از مهندسی ژنتیک ما را به مسائل اخلاق زیستی مربوطه و چگونگی استفادهی صحیح …
Read More »فقیهی که ادعای استقلال حوزه از ولی امر را بکند از عدالت خارج شده است!
استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه استقلال نسبت به ولی امر که ولایت شرعی الهی بر همه امت اعم از حوزههای علمیه دارد معنا ندارد، گفت: متأسفانه شیادانی پیدا شدهاند و به این مسائل پرداختهاند؛ این استقلال درست مبغوض خداوند است، کسی که بخواهد خیال استقلال حوزه از ولی امر را در سر داشته …
Read More »تأثیر نگرش دینی در نوع موضوع شناسی/ گامهایی در جهت تمدن سازی
قبلاً میگفتیم که موضوع شناسی را دیگری انجام دهد و حکمش را فقیه بدهد، الان توجه میکنیم که نگرش فقیهانه در موضوع شناسی مؤثر است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین علیرضا پیروزمند، قائممقام فرهنگستان علوم اسلامی در قسمت اول گفتگوی خود تصریح کرد: بخش عمدهای از فقه سلف صالح ناظر به اجتماعیات است؛ این حرف یعنی چه که فقه …
Read More »