آخرین اخبار

۱٫ التقیه علی ضوء الفقه الاسلامی استاد راهنما: محمدهادی حکیم؛ استاد مشاور: صدرا هاشمی؛ دانشجو: حسن زلغوط؛ مرکز: جامعه المصطفی‌العالمیه؛ ۱۳۸۵٫ چکیده: این پژوهش می‌کوشد مشروعیت عمل به تقیه نزدِ شیعه امامیه و اهل سنّت و ادلّه قرآنی، روایی، اجماع و عقل را ثابت کرده و به برخی شبهه‌های وارد شده در این زمینه پاسخ بدهد.

ویژه پنجمین همایش عرصه‌ها و روش‌های حدیث‌پژوهی

حجت‌الاسلام خدامیان درباره انگیزه خود از احیای مسلک فهرستی روایات گفت: عده‌ای از سر دلسوزی مطالب و کتاب‌هایی منتشر می‌کنند که تا ۲۰ سال دیگر تمام روایات را ضعیف می‌کنند.

عضو هیأت مؤسس انجمن حدیث گفت: سرمایه اصلی ما در فقه روایات است. ما وقتی به روایات رجوع می‌کنیم خود اهل بیت (علیه‌السلام) مسأله فقه و فقاهت را با احادیث گره زده‌اند.

به نظر می‌رسد که ما در حوزه مسائل اجتماعی و حقوق انسان‌ها، خواه دماء باشد، خواه امور مالی و خواه آزادی‌های انسان، باید احتیاط کنیم. یعنی احتیاط مرحوم خوانساری را مقداری گسترش بدهیم. سیره عقلا هم این است که اگر با خبری مواجه شوند که حتی از نظر فقهی صحیح و موثق است اما مربوط به دماء یا حقوق اولیه انسان‌ها می‌شود، احتیاط کنند.

حجت‌الاسلام مختاری با اشاره به طرحی نو در تدوین جوامع حدیثی گفت: با این روش خیلی از احادیث مرسل و مجهول از مرسل و مجهول بودن در می‌آید. ما متن همه منابع اولیه اعم از کتب اربعه اول و دوم و غیر اربعه را نقل می‌کنیم.

یکی از مبانی مرحوم آیت‌الله بروجردی این بود که ایشان می‌فرمود: در نقل روایات، اصل اوّلی رُوات بر نقل روایاتی بوده که به آن‌ها فتوا می‌داده‌اند، تنها اصحاب الجمع و حشویه بوده‌اند که هر روایتی را نقل می‌کرده‌اند.

یکی از مباحث مهمی که در کتب فهارس از آن سخن می‌رود، بحث از طرق دستیابی به کتاب‌ها و ارزشگذاری آن طرق است.

واقعیت این است که آیاتی که در مکه نازل شده با آیاتی که در مدینه نازل شده زبان متفاوتی دارد. بنابر این در خروجی هم تفاوت دارد. حالا چیزی که در ظرف ۲۳ سال اینقدر تفاوت دارد، حدیث شیعه که ۲۵۰ سال تاریخ دارد، چه وضعیتی خواهد داشت؟ احادیثی که در سه فرهنگ متفاوت حجازی، عراقی و ایرانی مطرح شده است. هر کدام از این فرهنگ‌ها، اقتضائات خاص خودش را دارد، نوع مواجهه خاص خودش را دارد. ما بدون توجه و در نظر گرفتن این‌ها حدیث را مبنای استنباط قرار می‌دهیم.

آیت‌الله اشرفی شاهرودی بیان کرد: این احادیث قطع‌آور به حکم الهی نیست اما بهترین راه که هست؛ به قول مرحوم وحید بهبهانی معتبر ظنون اجتهادیه است که از طریق روایات به‌دست می‌آید.

حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی گفت: امروز بدون اغراق می‌توان به دنیا اعلام کنیم که فقه اهل البیت (علیهم‌السلام) تنها سفینه نجات بشریت از گرفتاری‌ها و امواج فتنه‌ها و کجی‌ها می‌باشد.

مدارا با مخالفان مذهبی از دیدگاه فقه اسلامی نویسنده: سیدصادق سید حسینی، فصلنامه حبل‌المتین، مقاله ۲، دوره اول، ۰٫۳ (پیش شماره دوم)، تابستان ۱۳۹۱٫ چکیده: مدارا به معنای رفتار منطقی و نرم‌خویی و خوش‌خلقی با مخالفان در ساحت‌های مختلف سیاسی و عقیدتی، به عنوان سرلوحه و شعار دین مبین اسلام بالاخص مذهب تشیع است؛ وخشونت با مخالفان به معنای تندخویی و برخورد فیزیکی با او تنها به دلیل مخالفتش، به شدت در آموزه‌های وحیانی و عقلانی اسلام رد شده است.

بخشی از این پیش‌زمینه‌ها به حوزه اندیشه و در حوزه اندیشه نیز فرازهای بسیاری به فقه ارتباط می‌یابند. مدارا از این سنخ است. پرسش فقهی در زمینه مدارا این است که در برابر صاحبان دیدگاه‌های مختلف کلامی و فقهی چه موضعی باید برگزید؟ آیا حکم شرعی در این زمینه مدارا است؟ یا آن که مدارا صرفاً مربوط به حوزه تعامل در زمینه‌های عملی است و در زمینه برخورد با اندیشه وظیفه‌ای را که فقه بر دوش می‌نهد چیزی غیر از مدارا است؟

ما، هم ‏اینک، در پیشگاه تو و در خانه‌‏اى از خانه‌های تو، در ایامِ روزه، به‏ خاطر تو، گِرد آمده‏ایم. دل‌های ما به سوى تو پر می‌کشد و خردهاى ما نور و هدایت را از تو می‌گیرد. تو ما را فراخوانده‏اى تا در کنار یکدیگر در خدمت به خلق گام برداریم و بر کلمه سواء براى خوشبختى بندگانت اتفاق کنیم. به سوى درگاهت روى آورده‏ایم و در محراب تو نماز گزارده‌ایم.

وقتی نسبت به مذاهب اسلامی بحث وحدت را مطرح می‎کنیم به معنای کوتاه آمدن مرزهای فکری و اعتقادات نیست، وحدت یعنی این‌که اختلافات ما موجب دشمنی نباشد و با مدارا کردن با دیگران، آنها را در مسیر هدف مشترکمان همراه کنیم. البته ما به زیارت عاشورا و جامعه کبیره اعتقاد و مداومت داریم و تک‌تک کلمات آن را مدلول آیات قرآن می‌دانیم.

دبیرکل اسبق مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در همایش «مبانی مدارای مذهبی و الگوی امام موسی صدر» با اشاره به شخصیت علمی و اجتماعی خاندان امام موسی صدر گفت: بزرگترین خاندان شیعه روحانیت، خاندان صدر است که از بیروت و صور تا نجف و اصفهان و قم گسترده‌اند.

امام موسی صدر در روز ۱۴ خرداد سال ۱۳۰۷ هجری شمسی در شهر مقدس قم دیده به جهان گشود. پدر ایشان مرحوم آیت‌الله سید صدرالدین صدر، جانشین مرحوم آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری مؤسس حوزه علمیه قم و از مراجع بزرگ زمان خود بود. جد پدری ایشان مرحوم آیت‌الله سید اسماعیل صدر، جانشین مرحوم آیت‌الله میرزا حسن شیرازی و مرجع مطلق زمان خود، و جد مادری ایشان مرحوم آیت‌الله حاج آقا حسین قمی، جانشین مرحوم آیت‌الله سیدابوالحسن اصفهانی و رهبر قیام مردم مشهد بر علیه رضا خان بود.

حوزه علمیه مشهد به ‌عنوان یکی از پیشگامان در عرصه انقلاب و مبارزه با رژیم پهلوی، علمای مبارزی را در خود جای داده بود که با پیش‌آهنگی آنان در حمایت از نهضت امام خمینی نقش به‌سزایی در پیروزی انقلاب اسلامی ایران ایفا نمودند.

علما از قدیم با استفاده از جایگاهی که داشتند با تأسیس حوزه‌های علمیه، مقدمه تربیت نیروها و رهبران جوان و مبارز را فراهم کردند و انقلاب اسلامی حاصل مجاهدتهای طولانی مدت و همکاری علما و رهبران جوان بود.

در حقیقت این فقه امام که به طور یکپارچه منبعث از آیات و روایات نورانی اهل بیت علیهم السلام است و شامل ابوابی چون جهاد و امر به معروف و نهی از منکر و قواعدی چون نفی سبیل و حرمت تشبه به کفر و ... است، انگیزه بخش و محرک امام و به تبع ایشان مردم مسلمان ایران بوده است و نه مباحثی چون اصالت وجود و حرکت جوهری و قاعده بسیط الحقیقه کل الاشیاء و الشئ ما لم یجب لم یوجد و... .

  اتحاد «عمارت و ولایت» مکمل بحث ولایت فقیه است تصور فقهای گذشته شیعه درباره ایجاد حکومت شیعی/ خدمت بزرگ حضرت امام به تحول فقه بررسی موانع انقلاب در آثار فقهای شیعه/ نظریه فقهی امام(ره) پایه‌های انقلاب را تامین کرد  گفتاری از آیت‌الله واعظ‌ زاده خراسانی؛ این سه رهبر جوان انقلابی اگر نبودند انقلاب پیروز نمی‌شد مهدی نصیری: امام خمینی بر مبنای فقه انقلاب کرد نه فلسفه علمای مشهد منادیان انقلاب و نهضت امام خمینی (ره) ۱۳ کتاب، پیرامون «فقه و انقلاب» مجموعه مقالات فقه سیاسی و انقلاب اسلامی

ولایت فقیه از ابتدای عصر غیبت کبری در کتب فقها وجود داشت اما کسی از علمای شیعه فکر نمی‌کرد که روزی در چارچوب ولایت مطلقه فقیه، انقلابی شکل بگیرد؛‌ فقهای آن عصر تنها به این می‌اندیشدند که با ولایت فقیه چه نوع ارتباطی با حکومت‌های جائر باید داشته باشند.

«جایگاه مردم در نظام سیاسی - دینی از منظر آیت‌الله نائینی و شهید صدر»، «نظام سیاسی و دولت در اسلام»، «نگاهی به مبانی تحلیلی نظام جمهوری اسلامی ایران»، «کتاب ولایت سیاسی فقیهان»، «متن درس خارج فقه نظام سیاسی اسلام»؛ از جمله کتاب‌هایی هستند که در این گزارش به آن‌ها پرداخته می‌شود.

حجت‌الاسلام سروش محلاتی: امام میراث فکری هزار ساله را به هم زد به همه‌ی شبهاتی که مطرح شد جواب داد. تن به ظلم دادن را حرام دانست و قیام امام حسین بدون عِدّه و عُدّه را نمونه و حجت برای همه معرفی کرد.

پرونده بانکداری اسلامی

امروزه یکی از مشکلات رایج مردم در عرصه اقتصاد، نحوه رویارویی با جریمه دیرکرد وام‌های بانکی است. از یک‌سو، بیشتر مراجع تقلید حکم به تحریم آن می‌دهند و از دیگر سو، پرداخت جریمه دیرکرد جزئی از قرارداد گرفتن وام تلقی می‌شود و وام‌گیرنده در صورت دیرکرد ازلحاظ قانونی، ملزم به پرداخت تعهد خویش است و باز بنا بر فتوای بیشتر مراجع عمل به قوانین و مقررات قانونی جمهوری اسلامی واجب است؛ البته می‌توان با پاک کردن صورت‌مسئله به‌عنوان ساده‌ترین راه گفت، برای جمع بین این دو فتوا، مؤمنان باید از گرفتن وام‌هایی که پرداخت جریمه دیرکرد از شرایط آن‌هاست، خودداری کنند، ولی در این صورت، آنان از دریافت همه انواع وام، غیر از قرض‌الحسنه محروم می‌شوند.

عملیات بانکداری، با حدود ۲۸۰۰ سال سابقه (صدقی، ج ۱، ص ۲) ممکن نیست منحصر به غرب باشد. عملیات اصلی بانکی، مثل مبادله به کمک چک، بیشتر در شرق متداول بوده و حتی کلمه چک، واژه فارسی است که با همین تلفظ در فرهنگ غرب راه یافته است (بهمند و محمود بهمنی، ص ۸۰).

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و به دلیل حساسیت مردم و مسئولین نظام به اسلامی شدن قوانین و تشابه خیلی زیاد عناوین «جریمه تأخیر تأدیه» و «خسارت تأخیر تأدیه» با عنوان «ربا» که از محرمات مسلّم فقه اسلامی است، زمینه بحث‌های زیادی پیرامون قوانین مربوطه فراهم آمد به گونه‌ای که این قوانین تحولات و افت و خیزهای زیادی پیدا کرده است.

یکی از موضوع‌های چالش‌برانگیز سال‌های اخیر بخش پول و بانکداری کشور، موضوع تعیین نرخ سود سپرده‌ها و تسهیلات بانک‌ها و دیگر موسسه‌های اعتباری بوده است. تعیین نرخ سود و کیفیت تصمیم‌گیری و نحوه ابلاغ آن، آثار متعدد فقهی، حقوقی و اقتصادی بر جای می‌گذارد، و پیش از همه، ثبات اقتصادی و ثبات تصمیم‌گیری در بخش اقتصادی کشور را زیر سؤال می‌برد.

وهابی‌ها هر آیه‌ای که موافق عقیده‌شان نیست با توجیه و تقدیر گرفتن به نفع خودشان تفسیر می‌کنند. جریان‌های تکفیری به جای اینکه عقیده خود را از قرآن و روایات بگیرند، می‌خواهند عقیده خود را با قرآن و سنت توجیه کنند.