بایگانی برچسب: پرونده اقتصاد اسلامی

اختصاصی شبکه اجتهاد: کسانی که ادعا می‌کنند اقتصاد عقلائی است و دینی و غیردینی ندارد، باید بفرمایند که کدام اقتصاد مرادشان است؟ اقتصاد کینزی، اقتصاد نئوکلاسیک، اقتصاد کلاسیک، اقتصاد کمونیستی، انواع اقتصادهای سوسیالیستی، اقتصاد دولت‌رفاه، اقتصاد نهادگرا، اقتصاد فمینستی، اقتصاد تکاملی یا تطوری، اقتصاد مکتب اتریش، اقتصاد مکتب تاریخی آلمان، یا … ؟ قس علی هذا دیگر علوم انسانی را. ۱- اینکه تصور می‌شود اقتصاد، علمی تجربی است مانند فیزیک و شیمی و  لذا جهانشمول؛ ناشی از بی‌خبری و این پیش‌فرض ساده‌انگارانه است که ما یک دانش اقتصاد واحد و نیز علوم انسانی واحد داریم؛ این نیز به نوبه خود …

شبکه اجتهاد: هر از چند گاهی بحث درباره چیستی و هستی علوم انسانی اسلامی و رشته‌های ذیل آن همچون اقتصاد و مدیریت و روانشناسی و جامعه شناسی در محیط‌های علمی و گاه غیر علمی و تبلیغاتی مطرح میشود و موافقین و مخالفین را برای بحث در این باره بر می‌‌انگیزد. اخیراً بحث در مورد چیستی و هستی اقتصاد اسلامی مطرح شده است. و اظهار نظر‌های گوناگونی در چند هفته اخیر در این باره در شبکه‌های اجتماعی شده است. این نوشتار ناظر به مباحثاتی که تا کنون شده می‌‌باشد. آیا اقتصاد اسلامی وجود دارد؟ اگر وجود دارد چیست و به چه …

شبکه اجتهاد: انواع روابط اقتصادی، روابط طبیعی و روابط اعتباری: ما دو نوع روابط اقتصادى داریم: روابط طبیعى و روابط اعتبارى و قراردادى. از لحاظ روابط طبیعى، علم اقتصاد علم به قوانین طبیعت است آن‏چنان‏ که هست، یعنى یک علم نظرى است‏ و اختلاف نظر در این علم از قبیل اختلاف نظر در علوم نظرى است …، ولى از لحاظ روابط اعتبارى، علم اقتصاد علم به روابط است آن‏چنان‏ که باید باشد. از نظر دوم است که مسئله عدالت و ظلم و خوب و بد و شایسته و ناشایسته به میان مى‌‏آید و به اصطلاح جنبه اخلاقى دارد. معمولًا در …

شبکه اجتهاد: ۱- بر اساس مبانی کلامی اسلام و تشیع، خداوند پس از آفرینش آنسان، پیامبران الهی را برای هدایت مادی و معنوی او برانگیخت. پیامبران، معماران تمدن هم در بعد سخت افزاری و هم نرم افزاری بودند. آنان هم ساختارهای مادی ومعیشتی را آموزش داده و مستقر کردند و هم فرهنگ و ارزشها و جهان بینی و ایدئولوژی را به جوامع انسانی عرضه کردند. بر این اساس نظریه سیر خطی پیشرفت تاریخ بر اساس تجربه مستقل بشری، بنیادی ندارد بلکه بر خلاف این نظریه مدرن، تاریخ بشری نه با جهل و توحش و صباوت که با علم و مدنیت …

یک اقتصاددان با تشریح تفاوت‌های مبنای نظری اقتصاد سرمایه‌داری و اسلام تاکید کرد: اقتصاد اسلامی به عنوان فلسفه اقتصاد اسلامی و فقه‌الاقتصاد داریم و وقتی می‌توانیم این مکتب را با تبیین مبانی، ارکان، اهداف و سازوکار مشخص کنیم و ارائه کنیم، می‌شود بگوییم مکتب اقتصاد اسلامی داریم. شبکه اجتهاد: مدتی پیش استاد سید محمدجواد علوی بروجردی از علمای حوزه علمیه قم با نفی وجود مکتبی به نام مکتب اقتصاد اسلامی، تاکید کرد اسلام مکتب اقتصادی طراحی نکرده است. این نفی مکتب اقتصاد اسلامی در حالی انجام می‌شود که در تاریخ اندیشه اقتصاد اسلامی، بزرگانی مانند شیخ طوسی، ابن‌خلدون، شهید محمدباقر …

شبکه اجتهاد: استاد علوی بروجردی به استناد کلیپ پخش شده از ایشان، ادعا کرده‌‌اند که اسلام مکتب یا نظام اقتصادی ندارد و معتقد‌‌ند که اقتصاد اسلامی روی بنای عقلائی شکل گرفته است. ما در مجموع در روایات اقتصادی بیست حکم انشائی نداریم و بقیه ارشادی؛ یعنی ارشاد به سیره عقلا به شمار می‌‌روند. آیه و روایتی ناظر به چگونگی تحقق رشد اقتصادی یا کنترل تورم نداریم. جامعه شناسی و روانشناسی و سایر علوم انسانی هم همین گونه است. اقتصاد مثل علم طب است که به تخصص خاص نیاز دارد. اسلام نیامده است که علم بیاورد. پیامبر یک مرشد معنوی است. …

بحث این است که آیا کسی می‌تواند مالدار یا ثروتمند یا دارای ثروت بشود و آیا کسی می‌تواند مالک خصوصی باشد؟ این در همه نظام‌های متعارف دنیا هست. به گزارش شبکه اجتهاد، پیرامون اظهارات استاد سیدجواد علوی‌بروجردی درباره عدم وجود اقتصاد اسلامی با حجت‌الاسلام دکتر ناصر جهانیان، عضو گروه اقتصاد اسلامی (پژوهشکده نظام‌های اسلامی) پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت‌وگویی صورت داده‌ایم و ضمن آن از ضعف‌وقوت اقتصاد اسلامی، جایگاه آن در برنامه‌ریزی کشور و تصورات نادرست پیرامون آن و نیز وضع کنونی آن به‌لحاظ علمی و عملی بحث شده است. متن این مصاحبه را از نظر می‌گذرانید. مالکیت خصوصی‌ای …

کسانی که در حوزه تخصصی وارد می‌شوند باید بدانند هر موضوعی را در چارچوب و دریچه تخصصی خود بررسی کنند. اگر مطلبی اقتصادی است، کسی که تخصص علم اقتصاد دارد نباید جریان‌شناسی او فراتر از حوزه اقتصادی باشد. اگر بحث فقهی است فرد فقیه باید در نقد آن فقط از منظر فقهی و به صورت محترمانه و منطقی و بدون هیاهو و جوسازی با اسلوب فقهی نقد کند. چیزی که ما از آزاداندیشی انتظار داریم این است. شبکه اجتهاد: مقدمه: «ما اقتصاد اسلامی نداریم». مطلبی بود که چندی پیش از سوی استاد علوی بروجردی در کنار برخی مطالب مهم دیگر …

شبکه اجتهاد: بین «علم اقتصاد» و «مذهب اقتصادی» فرق واضحی است که نباید بدان بی‌توجه بود؛ صاحب نظران اقتصادی، اجمالا «علم اقتصاد» را عبارت می‌دانند از «علم دستبابی بهینه به ثروت، از منابع محدود»؛ ولی «مذهب اقتصادی» عبارت است از «مجموعه قوانین ناظر به اقتصاد که فرهنگ خاصی به منظور دستیابی به اهداف مطلوب خود، آنها را بر قواعد تولید ثروت، حاکم می‌کند»؛ از کلیپ مذکور این گونه برداشت می‌شود که فرق بین این دو موضوع، برای ایشان مغفول مانده است. ۱- در اسلام برای هر دو بخش «علم اقتصاد» و «مذهب اقتصادی»، دستورات خاصی هست و انکار آن، ممکن …

کسی که می‌خواهد به علم اقتصاد اسلامی دسترسی پیدا کند باید شیوه تکوین این علم را بداند. هر کسی اقتصادنای شهید صدر را خوانده باشد قطعا نمی‌گوید ما اصلا اقتصاد اسلامی نداریم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین نظری شاهرودی در گفتگویی اظهار داشت: مکتب اقتصاد اسلامی را کسی می‌‌تواند مطرح کند و در خصوص کیفیت و تحقق آن در اسلام بحث کند که یک مقاله علمی پژوهشی در این حوزه بنویسد. وی افزود: یک شخصیت علمی زمانی که می‌‌خواهد در خصوص یک مکتب اقتصادی صحبت کند. از جمله مکتب اقتصاد اسلام، باید حتما مقاله‌ای در این حوزه داشته باشد …

عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی درباره استدلال‌های مخالفان اقتصاد اسلامی تصریح کرد: کسانی‌که معتقدند اقتصاد اسلامی نداریم اعلام می‌کنند در روایات چیزی درباره مسائل اقتصاد نمی‌بینیم اما واقعیت این است که نباید هم دید، چراکه فقه احکام و مقررات عملی را استخراج کرده و مأموریت دانش اقتصاد را بر عهده ندارد. از طرفی در چهل سال اخیر در مسیر و کانال اقتصاد اسلامی حرکت نکرده‌ایم و همین امر باعث شده عده‌ای به این نتیجه برسند که نظام اقتصاد اسلامی، مکتب و علم اقتصاد اسلامی نداریم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌‌الاسلام والمسلمین محمداسماعیل توسلی، عضو هیئت‌ علمی دانشگاه علامه طباطبایی، در …

شبکه اجتهاد: در دهه‌های اخیر، گروه‌های مختلفی در مورد دانش اقتصاد اسلامی تشکیک کرده‌اند. تردیدهای مطرح شده در این زمینه گاهی ناشی از عدم آگاهی کافی از مباحث اقتصاد اسلامی و پیشرفت‌های آن است. این تردیدها گاهی نیز ریشه در مشاهده مشکلات کنونی اقتصاد ایران و استناد آن به اقتصاد اسلامی دارد. نمونه اخیر چنین تشکیکی را می‌توان در سخنان حجت الاسلام و المسلمین علوی بروجردی مشاهده کرد. ایشان در مصاحبه‌ای که اخیرا داشتند، اقتصاد اسلامی را یک شوخی قلمداد کردند. در بیانات حاج آقای علوی بروجردی به شکل ضمنی چند ادعا مطرح شده است. اول اینکه متفکران ما و …

شبکه اجتهاد: مطلب نقل شده پیشین از یک استاد دانشگاه درباره نظر آقای بروجردی را درنگری! دیدگاه آقای بروجردی قابل نقد است، اما مصلحت نیست که چاقوی نقد یک عالم معروف حوزوی را به دست یک استاد دانشگاه بدهیم و شاهد تعبیری تند باشیم: «مداخلات ناشیانه غیرتخصصی که از تکبر و جهل نشأت می‌گیرد …» آیا دانشگاهیان می‌پسندند ما اساتید آنان را این چنین بمباران کنیم؟! آیا رواست به سرمایه‌های خود به‌رغم همراهی با ضعف‌ها این چنین چوب حراج بزنیم؟! از دوست فاضل آقای حجت‌الاسلام دکتر شریفی هم گله‌مند هستم که مناظره را پیش کشیده است. از قدیم گفته‌اند حرمت …

استاد حوزه علمیه قم گفت: عده‌ای به اسم طرفداری از اقتصاد اسلامی، جلوی رشد آن و طرح اندیشه‌‌های صحیح در زمینه اقتصاد اسلامی را‌‌ می‌گیرند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد مهدی ‌‌هادوی تهرانی در درس خارج فقه خود با اشاره به طرح برخی مباحث در مورد اقتصاد اسلامی در روزهای اخیر در فضای رسانه‌ای، گفت: گاهی این مسئله مطرح می‌شود که اسلام اقتصاد و مکتب اقتصادی ندارد؛ برخی رفقا می‌گویند ما اقتصاد اسلامی نداریم، شما چه درسی می‌دهید؟ البته مثال‌هایی هم که می‌زنند نشان می‌‌دهد آشنایی چندانی با این مباحث ندارند. وی با بیان اینکه برخی افراد می‌گویند آیا برای …

شبکه اجتهاد: «اقتصاد اسلامی یک شوخی است، خودمان را گول نزنیم.» این سخن بسیار با اهمیت را آقای محمدجواد علوی، نوه مرحوم آیت‌الله بروجردی، از اساتید و فقیهان معاصر حوزه علمیه قم، به‌تازگی در مصاحبه‌ای بیان کرده است. دو سال پیش نیز یکی دیگر از اساتید؛ یعنی آقای محمدجواد فاضل، فرزند مرحوم آیت‌الله فاضل لنکرانی، در مراسم یادبود مرحوم آیت‌الله اردبیلی گفت: “این عناوین نظام اقتصادی، نظام سیاسی، نظام قضایی، نباید چشم و گوش ما را پر کند که بگوییم اسلام نظام دارد. نه، اسلام در هر زمینه‌ای احکام جزیی و قواعد دارد، امّا چیزی به عنوان نظام ندارد.” این …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام مرتضی روحانی مدیر مسئول موسسه ترجمان و عضو گروه غرب شناسی پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، سالهاست که در زمینه علوم انسانی و نسبت آن با دین در حال پژوهش و فعالیت است. او در حساب توئیتر خود به مصاحبه اخیر استاد علوی بروجردی درباره اقتصاد اسلامی و علوم انسانی این گونه پاسخ داد: آقای بروجردی به‌عنوان کسی که فقه خوانده خوب‌‌ می‌داند که اضافه شدن قید ‌‌‌”اسلامی‌‌‌” به یک حکم اصلا به این معنا نیست که حکم مذکور از آیات و روایات استخراج شده است؛ مثلا در احکام فقهی ما بسیاری …

اختصاصی شبکه اجتهاد: اخیراً سخنانی از جناب حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد علوی بروجردی منتشر شد که در آن پیرامون علوم انسانی اسلامی و نظامات اجتماعی اسلام مدعیاتی طرح نموده که تذکر چند نکته کوتاه و تبیین هر چه بیشتر موضوع را در اذهان ضرورت بخشیده است. باشد که سودمند افتد؛ اما قبل از آن ذکر این نکته لازم است که مدعیات و استدلالات طرح شده پیش از این بارها از سوی برخی از نویسندگان غیر حوزوی شنیده‌ایم که به آن‌ها پاسخ درخور داده شده است؛ اما آنچه پاسخ به سخنان حضرت‌عالی را ضروری می‌کند آن است که باز شدن باب گفتگو …

شبکه اجتهاد: ضمن تشکر از آیت‌الله علوی بروجردی بابت باز کردن باب گفت‎و‎گو، لازم است عزیزانی که آن بحث را استماع کردند این نکات را بدانند. امیدوارم باب گفت‎و‎گوی حضوری رسانه‎ای هم فراهم شود. ۱- اینکه بگوییم «اقتصاد دنیا بر عقلا بنا شده» که ظاهراً مقصودشان سیره عقلاست، سخن دقیقی نیست. گمان رفته تنها یک سیره عقلا وجود دارد. حداقل ایشان اقتصاد سوسیالیستی و کاپیتالیستی را قبول دارد یا نه؟ کدام سیره عقلاست؟ این نشان می‎دهد سیره عقلا در امور اجتماعی یکسان نیست. عقلانیت‎ها هم متصف به ایدئولوژی‎های مختلف هستند. حتی نظریه‎های تجربی مبتنی بر عقلانیت‎هاست. مثلاً مگر یک نظریه …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام سید محمدحسین متولی امامی، رییس مؤسسه تحقیقات راهبردی تمدن اسلامی(متا) در یادداشتی نسبت‌ به موضع‌گیری استاد علوی بروجردی نکاتی را یادآور شد و به تحلیل و نقد و پاسخگویی به دیدگاه نبود علم اقتصاد اسلامی پرداخت که متن کامل آن بدون دخل و تصرفی و پیش‌داوری بدین شرح است: بسم الله الرحمن الرحیم حضور محترم حجت‌الاسلام سید محمدجواد علوی بروجردی (زیدعزه) با عرض سلام، احتراماً در خصوص مصاحبه‌ای که اخیراً با اکو ایران داشته‌اید، مطالب کوتاهی را به‌عنوان کمترین طلبه حوزه علمیه به عرض می‌رسانم. تقابل شرق و غرب در تقابل اقتصادی و سیاسی که میان دو …

شبکه اجتهاد: جناب آقای علوی بروجردی مطالبی در نقد نحوه حکمرانی اقتصاد ایران بیان فرموده است که برخی از این نقدها وارد است و سخنان حقی است. از نرخ‌های بالای سود بانک‌ها گله کرده است، به نحوه برخورد بانک‌ها و نظام قضایی با بدهکاران بانکی اشکال جدی وارد می‌کند و بدهکاران بانکی را، خصوصاً افرادی که این تسهیلات را در امور تولیدی و صنعتی به کار انداخته اند، مجرم نمی‌شناسد. با اقتصاد دولتی مخالفت کرده و از سرمایه داری نیز حمایت کرده و علل فرار سرمایه از کشور را بررسی کرده که اغلب این مطالب حرف حق است و قابل …