آخرین اخبار

مدرس حوزه علمیه قم گفت: عبدالرحمان کواکبی در کتاب طبایع الاستبداد، سلطنت تملیکیه را اسارت و تبعیض می‌داند همچنین سرفصل دیگر کتاب او، استبداد دینی و سیاسی است و در خاتمه هم در مورد قوای ملعونه استبداد بحث کرده است؛ او ابتدا استبداد را معنای لغوی کرده و بعد معنای اصطلاحی آن را بیان کرده و میرزای نائینی هم عین این عبارات را در کتاب خودش آورده است که نشان می‌دهد مرحوم میرزا از او متأثر بوده است. میرزا گفته است ملتی را که گرفتار چنین اسارتی باشند اسرا و اذلا گویند و کواکبی نیز همین عبارات را دارد. به …

در حکم محارب بودن، ظاهراً درگیری عمومی لازم نیست؛ اما برای «محارب» درگیری عمومی لازم است، چرا که ناامنی اجتماعی را ایجاد می‌‌کند. بنابراین خود محارب، کسی است که یک إخافه‌‌ی عمومی داشته باشد. منظور از إخافه عمومی یعنی ایجاد ترس عمومی در مردم است. البته منطقه این ترس عمومی می‌‌تواند گسترده یا غیرگسترده باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمود قیوم زاده، استاد تمام فقه و حقوق دانشگاه آزاد اسلامی به تبیین مفهوم محاربه و «افساد فی الارض» پرداخت و گفت: امام خمینی(ره) پایه‌‌گذار این جهت بودند و فقه‌‌الحکومه را به صحنه اجتماع آوردند و پیاده کردند؛ …

جلسه ما با علمای اهل‌سنت مقرر بود در نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در امور اهل سنّت سیستان و بلوچستان انجام شود، اطّلاع دادند که آقایان می‌گویند اگر می‌خواهید، برای دیدن ما به مسجد مکی بیاید. گفتیم دیدار باید اینجا باشد و تغییرپذیر نیست اما اینکه جهت سلام و تسلیت، چند دقیقه‌ای آنجا بیاییم حرفی نداریم. نهایتاً پیشنهادی به ما رسید که می‌گویند برویم یک محلّ ثالث … خدمت امام جمعه مسجد مکی عرض کردم منتسب کردن بحث تبعیض شیعه و سنّی به حوادث اخیر را صحیح نمی‌دانم و آن را خطرناک می‌دانم؛ شما هم اینها را تکرار نکنید! نظام …

متن حاضر، تدوین هفده جلسه درس خارج فقه استاد سید احمد مددی است که پیرامون «نظام قانونی» به‌عنوان نظام زیرساختی علم اصول و فقه ارائه شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، بحث «نظام قانونی» از آنجا حائز اهمیت است که به «تکامل روش تفقه» معطوف بوده و دارای ابداعات و افق گشایی‌های متعددی است که بر پایه‌ها و ریشه‌های علم «اصول» و – در مرتبه بعد- «فقه» تأثیرگذار است. ازاین‌رو نسبت به آن دسته از نوآوری‌های عرصه فقاهت که به یک مسأله یا موضوع خاص محدود است، اهمیت مضاعف دارد. شاید بتوان عصاره این دیدگاه را چنین تقریر نمود: آنچه …

حجت‌الاسلام والمسلمین شبیری زنجانی با بیان اینکه امروز در تحول دیجیتالی هستیم و نیازمند نهضتی که بتوانیم به درستی از این نرم‌افزارها استفاده کنیم، گفت: برخی با تکیه بر اطلاعات موجود در نرم‌افزارهای مرکز نور توهم اجتهاد پیدا می‌کنند و این از مشکلات این دوره است، در صورتی که پژوهش‌های ما در مرحله متوسط و آمیزه‌ای از دستی و رایانه‌ای است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدجواد شبیری زنجانی، در آیین رونمایی از دانشنامه تخصصی رجال شیعه با عنوان درایه النور ۳ و نسخه دوم نرم‌افزار کتابخانه رجال شیعه و اهل‌‌سنت که با حضور علاقه‌مندان و پژوهشگران حوزه حدیث …

شبکه اجتهاد: در این روزها برخی افراد در پوشش فقه و اسلام، اجرای حدود را در عصر غیبت تعطیل معرفی می‌کنند و مدعی‌اند این کار جمهوری اسلامی دخالت در وظیفه امام معصوم است! در این راستا حجت‌الاسلام والمسلمین علی محمدی جورکویه، عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به تبیین این موضوع پرداخته است. علی محمدی جورکویه در ابتدا گفت: درباره تعطیلی حدود در عصر غیبت دو نظر مطرح است؛ اول اینکه به طور کلی اجرای حدود در عصر غیبت را مجاز نمی‌داند و نظر دوم این است که اسلام در حوزه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، …

عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی(ره) گفت: متأسفانه به دلیل فقدان حکومت شیعی در طول تاریخ اسلام، بخش کنترلی و نظارتی فقه تحت عنوان عام «امر به معروف و نهی از منکر» در منابع فقهی غنای چندانی متناسب با انتظارات حاکمیتی و اقضائات حیات جمعی نیافته است. حتی بیانات حضرت علی(ع) در نهج البلاغه که در سالهای حکومتشان مطرح شده و در مقایسه با سایر ائمه(ع) زمینه بیشتری برای طرح آن یافته است؛ نیز تا آنجا که اطلاع دارم با این نگاه خوانش نشده و انعکاس فقهی برجسته‌ای نیز نیافته است. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی علمی-ترویجی «فقه؛ کنترل و …

استاد رشاد با اشاره به سخنان استاد‌ هادوی تهرانی مبنی بر اینکه سلفی‌های سنی، نص گرا هستند اظهار داشت: بنده ترجیح می‌دهم این تعبیر را به کار ببرم که از «نص بسندگان» هستند چنانکه «خردبسندگی» هم مانند «نص بسندگی» عیب است و نباید مجموعه هویت یک جامعه نخبگانی و علمی را متهم کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، همایش ملی «اجتهاد عقل گرا» با پیام آیت‌الله جعفر سبحانی و سخنرانی استاد علی‌اکبر رشاد و استاد مهدی‌هادوی تهرانی به همت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و همکاری برخی نهادهای علمی در قم برگزار شد. برگزاری مناظره علمی با موضوع «جایگاه عقل و …

 شبکه اجتهاد: همایش ملی «اجتهاد عقل گرا» با پیام آیت‌الله جعفر سبحانی و سخنرانی استاد علی‌اکبر رشاد و استاد مهدی‌ هادوی تهرانی به همت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و همکاری برخی نهادهای علمی در قم برگزار شد. برگزاری مناظره علمی با موضوع «جایگاه عقل و نقل در اجتهاد کلامی» با حضور حجج اسلام والمسلمین محمدحسن قدردان قراملکی، محمدمهدی گرجیان، محمدتقی سبحانی و رضا برنجکار و نیز رونمایی از کتب و آثار، از بخش‌های این همایش ملی بود. بخوانید: گزارشی از همایش اجتهاد عقل گرا با چاشنی مناظره‌ای بر سر عقل و مکتب تفکیک

شبکه اجتهاد: چند دسته حقوق در اسلام داریم؛ حق اللّه و حق الناس. حق الناس هم دارای دو بعد است؛ حق الناس عمومی و خصوصی. در جرائم حق الناسی که حق خصوصی است، باید از طریق شاکی خصوصی برای ایفای حق اقدام کرد که بحثی در این مورد نیست. اما نسبت به جرایم حق اللّه و جرایم حق الناس عمومی از وظایف نظام اسلامی و دولت اسلامی است که این حق اللّه عمومی و حق الناس عمومی را استیفا کند؛ حتی اگر شاکی خصوصی وجود نداشته باشد. اسلام نسبت به بحث امنیت و آرامش در جامعه اهتمام ویژه‌‌ای دارد. به …

فتوای مشهور فقها همان فتوایی است که امام راحل اختیار کرده است؛ امام قائل شدند که نیازی به قتل و جرح در مجازات قتل نیست، همینکه «شهر سلاح» برای اخافه الناس کرد حاکم شرعی حق دارد حکم قتل او را بدهد، کما اینکه سایر مجازاتهای محارب هم برای او می‌تواند جاری شود و انتخاب نوع مجازات بنا به مصحلتی است که حاکم تشخیص می‌دهد. کسانی که مدعی راه امام هستند و وابسته به بیت امام می‌دانند چگونه کسانی را عَلَم می‌کنند که در مقابل این حکمی که قوه قضائیه صادر و اجرا کرده است موضع مخالف بگیرند، البته بعضی از …

حجت‌الاسلام باقرزاده، مجازات اعدام را ضمانت اجرای مؤثر حقوق بشر دانست و گفت: اگر مجازات جدی وجود نداشته باشد ضمانت اجرایی لازم وجود نخواهد داشت، وقتی در حقوق بشر قواعد حقوقی فقط به عنوان یک شعار دنبال شود و هیچگاه به این قواعد عمل نشود پس هیچ توجهی به ضمانت اجرای آن هم نمی‌شود. همچنین حجت‌الاسلام محمدی کرجی اظهار کرد: نسبت به مجازات‌هایی که در نظام‌های حقوقی وجود دارد شدیدترین مجازات برای اقدام علیه امنیت ملی در نظر گرفته شده است. در اسلام نیز محاربه یکی از مواردی است که مجازات سنگینی همانند، قتل، سلب، قطع دست و پا و …

پژوهش حاضر در صدد آن است که با مهندسی معکوس از رفتارعلمی کارشناسان و محدثان، قواعدی را که در فهم احادیث مشکل کارگشاست کشف و یا حتی قواعد مورد نیاز را تولید کند و پس از کشف یا تولید این قواعد، منطق به کارگیری و پشتوانه‌های نظری آنها را به دست آورد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «دانش مشکل‌الحدیث» به قلم یاسین پورعلی، توسط بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی منتشر و روانه بازار نشر شد. هدف نهایی علوم حدیث فهم و عمل به مضامین است، در این میان گاهی احادیث بنا بر عللی، مضمون خود را به راحتی دراختیار …

شبکه اجتهاد: مرحوم آیت‌الله العظمی سیدالبوالقاسم خویی در مکتوبات مختلفی خشنودی خود را از اشتغالات علمی مرحوم آیت‌الله سید محمدصادق روحانی ابراز داشته‌اند. پنج مکتوب استاد به شاگرد را می‌بینید. خشنودی مرحوم آیت‌الله خویی از اشتغالات علمی آیت‌الله روحانی بسم الله الرحمن الرحیم. به عرض عالی می‌‎رساند: ان شاء الله تعالی وجود مبارک قرین صحت و سعادت و عزت و عافیت بوده باشد. محترم مرقومه مبارکه مورخۀ ۱۳ جاری حاکیه از سلامتی مزاج شریف و از عواطف آن جناب واصل، بسی مسرور و متشکر، بحمدلله بلایی رسیده بود از برکت ادعیه صالحه آقایان و توجهات خاصه حضرت ولی عصر – …

شبکه اجتهاد: مراسم تشییع پیکر آیت‌الله سید محمدصادق روحانی صبح امروز از مسجد امام حسن عسکری (ع) آغاز و پس از اقامه نماز توسط حجت‌الاسلام والمسلمین مصری عاملی و طواف دور مضجع بانوی کرامت، در مسجد بالاسر حرم کریمه اهل بیت (ع) به خاک سپرده شد. همچنین، مراسم ترحیم و بزرگداشت این فقیه عالیقدر، با حضور مراجع، علما، اعضای مجلس خبرگان رهبری و جامعه مدرسین، نمایندگان بیوت، اساتید حوزه، فضلا، شاگردان و عموم مردم ولایتمدار شهر قم در مسجد اعظم برگزار شد.

شبکه اجتهاد: بى‌تردید رشد و بالندگى دانش فقه در دوران ما محصول زحمات و تلاش‌‏هاى گسترده فقهاى بزرگى است که با چشم‌‏پوشى از زخارف دنیوى، بستر موجود را فراهم آوردند و اندیشمندانى که آثار مکتوبى از خود به یادگار گذاشتند، سهم بیشترى داشته‏‌اند. روشن است که رسالت حفظ و تعمیق و ارائه فقه گرانقدر شیعه، امروز برعهده ماست و بدین منظور لازم است از تمام امکانات موجود بهره بردارى کنیم. شناخت آثار برجسته و ارزنده فقهى و معرفى آن به پژوهشگران مى‏‌تواند گامى کوتاه در این زمینه قلمداد گردد. امید است که مقاله حاضر مفید واقع گردد، یکى از موسوعه‏‌هاى …

رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و حضرات آیات سیستانی، نوری همدانی، مکارم شیرازی، جوادی آملی، سبحانی، شبیری زنجانی، سید محمدتقی مدرسی، محمد اسحاق فیاض، بشیر حسین نجفی و دیگر مراجع و نهادهای حوزوی، ارتحال آیت‌الله سید محمدصادق حسینی روحانی را تسلیت گفتند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله سید محمدصادق حسینی روحانی از مراجع و فقهای مکتب اهل‌بیت علیهم‌السلام و از پیشگامان انقلاب اسلامی در قم، پس از عمری مجاهدت‌های علمی، غروب جمعه ۲۵ آذرماه ۱۴۰۱ در سن ۹۶ سالگی دار فانی را وداع گفت. این فقیه وارسته با تدوین آثار فقهی و اصولی ارزنده و نیز تربیت اساتید فاضل، …

شبکه اجتهاد: ارتحال ملکوتی مرجع عالیقدر تشیع و مجاهد فرهیخته حضرت آیت‌الله العظمی سید محمدصادق حسینی روحانی رضوان الله تعالی علیه، ثلمه‌‌ای برای حوزه‌های علمیه خواهد بود. خداوند او را در ملکوت اعلی با اجداد طاهرینش محشور نماید. این عالم ربانی با تدوین کتاب ارزشمند و کم نظیر «فقه الصادق»، کمک بزرگی به بالندگی فقه به ویژه فقه نظامات اجتماعی کرد. این مجاهد متقی، عمر نود و شش ساله خود را وقف تحصیل و تدریس و تحقیق و تبلبغ علوم اسلامی کرد. ایشان از بزرگان حوزه قم و نجف همچون آیات عظام محمدکاظم شیرازی و محمدحسین غروی اصفهانی و آقا …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله سید محمدصادق حسینی روحانی از علما و فقهای مکتب اهل‌بیت علیهم‌السلام، غروب جمعه ۲۵ آذرماه در سن ۹۶ سالگی دار فانی را وداع گفت. آیت‌الله سید محمدصادق حسینى روحانى در محرم الحرام سال ۱۳۴۵ هـ.ق(۱۳۰۵ هـ.ش) در شهر دیرپاى علم و تمدن و اندیشه و فرهنگ اسلامى – قم – در خاندانى ‏حسینى تبار، با پیشینه‌ای از علم و تقوى و فضیلت دیده به جهان گشود. والدشان مرحوم آیت‌الله آقاى حاج میرزا محمود روحانى از مفاخر روحانیت و حوزه علمیه قم است که در سال ۱۳۰۷ (هـ.ق) در قم بدنیا آمد. در سال ۱۳۳۰ (هـ.ق) وارد نجف …

آیت‌الله سید محمدصادق حسینی روحانی از علما و فقهای مکتب اهل‌بیت علیهم‌السلام، غروب جمعه ۲۵ آذرماه در سن ۹۶ سالگی دار فانی را وداع گفت. این فقیه وارسته از مراجع تقلید و از شاگردان آیت‌الله بروجردی و آیت‌الله خوئی و از مبارزان دوران انقلاب بود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله سید محمدصادق روحانی، از مراجع معظم تقلید و از شاگردان آیات عظام محمدکاظم شیرازی، محمدعلی کاظمینی، محمد حسین اصفهانى (کمپانی)، سید ابوالحسن اصفهانى، محمدرضا آل یاسین، سید ابوالقاسم خویی و سید محمدحسین طباطبایى بروجردى بود. آیت‌الله روحانی از سال ۱۳۴۰ پس از ارتحال حضرت آیت‌الله بروجردی، مرجعیت خود را آغاز …

کتاب «تکمله التبصره فی شرح التبصره» تالیف آیت‌الله محمد اسماعیل غروی تبریزی (ره)، یک دوره فقه استدلالی از طهارت تا دیات در ۱۰ جلد است که جلد سوم آن تحت اشراف آیت‌الله جعفر سبحانی در مؤسسه امام صادق (علیه‌السلام) منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فقیهان شیعه دو نوع فقه نوشته‌اند؛ برخی موفق به نگارش تمام ابواب فقه شده‌اند یعنی از طهارت تا دیات؛ برخی موفق به نگارش بخشی از کتاب‌های فقهی شده‌اند. گروه نخست نسبت به گروه دوم اندک هستند و از این قسم می‌توان مبسوط شیخ و شرایع محقق و جواهر را نام برد. از این رو، کتاب …

استاد درس خارج حوزه علمیه با تاکید بر اینکه داعش، فطرت انسانی را رها کرده‌ است، گفت: خداوند فطرت انسان را منطبق بر تشریع خود خلق کرده است بنابراین فقط او می‌تواند اجتهاد داشته باشد و هوش مصنوعی گرچه کمک زیادی به اجتهاد کرده است ولی نمی‌تواند جایگزین انسان شود. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد احمد مبلغی، عضو مجلس خبرگان، در نشست علمی «کاربرد هوش مصنوعی در فرآیند اجتهاد»، گفت: مدیریت هوش مصنوعی باید مدام ذیل هوش انسانی باشد، هوش انسانی باید در مواردی ورود پیدا کند که اصلاً جایی برای هوش مصنوعی نیست و این فعالیت اجتهادی هوش انسانی …

در راستای برگزاری همایش ملی «اجتهاد عقل گرا»، کرسی علمی- ترویجی با موضوع «چیستی، حجیت و کاربست عقل در استنباط احکام شرعی» شنبه ۱۹ آذرماه سال جاری توسط گروه کلام پژوهشکده حکمت و دین پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با همکاری دانشگاه معارف اسلامی قم به صورت حضوری برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در این کرسی حجت‌الاسلام جولایی‌فر (استاد سطوح عالی حوزه علمیه و عضو شورای علمی منظومه فکری آیت‌الله سبحانی) به‌عنوان ارائه‌دهنده و حجت‌الاسلام دکتر قدران قراملکی (استاد تمام گروه کلام پژوهشگاه) و حجت‌الاسلام دکتر پورامینی (دانشیار و مدیر گروه کلام پژوهشگاه) به‌عنوان ناقد و نیز حجت‌الاسلام …

شبکه اجتهاد: فقه شیعه میراث‌دار علما و دانشمندان ارجمندی است که در ادوار پر از آشوب و غوغای ایران عزیز، با خون خود کتاب‌های فنی و ارزشمندی را به رشته تحریر درآورده‌ و در اختیار ما قرار داده‌اند. در طول اعصار و دوره‌ها به‌واسطه عدم‌دسترسی تشیع به حکومت، مسائل مبتلابه اجتماعی و سیاسی کمتر از زاویه عینک فقه شیعه مورد مداقه و بررسی و در‌نتیجه کاربست و آزمون قرار گرفته‌ است و از این رو وقتی به کتب فقهی مراجعه می‌کنیم با ضعفی در حجم و مقدار مباحث در ابوابی سیاسی چون قضا و حدود و دیات و به‌خصوص جهاد …

اختصاصی شبکه اجتهاد: بسته پیشنهادی «سیر مطالعاتی بحث مُحارب و مُحاربه» در پنج بخش «چیستی، گستره‌شناسی و مصداق‌شناسی محارب و محاربه»، «نگاه تاریخی به حد محاربه»، «نسبت سنجی مفهومی و جرم‌شناختی بین “محاربه” با پدیده‌های بغی، افساد فی الارض، “نافرمانی و اخلال مدنی»، «مبانی و معیارهای محاربه» و «آیا استفاده از سلاح در تحقق محاربه، شرط شده است؟» با معرفی ۳۰ مقاله علمی از سوی حجت‌الاسلام محمدصادق ابوالحسنی گزارش شده است. بخش اول: چیستی، گستره‌شناسی و مصداق‌شناسی محارب و محاربه ۱. عنوان: محارب کیست؟ و محاربه چیست؟ (بحثى در شناخت موضوع حد محارب) منبع: مجله فقه اهل بیت (ع) لینک …

مناظره «محاربه در فقه و قانون» با حضور دکتر محسن برهانی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و حجت‌الاسلام دکتر جلیل محبی عضو هیئت علمی مرکز پژوهش‌های مجلس به همت بسیج دانشجویی دانشگاه، یکشنبه شب ۲۰ آذرماه در تالار آیت‌الله مهدوی کنی (ره) برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر برهانی در ابتدای این نشست گفت: دوست داشتم در فضای آرامی خدمت دانشجویان باشم اما اکنون درگیر التهاب و بحرانی اجتماعی هستیم. وی خاطر نشان کرد: «نباید موضوعات را بر اساس‌ احساسات و گرایشات خاص فکری و سیاسی نگاه کرد ولو اینکه هزینه زیادی برای ما یا برای جایگاه اجتماعی داشته …

شبکه اجتهاد: عنصر معنوی جرائم عمدی از یک رکن اجباری و دو رکن اختیاری تشکیل شده است. تفاوت رکن اجباری با اختیاری آن است که قانونگذار نمی‌تواند در جرمی عمدی رکن اجباری را نادیده گرفته و شرط نکند لکن رکن اختیاری به دست شارع یا قانون‌گذار است و می‌تواند در جرمی از جرائم عمدی آن را قید کرده یا رها کند. رکن اجباری عنصر معنوی عبارت است از سوءنیت عام که از دو بخش قصد رفتار (فعل و ترک فعل) و علم به موضوع تشکیل می‌شود و اگر کسی متهم به ارتکاب جرم عمدی شود اما ثابت شود که سهواً‌ …

شبکه اجتهاد: بعد از صدور رای دادگاه مبنی بر محارب بودن آقای محسن شکاری و تایید آن از سوی دیوان عالی کشور و سپس اجرای حکم، چند روزی است که چند نفری از دانشگاهیان و برخی حوزویان زبان به انتقاد گشوده و این حکم را هم از نظر فقهی و هم از نظر قانونی مخدوش دانسته و آن را ظلم دستگاه قضا تلقی کرده‌اند. یکی اشکال به اصل شمول موضوع محارب برای فرد فوق الذکر کرده و دیگری در حکم اعدام برای آقای شکاری بر فرض پذیرش این‌که او محارب بوده، تشکیک نموده است. اولی گفته آقای شکاری محارب نبوده …

وقتی فقهای ما، آدم ربایی و آتش زدن منازل دیگران را مصداق افساد فی الارض دانسته‌‌اند چطور کسی که در شرایط آشوب و ناامنی کشور با به دست گرفتن سلاح و مسدود کردن خیابان و مجروح کردن نیروی انتظامی ایجاد رعب و وحشت می‌کند مصادق افساد فی الارض نیست؟ به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر احمدعلی قانع، عضو هیأت علمی گروه فقه و مبانی حقوق دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام) طی مصاحبه‌ای به بیان نکاتی پیرامون حکم محاربه در فقه و منازعه در مصادیق آن پرداخت. حجت‌الاسلام قانع با تأکید بر دلالت واضح آیات و روایات بر مصادیق محاربه، …

شبکه اجتهاد: متاسفانه غلبه نگاه تجزیئی بر نگاه کلان در بین قشر زیادی از محققین حوزوی و دانشگاهی رایج است از قبیل آقای سروش محلاتی و دکتر برهانی و البته برخی از کسانی که پاسخ ایشان را داده‌اند نیز همینگونه‌اند. اضافه کنید به این مساله عدم عنایت به فقه فردی و فقه حکومتی که متوجه نیستند خداوند چه ابزارهایی در اختیار حاکمیت نظام اسلامی قرار داده است تا از آن طریق مبتنی بر کلیت فضا، مدیریت کلان را پیش ببرند. به این آیات عنایت کنید: إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِینَ یُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَیَسْعَوْنَ فِی الْأَرْضِ فَسَادًا أَنْ یُقَتَّلُوا أَوْ یُصَلَّبُوا أَوْ …