بایگانی برچسب: انتخاب سردبیر

آیت الله مکارم شیرازی در پیامی به مناسبت فرارسیدن تاسوعا و عاشورای حسینی گفتند: دشمن با عوامل نفوذى و برنامه‌سازى خود سعى دارد عظمت آن را مخدوش سازد؛ بنابراین لازم است کاملاً مراقب این جریان بود.

مشکل اصلی ما در فقه، این است که شالوده و اساسی که فقه ما دارد، با توقع و انتظاری که در سال‌های بعدازانقلاب نسبت به این فقه پیدا شده است، تناسب ندارد. ما از فقهمان انتظار تمدن سازی و اداره جامعه معاصر و ارائه یک نظام کارآمدی را داریم که آثار عینی مشهودی در بهبود معیشت مردم داشته و در تعالی حیات مادی و معنوی آنان مؤثر باشد. پس ما از فقه موجود، آثار تکوینی و وضعی توقع داریم و حال‌آنکه اساساً رویکرد این فقه، متناسب با چنین توقّعی نیست؛ چرا که صرفاً به دنبال تعذیر و تنجیز است؛ یعنی …

ما باید دو عنصر را کاملاً رعایت کنیم. یکی عنصر صوری بودن را حذف کنیم. صوری بودن یعنی در ضمن عقدهای اسلامی، روال غیر اسلامی را دنبال کنیم. آنچه الآن به‌عنوان یک پدیده مشکل‌زا در بانکداری اسلامی انجام می‌شود، عقود صوری است؛ یعنی افرادی که نیاز به سرمایه‌دارند بر اساس عرضه‌های واقعی این کار انجام نمی‌شود. مثلاً به‌عنوان مرابحه عمل می‌کنند ولی شرایط مرابحه را رعایت نمی‌کنند و بر اساس مضاربه و چیزهای دیگر عمل می‌کنند اما شرایط مضاربه را رعایت نمی‌کنند. باید محتوای عمل با محتوای عقد، تطبیق داشته باشد که متأسفانه این یکی از مشکلات اساسی بانکداری روزگار …

مجمع الفقه دریچه‌ای بود که باعث شد ما به کل جهان اسلام اشراف و شناخت پیدا کرده و نظریات خودمان را مطرح کنیم. آنجا یک تریبون است و ما می‌توانیم ایده‌های انقلابمان را در اجلاس‌های سران، یا وزرای خارجه یا اجلاس‌های کارشناسی ارائه کنیم. دوم، جلوی تخریب دیگران را بتوانیم تا حدی بگیریم. اگر در همین طائف نبودیم، علیه مسأله شیعه و سنی قطع‌نامه‌هایی صادر شده بود. سوم این که ما بالاخره نمی‌توانیم خودمان را از جهان اسلام جدا کنیم. این سازمان کل کشورهای اسلامی را در بردارد. ما نمی‌توانیم مثل تافته جدا بافته حرکت کنیم. شبکه اجتهاد: آیت‌الله محمدعلی …

پژوهش حاضر پس از بررسی تحلیلی مفهوم عدل و فسق، ادله دال بر فسق همه مخالفان را مورد نقد قرار داده و با تبیین دلایل معتبر بر امکان تحقق عدالت در عموم مسلمانان، دیدگاه فقیهانی که فسق مخالفان را به حالت علم و آگاهی آنان از مرام حق و ستیز عامدانه با آن اختصاص داده‌اند، تقویت نموده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جدیدترین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «جُستارهای فقهی و اصولی» به صاحب امتیازی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی و مدیر مسئولی مجتبی الهی خراسانی و سردبیری حسین ناصری مقدم منتشر شد. پانزدهمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «جُستارهای فقهی و …

اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند. (معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی …

به نظر من مفری از تداخل فقه‌های مضاف نیست. مثلاً بسیاری از مباحث فقه فردی با فقه اجتماعی تداخل می‌کند. من وقتی فقه عفاف را بررسی می‌کردم مباحث شخصی و اجتماعی آت باهم تداخل می‌کند. مثلاً در فقه موجود یک باب به نام امربه‌معروف و نهی از منکر داریم که با بسیاری از ابواب تداخل می‌کند. این موضوع تداخل در فقه سنتی هم هست لکن فقها، به این شکل کار را پیش برده‌اند که هر جا نیاز بوده ورود کرده‌اند اختصاصی شبکه اجتهاد: چند سالی است که فقه خانواده، به عنوان بابی جدید در فقه مطرح شده است. این فقه …

علمای سابق برای نوشتن یک کتاب و تهیه کاغذ، یک ماه روزه استیجاری می‌گرفتند تا با پول آن کتابی را تهیه کنند. زحمات زیادی کشیده شده است و این زحمات موردعنایت خدای متعال و امام زمان سلام‌الله‌علیه بوده است. این بزرگان سال‌ها زحمت می‌کشیدند و این کتب، چکیده و خروجی این فقها از حوزه نجف است و لذا باید این کتب را تقویت کرد. تائید و تقویت این کتاب‌ها، تقویت حوزه‌هاست و تقویت حوزه‌ها تقویت حکومت اسلامی است و تضعیف این کتب، تضعیف حوزه‌ها و تضعیف حوزه‌ها، تضعیف روحانیت و حکومت اسلامی است که در صدر آن ولی‌فقیه قرار دارد. …

در فقه پزشکی اگر بخواهیم فقیه را مستقیم به پزشک ارتباط بدهیم، زبان یکدیگر را نمی‌فهمند و نیاز به یک واسطه است که هم‌زبان پزشکی و هم‌زبان فقه را بفهمد و این دو را بر هم منطبق کند و این افراد هم معمولاً طلاب تحصیل‌کرده این توانایی را دارند و از آن‌ها می‌توان بهره گرفت. فعلاً فاصله زیاد است. مثلاً در یک مورد خودم ناظر بودم که پزشکی آمد و مرگ مغزی را توضیح داد و آن فضایی که در حوزه فقه مطرح بود، چیز دیگری بود و به آن پزشک گفتند آیا شما قائل به معجزه هستید یا نه؟ …

فقه پزشکی هر موضوعی که باید و نبایدی در مورد پزشکی باشد را شامل می‌شود؛ بنابراین اگر وجوب درمان یا وجوب پیشگیری یا فقه درمانی یا مرگ مغزی یا دیگر موارد را بحث می‌کنیم همه فقه پزشکی هستند. موضوعات بسیار متفاوت است. در کتابی که با عنوان دانشنامه فقه پزشکی تألیف کردیم، بیش از چهل موضوع را بررسی کردیم که مربوط به فقه پزشکی است. البته این چهل موضوع را به چهار گروه یا چهار موضوع اصلی تقسیم می‌کنیم که آن چهار موضوع اصلی، هرکدام موضوعات ریزتری دارد. چهار موضوع کلی عبارت است از: معاینه، فقه پیشگیری و بهداشت، فقه …

مرحوم ملا محمد کاظم خراسانی معروف به آخوند خراسانی، از مراجع تقلید و عالمان اصول فقه قرن چهاردهم قمری است که آشنایان با سیاست، او را با تلاش‌هایش در مشروطیت می‌شناسند و سالکان اجتهاد، سالیانی از عمر تحصیلی خود را از طریق کتاب کفایه الاصول، به انس با نظریات او می‌گذرانند. با این‌که او در حوزه مسائل سیاسی کتاب یا رساله مستقل و مدوّنی نداشته و آرای سیاسی وی در میان آثار فقهی و اصولی، نامه‌ها، تلگراف‌ها، اعلامیه‌ها و احکام سیاسی او و نیز پاسخ‌های او به برخی استفتائات پراکنده است، ولی در این باره صاحب احکام و آرای بدیعی …

هیئت اندیشه‌ورز اقتصاد و الگوی پیشرفت اسلامی حوزه علمیه خراسان به‌منظور نقد و بررسی ابعاد و چالش‌های فقهی و اقتصادی شیوۀ فعلی ثبت‌نام حج تمتع و ارائه راهکارهای پیش رو، نشستی با عنوان «کرسی نظریه‌پردازی نقد فقه الاقتصادی شیوه ثبت‌نام و اعزام به حج تمتع در ایران»، با ارائه حجت‌الاسلام علی نعمتی، دبیر هیئت اندیشه‌ورز اقتصاد و الگوی پیشرفت حوزه علمیه خراسان و با نقد و نظر اساتید حجج الاسلام آقایان محسن ملکی (استاد برجسته خارج فقه حوزه مشهد)، دکتر مجید رضایی دوانی (عضو کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار) و دکتر فراهانی فرد (دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه قم) …

آیت‌الله علم‌الهدی با بیان اینکه با ادله حرمت غنا، نمی‌توانیم حرمت موسیقی را ثابت کنیم، گفت: ضمن اینکه همه فقها صوت خارج من‌الفم و یا خارج من‌الحلق را تقریباً به‌عنوان مقوم موضوع غنا در نظر گرفتند و غنا حتماً صدایی است که از حلق خارج می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سید احمد علم‌الهدی، در آیین معرفی «درسنامه غنا و موسیقی؛ متن درس خارج فقه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای» که در مدرسه علمیه سلیمانیه برگزار شد، گفت: مسئله‌ای که تشکیل این محفل در حاشیه ولایتمداری به آن مسئله ارتباط دارد، پرده‌برداری از کتاب شریف غنا، تقریرات پرمحتوای مقام معظم رهبری در …

تجربه نشان داده که این گونه درگیری ها هرگز نتیجه‌ای جز روشن شدن آتش فتنه و اختلاف در میان مردم ندارد. به همۀ شما احترام می‌گذاریم و متواضعانه تقاضا دارم این باب را به کلی مسدود کنید. به گزارش شبکه اجتهاد، توصیه ‌آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی به آیات یزدی و آملی لاریجانی که از سوی دفتر این مرجع تقلید منتشر شده است به این شرح است: برادران عزیز! تجربه نشان داده که این گونه درگیری‌ها هرگز نتیجه‌ای جز روشن شدن آتش فتنه و اختلاف در میان مردم ندارد. به همۀ شما احترام می‌گذاریم و متواضعانه تقاضا دارم این باب را …

شیعیان و اهل سنت باید توجه کنند که سب و لعن یا تکفیر در زمان رقابت سیاسی صفویان با عثمانی برای ایجاد روحیه جهادی از دو طرف، برجسته و باب شده است و ریشه آن سیاسی است. در مورد این موضوع باید اطلاع‌رسانی و پژوهش تاریخی انجام شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر عبدالکریم بی آزار شیرازی، عضو شورای عالی مجمع جهانی اهل‌بیت (ع) در گفتگویی با پژوهشنامه «افق مکث»، ریشه‌ها و پیامدهای افراط‌گرایی را بررسی نمود و راهکارهایی برای رفع آن بیان کرد. رئیس اسبق دانشگاه مذاهب اسلامی در ابتدای سخنان خود با بیان اینکه در …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد ارسطا، دانشیار و عضو هیئت علمی و مدیر پیشین گروه حقوق عمومی پردیس فارابی دانشگاه تهران، از اساتید حوزه و دانشگاه و دارای مدرک دکتری حقوق خصوصی و با سابقه ۲۷ سال تدریس در رشته حقوق است. او در سوابق خود ریاست دانشگاه باقرالعلوم(ع)، مدیریت گروه حقوق خصوصی مرکز تحقیقات قوه قضائیه و مدیریت گروه حقوق پژوهشگاه حوزه و دانشگاه را دارا است. از تالیفات وی می‌توان به «مبانی تحلیلی نظام جمهوری اسلامی ایران» و «مجمع تشخیص مصلحت نظام از دیدگاه فقه و حقوق» اشاره کرد. دکتر ارسطا در سال ۱۳۹۲ موفق به …

ما چند نفر از حوزه‌های علمیه که مناصب کشوری را دست گرفته باشند، داریم؟ تمام موفقینی که در مناصب مختلف می‌بینیم، دانش‌آموخته دانشگاه امام صادق‌(ع) است. چند تا از خراسان و حوزه‌های خراسان هستند؟ اگر هم باشند از دانشگاه رضوی هستند. بنابراین اگر بخواهیم مقایسه بکنیم، بدون نگاه ناسیونالیستی و تعصب‌گرایانه به حوزه خواهران، باز هم حوزه خواهران، با همین شرایط نابرابر مقایسه، به‌نظر می‌رسد حوزه‌های خواهران جلوتر هستند. اختصاصی شبکه اجتهاد: منور شایسته‌خو، مدیرموسسه علمی‌تحقیقی مکتب نرجس مشهد در بخش اول گفتگو به «آسیب‌شناسی حوزه‌های علمیه خواهران و موانع اجتهاد بانوان طلبه» پرداخت. اینک بخش دوم این گفتگو پیش‌رویتان قرار …

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در پیامی به زائران بیت الله الحرام، برائت از مستکبران و در رأس آن آمریکا را به ‌معنی برائت از مظلوم‌کشی و جنگ‌افروزی، محکوم کردن کانونهای تروریسم از قبیل داعش و بلک‌واتر آمریکائی، نهیب امت اسلامی بر سر رژیم کودک‌کش صهیونیست و پشتیبانان و کمک‌کنندگان آن و محکومیت جنگ‌افروزیهای امریکا و دستیارانش در منطقه‌ی حساس غرب آسیا و شمال آفریقا دانستند و با تأکید بر قرار داشتن مسئله فلسطین در رأس همه مسائل سیاسی مسلمانان، خاطرنشان کردند: ترفند معامله‌ قرن که به‌وسیله آمریکای ظالم و همراهان خائن آن زمینه‌سازی می‌شود، جنایتی در حق جامعه‌ بشری است. همگان …

 اگر یک فقیه ولایت مطلقه فقیه را بپذیرد، زعامت سیاسی را هم پذیرفته است. اما اگر یک فقیه، ولایت مطلقه را نپذیرد، بدین معنا نیست که زعامت سیاسی فقیه را هم نپذیرفته است، بلکه ممکن است زعامت سیاسی را از راه دیگری – غیر از دلیل ولایت مطلقه – اثبات کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد ارسطا مدرس خارج فقه حوزه علمیه قم، عضو هیات علمی دانشگاه تهران و مؤلف کتاب‏ها و مقالات متعدد در حوزه اندیشه سیاسی اسلام در مقاله پیش‌روی، به استنباط نظر آیت‌الله خویی در رابطه با زعیم سیاسی جامعه پرداخته و بیان می‌کند: …

کاری که در حوزه فلسفه زبان صورت گرفت، خاستگاه آن در علم اصول بود و بعداً وارد فلسفه شد. ما در فلسفه و در تفکر فلسفی، یک بحثی غیر از شناخت و معرفت داریم به نام ارزش و ملاک و معیار و منابع شناخت. در فلسفه در گذشته به‌عنوان اینکه موضوع آن وجود بماهو وجود بود، به‌طورکلی مباحث معرفتی در ذیل بحث از وجود و مراتب هستی مطرح می‌شد. مثل مسئله وجود ذهنی و مسئله نفس و امثال‌ذلک؛ اما الآن معرفت‌شناسی خودش به یک موضوع مستقل از وجود شناسی تبدیل‌شده است. این بدون تردید از تأثیرات علم اصول بر مباحث …

«معجم الاحادیث المعتبره» کتابی است که همه روایات معتبر شیعه را در ۸ جلد شامل ۱۱هزار و ۵۲۳ حدیث گرد آورده است. این کار سترگ که نخستین پالایش کامل روایات شیعه به لحاظ سندی به شمار می‌آید، پدیده‌ای منحصر به فرد است که جوایز کتاب فصل، کتاب سال حوزه و کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را در سال‌های گذشته از آن خود ساخته است. آن چه می‌خوانید حاصل گفت‌وگو با آیت‌الله محمدآصف محسنی مولف کتاب است که به‌بهانه رحلت ایشان بازنشر می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «معجم الاحادیث المعتبره» نوشته آیت‌الله محمدآصف محسنی کتابی که تحولی چشمگیر و اثرگذار …

 مرحوم شهید مطهری از این داستان استفاده می‌کند و می‌گوید: بالأخره ابن ملجم درعین‌حالی که مجرم و جنایتکار هست، دارای حقوقی نیز هست که کرامت از آن‌ها است. لذا اینکه امیرالمؤمنین (ع) می‌فرماید حق ندارید او را مُثله کنید، حق ندارید او را نسبت به من مجازات بیشتری کنید، این همان معنایی است که می‌گوییم کرامتش ذاتی است؛ در کنار اینکه اعطایی هم هست. اختصاصی شبکه اجتهاد: استاد سید محمدعلی ایازی، اگرچه همواره به قرآن‌پژوهی شهره بوده است، اما تحقیقات فقهی در راستای پیوند میان فقه و جهان مدرن نیز همواره به‌عنوان دغدغه جدی برای وی مطرح است. روز حقوق …

آیت‌‌الله شیخ محمد آصف محسنی، رییس شورای علمای شیعه افغانستان و بنیانگذار حوزه علمیه و دانشگاه خاتم النبیین در کابل که به دلیل کسالت در بستر بیماری به‌سر می‌برد، ساعتی پیش در سن ۸۴ سالگی دار فانی را وداع گفت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله محمد آصف محسنی (۱۳۱۴-۱۳۹۸ش) از علمای شیعه پشتون و یکی از رهبران مذهبی و جهادی افغانستان، مدافع تقریب مذاهب اسلامی، رییس شورای علمای شیعه افغانستان و بنیانگذار حوزه علمیه و دانشگاه خاتم النبیین در کابل، عضو شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت(ع)، بود که ساعتی پیش و در سن ۸۴ سالگی درگذشت. محمدآصف محسنی، در …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حقوق بشر از مستمسک‌های همیشگی جهان غرب علیه کشورهای اسلامی از جمله جمهوری اسلامی ایران است. در این میان اما پرسشی که مطرح است این است که آیا به لحاظ تئوریک، آموزه‌های حقوق بشر غربی مورد تأیید اسلام هست یا آن‌که حقوق بشر اسلامی متفاوت از حقوق بشر غربی و مصطلح آن است. به بهانه روز حقوق بشر اسلامی و کرامت انسانی، با حجت‌الاسلام دکتر احمدعلی قانع، عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق (ع) گفتگو کردیم. او که سابقه حضور در کشور آفریقا و ریاست سابق دانشگاه اسلامی غنا را نیز داراست معتقد است اسلام هیچ تنافی و …

آیت‌الله مکارم شیرازی با بیان اینکه «اکنون ابزار لازم برای پیشرفت حوزه بیشتر است»، آینده حوزه علمیه را بهتر دانست و اذعان کرد: در حال حاضر درس‌ها، کتاب‌های جدید و پژوهشگاه‌های مجهز برای پیشرفت حوزه فراهم است، مشروط بر اینکه حوزویان جذب فرهنگ دانشگاهی نشوند و متولیان، سنت‌های حوزه علمیه را حفظ نمایند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در دیداری که جمعی از اعضای شورای عالی و مدرسان حوزه علمیه خراسان و مسؤلان ارشد «شبکه اجتهاد» با ایشان داشتند، نسبت به آینده حوزه‌ علمیه، ارتباط  علمی با  اهل‌سنت، استقلال حوزه و آسیب‌های پیش‌رو و احیای موقوفات حوزه …

اختصاصی شبکه اجتهاد: دکتر صدیقه رضایی در سال ۱۳۷۰ وارد حوزه علمیه مشهد مقدس شد و سطوح مقدماتی را در مکتب اسلام‌شناسی حضرت زهرا گذرانده است. او مدرک سطح سه حوزه را از دانشگاه رضوی و سطح چهار را از حوزه علمیه قم دریافت نمود و در سال ۱۳۹۴ از رساله دکتری خویش با موضوع «بایسته‌های اجتهاد در عصر حاضر» دفاع نمود. وی از سال ۱۳۷۵ در حوزه و از سال ۱۳۸۲ در گروه معارف دانشگاه فردوسی مشهد مشغول به فعالیت و تدریس می‌باشد و در حال حاضر مشغول تدریس درس مکاسب مقطع سطح سه (دوره کارشناسی‌ارشد) واحد مرکز تخصصی …

نوع نگاه به روایات اهل سنت بعضاً مناسب نیست؛ آقا این روایت سنی است و کنار بگذارید! خیر این‌طور نیست، آن هم روایت است، روایاتشان را به قرآن و به روایات خودمان عرضه کنیم و بعد در مورد آن بحث کنیم، اما اینکه اساساً روایت را از اول یک مارک بزنیم و بگذاریم کنار غلط است، حتی روایت ضعیف؛ روایت ضعیفه ممکن است به یک روایت قوی کمک کند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله سید محمدتقی مدرسی از علما و شخصیت‌های مطرح عراق در دیدار با مدیر و دانش‌پژوهان گروه ‌علوم و معارف ‌قرآن و حدیث مرکز تخصصی آخوند خراسانی …

صدای تخریب در گوش نوغان‌‌ می‌پیچد و دیر نیست که به جای مرثیه زنان نوغان هیاهوی کاسبان نان و جان بلند شود. دیر نیست که واژه مجاور- همان‌‌ها که با هزار امید نسل در نسل همسایه آقا بودند و میزبان واقعی زائرانش- از قاموس بافت رخت بربند و پوچی رفع مشکلات آشکار شود. پس تا فرصت هست اینجانبان امضاکنندگان این نامه از جنابعالی خواهشمندیم ضمن تذکر به دیوان محترم ادالت اداری دستور فرمایید تا از لغو مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی جلوگیری شود. به گزارش شبکه اجتهاد، جمعی از علما و اساتید حوزه و دانشگاه و سازمان‌های مردم نهاد …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام مهدی سجادی‌امین، عضو هئیت علمی گروه فقه و حقوق مرکز ‏تحقیقات زن و خانواده در بخش اول گفتگوی خود به تبیین «شئون ولایی مرجع تقلید و خلط بین دو بحث ولایت و مرجعیت» و تشریح «تاثیر جنسیت در مناصب ولایی ‏و عدم تاثیر در شأن افتاء» پرداخت و بیان داشت: جنسیت تاثیر در اجتهاد و افتاء ندارد. اینک بخش دوم این گفتگو از منظرتان می‌گذرد. اجتهاد: دلیل اختلاف در مساله پژوهشی شما که مرجعیت زن را به اثبات رسانیده‌اید با آنچه که در ‏حوزه‌های علمیه مشاهده می‌شود چیست؟ آیا آقایان از نظرات اطلاعی ‏ندارند یا اینکه …

اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند.(معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی ۶۰ …