اجتهاد و اصول فقه

واکاوی چندوچون اجرایی گردیدن فقه و حقوق اسلامی در بستر یک جامعه اسلامی از سوی مسلمانان بدون حمایت دستگاه حاکمیتی و قضایی متولی این مهم ذیل قواعد شناخته شده قوانین مسلمان، حقوق خانواده، حقوق تجارت و دارایی و ارث در یک هندسه مفهومی- منطقی هدف اولیه نگارش این اثر است. به گزارش شبکه اجتهاد، چکیده کتاب «طرح کلی حقوق عرفی …

شبکه اجتهاد: از محاصره مخالفانش در حرم حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) تا مظلومیت مردان و زنان فرقه‌ای که در مسلمانی آنها تردیدهایی جدی است، برای او یک چیز اهمیت دارد: جان انسان‌ها! پس از سقوط صدام، طرفداران مقتدی صدر در نجف، توسط آمریکایی‌ها محاصره شده بودند و هر لحظه احتمال می‌رفت جوانان شیعه‌ای که مخالف او نیز بودند قتل عام شوند. …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در این اواخر برخی از پژوهش‌های فقهی به مفهوم سیستم نزدیک شده‌اند. مفهوم سیستم مفهومی جدید از دنیای مدرن است. به‌صورت اجمال، می‌توان گفت که نظام، در این معنا، یک کل واحد از روابط فیمابین تعدادی از اشیاء یا اشخاص است که عناصر آن نظام به شمار می‌آیند. نظریه‌ی سیستم‌ها تمام پدیده‌های عالم، اعم از پدیده‌های ماشینی، …

کسانی که واژه فقه را در کنار نظام قرار دادند دو منظور را دنبال می‌کنند. یکی اینکه معنای حداکثری از فقه را در نظر دارند، دوم اینکه معتقدند که فقه یک مجموعه نظام‌مند است؛ یعنی به صورت نظام‌مند، حاکی از رفتارها، روابط، ارتباطات، اجزاء و عناصری هست که می‌تواند سعادت دنیا و آخرت را برای انسان مهیا کند و تکلیف …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله سیستانی جزو اندک فقیهانی است که وجود برخی مشابهت‌ها در اندیشه‌ها و تقریرات دروسش با مباحث فلسفه حقوق و همچنین توجّه به مصلحت عمومی نظر پژوهشگران را به خود جلب کرده و بنابر این اهمّیت پرداختن به این اندیشه‌ها را بیش از پیش نمایان می‌سازد. اندیشه‌های ایشان در باب اعتبار قانونی، توجّه به اهداف و روح شریعت، …

صدوسومین شماره فصلنامه علمی ـ پژوهشی فقه به همت اداره نشریات و پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شد و مقالات این شماره بر روی سامانه این نشریه به آدرس http:jf.isca.ac.ir نمایه گردید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در تازه‌ترین شماره فصلنامه فقه، هفت مقاله علمی – پژوهشی از سوی اساتید و محققان حوزه فقه و اصول …

شبکه اجتهاد: پس از انتشار کتاب «عصر حیرت» برخی که متن کتاب را نخوانده و صرفا بر اساس برخی تیترها و عناوین به نقد و قضاوت شتابزده نشستند، رویکرد و محتوای کتاب را روشنفکرانه از نوع مدرن اعلام کردند اما آنچه من در کتاب مطرح کرده‌‌‌ام منبعث از کتاب و سنت است هر چند‌ نمی‌‌توان منکر وجود مشابهت‌هایی اغلب صوری …

نخستین کارگاه هم اندیشی و توانمندسازی اساتید اصول (به‌صورت وبینار) از سوی معاونت آموزش مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان و با همکاری مرکز تخصصی آخوند خراسانی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار‌ می‌‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، در این کارگاه حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد و رئیس میز توسعه و توانمندسازی علوم …

شبکه اجتهاد: درباره کارکرد و خدمت‌رسانی طلاب علوم دینی حرف‌های بسیاری زده شده و گفتگوها و مناظرات مفصلی تاکنون برگزار شده است. از حضور در میان مردم، حل مشکلات آن‌ها، طرح‌هایی مثل امام محله تا فقه نظام ساز و تمدن ساز و ایجاد بستر فکری تمدن نوین اسلامی. همه این اهداف مقدس و لازم‌اند و هر طلبه‌‌‌‌ای فراخور علاقه و …

شرح روان کتاب «الفائق فی الاصول» به قلم حجت‌الاسلام علی ظهیری، توسط نشر حوزه به زیور طبع آراسته شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، پس از گذشت دو سال از ارائه کتاب شریف «الفائق فی الاصول» و تدریس آن در سطوح عالی حوزه‌های علمیه و همچنین استقبال ویژه طلاب گرامی، به همت دفتر فقه معاصر و توسط نشر حوزه، شرح …

اختصاصی شبکه اجتهاد: دومین نشست شبکه نوآوری‌های فقهی صراط با ارائه نظریه استاد محمدتقی شهیدی‌پور مبنی بر «عدم حجیت اطمینان» توسط حجت‌الاسلام والمسلمین سید حسن روحبخش و نقادی حجت‌الاسلام والمسلمین سیدفرید حاجی سیدجوادی و حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالله محمدی و داوری حجت‌الاسلام والمسلمین سید طاهر غفاری، در حوزه علمیه امام کاظم (ع) قم به صورت وبینار برگزار شد. در این نشست …

پژوهشگاه فقه نظام، فراخوان دو فصلنامه علمی تخصصی فقه نظام را منتشر کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، پژوهشگاه فقه نظام در نظر دارد با انتشار «دوفصلنامه علمی تخصصی فقه نظام» و اخذ مجوز‌های علمی، بستری مناسب برای ژرف کاوی و طرح مباحث نوین و بررسی مسائل نو پدید در عرصه فقه نظام فراهم آورد و اندیشه‌های نو و نقدهای عالمانه …

اختصاصی شبکه اجتهاد: نشست‌های تخصصی مدرسه عالی سطح چهار حوزه علمیه خراسان به مناسبت هفته پژوهش از ۲۲ تا ۲۷ آذرماه ۹۹ به صورت وبینار با حضور اساتید معظم حجج‌اسلام والمسلمین: سید محسن حسینی فقیه، مجتبی الهی خراسانی، محسن ملکی، سید علی دلبری، مهدی زمانی، سید علی طالقانی برگزار شد. همچنین، مراسم اختتامیه با سخنرانی آیت‌الله عبدخدایی به مناسبت روز …

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌ﷲ سید محمدمهدی موسوی ‌خلخالی (رضوان‌ﷲ‌علیه) فرزند آیت‌ﷲ سید فاضل در سال ۱۳۰۴ شمسی مصادف با ۱۳۴۴ هجری قمری در شهر رشت متولد شد، او پس از وفات پدرش به خاطر علاقه و سوابق خانوادگی و دعوت عمویش مرحوم آیت‌ﷲ سید محمد موسوی خلخالی در سال ۱۳۱۰ شمسی عازم نجف اشرف گردید و پس از گذراندن تحصیلات …

اینکه پذیرش خبر را منحصر کنیم به وثاقت راوی اشتباه است. ملاک پذیرش خبر وثاقت راوی است اما وثاقت فقط احتراز از کذب نیست بلکه شهرت و سرشناسی او هم مؤثر است. محققان غیرمسلمان هم درگیر این مسئله هستند و برای راستی آزمایی اخبار متعدد و گاه متناقض در این عصر ارتباطات و فضای مجازی تحقیقات و پژوهش‌هایی نموده و …

شبکه اجتهاد: تفقه باید از سطح «تکلیف» فراتر رود و وارد حوزۀ حکمت نیز بشود؛ یعنی فقه دین یا فقه جامع یا نظام استنباط شکل بگیرد؛ در این صورت، فقیه همان حکیم است و حکیمان همان فقیهان هستند. «اگر تفقّهِ فقیه از احکام فقهی و حوزۀ تکالیف، وارد فضای تفقّه در حوزۀ ارزش‌ها و توصیف‌ها نیز بشود، تفقّه او تبدیل …

اگر فقیهی می‌گوید من از آنچه ستاد کرونا می‌گوید تبعیت می‌کنم و هر موضوعی که آن‌ها لازم می‌دانند من هم به لزوم آن فتوا می‌دهم بر این اساس است که در موضوع شناسی باید به اهل فن اعتماد کنیم. «فاسئلوا اهل الذکر» معنایش فقط مراجعه به اهل‌بیت علیهم‌السلام در علوم الهی نیست؛ بله آن‌ها سرسلسله علوم‌‌‌اند اما در هر موضوعی، …

استاد رشاد با بیان اینکه فلسفه شریعت ذیل فلسفه دین تعریف می‌شود، اظهار کرد: شریعت عبارت از آن چیزی شد که در نفس‌الامر از ساحت الهی فرود آمده است، اما فقه معرفتی است که فقیه برای شناخت آن شریعت نفس‌الامری تلاش کرده است و همان چیزی که از ساحت الهی نازل شده را می‌شناسد. پس شریعت، «الفقه المنزل» است و …

اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از فقهای عالیقدری که متأسفانه یک سال از وجود ذی‌جود و پُرارزشش بی‌بهره شدیم سیدنا الاستاد حضرت آیت‌الله سید محمدمهدی موسوی خلخالی رضوان‌الله علیه است. آری یک سال گذشت؛ دقیقاً سال گذشته بود که در روزهای آغازین زمستان ۹۸، حوزه علمیه خراسان مدرس بزرگ خود را از دست داد و به سوگ نشست. به حقیقت در …

شبکه اجتهاد: مخالفان مرجعیت علمی، کارگزاری و قضاوت زنان به دو دلیل استشهاد می‌کنند: یک؛ دلایل روان‌شناختی؛ زنان به خاطر نقصان عقل، غلبه احساسات و تمایل به زینت نمی‌توانند از عهده این مناصب برآیند. دوم؛ دلایل جامعه‌شناختی؛ پذیرش مناصب پیشگفته باعث حضور زنان در اجتماع و آمد و رفت با مردان می‌شود و این امر با تأکید شرع بر اصل …

مدل‌ها باید بر اساس نگاهی جامع و منظومه وار از احکام فقهی شکل بگیرد. با یک فرع مدل اجتماعی درست نمی‌‌شود، بلکه باید ارزش‌های حاکم بر حکم، هدف از اجراء حکم، کارکرد حکم در جامعه و سایر عناصر مربوط به حکم شناخته شوند. لذا برای کاربردی کردن فقه، نیاز به استخراج نظام واره از فقه در عرصه‌های فراخ و وسیع …

آیت‌الله سید‌هاشم حسینی بوشهری با رأی اکثریت اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به عنوان رئیس این نهاد عالی حوزوی انتخاب شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم عصر امروز جمعه ۲۸ آذر برگزار گردید، که آیت‌الله سید‌هاشم حسینی بوشهری با رأی اکثریت قاطع اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به عنوان رئیس، آیت‌الله سیداحمد …

مسئول مرکز نخبگان و استعدادهای برتر حوزه علمیه خراسان، با تاکید بر لزوم شناخت نحوه و سبک آموزش حوزوی گفت: در این راستا به زودی طرح «میز مطالعات فقه جواهری» در حوزه علمیه خراسان اجرایی می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اکبر نوایی، مسئول مرکز نخبگان و استعدادهای برتر حوزه علمیه خراسان، درباره طرح میز مطالعات فقه جواهری به …

حجت‌الاسلام دکتر واعظی با تأکید بر این که پیشبرد اهداف نظام سیاسی نیازمند نهادسازی بر اساس فقه و علوم انسانی است، گفت: ما در این چهل ساله کمتر نهادسازی و بیشتر مونتاژ کرده‌ایم یعنی از تجارب عقلاییه موجود در نظامات اجتماعی دیگر را مثل بانک، قیوداتی زده و آن را اسلامی کرده ایم ولی نهادسازی نکرده ایم در حالی که …

متأسفانه امروزه یکی از تهمت‌هایی که به حوزه‌های علمیه زده می‌شود، این است که می‌گویند با این درس‌ها چه گرهی از کارهای این نظام را حل می‌کنید؟ اتفاقاً حرف ما این است که شما اگر به آنچه که فقه می‌گوید درست عمل کنید، بسیاری از این مشکلات را ندارید. چه مقدار مسئولین با فقه و آنچه که دین مطرح می‌کند …

مقاصدی که از آیات و روایت و حکم عقل قطعی به دست می‌آیند لحاظ می‌شوند و اگر حکم فرعی فقهی با آن‌ها در تضاد بود کنار گذاشته می‌شود، چرا که کل ما خالف کتاب الله و سنه نبیه را باید کنار گذاشت. چنان که عقل دلیل است و مخصص و مقید عمومات و اطلاقات احکام است، خودش هم می‌تواند در …

اختصاصی شبکه اجتهاد: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، یکی از معتبرترین و تأثیرگذارترین تشکل‏‌های برآمده از حوزه و روحانیت است که در دوران معاصر برای اولین بار و به طور رسمی به نمایندگی از حوزه و ورحانیت، به فعالیت‌‏های سیاسی و اجتماعی پرداخته و در صدد طرح و بحث اسلام سیاسی و حکومتی بوده است. به بیان دیگر، بزرگترین بازتاب …

مکاتب فقهی خیلی تحت‌تاثیر دانش امامان معصوم بوده و بنابراین فقهی هم که در آن زمان مطرح می‌شده است به‌معنای دور بودن کامل از مبانی فقهی شیعه نیست، گرچه فقه شیعه در ظاهر، فقه غالب نیست، اما گرایش‌‌های دیگر فقهی تحت‌تاثیر فقه و مبانی فقه شیعه هم بوده‌اند. ما معتقد نیستیم فقهی که در آن زمان یک دانش مرتبط با …

معاون پژوهش دانشگاه ادیان گفت: تا زمانی که صرفاً در علوم انسانی آموزش‌محور باشیم و به پژوهش و تولید نظریه و اجرای نظریات بهای لازم را ندهیم وحدت حوزه و دانشگاه رخ نخواهد داد؛ این وحدت زمانی محقق می‌شود که علوم انسانی دانشگاه‌ها به نصوص دینی و تولیدات حوزوی احساس نیاز کنند و نظریات آنها به صورت روشمند و با …

معاون پژوهش حوزه علمیه خراسان با اشاره به اینکه ۳۸۰۰ اثر علمی به دبیرخانه پانزدهمین فراخوان آثار پژوهشی این حوزه، ارسال‌شده است، افزود: در این هفته، نفرات برگزیده فراخوان پانزدهم نیز اعلام و تجلیل می‌شوند و همچنین آغاز فراخوان و جشنواره ملی را خواهیم داشت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام ‌والمسلمین حسین کندری، معاون پژوهش حوزه علمیه خراسان در نشست …