کتاب ۱۲ جلدی الجامع فی الرجال با حضور حضرت آیتالله ناصر مکارم شیرازی در مدرسه علمیه امام سجاد (ع) رونمایی شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حضرت آیتالله ناصر مکارم شیرازی امروز در مراسم رونمایی از کتاب«الجامع فی الرجال» که به همت موسسه تحقیقاتی حضرت ولیعصر(عج) و توسط حجت الاسلام والمسلمین حسینی قزوینی به رشته تحریر در آمده است، با اشاره …
Read More »دیدگاه و گزارش
آیا به رویکردهای حدیثمحورانه بازخواهیم گشت؟
شبکه اجتهاد: تاریخ تفکر و اندیشه ورزی در زمینه فلسفه و عرفان همواره نقد و چالشهای مخصوص به خود را همراه داشته است. فقها و متکلمان، مفسران و اهل حدیث، فهم دین را محصول متون و آموزههای دینی میدانند و هرگونه پیرایههای بیرونی را در این مسیر کنار میزنند. بهعنوان مثال تفکیکیان مسیر دینپژوهی را از دالان تنگ و تاریک …
Read More »مباحث فقهی قرآن محدود به مباحث فقهی موجود در کتابهای فقه نیست
سید جعفر صادقی فدکی، نویسنده کتاب «بازپژوهی ملاکهای توسعه آیاتالاحکام قرآن» گفت: مباحث فقهی قرآن محدود به مباحث فقهی موجود در کتابها و منابع فقه نیست؛ موارد بسیاری مانند تحیت و سلام یا انفاق وجود دارد که قرآن درباره آنها حکم شرعی دارد و آیاتی درباره آنها نازل شده که در منابع فقهی بهطور مستقل مطرح نشدهاند. به گزارش شبکه …
Read More »سختگیری اصولیان، اخباریان را افراطی کرد/ قول به حجیت اسناد کافی، اخباریگری نیست
اختصاصی شبکه اجتهاد: نزاع بین اصولی و اخباری، ازجمله نزاعهای ریشهداری است که بین این دو گروه از علما وجود داشته است و البته هنوز هم رگههای کمرنگی از این نزاع در بین علما وجود دارد. در خصوص تفاوتهای معرفتی اصولیان و اخباریان و تأثیر آن در عملیات استنباط، با استاد اکبر ترابی شهرضایی، به گفتگو نشستیم. وی از اساتید …
Read More »کتاب آینده من درباره اجتهاد و اصلاحات در اسلام شیعی است
پروفسور لیافت تکیم استاد دانشگاه دنور آمریکا معتقد است اجتهاد باید به نیازهای کنونی جوامع بپردازد و برای پرسشهای روز جامعه نیز جوابی در اختیار نهد. شبکه اجتهاد: اجتهاد بالاترین درجه علمی در دانش فقه اسلامی و به معنای توانایی استنباط احکام شرعی از منابع دینی است. مجتهد و فقیه نیز کسی است که میکوشد تا احکام شرعی را از …
Read More »با اصول عملیه، به تنهائی نمیتوان نظام ساخت/ قواعد فقهیه، به محرز و غیر محرز تقسیم نمیشوند
اختصاصی شبکه اجتهاد: با آن که سالیان درازی از قدمت دانش اصول فقه میگذرد و در طول این سالها، روشهای متعددی برای حل مسائل این دانش پیشنهاد شده است، لکن کمتر مطالعه روش شناختی در رابطه با این دانش صورت گرفته است. حجتالاسلام والمسلمین محمد باقری شاهرودی، با سابقه چند دهه تدریس سطوح عالی در حوزه علمیه قم، یکی از …
Read More »نهضت تولید علم در زندگانی امام صادق(ع)/ تلاش امام در سه محور
تمدن دو جنبه سختافزاری و نرم افزاری دارد. هم به تولید علم نیاز است و هم به تغییر سبک زندگی. اسلام به دنبال حیات طیبه است. هم به آبادانی دنیا توجه کرده است هم به آخرت. امام صادق(ع) تلاش کرده اند با بیان دین در بعد عقاید و بیان فقه عامل قدرت حکام جور را از آنها بگیرند. شبکه اجتهاد: …
Read More »در اصول فقه، نباید تسلیم روش تجربیِ مرسوم شد
اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از موضوعات بسیار مهم و کاربری در علم اصول فقه، کارکرد روش تجربی استقرائی در علم اصول است. اینکه آیا این روش، در علم اصول از کارکرد بالایی برخوردار است یا اینکه چنین روشی مختص به علوم دقیقه، مثل فلسفه و ریاضیات است، محل خلاف است. در این خصوص، گفتگویی با حجتالاسلام والمسلمین، دکتر علیرضا پیروزمند، …
Read More »انقلاب فرهنگی با نظریه فقه الحکومه شهیدصدر
ذبیحالله نعیمیان معتقد است هنگامی ما میتوانیم انقلاب فرهنگی را در سطح تمامیت یافتهای تعریف کنیم که توانسته باشیم این نیازهای نو شونده را به دین به صورت مناسبی عرضه کنیم. شبکه اجتهاد: فقهالنظریه که ایده شهید صدر در کتاب «اقتصادنا» است، اگر در عرصههای مختلف پیاده شود در عرصه تعلیم و تربیت در عرصه اقتصاد در عرصه امور فرهنگی، …
Read More »نظریه خطابات قانونیه، مشکلی را حل نکرده است/ مرحوم سید مصطفی به خاطر خطابات قانونیه برای پدرش دعا می کرد!
اختصاصی شبکه اجتهاد: نظریه خطابات قانونیه که از ابداعات مرحوم امام خمینی بود، موافقان و مخالفان فراوانی در میان دانشیان فقه و اصول دارد. برخی آن را اکسیر اعظم فقه میدانند و در رابطه با آثار آن، کتابها و مقالات مینویسند و پارهای نیز ترتب هیچ اثری را بر آن برنمیتابند. یکی از بهترین کسانی که میتواند در این خصوص …
Read More »تحولی در گفتمان سازی علوم اسلامی/ تربیت بیش از ۲۰۰ فقهپژوه در کارگاههای مشق اجتهاد
نشست خبری «طرح روشمندسازی علوم اسلامی» و آغاز به کار کارگاههای «مشق اجتهاد» با حضور اصحاب رسانه، مدیر اجرایی طرح و نیز معاون پژوهش مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) و دبیر میز تخصصی توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی دفتر تبلیغات برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام سید محمدرضا شریعتمداری در نشست خبری طرح ملی روشمندسازی علوم اسلامی که …
Read More »ابن ادریس حلی؛ منتقدی در دوران رکود اجتهاد شیعی
ابن ادریس با خوانش انتقادی آثار شیخ طوسی و نقد علمی آنها توانست بعد از صد سال بر هیمنه و سلطه علمی شیخالطائفه در جهان تشیع خاتمه ببخشد. «حجیت خبر واحد» از جمله موضوعات اختلافی شیخ و ابن ادریس است. شبکه اجتهاد: تأثیر حضور محمدبن حسن طوسی، معروف به شیخ طوسی در قرن پنجم هجری که از آن دوران به …
Read More »با «اجتهاد ارتباطی»، جامعهی دینی قابل دفاع خواهد بود
منظور از اجتهاد ارتباطی این است که وقتی مجتهد میخواهد در حوزه قدسی ـ که آموزههای مربوط به آن از قبل، در شریعت بیان شده ـ اجتهاد کند باید با سایر مجتهدان در ارتباط ذهنی باشد و از این رهگذر است که نتیجه آن تبدیل به بخشی از زندگی اجتماعی میشود و محصولش در سطح اجتماعی میتواند مورد فهم قرار …
Read More »مبادا مباحث تحلیلی صرف فلسفه علم اصول، بر مباحث ثمرهدار غلبه پیدا کند
اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین محمدعلی خادمی کوشا مدیر گروه «دانشهای وابسته به فقه» پژوهشگاه علوم و فرهنگ اندیشه است. با وی در مورد فواید و چالشهای فلسفه علم اصول به گفتوگو نشستیم. وی با اشاره توهماتی که در این خصوص است ابعاد این موضوع را شفاف نمود. او معتقد است پیش از هر کاری در فلسفه علم اصول، ابتدا …
Read More »فلسفههای مضاف، نگهدارنده علوم هستند/ فلسفه اصول، تجمیع مسائل دانشهای دیگر نیست
اختصاصی شبکه اجتهاد: فلسفه علم اصول، دانش نوپائی در حوزههای علمیه است. دانشی که بسیاری از اصولیان و فقه پژوهان، هنوز از ابواب و کاراییهای آن بیخبرند. در رابطه با کاراییها و چالشهای فلسفه علم اصول، باحجتالاسلام دکتر محمدعلی ایازی، استاد برجسته حوزه علمیه و عضو هیئتعلمی دانشگاه مفید گفتگو کردیم. او که بیشتر به پژوهشهای قرآنیاش شهره است، سالهاست …
Read More »بررسی فقهی حرمت کراوات، پاپیون و دستمال گردن
آنچه بسیاری از متدینین و به خصوص قائلین به حرمت استعمال کراوات، بدان معتقدند، شبیه سازی شدن کراوات از روی صلیب مسیحیان و به تبع، اختصاص این نشانه به ایشان است. تا بدین جای بحث، اگرچه به ظاهر تاریخی صرف است اما وقتی اختصاص آن به مسیحیان، صغرای حرمت تشبه به کفار میگردد، بحث، رنگ و بوی فقهی به خود …
Read More »نظامسازی با فقه تطبیقی و نه فقه مسئله محور/ اشتباه است هنجارهای فقه نظام را تنها در چارچوب مکانی و زمانی خاصی بگنجانیم
عضو مجلس خبرگان رهبری، فتوای معیار برای رسیدن به نظام سازی را فتوایی دانست که نگاه ساختار گرایانه، محتوا گرایانه و رفتارگرایانه به نظام داشته باشد و تصریح کرد: در میان فقها تفاوت دیدگاه نسبت به مسائل فقهی وجود دارد و باید به فقهی توجه کنیم که اولاً حجت باشد. ثانیاً صائب باشد یعنی ما را به نظام مطلوب برساند. …
Read More »فقه برای کارایی نیاز به پیوست فرهنگی دارد/ تأخر در بیان حکم حجاب دلیل بر کم اهمیت بودن آن نیست
فقه ما وقتی استوار است که پیوست فرهنگی و تربیتی آن به خوبی در جامعه شکل گرفته باشد و در غیر این صورت هرچند شما قانون در مجلس شورای اسلامی یا در رسالههای عملیه بنویسید تأثیر عملی نخواهد داشت و فایدهای ندارد، بنابراین باید روی آن فکر کنیم که چگونه زمینههای اجرایی شدن قوانین فقهی یا حقوقی را در جامعه …
Read More »آفاق قواعد فقه اصطیادی در فقه معاصر اهل سنّت/ قواعد فقهی مصرف نظریه پردازانه پیدا کرده است/ انبوهی از قواعد در آیات و روایات وجود دارد که نادیده میگیریم
قرآن از حیث مبنایی سرزمین سبز و بسیار آماده و مهیا برای جلب و جذب استخراج قاعده است؛ چون در دیدگاه کلامی ما قرآن فرا زمانی است. اشکالی به شیعه و هم به اهل سنت متوجه است که ما قواعد منصوص علیهای قرآنی را کامل استخراج نکردهایم تا چه رسد به قواعد اصطیادی از قرآن که باب وسیعی دارد. به …
Read More »مروری بر مقالات فصلنامه «کاوشی نو در فقه» در سال ۱۳۹۶
«اقتضای ماهیت وقف بر جایز نبودنِ تغییر و تبدیل آن»، «بازپژوهی ماهیت جرم سبالنبی در فقه امامیه»، «واکاوی کیفیت استدلال فقیهان به قواعد عقلی در فرایند استنباط»، «بررسی فقهی مقابله به مثل از طریق حرام»، «امکانسنجی فقهی گذار از مجازاتهای بدنی» و «تمایزات قاعدۀ فقهی و قاعدۀ اصولی در اصول امامیه و اهلِسنت» برخی از مهمترین مقالات اخیر فصلنامه فقه …
Read More »بدون دانش روانشناسی، عملیات استنباط کامل نیست!/ روانشناسی در همه ابواب فقه تأثیرگذار است
اختصاصی شبکه اجتهاد: با وقوع انقلاب اسلامی و تشکیل نظام جمهوری اسلامی، این پرسش به وجود آمد که آیا اسلام، نظام خاصی برای اداره جامعه در عرصههای مختلف دارد؟ در طول این سالها اما اگرچه ایدههای مختلفی در رابطه با نظام سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی اسلام ارائه شد؛ ولی کمتر کسی به صرافت بیان رابطه بین اسلام و روانشناسی …
Read More »ابزار تحول در قالب قواعد فقهیه وجود دارد/ لازم نیست به ساختار فقهی دست بزنیم
اختصاصی شبکه اجتهاد: آیتالله سیدفاضل حسینی میلانی، رییس کالج بینالمللی مطالعات اسلامی، استاد حقوق و فلسفه اسلامی در کالج اسلامی لندن است. او متولد ۱۳۲۳ شهر کربلاست و علوم اسلامی را زیر نظر پدربزرگش آیتالله سید محمدهادی میلانی و آیتالله سید ابوالقاسم خویی در حوزه نجف و خراسان فرا گرفته است. وی که دکترای فلسفه از دانشگاه آکسفورد دارد، اکنون …
Read More »گذر از اجتهاد متعارف؛ رسیدن به اجتهاد تمدنساز
هفته گذشته نشستی با سخنرانی آیتالله علیرضا اعرافی، مدیر حوزههای علمیه سراسر کشور، با موضوع نگاه تمدنی اسلام، اجتهاد تمدنساز و نقش انقلاب اسلامی برای تحقق تمدن اسلامی، به همت مؤسسه مفتاح (برگزارکننده دورههای آموزشی-پژوهشی علوم انسانی) برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، مباحث مربوط به تمدن اسلامی چند سالی است که به طور جدی در عرصه فکر و نظر …
Read More »روشها و دیدگاههای فقهالحدیثی علامه مجلسی
عبدالهادی فقهیزاده، نویسنده کتاب «علامه مجلسی و فهم حدیث» گفت: مرحوم مجلسی به این موضوع توجه داشته که روایات باید در راستای قرآن اخذ و تلقی شده و مورد اعتنا قرار گیرند. مبانی نظری و علمی علامه مجلسی، تأثیر مهمی در نوع نگرشها و برداشتهای او از روایات داشته است. به گزارش شبکه اجتهاد، محمدباقر مجلسی، معروف به علامه مجلسی …
Read More »«مشق اجتهاد» در چهار شهر کشور تجربه میشود/ جهش پژوهشی حوزههای علمیه از تابستان امسال
به نظر میرسد، این روش، از انگیزههای دیگری که در این سالها برای ترویج پژوهش به کار میرفته است مثل تشویقهای مالی یا اجبارهای مدیریتی، روش بهتری باشد؛ یعنی کسانی که تابهحال وارد عرصه پژوهش شدند کمتر به دلیل جهات مالی یا اجبارهای مدیریتی بوده است. بلکه خودشان، علاقه پیدا کردند. ما هم در این کارگاهها به دنبال علاقهمند کردن …
Read More »جایگاه امام در حوزه نجف، به خوبی ثبیت شد
شبکه اجتهاد: عالم نامدار زندهیاد آیتالله حاج حسین راستی کاشانی، از شاگردان مبرز حضرت امام خمینی در نجف بود. ایشان در گفتوشنودی که پیش روی شماست، به شمهای از خاطرات خویش از سالیان حضور امام خمینی درنجف اشاره کرده است. شایان ذکر است که این گفت وشنود در دهه ۷۰ انجام شده وهم اینک به شما تقدیم میشود. به عنوان …
Read More »ظرفیت لازم برای الگوریتم اجتهاد، وجود ندارد!
حجتالاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی، رئیس میز توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در سلسله جلسات «گفتمان معرفت» مرکز تحقیقات اسلامی (وابسته به آیتالله شیخ مصطفی اشرفی شاهرودی)، در جمع اساتید، فضلا و طلاب حوزه علمیه مشهد، به بررسی ایده «الگوریتم اجتهاد» پرداخت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه در …
Read More »«منطقه الفراغ» میتواند در محدوده واجبات و محرمات هم بیاید/ ریشه نظریه «منطقه الفراغ» را میتوان در نظریات محقق نائینی یافت
حجتالاسلام والمسلمین سید محسن حسینی فقیه در سلسله جلسات «گفتمان معرفت» مرکز تحقیقات اسلامی (وابسته به آیتالله شیخ مصطفی اشرفی شاهرودی)، در جمع اساتید، فضلا و طلاب حوزه علمیه مشهد، به تبیین نظریه «منطقه الفراغ» در اندیشه شهید سید محمدباقر صدر پرداخت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه در این نشست علمی اظهار کرد: گاهی …
Read More »جلوههایی از روش تدریس یک استاد تمام عیار/ به خورشچف نمیشود گفت صلّ!
اکثر علما در بحث اوامر و نواهی وقتی میخواهند مثال بزنند میگویند “به جدار نمیشود گفت نماز بخوان” چون دیوار قدرت تصمیمگیری ندارد؛ اما وقتی امام وارد این بحث شد، با مثالی فرمود: “به خورشچف نمیشود گفت صلّ”. ما اصلاً نمیدانستیم این کلمه چیست. بالاخره رفتیم و پیدا کردیم و دیدیم. مثالهایی که امام برای تبیین بحث میزدند، از یک …
Read More »امام میفرمود دقتهای اصولی و عقلی انسان را از حقیقت دور میکند
امام میفرماید نه تفریط اخباریها درست است و نه افراط اصولیین. ایشان حتی در سالهای آخر میفرمود گاهی این دقتهای اصولی و عقلی مطرح در مباحث اصول، انسان را در فقه از حقیقت دور میکند و ذهن عرفی و صاف انسان را به هم میزند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، بازخوانی اندیشه، آرا و سیره نظری و عملی حضرت امام خمینی(ره) …
Read More »