هیچ فقیه شیعه مدعی عصمت و تحمیل نظر خود بر دیگر فقها نیست

مرحوم آخوند خراسانی به این رسیده بود که اقامه حکومت به شیوه مردمی صحیح است. در همان عصر، سید یزدی به نظر دیگری رسیده بود و هر دو هم قاطع بودند. اگر بگویند که نظر ما بدیهی است، این یک تندروی در اعمال نظر شخصی است.

به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد محمدی قاینی، از شاگردان آیات عظام خویی، منتظری و تبریزی و از محققان مطرح حوزه علیمه قم است. این استاد خارج فقه و اصول و دانش‌آموخته حوزه‌های نجف و قم در بخشی از گفتگوی خود با مجله تقریرات اظهار داشته است: ممکن است در مسائل نو پیدا برخی فقها بر اساس ارتکازات ذهنی خود فتوا دهند و خطا کنند. هیچ فقیه شیعه مدعی عصمت نیست و احتمال خطا وجود دارد. این خطاست که یک فقیه آنچه را که خودش به یقین رسیده، برای دیگر فقها هم لازم‌الاتباع بداند. مرحوم آخوند خراسانی به این رسیده بود که اقامه حکومت به شیوه مردمی صحیح است. در همان عصر، سید یزدی به نظر دیگری رسیده بود و هر دو هم قاطع بودند. اگر بگویند که نظر ما بدیهی است، این یک تندروی در اعمال نظر شخصی است.

قاینی همچنین با اشاره به برخی مباحث درباره اختلافات روشی و فکری دو حوزه نجف و قم تصریح کرده است: من استفاده از دو عنوان مکتب قم و نجف را خیلی دقیق نمی‌دانم و هر دو روش را برای استنباط حکم لازم می‌دانم که در موقع و محل مناسبش به کار گرفته شود.

استاد خارج فقه حوزه علمیه قم درباره برخی تفاوت‌های آیات عظام بروجردی و خویی می‌گوید: من که مرحوم آقای بروجردی را درک نکردم، ولی شاگردان ایشان مثل مرحوم آقای منتظری و مرحوم والد در مسائلی که شهرت قابل اعتنایی داشت دست به عصا می‌شدند، ولی در مسائل تفریعی و غیر تعبدی حریت و آزادی داشتند و به اجماع هم اعتنا نمی‌کردند».

قاینی که از نزدیکان آیت‌الله‌ شبیری زنجانی است، به یکی از مبانی ایشان اشاره کرده و گفته است: یادم هست که در بحث تمسک به اطلاقات و عمومات در مسائل جدید روز، آقای شبیری می‌فرمود که باید سؤالات راویان از ائمه(ع) را بر اساس ذهن متعارف آن زمان تلقی کنیم و ناظر به موارد متعارف‌الوقوع و فهم متعارف بدانیم. بر این اساس نمی‌شود در برخی از مسائل مستحدثه به اطلاقات و عمومات موجود در روایات تمسک کرد.

علاقه‌مندان می‌توانند متن کامل گفتگو را در نهمین شماره مجله تقریرات که به‌تازگی منتشر شده است مطالعه نمایند.