به نظر میرسد در تزاحم بین مراتب و موضوعات مختلف امنیت، بالاترین امنیت را، امنیت ارزشهای اخلاقی بدانیم یعنی مرجع امنیت را ارزشهای اخلاقی بدانیم که حتی جان افراد نیز فدا میشود تا آن ارزشهای اخلاقی در جامعه انسانی ثابت و پابرجا باقی بماند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد ارسطا عضو هیئتعلمی پردیس فارابی دانشگاه تهران، مدرس …
Read More »Tag Archives: محمدجواد ارسطا
جمهوریت و اسلامیت، تعارض یا تناسب؟/محمدجواد ارسطا
شبکه اجتهاد: نظام جمهوری اسلامی ایران، به عنوان یک نظام مردم سالار دینی، از جمله نظامهایی است، که در عین حفظ ماهیت اسلامی خود به مبانی نظام جمهوری نیز پایبند میباشد و ضمن اینکه قوانین آن از دین مبین اسلام گرفته شده، به طور شایسته با برگزاری انتخابات متنوع نشان داده است که رای و نظر مردم از جایگاه بسیار …
Read More »کشف مقاصد شریعت، خصوصیت مکتب قم است/ مقاصد نزد امامیه، تنها نافی حکم است نه مثبت آن
در نظر ما، فقهای امامیه مقاصد را مستمسک خود برای اثبات حکم قرار ندادهاند. بلکه فقط برای نفی حکم از آن استفاده میکنند و مقاصد در نزد فقهای امامیه مَحَکی است برای سنجش استنباط احکام از سوی فقها و مثلاً فقها حکم مستنبَط یک فقیهی را با مقاصد قطعی شارع میسنجند و اگر با آن مقاصد منافات داشت آن را …
Read More »نظریه تزاحم واجبات شرطی در قانونگذاری؛ بیان نظریه رقیب و پاسخ به اشکالات
نظر مختار این است که حاکم در وادی مباحات، الزامیات و وضعیات و مقاصد شریعت مثل عدالت و با ضابطه تزاحم در واجبات شرطی میتواند ورود پیدا کند. به گزارش شبکه اجتهاد، دومین جلسه پیش اجلاسیه کرسی تخصصی «نظریه تزاحم واجبات شرطی در قانونگذاری» به همت پژوهشکده فقه و حقوق برگزار شد. این کرسی در تالار امام مهدی(عج) پژوهشگاه علوم …
Read More »مناسبات فقه و حقوق در ساحت فقه حکومت/ محمدجواد ارسطا
شبکه اجتهاد: در ساحت فقه حکومتی، فقه با حقوق از دو جهت کلی میتواند رابطه داشته باشد: یکی از جهت روشی و دیگری از جهت ماهوی. منظور از مناسبات، روابط است؛ یعنی چگونه میتوان در حوزۀ مباحث مربوط به حکومت و حقوق عمومی از فقه استفاده کرد. از دو جهت میتوان از فقه بهرهمند شد: از حیث روشی و از …
Read More »عدالت شرط زمامدار یا زمامداری؟
ورعی با تصریح بر اینکه عدالت در زمامداری مهمتر از عدالت زمامدار است البته نه اینکه عدالت در زمامدار مهم نیست، گفت: عدالت زمامدار و زمامداری هر دو مهم است، ولی یکی اصیل است و دیگری در رتبه پایینتر؛ در نامه پیامبر(ص) به یکی از والیان آمده که اگر زمامدار دنبال هوا و هوس باشد، از عدالت باز میماند؛ همچنین …
Read More »از حرام دانستن طلاق تا لزوم سیاستگذاری فرهنگی رای کاهش طلاق/ عقد ازدواج معامله نیست بلکه معاهده انسانی است
حجتالاسلام مهریزی با اذعان به اینکه یکی از اشکالات فقه ما این است که نکاح را در بخش معامله قرار داده است، اظهار کرد: اگر آن را معاهده تلقی کنیم خیلی از مسائل قابل حل است. به نظر من قانون فعلی که حق طلاق را بدون قید به مرد داده، ایراد دارد؛ لذا معتقدم که طلاق باید مقید شود، چون …
Read More »رویکرد اسلام در حقوق بشر، تکاملی است/ در مباحث حقوق بشر، جو حاکم بر علیه مسلمانان است
حجتالاسلام ارسطا ضمن نقد کتاب حقوق بشر در اسلام، پیرامون رویکرد اسلام در زمینه حقوق بشر اظهار داشت: نویسنده در تبیین رویکردهای مختلف در حقوق بشر به رویکردهای انفعالی، تقابلی و تعاملی اشاره کرده است؛ به نظر میرسد در اینجا میتوان به رویکرد چهارمی به اسم رویکرد تکاملی اشاره کرد؛ یعنی آنچه که اسلام در مباحث حقوق بشر در نظر …
Read More »مشکلات ناشی از نگاه فردی به فقه را با رویکرد فقه اجتماعی میتوان حل کرد
شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد ارسطا با بیان اینکه فقه اجتماعی در کنار شخص، سه مکلف دیگر را نیز در نظر میگیرد، گفت: دولت، جامعه، اشخاص حقوقی نیز مکلف هستند؛ بنابراین مشکلاتی که در «فقه فردی» بروز پیدا میکند را میتوان با نگاه «فقه اجتماعی» حل کرد.
Read More »درنگی در مخاطرات افزایش سن ازدواج/ محمدجواد ارسطا
شبکه اجتهاد: در عصر کنونی، با رشد تفکرات لیبرالیستی و اباحه گری در مغرب زمین و صدور آن به جوامع دیگر، ازجمله جامعه ایران، مهمترین نهاد اجتماعی، یعنی خانواده مورد هدف قرارگرفته است. مشکلاتی که برای این نهاد به وجود آمده، باعث بروز بسیاری از ناهنجاریهای اجتماعی شده است که ازجمله آنها میتوان به گسترش فساد و فحشا اشاره کرد …
Read More »ظرفیتشناسی حکم حکومتی درباره احکام وضعی با محوریت اسناد غیر رسمی
در نشست «ظرفیتشناسی حکم حکومتی» با تأکید بر استفاده از ظرفیت حکم حکومتی در برخی موارد از جمله بحث اعتبار اسناد رسمی، بیان شد که نباید در استفاده از حکم حکومتی دایره آن را به هر موضوعی تعمیم دهیم، بلکه قبل از آن راهکارهایی برای رفع تعارضات و مشکلات وجود دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، به اعتقاد کارشناسان، شناختهشدهترین معضل …
Read More »برخی حقوقدانان معاصر تلقی درستی از فقه ندارند
عضو هیأت علمی گروه حقوق عمومی پردیس فارابی دانشگاه تهران گفت: برخی از حقوقدانان معاصر که وارد بحث ارتباط فقه و حقوق شدهاند در این زمینه دچار اشتباه شدهاند که میگویند در حقوق یک اصل محوری وجود دارد که به نام یکسان و برابر بودن همه افراد است در حالی که چنین اصل محوری در فقه وجود ندارد و این …
Read More »فتوا، مساوی با قانون نیست و نمیتواند الزاماً جای قانون را بگیرد/ با تعدد فتوا نمیتوان زندگی اجتماعی مطلوب را ساماندهی کرد
اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد ارسطا، دانشیار و عضو هیئت علمی و مدیر پیشین گروه حقوق عمومی پردیس فارابی دانشگاه تهران، از اساتید حوزه و دانشگاه و دارای مدرک دکتری حقوق خصوصی و با سابقه ۲۷ سال تدریس در رشته حقوق است. او در سوابق خود ریاست دانشگاه باقرالعلوم(ع)، مدیریت گروه حقوق خصوصی مرکز تحقیقات قوه قضائیه و …
Read More »زعامت سیاسی فقیه در اندیشه آیتالله خویی
اگر یک فقیه ولایت مطلقه فقیه را بپذیرد، زعامت سیاسی را هم پذیرفته است. اما اگر یک فقیه، ولایت مطلقه را نپذیرد، بدین معنا نیست که زعامت سیاسی فقیه را هم نپذیرفته است، بلکه ممکن است زعامت سیاسی را از راه دیگری – غیر از دلیل ولایت مطلقه – اثبات کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد ارسطا …
Read More »ایجاد تنش در مردم توسط دولت مصداق نقض کرامت انسانی است
عضو هیأت علمی پردیس فارابی دانشگاه تهران گفت: بر اساس حقوق اسلامی حتی ترساندن افراد که باعث نقض کرامت انسانها میشوند وصف «مجرمانه» دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد ارسطا، عضو هیأت علمی پردیس فارابی دانشگاه تهران عنوان کرد: جلد دوم «نظام حقوق بشر اسلامی» کتاب جدیدی است که در حال نگارش آن هستم. این کتاب تقریرات …
Read More »پاسخ به سروش پیرامون شبهه ناکارآمدی مدیریت فقهی
حجتالاسلام والمسلمین ارسطا با اشاره به شبههای که سروش درباره ناکارآمدی مدیریت فقهی مطرح کرده است، گفت: این اشکال زمانی وارد است که نگاه ما به فقه فردی باشد اما فقه اجتماعی در مواجهه با چنین مشکلاتی پاسخگو است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین محمدجواد ارسطا استاد درس خارج حوزه علمیه قم در نخستین جلسه فقه اجتماعی از سلسله …
Read More »ولایت مطلقه، اصطلاحی با دو معنا/ پاسخی به شبهات کدیور
وقتی به کلمات مرحوم امام، مرحوم نراقی و محقق کرکی مراجعه میکردم، میدیدم ولایت مطلقه را مورد قبول اجماع فقهای شیعه دانستهاند، اما وقتی به کلمات آیتالله خویی مراجعه میکردم، میدیدم ایشان تصریح میکند اکثر فقهای شیعه ولایت مطلقه را قبول ندارند. متحیر میماندم این دو نوع گزارش چگونه با هم قابل جمع است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، سومین جلسه از …
Read More »نقد و بررسی نظریه «تزاحم واجبات شرطی در قانونگذاری»
با این نظریه که میگوید رعایت مباح و حکم الزامی و عدالت و احکام وضعی در قانونگذاری به عنوان وجوب ضمنی واجب است ما میتوانیم اینها را با یک ملاک شرعی در تزاحم قرار دهیم و در چنین تزاحمی است که قانونگذارمجاز است قانونی را مخالف با حکم شرعی که اهمیت کمتری دارد وضع کند. به گزارش شبکه اجتهاد، پیش …
Read More »آیتالله عمید زمینه استقرار دولت مدرن بربستر دین را تبیین کرد
عضو هیات علمی دانشگاه تهران با بیان این که آیتالله عمید زنجانی زمینه استقرار دولت مدرن بر بستر دین را تبیین کرد، گفت: آیتالله عمید زنجانی در آثار و کلاس های خود در حقیقت به ترمیم قوه مقننه پرداخت و ماهیت عملکردی این قوه را با ادبیات حقوق دینی تبیین کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد ارسطا …
Read More »برخی از اخباریون معاصر کلّا علم اصول را قبول ندارند و منکر آن هستند
حجتالاسلام علی رحمانی سبزواری، مقابله با افکار افراطی اخباریگری را هدف اصلی خود از نگارش این مقاله عنوان کرد و گفت: مع الاسف تفکّر اخباریگری از نوع افراطی آن امروز در حوزه علمیه قم وجود دارد و برخی از آنها که از مشاهیر قم هستند به کلّی علم اصول را قبول ندارند و مجتهدین را تکفیر میکنند. به گزارش شبکه …
Read More »فقه؛ از فردمحوری تا جامعهمحوری/ محمدجواد ارسطا
شبکه اجتهاد: احکام شرعی، قوانین دینی هستند که خواست و اراده خداوند را نشان داده و وظیفه عملی انسان را مشخص میکنند و فقه، علم به احکام شرعی از رهگذر ادله تفصیلی است. این تعریف به آنچه (عملیه الاستنباط) نامیده شده، نظر دارد. عملیات استنباط، به دست فقیه برای دستیابی به حکم شرعی انجام میگیرد؛ عملیاتی که در آن با …
Read More »امروزه طیف گستردهای از جامعه درگیر مسائل تغییر جنسیت هستند/ نقش فقهای معاصر شیعه در تبیین فقهی مسأله تغییر جنسیت
حجتالاسلام کریمینیا، مسئله تغییر جنسیّت را یکی از مسائل مستحدثه عنوان کرد و گفت: امروزه طیف گستردهای از جامعه نظیر خنثیها، ترانسها، مراکز قضائی و پزشکی درگیر این مسئله هستند و برخی از فقهاء که در این مسئله ورود کردهاند به فتوای حرمت یا جواز بسنده کردهاند در حالیکه احکام وضعی حول این موضوع بسیار گسترده است و لازم است …
Read More »جایگاه حکم حکومتی در ثبت شخصیّت حقوقی/ شکلگیری شخصیّت حقوقی بر اساس نیازهای زمانه
حجتالاسلام آقا نظری شاهرودی، در پاسخ به نقد دکتر حکمتنیا مبنی بر اینکه شخصیّت حقوقی باید از سوی حاکم قبول شود و ثبت آن نیاز به حکم حاکم دارد، گفت: ما هم قائلیم که اگر این اتّفاق نیفتد هرج و مرج به وجود خواهد آمد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین حسن آقانظری رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ۲۰ اردیبهشتماه …
Read More »حسینی گرگانی: استاد خارج باید روش فکر کردن را آموزش دهد/ ارسطا: رونویسی طلاب در حین درس، مطلوب نیست
درس خارج، یعنی درس کسانی که میخواهند به درجه اجتهاد برسند. در این خصوص، تعلیم و تربیت در صورتی مؤثر است که استاد علاوه بر تدریس، روش فکر کردن را نیز به شاگرد بیاموزد. در این کتاب، علاوه بر الگوهای تدریس حضرت آیتالله بروجردی، سبکهای تدریس امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری نیز درجشده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، …
Read More »حکم حکومتی؛ پاسخی معقول برای جبران خلاءهای قانونی
حجتالاسلام ارسطا حکم حکومتی را پاسخ معقولی به نیازهای طبیعی جامعه دانست و گفت: هر حکومتی به طور طبیعی ممکن است با معضلاتی روبرو شود که این معضلات در قوانین حکومت راهکاری برای حلّش نداشته باشد و چون قانونگذار نمیتواند در هنگام وضع قانون تمام معضلات را پیشبینی کند پس به طور قهری پارهای از موارد مغفول خواهد ماند که …
Read More »کار فقهی متقنی در عرصه حقوق بشر انجام نشده است/ لزوم پاسخگویی فقها به ابهامات حقوق شهروندی
استادیار گروه حقوق بشر پردیس فارابی دانشگاه تهران با بیان این که اصطلاح مقاصد شریعت در فقه ما بکار نرفته است، خاطرنشان کرد: اگرچه اسم این مطلب در فقه ما نیامده است، لکن رسمش در کلام فقها دیده میشود و در موارد متعددی به محتوای مقاصد شریعت استناد کردهاند. اصل کرامت انسانی، یکی از مقاصد شریعت بوده و به صورت مشخص جزء اصول راهنما است که در بحث حقوق بشر به ما کمک بسیاری میکند.
Read More »تقریرات درس «نظام حقوق بشر اسلامی» چاپ و منتشر شد
کتاب «نظام حقوق بشر اسلامی» که حاصل تقریرات درس حقوق بشر حجتالاسلام دکتر محمدجواد ارسطا است، به کوشش سید عزیزالله موسوی تدوین شده است. نویسنده در این کتاب کوشیده تا با شیوه اجتهادی و استدلالی مرسوم در فقه شیعی، مواد اعلامیه اسلامی حقوق بشر را بررسی کند.
Read More »ریاست جمهوری قطعاً از سنخ ولایت است/ ولایت رییس جمهور از جانب مردم است نه ولی فقیه
ارسطا: رهبر معظم انقلاب در سال ۹۰ در جمع مردم کرمانشاه تأکید کردند که «رهبری در کار قوای سه گانه نه دخالت میکند و نه میتواند که دخالت بکند» که همین سخن بویژه این که «نمی تواند دخالت کند» نیز دلیلی مستحکم بر ولایت داشتن رییس جمهور است.
Read More »«سایۀ میرزا»، تأثیر فکر نائینی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی
خلاصه رأی عمده علمای نجف که در کتاب «تنبیه الأمه و تنزیه المله» انعکاس پیدا کرده است، تحدید و محدود کردن قدرت مطلقه سلاطین است. در آن زمان علما با سلطنت مطلقه قاجار مواجه بودند که به میل خود و تشخیص خود کشور را اداره میکردند و به هیچ قاعده و قانونی هم مقید نبودند.
Read More »دارندگان «ولایت» در فقه متفاوتاند/ بعد از انقلاب منظور از «ولایت فقیه»، ولایت بر زعامت بوده است
حجتالاسلام والمسلمین ارسطا با بیان اینکه بعد از انقلاب منظور از ولایت فقیه، ولایت بر زعامت بوده است، به بررسی دو معنا برای اصطلاح ولایت مطلقه پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین محمدجواد ارسطا در چهارمین جلسه از دوره آموزشی مبانی ولایت فقیه که در مرکز همایشهای غدیر برگزار شد، اظهار داشت: یکی از مباحث قانون اساسی، مسأله ولایت …
Read More »