اجتهاد و اصول فقه

بیش از ۶۰ متون آموزشی حوزه تولید و اصلاح شده است

بیش از ۶۰ متون آموزشی حوزه تولید و اصلاح شده است

معاون آموزش حوزه‌‌های علمیه کشور گفت: در برنامه جدید آموزشی حوزه بیش از ۶۵ متن، تولید یا اصلاح گردیده است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام رستم نژاد صبح شنبه در مراسم آغاز سال تحصیلی حوزه‌‌های علمیه که در سالن اجتماعات مدرسه دارالشفا برگزار شد، اظهار داشت: گام‌‌های تحولی حوزه یکی پس ازدیگری در حال پیمودن است. او گفت: برای اینکه …

Read More »

روحانیون از القاب حوزوی استفاده کنند/ طلاب درس خارج با لباس روحانیت در کلاس حاضر شوند

مجلسی‌ها نباید به مساوات دیه زنان وارد شوند

تعمم طلاب از دیگر ضروریات طلاب است؛ نباید طلاب درس خارج خوان ما بدون لباس در کلاس حضور داشته باشند؛ معمم شدن، سربازی رسمی حضرت بقیه الله الاعظم است که طلاب باید نسبت به آن اهتمام داشته باشند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی در آیین آغاز سال تحصیلی حوزه‌‌های علمیه که در سالن همایش‌‌های مدرسه عالی دارالشفاء …

Read More »

پرهیز از اجتهاد شخصی و استفاده از عقل در حد اعتدال، ویژگی‌های مهم فقه شیعه

پرهیز از اجتهاد شخصی و استفاده از عقل در حد اعتدال، ویژگی‌های مهم فقه شیعه

استاد حوزه علمیه خراسان با اشاره به ویژگی‌های فقه شیعه، روزآمدی و کارآمدی فقه در پاسخگویی به مسائل روز جامعه را مورد تأکید قرار داد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حق پناه در جمع اساتید اعزامی فقه و اصول حوزه علمیه خراسان در مدرسه علمیه سلیمانیه عنوان کرد: فقه شیعه و اهل سنت علاوه بر ۲۳ اختلاف کلی، تفاوت‌های …

Read More »

وظیفه فقه، رواج شادی در میان مردم نیست/ نمی‌توان تفریح را همواره مصداق لهو و لعب دانست

اختصاصی شبکه اجتهاد: تفریح در جوامع مذهبی، معمولاً به‌عنوان امری مذموم شمرده می‌شود. بسیاری از متدینان، تفریح را مصداق لهو، لعب و یا لغو می‌دانند. این مطلب را با حجت‌الاسلام محمد قائینی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم در میان گذاشتیم. او معتقد است لغو به‌کلی حرام نیست و لهو و لعب نیز تنها در بعضی مصادیق، مشمول ادله حرمت می‌باشند؛ بنابراین نمی‌توان تفریح را همواره مصداق این عناوین دانسته و به این بهانه، حکم به مذموم بودن آن داد. قائینی همچنین معتقد است رواج شادی در میان مردم وظیفه فقه نیست و متخصصان امر و افراد کارشناس‌، باید مصادیق و موارد تطبیق شادی در جامعه را تبیین کنند. آنچه در اسلام اهمیت دارد، رفع مشکلات و ایجاد دل‌خوشی و شادمانی قلبی در جامعه است. اجتهاد: اساساً تهافت‌های لهو و لغو و لعب به لحاظ مفهومی چیست؟ قائینی: لعب در خصوص بازی و لغو، به معنای کار بیهوده است؛ بنابراین بازی بیهوده نیست. تفاوت بین لعب و لغو، تفاوت بیّنی است. لغو یعنی کار بی‌خاصیت و بیهوده، ولی لعب و بازی یک عنوان عقلایی برای تفریح و استراحت است و مفهوماً با کار لغو و بیهوده یکسان نیست. البته بازی دو نوع است؛ بازی‌ مشروع و بازی نامشروع مانند انواع قمار. لهو به معنای کاری است که انسان را از امور مهمه بازداشته و او را سرگرم کند. عنوان لهو همیشه بر لعب منطبق نیست. ممکن است بعضی از انواع بازی‌ و لعب‌، لهو هم باشد مانند قمار اما تلازمی بین لعب و لهو نیست. در حقیقت لهو عنوانی است که ممکن است گاهی با بازی و لعب انطباق داشته باشد اما همیشه ملازم آن نیست. لهو، امر سرگرم‌کننده‌ای است که انسان را از امور مهمه منصرف و غافل می‌کند. در برخی از متون‌ آمده است که «کل ما تلهی عن ذکر الله»؛ آن‌که انسان را از یاد خدا سرگرم و منصرف کند (فهو میسر). پس میسر یا قمار، نوعی لعب و سرگرمی است که انسان را از یاد خدا و امور مهمه غافل می‌کند. اجتهاد: حکم فقهی این عناوین چیست؟ قائینی: لعب بر دو نوع است؛ مباح و ممنوع. لغو به معنی کار بیهوده بوده و حکمی ندارد؛ زیرا بر کار بی‌ارزش، اثری مترتب نمی‌شود و فی حد نفسه، منعی ندارد. لهو به معنای کار بیهوده و همان لغو است و طبق نظر فقها، ملازم با منع نیست. گاهی لهو، اموری است که انسان را سرگرم کرده و از امور عامه مانند یاد خدا منصرف می‌کند، به‌نحوی‌که انسان در حال اشتغال به آن امور ازخودبی‌خود می‌شود، که در این صورت ممنوع است. لهو در متون فقهی، بر غنا اطلاق شده و لذا لهو به این معنا امر حرامی است. اجتهاد: بایسته‌های تفریح مشروع چیست؟ قائینی: اگر منظور از تفریح، لعب است، درصورتی‌که با عناوین حرام انطباق نداشته باشد، مشروع و در غیر این صورت، نامشروع خواهد بود. اگر تفریح، لهو یا لعب ممنوع مثل قمار نباشد، منعی نخواهد داشت. اجتهاد: با توجه به اینکه عمده تفریحات ما تلهی عن ذکر الله است و در مجالس دعا و مناجات نیست، پس مصداق لهو خواهد شد؟ قائینی: همان‌طور که گفتم، معنای لهو این نیست که انسان ذکر خدا نگوید. لهو یعنی انسان به‌گونه‌ای از یاد خدا غافل شود که دیگر متوجه حریم الهی از واجبات و محرمات نباشد. غافل شدن از یاد خدا یعنی فرد آن‌قدر سرگرم بازی است که اگر واجبی ترک شود یا مرتکب حرامی‌ شود، اهمیت نمی‌دهد. لهو، عملی است که انسان را از یاد خدا منصرف کند، به‌گونه‌ای که در اقدام بر گناه، هیچ رادع و مانعی نداشته باشد. به همین دلیل، مصادیق لهو، خیلی محدود است. لهو با لغو که کار بیهوده است و با لعب که بازی است، تفاوت دارد. عده‌ای می‌گویند چرخاندن تسبیح، نوعی لهو است که برداشت نادرستی است؛ زیرا گرداندن تسبیح، لعب یا لغو است. اجتهاد: طبق فرمایش شما، اگر فردی فوتبال بازی کند، باید در حین بازی کردن به یاد خدا باشد و اگر به یاد خدا نباشد، مرتکب حرام شده است؟ قائینی: به یاد خدا بودن به این معنا نیست که ذکر بگوید و دعا کند، بلکه به این معناست که اگر فرد در حین بازی، متوجه شد که وقت نماز می‌گذرد، بازی‌ را قطع کرده و نماز بخواند. اجتهاد: اگر فرد کلاً تارک‌الصلاه باشد، فوتبالش چه حکمی دارد؟ فرض کنید که می‌داند نماز واجب است و فوتبال سبب قضای آن می‌شود؟ قائینی: ممکن است فرد نماز نخواند، ولی متوجه باشد که اگر نماز در معرض قضا و فوت است، باید بازی را رها کند. در این صورت، فوتبال، او را از امور مهمه مثل واجبات و محرمات غافل نکرده است. معیار در لهو، ازخودبی‌خود شدن به نحوی است که ارتکاب حرام یا انجام واجبات، برای فرد مهم نباشد. به همین دلیل لهو بر غنا منطبق شده است؛ چون در غنا، حالت ازخودبی‌خود شدن وجود دارد. اجتهاد: ممکن است شخصی قمارباز و مؤمن باشد و قمار را برای خواندن نماز رها کند و مدام در یاد خدا باشد، با این هدف که در قمار شانس بیاورد. این دیگر لهو نخواهد بود؟ قائینی: قمار نوعی لعب است و لعب با لهو تفاوت دارد. ممکن است لعب موجب لهو شود اما همیشه ملازم با لهو نیست. اگر در بازی قمار به‌گونه‌ای ازخودبی‌خود شود که دیگر چیزی را احساس نکند، مرتکب لهو شده است. اجتهاد: اگر ازخودبی‌خود نشود، حرام نیست؟ قائینی: قمار حرام است؛ چون از موارد لعب نامشروع است، ولی از مصادیق لهو نیست. اجتهاد: آیا لهوی دانستن امثال صید در روایات، به دلیل مقارنات خاص همراه با صید بوده است یا نه؟ آیا با تنقیح مناط می‌توانیم تفریحاتی مثل تماشای فوتبال را حرام بدانیم؟ قائینی: صید لهوی با لهوی که ما به کار می‌بریم، متفاوت است. صید لهوی یعنی این‌که فرد خود را با صید سرگرم می‌کند و لذا فقها معتقدند سفر به‌قصد صید لهوی حرام نیست، ولی نماز را باید کامل بخواند. لهو محرّم با صید لهوی فرق دارد و هر چیزی که انسان خود را با آن سرگرم کند، لهو به‌حساب نمی‌آید. اجتهاد: دلیل اینکه صید لهوی موجب قصر صلاه است، چیست؟ قائینی: نص خاص است. اجتهاد: نص خاص باید خصوصیتی داشته باشد؟ قائینی: در شریعت، صید برای خوش‌گذرانی ممنوع است. ممکن است یک امر مباح، ممنوع باشد یا نباشد. سفر برای صید لهوی در عین مباح بودن ممکن است موجب تمام بودن نماز باشد. اجتهاد: آیا ممکن است از باب اینکه حیوانات را می‌کشتند و در بیابان رها می‌کردند و کشتن حیوان بی‌گناه و اسراف در کشتن آن‌ها، قطعاً فرد را از یاد خدا غافل می‌کرده، ممنوع شده باشد؟ قائینی: کشتن بدون دلیل حیوانات، اسراف است و با لهو و غافل شدن از یاد خدا فرق دارد. هر کار حرامی به معنای غافل شدن از یاد خدا نیست. ممکن است فرد مرتکب حرام شود، ولی بداند که عمل حرام انجام می‌دهد. در این صورت فقط مرتکب فعل حرام شده و لهو انجام نداده است. وقتی می‌گویند صید لهوی، منظور این است که عنوان حرام قطعی بر آن منطبق نیست، درحالی‌که اگر اسراف و تبذیر بود، حرام اعلام می‌شد. اجتهاد: فرد در صید چه‌کاری می‌کند که صیدش لهوی می‌شود؟ قائینی: صیدی که برای امرار معاش انجام نشود و هدف از آن خوش‌گذرانی است، صید لهوی نامیده می‌شود. اجتهاد: این موضوع قطعاً حرام است، چون اسراف است، اسراف هم لهو است. قائینی: ممکن است فرد، حیوانی را برای خوش‌گذرانی صید کرده و رها کند، ولی بداند که افراد دیگری از صید او استفاده می‌کنند. در این صورت، عنوان اسراف بر آن منطبق نیست. اجتهاد: آیا می‌توان گفت وجود مفاهیم مذمومی همچون لعب، لهو و لغو در قرائت فعلی از شریعت، یکی از علل کمرنگ بودن و به رسمیت شناخته نشدن شادی در جوامع اسلامی است؟ قائینی: اطلاق عنوان کشورهای افسرده، مبتنی بر پارامترهایی است که من با آن‌ها موافق نیستم. در حال حاضر، شاد یا افسرده بودن مردم، با موازین غیربومی سنجیده می‌شود. ممکن است در برخی کشورها، شادی و نشاط در خوش‌گذرانی‌های خاصی نمود پیدا کند و به‌طور مثال؛ خوانندگی، خوردن مشروبات الکلی و می‌گساری ملاک شاد بودن مردم باشد. برای بررسی شادی و نشاط در میان مردم، نباید پارامترهای کشورهای غربی را در کشور‌های اسلامی پیاده کرد. در یک کشور اسلامی، شادی و نشاطی که از حضور در مجالس عبادت، شب‌های احیا و مجالس دعا حاصل می‌شود، به‌مراتب بهتر از شادی ناشی از می‌گساری است؛ بنابراین معیار شادی در بین کشورها و حتی در ادیان و اعتقادات گوناگون، متفاوت است. با توجه به تفاوت سبک زندگی و اعتقادات مردم در کشورهای مختلف، باید امور همگانی را معیار قرار داد. به‌طور مثال؛ اگر نتیجه افسردگی، خودکشی است، باید میزان خودکشی در کشورهای مختلف را معیار قرار داد. معیار شادی فقط کف و سوت زدن و پای‌کوبی و هرزگی نیست. میزان باید امور مشترکی باشد که موردقبول همه هست، مثل نتایج مترتب بر افسردگی که خودکشی به‌عنوان نمونه ذکر شد. من این ادعا را که عراق اولین کشور غم‌زده و افسرده دنیاست، قبول ندارم. البته مصیبت‌های مردم عراق کم نیست اما لذت و شادی که مردم عراق در پذیرایی از زائران و در شعیره و پیاده‌روی برای زیارت حضرت ابی‌عبدالله در اربعین دارند، قابل‌مقایسه با رضایت‌مندی‌هایی بیهوده مردم در بعضی از کشورها نیست. اجتهاد: آیا کمرنگ بودن شادی و تفریح را در کشور تائید می‌کنید؟ قائینی: نه قبول ندارم. به نظر من، شادی مردم با شرکت در مجالس احیا شب‌های ماه رمضان یا روزه گرفتن ایجاد می‌شود. همان‌طور که در روایات آمده است: «للصائم فرحتان، فرحه فی الافطار و فرحه عند اللقاء». ممکن است انجام این مناسک زحمت داشته باشد، ولی هر زحمتی به معنای غم و غصه نیست و گاهی سختی‌ها با شادی‌ عجین هستند. معتقدم لذتی که فرد در ماه مبارک رمضان کسب می‌کند و رضایت‌مندی که از انجام عبادات و روزه گرفتن به دست می‌آورد، بالاتر از لذت یک قمارباز و یا حتی یک بازیکن فوتبال است. در نتیجه، مردم کشور ما شادتر از بسیاری از کشورهای غربی هستند. اجتهاد: در عرف جامعه، مردم برای شادی و تفریح، قرآن به سر نمی‌گیرند، بلکه به فضای سبز می‌روند و به بازی می‌پردازند؟ قائینی: بازی بحث دیگری است. اگر مردم تمام اوقات خود را به بازی بپردازند و در مجالس عبادت و ذکر حضور نیابند، خشنودی‌ کمتری دارند. شاهد مدعای من هم این است که علیرغم اینکه حضور در مجالس ذکر سیدالشهدا، مستحب بوده و الزامی نیست، مردم در این مجالس حضور پررنگ‌تری دارند تا در میادین فوتبال. حضور پرشور و میلیونی مردم در عزاداری امام حسین و شب‌های احیا، نشان‌دهنده خشنودی و نشاط آنان است؛ بنابراین برای بررسی درست میزان شادی در کشور، باید نگاه خود را تغییر داده و با معیارهای بومی و اسلامی به موضوع بپردازیم. اجتهاد: فقه برای رواج شادی در جامعه چه راهکاری را پیشنهاد می‌دهد؟ قائینی: وظیفه فقه، تنها تعیین و بیان پارامترهای امور مشروع و تشخیص آن‌ها از موارد نامشروع است و نحوه گسترش شادی در میان مردم بر عهده فقه نیست. البته با اینکه فقه در مقام رواج نشاط در جامعه نیست، توصیف‌هایی در این زمینه دارد. به‌طور مثال، روایت می‌گوید: «المؤمن حزنه فی قلبه و بشره فی وجهه». اسلام نه تنها با شاد بودن مخالف نیست، بلکه مسلمانان را به شاد کردن دیگران و ادخال سرور بر دیگران توصیه می‌کند. از نظر شرع، قیافه انسان باید به‌گونه‌ای باشد که دیگران را مکدّر نکند. از طرفی، رفع همّ و حزن از دل دیگران و برطرف نمودن مشکلات ایشان، جزء عبادات مهم محسوب شده است. البته همان‌طور که گفتم، وظیفه فقه، رواج شادی در میان مردم نیست و متخصصان امر و افراد کارشناس‌، باید مصادیق و موارد تطبیق شادی در جامعه را تبیین کنند. به‌طور مثال، مزاح از عناوینی است که در متون اسلامی به آن اشاره‌ شده است. باید توجه داشت که سرور و شادی مردم فقط در خندیدن نیست. ممکن است فردی اندوهگین باشد، ولی برای حفظ ظاهر بخندد. آنچه در اسلام اهمیت دارد، رفع مشکلات و ایجاد دل‌خوشی و شادمانی قلبی در جامعه است. مصداق و تطبیق این موضوع هم منوط به فقه نیست و کارشناس‌ها باید مواردی را که از نظر فقه مشروع است، در جامعه پیاده کنند.

اختصاصی شبکه اجتهاد: تفریح در جوامع مذهبی، معمولاً به‌عنوان امری مذموم شمرده می‌شود. بسیاری از متدینان، تفریح را مصداق لهو، لعب و یا لغو می‌دانند. این مطلب را با حجت‌الاسلام محمد قائینی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم در میان گذاشتیم. او معتقد است لغو به‌کلی حرام نیست و لهو و لعب نیز تنها در بعضی مصادیق، مشمول …

Read More »

تحول در حوزه و فقه در گرو تولید علوم انسانی اسلامی است/ اگر تعارض بین علم و دین حل نشود نخبگاه همراه نمی‌شوند

طب سنتی کار و رسالت حوزویان نیست/ چگونه می‌توان با خبر واحد بی‌سند، به درمان مردم بپردازیم!

آیت‌الله رشاد برطرف سازی تعارض بین علوم انسانی موجود و شریعت، پیوند مهندسی فرهنگ با علوم انسانی، همراهی نخبگان با اسلامی سازی علوم انسانی و منوط شدن تحول حوزه در گرو تحول فقه و تحول فقه در گرو تولید علوم انسانی اسلامی را از مهمترین دلایل نیاز به تولید علوم انسانی اسلامی عنوان کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله علی …

Read More »

بیشتر فضای مجازی علیه مرجعیت و دین حرکت‌‌ می‌کنند/ طلبه نباید جزو دسته بندی‌‌های سیاسی باشد/ نوار درسی برای طلبه همانند شیر خشک است

غیبت کردن شخص مظلوم از ظالم اشکال ندارد/ مشی امام راحل در موقع شنیدن غیبت

آیت‌الله سبحانی ضمن بیان نکاتی خطاب به طلاب و روحانیون، گفت: روحانیون و طلاب در مسایل سیاسی حتماً رعایت‌‌های لازم را داشته باشند البته منظور این نیست که چشم خود را ببندید و نبینید که در کشور چه اتفاقاتی‌‌ می‌افتد، اما طلبه نباید جزو دسته بندی‌‌های سیاسی باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی، در آیین افتتاح سال …

Read More »

تلاشگر اتحاد اسلامی؛ پیگیر اصلاح حوزه

تلاشگر اتحاد اسلامی؛ پیگیر اصلاح حوزه

شبکه اجتهاد: گزیده دانشوران و رجال اصفهان، به همراه زندگی‌نامه خودنوشت مؤلف، از آثاری است که با تحقیق و تصحیح رحیم قاسمی، توسط مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه چاپ شده و حاوی نکات ارزشمندی درباره نویسنده کتاب، سید محمدعلی مبارکه‌ای، و نیز نظرات و آرای او و همچنین شرح سفرهای وی به هندوستان است. کتاب، با مقدمه مصحح و شرح حال مؤلف …

Read More »

حرمت مطلق لهو، مخالف با سیره متشرعه است/ محمدتقی شهیدی

حرمت مطلق لهو، مخالف با سیره متشرعه است/ محمدتقی شهیدی

اختصاصی شبکه اجتهاد: استاد محمدتقی شهیدی، شاگرد مبرز مرحوم آیت‌الله میرزا جواد تبریزی، سال‌هاست که یکی از مهم‌ترین کرسی‌های تدریس خارج فقه حوزه علمیه قم را در اختیار دارد. عضو هیئت استفتاء آیت‌الله سیستانی، در خلال مباحث مکاسب محرمه که در سال تحصیلی ۹۵-۹۶ تدریس کردند، به بحث لهو پرداختند. در زیر، بخش‌هایی از گفته‌های ایشان در این رابطه می‌آید. …

Read More »

غدیر؛ بیعت با قهرمان عظمت‌ها

غدیر؛ بیعت با قهرمان عظمت‌ها

شبکه اجتهاد: آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی در نوشتاری به مناسبت عید غدیر خُم آورده است: امیرالمؤمنین علی علیه السلام، قهرمان عظمت‌های بی شمار است. علی علیه السلام همان است که پیامبر گرامی اسلام درباره فضایل و عظمت‌های او فرمود: «إِنَّ اللهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى جَعَلَ لِأَخِی عَلِیِّ بْنِ أَبِی‌طَالِبٍ فَضَائِلَ لَا یُحْصِی عَدَدَهَا غَیْرُه‏»(۱) یعنی خداوند متعال برای برادرم علی …

Read More »

یک سخنران، یک حوزه سکولار و چند حاشیه

یک سخنران، یک حوزه سکولار و چند حاشیه

شبکه اجتهاد: یک سخنران معروف در یک گردهمایی در قم گفته است که ریشه سکولاریسم در حوزه علمیه است و یکی از شواهدی که بر این مدعا آورده، موضوعات مطرح در درس‌های خارج حوزه علمیه است. به ادعای این سخنران محترم حتی یک درس خارج مرتبط با مسائل حکومتی در قم و نجف و مشهد و اصفهان وجود ندارد. به …

Read More »

پاسخ دفتر آیت‌الله مکارم به بخشهایی از سخنرانی تجمع فیضیه

خبر رد صلاحیت ۹۰ نماینده مجلس به دلیل فساد مالی وحشتناک است/ جلوی زد و بندهای مجوز واردات کالا به کشور گرفته شود

دفتر آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در اطلاعیه‌ای به برخی بندهای سخنران گردهمایی فیضیه پاسخ داده است به گزارش شبکه اجتهاد، در اطلاعیه دفتر این مرجع تقلید آمده است: پیرو انتشار بیانیه حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی پیرامون گردهمائی مدرسه فیضیه قم، سوالاتی از سوی برخی مخاطبین پایگاه اطلاع رسانی دفتر این مرجع تقلید دریافت شده است که جهت اطلاع بیشتر، توجه …

Read More »

نمایه مقالات فلسفه علم اصول

نمایه مقالات فلسفه علم اصول

اختصاصی شبکه اجتهاد: فلسفه علم اصول به مانند بسیاری از فلسفه‌های مضاف، عمر چندانی ندارد. نوپا بودن این دانش اما اگرچه به معنای کم ثمره بودن آن نیست، لکن موجب شده است تا نگاشته‌های زیادی در رابطه با آن موجود نباشد. در زیر تلاش شده است تا نمایه کلی از مقالات موجود در رابطه با این دانش نوپدید ارائه گردد. …

Read More »

تصحیح یک برداشت از سکولاریسم حوزوی/ محمدعلی میرزایی

تصحیح یک برداشت از سکولاریسم حوزوی/ محمد علی میرزایی

اختصاصی شبکه اجتهاد: تقلیل چهارگانه فرد، اجتماع، حکومت، امت به فردیت و حکومتی باعث بسیاری از بدفهمی‌ها شده است. اگر فقهی حکومتی نبود به معنای این نیست که سکولار است. اندیشه و فقه و نظریه سکولار در واقع معرفت و یا فقه غیر سیستماتیک و غیر اجتماعی است. اهداف اجتماعی و حوزه‌های سرنوشت جوامع در این اندیشه سکولاریستی مبنا و …

Read More »

هنجارشناسی نظریه و نظریه‎پردازی در علوم نقلی/ ابوالقاسم علیدوست

هنجارشناسی نظریه و نظریه‎پردازی در علوم نقلی/ ابوالقاسم علیدوست

شبکه اجتهاد: «علوم نقلی» وقتی شامل علوم و پدیده‌هایی چون فقه، اصول فقه، علوم قرآنی، تاریخ تحلیلی شود، مشکل کاربست پیدا می‌کند؛ زیرا در این کاربست این گونه القا می‌شود که علوم مزبور، نقلی (در مقابل عقلی) هستند در حالی که در این علوم نقش عقل و فرآورده‌های عقلی بس پردامنه و با حضوری محسوس است. به عنوان مثال نقش …

Read More »

واکنش آیت‌الله شب زنده‌دار به اظهارات رحیم پور ازغدی/ این‌که گفته‌ می‌شود ۷۰۰ رساله وجود دارد کجاست؟/ فعالیت علمای بزرگ حوزه با محوریت فقه مسائل جدید

با پیشرفت علم نمی‌توانیم در ۲۰۰ سال قبل توقف کنیم/ کتب فقهی و اصولی حوزه نیازمند تحول است/ عظمت بزرگان مانع تحولات علمی نمی‌شود

برخی مواضع خوبی دارند و حرف‌‌های خوبی‌ می‌زنند که باید از این مواضع درست و روشنگری‌‌ها تقدیر شود اما از این افراد توقع نیست سخنانی بگویند که سبب سوء استفاده دشمن شود، این که گفته‌ می‌شود ۷۰۰ رساله وجود دارد کجاست؟ اگر واقعا این تعداد فاضل بزرگ در حوزه داشته باشیم که باید شکر خدا کرد چرا که اصل اجتهاد …

Read More »

از «چالش حقوق زنان در فقه» تا «مواجهه با چالش‌های فقه موجود»

از «چالش حقوق زنان در فقه» تا «مواجهه با چالش‌های فقه موجود»

شیخ طوسی در مبسوط بحثی را پیرامون هزینه‌های شوهر نسبت به همسر مطرح کرده و می‌گوید: همانند هنگامی‌که مستأجری خانه را اجاره می‌کند؛ هزینه‌های گزاف خانه مربوط به صاحب‌خانه است ولی هزینه‌های خرد و جاری مربوط به خانه ‌برعهده مستأجر است؛ در مورد هزینه همسر نیز به همین صورت باید عمل نمود! یعنی اگر همسر مریضی پرهزینه داشت شوهر او …

Read More »

دروس خارج از حالت یک طرفه بودن محض خارج شود

دروس خارج از حالت یک طرفه بودن محض خارج شود

حجت‌الاسلام آقانظری شاهرودی با اشاره به الزامات رونق علمی در حوزه ضمن تأکید بر احیای سنت‌های گذشته حوزه گفت: باید دروس ما به صورت مشارکتی برگزار شود و دروس حوزه به ویژه دروس خارج از حالت یک طرفه بودن محض خارج شود. ‌‌‌‌به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حسن آقانظری شاهرودی،‌‍ با اشاره به الزامات و بایسته‌های رونق علمی در …

Read More »

بررسی شش اشتباه «دایره‌المعارف بزرگ اسلامی» درباره تالیفات امام خمینی

بررسی شش اشتباه «دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی» درباره تالیفات امام خمینی

از جمله مباحث مهم در مدخل امام خمینی در دایره المعارف بزرگ اسلامی، معرفی آثار و تألیفات امام خمینی است که با مرور این مباحث می‌توان به اشتباهات تاریخی مدخل مزبور در دابره المعارف بزرگ اسلامی پی برد. به گزارش شبکه اجتهاد، «دایرهالمعارف بزرگ اسلامی»، با نظارت سیدکاظم موسوی بجنوردی و با همراهی جمعی از نویسندگان منتشر شده و یکی …

Read More »

امویان و اولین حرکت‌های تخصصی فقه/ محمد صادقیان

امویان و اولین حرکت‌های تخصصی فقه/ محمد صادقیان

اختصاصی شبکه اجتهاد: شاخت، امویان را اولین حکومتی می‌داند که در صدر اسلام اهمیت امور دیوانی و مناصب اداری را جهت مدیریت پهنه گسترده مملاک مفتوحه درک کرده و نسبت به راه‌اندازی سیستم دیوان سالاری اقداماتی انجام دادند. از اولین مناصب مورد توجه این حکومت، منصب قضا بود که در کنار والیان هر منطقه به رفع مشکلات حکومتی و برطرف …

Read More »

آغاز تدوین حدیث در محافل امامیه

امام علی (ع) و فقه اسلامی/ احمد پاکتچی

شبکه اجتهاد: شواهد نشان‌‌‌‌ می‌دهد امامان کاظم (‌علیه‌السلام) و رضا (‌علیه‌السلام) شاید به اقتضای اینکه در مکالمات بین مذاهب، اهل سنت از جایگاه حدیث نبوی نزد امامیه پرسش‌‌‌‌ می‌کردند، بیشتر کوشش داشتند تا اسانید متصل خود به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را ارائه کنند و همین موضوع موجب شده بود تا محفل آنان برای اصحاب حدیث …

Read More »

ماشینی شدن استنباط مسائل فقهی درست نیست

نقطه‌ مشترک تمام فقهای مشروطه اعتقاد به ولایت فقیه بود

آیت‌الله علم الهدی در جمع دانش‌پژوهان مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) مشهد با بیان اینکه توسعه مسائل فقهی اصل اساسی است، تصریح کرد: این امر که در مسئله فعالیت‌های فقهی، استنباطی و استدلالی به صورتی ماشینی عمل شود، درست نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سیداحمدعلم الهدی در مراسم آغاز سال تحصیلی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) مشهد اظهار کرد:‌ امروز در …

Read More »

حوزه علمیه خراسان در همه عرصه‌ها حضور اجتهادی داشته باشد/ امروز سکولاریسم اجتماعی حوزه را تهدید می‌کند/ تبیین رسالت حوزه‌های علمیه در سه ساحت «علم‌آموزِی، تبلیغ و اجرا»

حوزه علمیه خراسان در همه عرصه‌ها حضور اجتهادی داشته باشد/ امروز سکولاریسم اجتماعی حوزه را تهدید می‌کند/ تبیین رسالت حوزه‌های علمیه در سه ساحت «علم‌آموزِی، تبلیغ و اجرا»

تولیت آستان قدس رضوی گفت: امروز تفاوت زمان ما با زمان صاحب جواهر و شیخ انصاری و دیگر بزرگان آن است که فقه‌‌‌‌ می‌خواهد در جامعه حکومت کند و بناست انقلاب اسلامی منادی فقه آن هم در همه حوزه‌ها از حقایق حقه تا اخلاق فاضله و مجموعه همه باید‌ها و نباید‌ها باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، ‌‌‌‌حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابراهیم …

Read More »

علم اصول عصب حیاتی در عملیات استنباط است/ فقه به هر میزان رشد کند، اصول هم رشد می‌کند

بیت کوین می‌تواند ثمن و مثمن واقع شود؟/ درباره بیت کوین باید به حکم حکومی عمل کرد

ملک زاده با تأکید بر این که فقه امروز بسیار گسترده شده، گفت: طبیعتاً وقتی فقه توسعه پیدا‌‌‌‌ می‌کند عملیات استنباط نیز توسعه پیدا‌‌‌‌ می‌کند و باید برای کشف از عناصر جدید استفاده کنیم. دانش اصول ما به هر میزان قوی تر و توانمندتر باشد فقه ما نیز قوی تر و توانمندتر‌‌‌‌ می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین …

Read More »

جلد نخست «دانشنامه قرآنی فقه و اصول» مکتوب شد

جلد نخست «دانشنامه قرآنی فقه و اصول» مکتوب شد

جلد اول از «دانشنامه قرآنی فقه و اصول» به کوشش سیدرضا‌هاشمی، علی خراسانی، محمد اکبری کارمزدی و علی مدبّر از محققان و اعضای هیأت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به زیور طبع آراسته شد. به گزارش شبکه اجتهاد، قرآن کریم در کنار بیان عقاید، اخلاق، قصص و جز آن، به عنوان اصیل‌ترین مصدر تشریع …

Read More »

بحران کارآمدی و اتهام سکولاریسم در حوزه علمیه

آیا سکولاریسم ریشه در دانشگاه‌­ها دارد؟/ تقی میرزا­ئی

شبکه اجتهاد: مسأله‌ی سکولار بودن حوزه‌های علمیه و بر حذر داشتن این نهاد دینی از چنین خطری، از دیر باز مورد توجه بود. حتی مقام معظم رهبری در این زمینه کد‌های واضحی را ارائه کرده‌اند. اما قبل از پرداختن به این موضوع، لازم است تصوری بسیار اجمالی از مقوله‌ی سکولاریسم داشته باشیم. برای سکولاریسم -آن مقدار که به کار ما …

Read More »

پارادوکس واکنش‌‌‌ها؛ حاشیه‌‌‌‌ای بر آن چه در فیضیه گذشت/ علی شفیعی

استقلال حوزه؛ آری یا نه؟/ علی شفیعی

شبکه اجتهاد: چند روز پیش به بهانه نقد وضعیت اقتصادی موجود – که صد البته غیرقابل توجیه و نشان دهنده ضعف برنامه و مدیریت دولت است – در فیضیه حسن رحیم پور ازغدی که نظام و حکومت برای طرح آراء و اقوالش همیشه دست و دل باز بوده و تریبونی ثابت برای وی تعریف کرده‌اند؛ سخنرانی بسیار قابل تاملی داشت …

Read More »

تعدد مراجع تقلید، برگ برنده‌ جهان تشیع است

تعدد مراجع تقلید، برگ برنده‌ جهان تشیع است

سید‌‌‌هادی طباطبایی، نویسنده کتاب فقیهان و انقلاب ایران می‌گوید تعدد مراجع یکی از برگ‌‌‌های برنده جهان تشیع است که تعدد مراجع، می‌‌‌‌تواند مطابق با سنخ‌‌‌های مختلف روحی نیز باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، ماهنامه گزارش در شماره ۲۷۵ خود مصاحبهای با سید‌‌‌هادی طباطبایی انجام داده است. طباطبایی نویسنده کتاب فقیهان و انقلاب ایران است که اواخر سال ۹۵ منتشر شد …

Read More »

درآمدی بر فلسفه اصول، نگاشته حسن معلمی

نمایه مقالات فلسفه علم اصول

اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از معدود کتابهای نگاشته شده در رابطه با فلسفه علم اصول، کتاب «درآمدی بر فلسفه علم اصول» نوشته حسن معلمی است. در زیر، گزارشی کوتاه و علمی از این کتاب از نظر شما می‌گذرد. ازآنجاکه فلسفه اصول از علومی است که چند سالی بر سر زبان‌ها افتاده و بدان سخن می‌رانند، تعریف واحدی از آن ارائه …

Read More »

تحول در متون حوزوی، بدون تحول در نظام آموزشی امری ابتر و ناکارآمد خواهد بود/ «آموزش پژوهش‌محور»؛ ضرورتی که خیلی دیر به آن رسیده‌ایم

تاملی در فرازی از آثار فقهی امام خمینی(ره)/ حمیدرضا میررکنی‌بنادکی

شبکه اجتهاد: لزوم تغییر متون آموزشی حوزه‌های علمیه شیعی سخن پرتکراری است که در سالهای اخیر یکی از مسائل برجسته حوزه‌ها بوده و همه طلاب کشور کم و بیش درباره آن شنیده اند. اما نظرات همه شخصیت‌های حوزوی در این باره همسان نیست و اگر نوبت به مصادیق متون برسد، حجم اختلاف نظرها بسیار بیشتر‌ می‌گردد. لذا شایسته است در …

Read More »

حوزه‌های علمیه جهان اسلام و راه دشوار عبور از سکولاریسم

حوزه‌های علمیه جهان اسلام و راه دشوار عبور از سکولاریسم

شبکه اجتهاد: آیا به‌موازات بسط آموزۀ سکولاریسم (و حلول) در علوم انسانی، اجتماعی و نظریه‌های توسعه، حوزه‌های علمیه الگوی پیشرفت اسلامی-ایرانی را مبتنی بر آموزه‌های تجلی و ظهور و امامت شیعی ارائه کرده‌‌‌اند؟ ۱- یکی از اولین واژه‌هایی که بعد از آشنایی جهان اسلام با غرب مدرن، بعد از فروپاشی عثمانی وارد ادبیات مسلمین شد، واژۀ سکولار و مشتقات آن …

Read More »
Real Time Web Analytics