کتاب «بانکداری اسلامی» که با همکاری مرحوم حجتالاسلام والمسلمین محمدنقی نظرپور، برای دانشجویان رشتههای مدیریت و اقتصاد در مقطع کارشناسی به عنوان منبع اصلی درس «بانکداری اسلامی» نگاشته شده؛، توسط انتشارات سمت منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، این کتاب، توسط مرحوم حجتالاسلام والمسلمین محمدنقی نظرپور، حجتالاسلام والمسلمین سیدعباس موسویان و ایوب خزائی، در ۱۱ فصل و ۳۸۰ صفحه نگاشته شده است. در بخشی از مقدمه این کتاب آمده است: مبحث بانکداری اسلامی در اقتصاد اسلامی از اهمیت ویژهای برخوردار است. رشد چشمگیر این الگو از بانکداری در دهههای گذشته بر اعتبار مباحث این حوزه افزوده است. اجرای درست و …
توضیحات بیشتر »افتتاح نخستین «باجه مشاوره فقهی» در زمینه بانکداری اسلامی در قم
به منظور پاسخگویی فقهی به شبهات مشتریان و مراجعین نسبت به بانکداری نوین و ارائه مشاوره به آنان در خصوص عقود شرعی بانکداری اسلامی، نخستین باجه مشاوره و پاسخگویی فقهی از سوی بانک انصار راهاندازی شد که میتوان آن را گامی در راه تحقق بانکداری بدون ربا و بانکداری اسلامی دانست. به گزارش شبکه اجتهاد، با حضور مسئولان، نمایندگان دفاتر مراجع معظم تقلید و علمای عظام ؛ شعبه صفاییه قم در محل جدید و توسط حجتالاسلام والمسلمین اکبری، نماینده ولی فقیه در سپاه علی بن ابیطالب(ع) افتتاح شد. در این مراسم، غیاثوند، مدیر شعب استان ضمن اشاره به تعهد اساسی …
توضیحات بیشتر »گزارشی از گردهمایی اساتید و نخبگان پیرامون «بانکداری اسلامی»
دومین نشست منتخبی از اساتید علوم انسانی اسلامی «ویژه اقتصاد اسلامی با تأکید بر مالی و بانکداری اسلامی» پنجم بهمن ماه، با ارائه۱۱ مقاله توسط اساتید و کارشناسان اقتصاد اسلامی، در محل بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی در جوار حرم رضوی(ع) برگزار شد. در این نشست استادان و صاحبنظران برجسته اقتصاد اسلامی، مقالههای خود را ارائه و دیدگاههای علمی خود را بیان کردند، که در ادامه منتخبی از مسائل طرح شده به حضورتان تقدیم میشود: به گزارش شبکه اجتهاد، در ابتدای این نشست حجتالاسلام والمسلمین دکتر رضا غلامی رئیس شورای سیاستگذاری کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی پس از …
توضیحات بیشتر »خلق پول بدون رباخواری امکانپذیر نیست/ اساسا بانکی به عنوان «بانک بدون ربا» نداریم
سرپرست اسبق وزارت اقتصاد میگوید در سیستم بانکی، وقتی بانک ربوی باشد این سود چیزی غیر از ربا نیست؛ بنابراین عامل اصلی خلق پول در سیستم ربوی، چیزی غیر از ربا نیست. او معتقد است ما بانکی به عنوان بانک بدون ربا نداریم. در نظریه، پدیدهای به اسم بانکداری اسلامی و بدون ربا داریم، اما کشوری نتوانسته بانکداری بدون ربا را به معنای واقعی خودش اجراء کنند.
توضیحات بیشتر »الگوی بانکداری اسلامی اندونزی؛ راهبردی برای اصلاح قوانین بانکداری ایران
فصلنامه مطالعات مالی و بانکداری اسلامی در شماره جدید خود مقالهای با عنوان «تحلیل نظری الگوی نظام بانکداری اسلامی اندونزی (راهبردی برای اصلاح قوانین بانکداری ایران)» به قلم سیدعباس موسویان، محمدنقی نظرپور و یحیی لطفینیا منتشر کرده است.
توضیحات بیشتر »امکانسنجی فقهی سوآپ بدهی ـ مالکیت برای بازار سرمایه ایران
سوآپ بدهی ـ مالکیت، مجموعهای از معاملات مالی است که به موجب آن شرکت بدهکار میتواند تمام یا بخشی از بدهیهای خود را به صورت سهام به اعتباردهنده ارائه دهد. در مقاله پیش رو ضمن بررسی سوآپ بدهی ـ مالکیت از دید تعریفها، انواع، ویژگیها، سازوکار، کاربردها، مزیتها و معایب و ضرورت استفاده از این ابزار در بازار سرمایه ایران، برای نخستینبار بررسی فقهی این معامله انجام شده است.
توضیحات بیشتر »عقود بانکی که در ظاهر اسلامی هستند/ چالشهای عقود شرعی در بستر بانکداری کنونی
در قرارداد مضاربه بانک در شرطی خارج از عقد مشتری را متعهد میکند تا در هر صورت اصل پول را به بانک بازگرداند و نیز او را ملزم به پرداخت سود مینماید در حالی که جمع بین این دو مخالف صریح احادیث میباشد.
توضیحات بیشتر »مجلس بدون مبانی فقهی مسلم نمیتواند قانونگذاری کند/ تغییر ماهیت پول، نیازمند بررسیهای فقهی جدید است
دقت کنید مجلس بما هو مجلس بدون مبانی فقهی مسلم و بدون فتاوای مشهور نمیتواند قانون وضع کند. اگر بدون این هماهنگی قانونی وضع شود بعد فقیه بزرگواری در درس خارج این قانون را حرام اعلام کند، قانون به سرانجام نخواهد رسید.
توضیحات بیشتر »ابعاد فقه الاقتصادی تأسیس بانک توسط آستان قدس رضوی/ علی نعمتی
اختصاصی شبکه اجتهاد: چندی پیش مطلبی در باب تأسیس بانک توسط آستان قدس رضوی در سایت «شبکه اجتهاد» با عنوان "از بانک ربوی تا بانک آستان قدس؛ یک بستر و دو رویا" به قلم یکی از اساتید بزرگوار علوم سیاسی دانشگاه تهران که پژوهشهایی در حوزه قومیتهایی ایرانی، ورزش و ... دارند، منتشر شد که متأسفانه فاقد دقتهای تخصصی بود. لازم دانستم از منظری تخصصی نکاتی نسبت به این تصمیم مهم در عرصه اقتصاد کشور عنوان گردد.
توضیحات بیشتر »فقط رهبری و آیتالله مکارم نظرات فقهی خود را نسبت به قانون بانکداری اسلامی ارائه دادند
رئیس کمیته پولی و مالی و بانکی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اتمام طراحی قانون بانکداری اسلامی گفت: متن کامل این قانون برای دریافت نظرات فقهی تقدیم فقها و مراجع تقلید شد، از مراجع محترم تقلید فقط رهبر معظم انقلاب آیتالله خامنهای و حضرت آیتالله مکارم شیرازی نظرات خود را تفصیلاً برای کمیسیون فرستادهاند.
توضیحات بیشتر »از بانک ربوی تا بانک آستان قدس؛ یک بستر و دو رویا
شبکه اجتهاد: آیا در شرایط موجود که رقابتهای ناسالم بانکی و بنگاهداری بانکها در اوج است و حتی نظام بانکداری بسیاری از کشورهای غربی به ایده-های اسلامی و اخلاقی نزدیکتر است آیا امکان توفیق اقتصادی و ورشکست نشدن چنین بانکی برای آستان قدس وجود دارد؟
توضیحات بیشتر »ربا در تسهیلات خرد بیشتر است/ نظام بانکی پاسخگوی نگرانی مراجع باشد
در سیستم بانکی کشور ربا انجام نمیشود، اما اگر ربایی هم صورت گیرد، در تسهیلات خرد امکان ربا خیلی زیاد است و در تسهیلات درشت مشکل ربا وجود ندارد. باید توجه داشت در حجم انبوه وامهای خرد بخشی از آنها به صورت صوری بوده و فعالیت اقتصادی شکل نمیگیرد؛ اما در تسهیلات درشت موسسات اعتبارتی طرح توجیهی از سرمایهگذار میخواهند. پروژه تعریف میشود و بر آن پروژه نظارت میشود تا به نتیجه برسد و این نمیتواند صوری باشد.
توضیحات بیشتر »شورای فقهی بانک نگاه ناقصی به موضوع بانکداری دارد
رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه گفت: فقهایی که در شورای فقهی بانک یا بیرون آن هستند و این نظام بانکی را کاملا تایید میکنند، نگاهی بسیار ناقص به موضوع دارند.
توضیحات بیشتر »نتوانستیم ربا را از نظام بانکداری حذف کنیم/ قانون بانکداری بدون ربا کافی نیست
عضو کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه صرف تصویب قانون بانکداری بدون ربا به تنهایی کافی نبود گفت: برای حذف ربا از نظام بانکداری از ابتدا باید یک مرکز تحقیقاتی کنار بانکها مرتب کار و مشکلات بانکداری بدون ربا را در عمل ارزیابی میکرد.
توضیحات بیشتر »تأملاتی پیرامون مهمترین دغدغههای مراجع نسبت به صنعت بانکداری کشور
در نشست بررسی مسائل فقهی بانکداری که با حضور علمای شیعه و سنی خراسان شمالی در بجنورد برگزار شد، حجتالاسلام موسویان به طرح چهار دغدغه اصلی مراجع عظام پیرامون صنعت بانکداری کشور پرداخت و همچنین وظیفه بانکها، روحانیان و مردم را در قبال این موارد تشریح کرد.
توضیحات بیشتر »ضوابط شروط ضمن قرارداد؛ مطالعه موردی وجه التزام بانکی
یکی از معضلات نظام بانکی تاخیر مشتریان در بازپرداخت دیون است. در بانکداری اسلامی به منظور حل این مشکل از راهکار اشتراط وجه التزام در قراردادها استفاده میشود؛ ولی این شرط به دلیل مشابهت با ربا و مخالفت با کتاب از جهت مشروعیت محل پرسش است و میان پژوهشگران اختلاف نظر وجود دارد.
توضیحات بیشتر »نقد نظر آیتالله موسوی بجنوردی درخصوص ربا
در شماره گذشته «تجارت فرد» مطلبی بهنقل از آیتالله موسوی بجنوردی درج شده که عملکرد ربوی افسارگسیخته بانکها را دامن خواهد زد، این نشان میدهد ریلگذاران نظام بانکی ایران از درک اولیه الزامات بانکی عاجزند. یادداشت فنی زیر، نقد این نظرات است.
توضیحات بیشتر »اسلام با ظاهرسازیها مخالف است/ کارمزد هرساله کلاه شرعی بانکهاست
بعضی بانکها میگویند ما کارمزد بیش از ۴ درصد نمیگیریم، ما میگوییم ۴ درصد برای تمام مدت وام بگیرید، یعنی اگر وام ۵ ساله است یک بار چهاردرصد بگیرید اما آنها سالی ۴ درصد میگیرند، یعنی مجموعا ۲۰ درصد میشود، اسمش را چهاردرصد میگذارند اما در واقع ۲۰ درصد میگیرند.
توضیحات بیشتر »تبیین استاندارد سازی بانکداری «بدون ربا»
عضو شورای فقهی بانک مرکزی گفت: بانکهای اسلامی باید به سمت قراردادهای مورد توافق مذاهب اسلامی بروند که نیازهای متنوع مردم را با کمترین هزینه برطرف کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین سید عباس موسویان، عضو شورای فقهی بانک مرکزی، در نشست علمی «استاندارد سازی بانکداری بدون ربا» که در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، با اشاره به تلاشهایی که در جهت بانکداری بدون ربا انجام شده است گفت: یکی از بخشهای مهم در بانکداری شیوهها و قراردادهایی است که به تخصیص منابع اختصاص دارد. وی با اشاره به لزوم وضع قوانین بانکداری با حداکثر مشروعیت در …
توضیحات بیشتر »آیا اعتراض مراجع تقلید، بانکداری را اسلامی خواهد کرد؟
شبکه اجتهاد: ۳۸ سال از پیروزی انقلاب اسلامی، و ۳۳ سال از تصویب اولین قانون عملیات بانکداری بدون ربا در جمهوری اسلامی ایران میگذرد، اما همچنان دعوای بانکداری ربوی به قوت خود باقی است و گرفتن جریمه دیرکرد از سوی بانکها همچنان مورد اعتراضهای تند و تیز مراجع تقلید و بزرگان حوزه قرار میگیرد. آخرین تحول، تصویب فوریت طرح جامع بانکداری اسلامی بود که آیتالله مکارم شیرازی آن را «بسیار مناسب» دانست و امید آن رفت که همه چیز تمام شود، اما آن طرح همچنان مسکوت مانده است. سال ۱۳۹۵ را باید سال بانکداری بدون ربا و بانکداری بدون جریمه …
توضیحات بیشتر »رسانه ملی و بی توجهی به فتواهای اقتصادی مراجع!
رسانه ملی به خوبی سخنان، توصیهها و فتوای مراجع عظام را در باب مسائل مختلف سیاست داخلی و خارجی، فتنه ۸۸، ۹دی، برجام و … پخش میکند اما این شیوه خبرگزینی؛ چهره تک بعدی و سیاسی این بزرگواران را به جامعه ارائه میکند و این شائبه را ایجاد مینماید که مراجع صرفا موضع گیری سیاسی میکنند که قطعا بزرگترین ظلم به فقه تشیع، مسائل اعتقادی مردم و مراجع عظیم الشان میباشد. به گزارش شبکه اجتهاد، سایت الف در یادداشتی به قلم حسام بابابیگ، با اشاره به موضع گیریهای اخیر مراجع معظم تقلید در خصوص فساد سیستم بانکی کشور، آورد: “پیش …
توضیحات بیشتر »حوزه نسبت به بانک اسلامی بی تفاوت نباشد/ بایستههای بانکداری اسلامی
از حیث نظری و عملی شهید صدر بانک اسلامی را مطرح نمود و در جهان اسلام انعکاس پیدا کرد و دانشمندان اهلسنت آن را بارور ساخته، ولی حوزه نجف و حوزه قم این امر را آنگونه که باید دنبال نکردند. به گزارش شبکه اجتهاد، عمران و آبادانی زمین دستور خداوند به انسانها بوده و همه ما وظیفه داریم در این زمینه ایفای نقش کنیم، بانکها نیز با انجام وظایف خویش و توجه به قوانین اسلامی و مؤلفههای بانکداری اسلامی نقش بسزایی در آبادانی زمین بر دوش دارند. بانک نهادی حقوقی است که عملیات پولی، مالی و اعتباری را بر عهده …
توضیحات بیشتر »تکلیف را یکسره کنید!/ محمدرضا زائری
شبکه اجتهاد: اعلام صریح و علنی نظرات فقهی برخی از مراجع بزرگوار تقلید در مورد کارکرد بانکها بار دیگر این مسئله حساس و مهم را به صورت جدی و برای عموم مردم مطرح ساخت. از سویی خطر ربا و نقش تعیین کننده نظام ربوی در تخریب بنیانهای اجتماعی چنان است که نمیتوان به آسانی از کنار این تهدید گذشت و از سوی دیگر شرایط جدید زندگی اجتماعی و روابط گسترده اقتصادی افراد و طبقات مردم با نظام بانکی جدا ماندن از تعاملات بانکی و پرهیز از این موضوع را کاملا غیر ممکن ساخته است. شاید تا ۵۰ یا ۱۰۰ سال …
توضیحات بیشتر »اقتصاد دولتی؛ مانع تحقق کامل بانکداری اسلامی در سه دهه گذشته
رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه اظهار کرد: در طول بیش از سه دهه گذشته، اقتصاد و نظام بانکی ایران دولتی بوده و همین امر مانع بزرگی بر سر راه تحقق کامل بانکداری اسلامی در کشور است. به گزارش شبکه اجتهاد، پیروزی انقلاب اسلامی ایران در بهمنماه ۱۳۵۷ منجر به تحولاتی اساسی در تمام ساختارهای کشور و از جمله در اقتصاد ایران شد. اقتصاد ایران از فردای پس از انقلاب اسلامی، تحولاتی جدی را پشت سر گذاشته است که از جمله مهمترین این موارد، تحریمهای بینالمللی و هشت سال جنگ تحمیلی بودهاند اما با وجود همه این مشکلات، در عرصه اقتصادی …
توضیحات بیشتر »اشکالاتی بر مصوبه مجلس درباره شورای فقهی بانک مرکزی
عضو هیئتعلمی دانشگاه خوارزمی اظهار کرد: در این مصوبه مجلس مشکلاتی وجود دارد که اولا تا وقتیکه ساختار بانکها درست نشود، وجود شورای فقهی ممکن است بعدها به مستمسکی برای ناکارآمد جلوه دادن فقه تبدیل شود. اگر ابتدا ساختار بانکی را درست نکنیم، وجود شورای فقهی اثر و کارکرد خود را ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، مجلس شورای اسلامی در هفتههای اخیر، سازوکارهای ایجاد شورای فقهی بانک مرکزی را تعیین کرد که براساس آن، شورای فقهی تبدیل به یکی از ارکان بانک مرکزی خواهد شد و مصوباتش لازمالاجرا است؛ موضوعی که تاکنون بین مجلس و بانک مرکزی مورد اختلاف بود. …
توضیحات بیشتر »مراجع به میدان آمدند، اکنون نوبت مردم است/ علی نعمتی
شبکه اجتهاد: زمانی -نه چندان دور- بود که اگر طلبه اقتصادخواندهای قصد بیان احکام شرعی بانک را در منبر خود داشت، به علت سکوت سنگینی که بر این فضا حاکم بود، یا در صحت یافتههای عینی خویش تردید میکرد و یا احساس میکرد بیان حقایق بانکی موجب اختلال نظام و از دست رفتن اعتماد مردم به حکومت اسلامی میشود! اما به فضل الهی چند سال و ماهی است که به همت برخی دغدغهمندان اقتصاد اسلامی و دیگر پیگیران طرح بازنگری در قانون عملیات بانکی بدون ربا، این سکوت شکسته شده و مراجع بزرگوار تقلید نیز با جدیت در حمایت از …
توضیحات بیشتر »سیستم بانکی توان اجرای قوانین «بانکداری بدون ربا» را ندارد
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: با توجه به اینکه ماهیت بانک فقط برای مبادلات پولی طراحی شده تاب اجرای قوانین بانکداری بدون ربا را ندارد و در این راستا سیستم بانکی در ایران نیز خود به خود به سمت انجام مبادلات ربوی گرایش پیدا میکند. به گزارش شبکه اجتهاد، تاریخ پر رمز و راز پول، از این پدیده بشرى ماهیتى ساخته که با وجود سادگى ظاهری، بسیار پیچیده و حساس است. همه ما پول را مى شناسیم و با آن داد و ستد مىکنیم، ارزش کالاها و خدمات خود و دیگران را با آن مىسنجیم، گاه با آن پس …
توضیحات بیشتر »بازدهی شورای فقهی بانک مرکزی به عملکرد اعضای آن بستگی دارد
عضو سابق کمیسیون اقتصادی مجلس اظهار کرد: بخش اصلی بازدهی شورای فقهی بانک مرکزی به عملکرد اعضای این شورا بستگی دارد و اگر افرادی انتخاب شوند که دغدغه حذف ربا از نظام بانکی را داشته باشند اجازه عملکرد غیرشرعی در نظام بانکی را نخواهند داد. به گزارش شبکه اجتهاد، مجلس شورای اسلامی، روز چهارشنبه هفته گذشته، سازوکارهای ایجاد شورای فقهی بانک مرکزی را تعیین کرد که براساس آن، شورای فقهی تبدیل به یکی از ارکان بانک مرکزی خواهد شد و مصوباتش لازمالرعایه است؛ موضوعی که تاکنون بین مجلس و بانک مرکزی مورد اختلاف بود. برای بررسی بیشتر اهمیت جایگاه قانونی …
توضیحات بیشتر »«تجربه بانکداری بدون ربا در ایران» کتاب شد
کتاب «تجربه بانکداری بدون ربا در ایران» در گروه نظامها و مطالعات انقلاب اسلامی مرکز پژوهشهای جوان پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با هدف تبیین بانکداری اسلامی و به دور از ربا منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، «بانکداری و مالی اسلامی» دانش نوپایی است که متفکران بانکداری اسلامی درباره ابعاد گوناگون آن به کاوش پرداختهاند. امروزه توسعه این موضوع، افزون بر ابعاد نظری، در مقام عمل و تجربه نیز، رشد فراوانی داشته است که خود ضرورت توجه بیشتر به ابعاد و مسایل آن در فضای علمی کشور را آشکار میکند. “تجربه بانکداری بدون ربا در ایران”به دنبال تبیین بانکداری …
توضیحات بیشتر »ترکیب شورای فقهی نظارت بر عملیات بانکی بدون ربا تعیین شد
وکلای ملت ترکیب شورای فقهی برای حصول اطمینان از اجرای صحیح عملیات بانکی بدون ربا در نظام بانکی کشور و نظارت بر عملکرد نظام بانکی را مشخص کردند. به گزارش شبکه اجتهاد، نمایندگان مجلس در ادامه بررسی مواد ارجاع شده به کمیسیون تلفیق برنامه، مادهای را تصویب کردند که بر اساس آن شورای فقهی در بانک مرکزی تشکیل میشود. بنابراین گزارش، نمایندگان در نشست علنی نوبت عصر امروز قوه مقننه در جریان بررسی موارد ارجاعی برنامه ششم توسعه به کمیسیون تلفیق، با تصویب ماده ۱۸ این لایحه با ۱۵۴ رأی موافق، ۴۱ رأی مخالف، ۳ رأی ممتنع از مجموع ۲۳۵ …
توضیحات بیشتر »