بایگانی برچسب: فقه و قانون

شبکه اجتهاد: سوم مرداد، شهاب مرادی مهمان برنامۀ «حالا خورشید» بود. هنگامی‌که مجری [رضا رشیدپور] به پرسیدن نسبت افراد در خیابان اشاره کرد، آقای «واعظ»، قاطع و البته کمی عصبانی گفت: «اونی که می‌پرسه، غلط می‌کنه می‌پرسه». عده‌ای هم کودکانه این قطعه را بازنشر می‌دهند و شاید تصور می‌کنند که پس از این، به استناد «غلط می‌کنه»ی ایشان، محتسب و محکمه دیگر کاری به روابط آن‌ها نخواهند داشت. خردپسندتر است که جناب واعظِ ظاهراً شجاع و مردمی، به جای لفّاظی‌های عوام‌پسند، به تحلیل مسأله بپردازد. نخست، از قاضی و پلیس پرس‌وجو کند که مستند به کدام قانون، از نوع رابطۀ …

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه قانونگذار باید از تحلیل‌های جامعه شناسانه منتفع شود، گفت: باید کارگروهی متشکل از “فقیهان حقوق آشنا”، “حقوقدانان فقه آشنا” و “جامعه شناسان دین آشنا” به کمک قانون گذار بیاید. به گزارش شبکه اجتهاد، ‌حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی در جمع گروه اندیشه ورز “جامعه شناسی و قانونگذاری” در مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی در قم گفت: بدون تحلیل‌های جامعه شناختی‌ نمی‌توان در دنیای پیچیده و چند ضلعی کنونی ورود پیدا کرد، از این رو لازم است از ظرفیت جامعه شناسان در فرآیند قانونگذاری استفاده شود و قانونگذار از تحلیل‌های …

اختصاصی شبکه اجتهاد: متن پیش‌رو نمایه مقالات «فقه و چالش‌های سیاسی نظام اسلامی» است که به معرفی ۲۰ مقاله چالشی می‌پردازد. ۱- عنوان مقاله: مبانی فقهی نظام جمهوری اسلامی؛ امنیت سیاسی نظام اسلامی از منظر فقه شیعه نویسنده: محمد اسماعیل نباتیان (استادیار دانشکده معارف و اندیشه اسلامی، گروه تاریخ و تمدن و انقلاب اسلامی دانشگاه تهران) منبع: فصل‌نامه علمی-پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، دوره ۱۳، شماره ۴۷، ۱۳۹۵ چکیده: امروزه از چالش‌ها و دشواری‌های مبتلابه کشورهای اسلامی، مسئله امنیت و به‌طور خاص، امنیت سیاسی است. حال این سؤال مطرح است که آیا گزاره‌های فقهی، ظرفیت تبیین و تولید امنیت سیاسی و زمینه‌سازی …

شبکه اجتهاد: در اصل سیزدهم قانون اساسی آمده است: ایرانیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی تنها اقلیت‌های دینی شناخته می‌شوند که در حدود قانون در انجام مراسم دینی خود آزادند و در احوال شخصیه و تعلیمات دینی بر طبق آئین خود عمل می‌کنند. گفتار اول: مبانی دینی اساسی سازی ادیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی در مقام مطالعه‌ی مبانی اصل ۱۳ قانون اساسی، اولین سؤالی که به ذهن متبادر می‌شود آن است که چرا قانونگذار اساسی در مقام احصای ادیان شناخته شده تنها به سه دین زرتشتی، کلیمی و مسیحی اکتفا کرده و به سایر ادیان اشارهای نداشته است. آیا این موضوع …

یوسف نورائی نویسنده کتاب «جرم ربا از منظر فقه و حقوق» یکی از ایرادات مهم وارد بر ماده ۵۹۵ قانون مجازات اسلامی را در آن می‌داند که عملا شامل رباخواری اشخاص حقوقی نمی‌شود و عرفا ظهور در شخص حقیقی دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، بر اساس آیات و رویات، کمتر گناهی را می‌توان به زشتی رباخواری و ربادهی یافت. به همین دلیل، وعده آتش دوزخ به ربادهنده، رباخوار و واسطه بین آن دو و وعده پیکار با خدا و رسول او با رباخوار و نیز وعده نابود شدن ربا از سوی خداوند داده شده است. از همین رو، اصل ۴۹ …

عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: نظام اجتماعی اگر بخواهیم احکام شرعی را اجرایی و عملیاتی کنیم اولا باید یک فتوا از میان فتاوا را برگزینیم زیرا «تقنین فقه» اختلاف آرای فقها را بر‌‌ نمی‌تابد؛ ثانیا فتوای گزینش شده را در فرآیند قانونگذاری قراردهیم تا به تصویب و تایید مراجع ذى صلاح برسد و در نتیجه اجرای آن از سوی قوای مجریه و قضاییه، تضمین شود. به گزارش شبکه اجتهاد، مجلس شورا در ایران قدمتی بیش از ۱۰۰ سال دارد و موجودیت آن ریشه در افکار و اندیشه‌‌هایی دارد که مبنای شکل گیری انقلاب مشروطه را ایجاد کرده …

استاد دانشگاه حضرت معصومه(س) با استناد به قاعده «منطقه الفراغ» تقنین در اموری که با شرع مغایرت نداشته باشد را بی‌اشکال دانست و با اشاره به نامشروع دانستن قوانین مصوب مجلس شواری اسلامی از سوی برخی، علت وجود چنین دیدگاهی را دور ماندن از نگاه عرفی و اجتماعی عنوان کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، مجلس شورا در ایران قدمتی بیش از ۱۰۰ سال دارد و موجودیت آن ریشه در افکار و اندیشه‌هایی دارد که مبنای شکل گیری انقلاب مشروطه را ایجاد کرده است. نسبت مجلس شورا و دین و همچنین جایگاه فقها و فقه در این مجلس و محدوده قانونگذاری …

عضو هیأت علمی پژوهشکده فقه و حقوق با تأکید بر اینکه در مقام استنباط احکام شرعی، عدالت را ابزار نمی‌دانم، گفت: در استنباط ابزارگرا نیستم و عدالت را حکمت و در زمره مقاصد‌‌ می‌دانم؛ اما در قانون گذاری چون عدالت را هم بر حکومت لازم‌‌ می‌دانم، پس مانند احکام شریعت باید به عدالت توجه داشته باشیم. پس در قانون گذاری، عدالت ابزار است. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «نقش عدالت در قانونگذاری در حکومت اسلامی» به همت پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی روز یک شنبه ۲۳ اردیبهشت در محل این پژوهشگاه برگزار شد. در این …

شبکه اجتهاد: این روزها با پخش گسترده‌ی ویدیوهایی از برخورد گشت ارشاد، شاهد اظهارنظرهای فراوان و گاه متضادی از مسوولان کشور هستیم. برخی از ضرورت تغییر رویکرد نهادهای فرهنگی و انتظامی از «باید» به «باور» می‌گویند، برخی معتقدند نیروی انتظامی نباید یک قدم هم عقب‌نشینی کند و برخی دیگر نیز تقاضای نتایج عملکرد ۱۳ ساله گشت ارشاد را دارند. در میان همهمه‌ی نگاه‌های مختلف به سراغ حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر سید علی میر موسوی از نویسندگان و پژوهشگران علوم دینی رفته‌ایم تا از «دولت، شریعت و مساله‌ی حجاب» بپرسیم. او که عضو هیات‌علمی دانشگاه مفید قم است، در توضیح دیدگاه دینی خود …

حجت‌الاسلام هدایت نیا با بیان اینکه رویکرد حقوق اسلامی، عدالت است، به تبیین مباحث مربوط به زنان و تفاوت‌های آنان از منظر حقوقی پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین فرج‌الله هدایت نیا، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در هشتمین نشست از سلسله‌نشست‌های زن غربی با موضوع «زن غربی و ساختارهای حقوقی» که از سوی گروه علمی مطالعات اسلامی زنان جامعه‌الزهرا(سلام‌الله‌علیها) و با همکاری انجمن علمی پژوهشی مطالعات زن و خانواده معاونت پژوهش این مؤسسه برگزار شد، با اشاره به  مباحث هفته گذشته بخش نخست مبحث «زن غربی و ساختارهای حقوقی» اظهار داشت: دو نظام حقوقی متفاوت …

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی گفت: سومین کنفرانس بین المللی فقه، قانون و واقعیت‌های اجتماعی توانست ادبیات نو، مفاهیم و پیشنهادات جدید و قابل توجهی را در ارتباط با موضوع کنفرانس ارائه کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی چند روز قبل در مراسم تجلیل از دست اندرکاران سومین کنفرانس بین المللی فقه، قانون و واقعیت‌های اجتماعی خاطرنشان کرد: نتایج علمی گروه‌های اندیشه ورز در این کنفرانس در دستور کار مرکز برای پیگیری جهت عمیق تر شدن، قرار خواهد گرفت. وی ادامه داد: مرکز تحقیقات اسلامی مجلس گزاره‌های جدید بر آمده از این کنفرانس که با …

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی بیان کرد: اگر فقه به قانون کمک نکند، قدرت هر دو تضعیف می‌شود؛ البته فقه برای حضور در جامعه نیازمند هماهنگی با واقعیت است و قانون گذار باید واقعیت‌ها را با همه ابعاد بشناسد در غیر این صورت هماهنگی فقه با واقعیت صورت نخواهند گرفت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کنفرانس بین‌المللی فقه، قانون و واقعیت‌های اجتماعی» که عصر چهارشنبه با پیام آیت‌الله مکارم شیرازی از مراجع تقلید و با حضور بیش از ۳۰ شخصیت و اندیشمند خارجی در سالن همایش‌های مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) قم آغاز شد و بعد از دو روز فعالیت …

شبکه اجتهاد: سومین کنفرانس بین المللی فقه، قانون و واقعیت های اجتماعی، که با حضور بیش از ۳۰ شخصیت از کشورهای مختلف جهان، نخبگان، اساتید و شخصیت های حوزوی و دانشگاهی در قم برگزار شده بود، به کار خود پایان داد.

آیت‌الله مکارم شیرای گفت: برای مسائل روز که مورد ابتلای شدید جامعه می‌باشد فکر اساسی و کوشش کنید، ولی در این زمینه، تحت تاثیر فرهنگ غربی قرار نگیریم، بلکه فرهنگ ناب اسلامی برهمه فعالیت‌ها‌ ومباحث علمی حکمفرما باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حضرت آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در دیدار حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اهمیت سومین کنفرانس بین‌المللی فقه، قانون و واقعیت‌ها‌ی اجتماعی گفت: خروجی این کنفرانس‌ها‌ باید به علمای اسلام و حتی کشورهای غیراسلامی ارائه شود تا جهانیان بدانند مباحث مطرح شده در جمهوری اسلامی  روی حساب و کتاب و …

قاعده درء با در نظر گرفتن ابعاد مختلف مربوط به جرم، نحوه وقوع آن، مجرم، شرایط اجتماعی او و بازخورد اجرا و عدم اجرای مجازات نسبت به مجرم در جامعه، اجرا می‌شود. اجرای قاعده درء در جرائم حق الناسی بسیار اندک است، بر خلاف جرائم مربوط به حقوق الهی. به گزارش شبکه اجتهاد، پیش نشست کنفرانس فقه، قانون و واقعیت‌های اجتماعی با عنوان «اصل برائت و قاعده درء؛ ضوابط کیفرزدایی ثبوتی و اثباتی از برخی واقعیت‌های اجتماعی» با سخنرانی مسعود امامی از پژوهشگران حوزه و دانشگاه ر در موسسه جرم شناسی دانشگاه تهران برگزار شد. امامی در این پیش نشست …

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس گفت: اگر فقه بخواهد بر بال قانون بنشیند تا به لایه لایه و جزء جزء جامعه رسوخ کند باید با قانون و طبیعت و مؤلفه‌های آن کنار بیاید نه آن که از آن عبور کند یا آن را خوب نشناسد.

پزشک می‎تواند از نظر پزشکی نقصان را احراز و بیان کند ولی اینکه این مساله به حد حرج یعنی به حد ضیق برسد نیز باید از سوی عرف تائید شود؛ در اینجا این فرع فقهی را می‎توان بیان کرد که اگر پزشکی جنینی را فاقد العقل تشخیص داد نیز جواز سقط جاری نمی‎شود. نکته بعد آن است که در تعارض فقه و قانون در این زمینه چه باید کرد؛

مرجع عالیقدر شیعیان با انتقاد از دست و پاگیر بودن برخی قوانین مربوط به حقوق خانواده و حقوق جزا، گفت: آقایان بر حفظ قوانین موجود تعصب دارند در حالی که بعضی از این قوانین واقعا هیچ شرعیت ندارد و طبق موازین شرع نیست

اگر قانون را معتبر دانستیم در موارد تعارض فقه و قانون ـ در غیر موارد حکم ولائی ـ تنها را ه تصحیح عمل به قانون، تمسک به قاعده الزام است؛ زیرا وقتی قانون معتبر شد و مردم هم خود را ملزم به عمل به آن دانستند، در این حالت عمل به قانون ممکن است قابل توجیه باشد؛ هرچند این مبنا قطعی نیست.

شبکه اجتهاد:  تذکر بی‌سابقه یک مرجع تقلید به شورای نگهبان، مبنی بر عدم دخالت در کار مرجعیت، حادثه‌ای غیرمنتظره در مجامع فقهی و حوزوی بود. در این رابطه، با آیت‌الله محمدعلی گرامی قمی، از اساتید باسابقه در حوزه علمیه قم گفتگو کردیم. او در این گفتگو، نظرات جالبی را در دفاع از مرجعیت بیان کرد. به نظر حضرت‌عالی، به‌طورکلی، موضوع‌شناسی احکام، از شئون مرجعیت است یا شورای نگهبان یا عامه مکلفین؟ آیت‌الله گرامی: موضوعات دو دسته هستند. یک دسته از آن‌ها صرفاً عرفی است و به فقیه ربطی ندارد و هر کسی باید خودش تحقیق کند. حتی اگر فقیه نظری …