آخرین اخبار

شبکه اجتهاد: جامعه ایرانی در نسبت با قانون، جامعه‌ای چند پاره است: گروهی ولو اندک شیفته مظاهر زندگی غیرانسانی غربند که جهانشان با کسب درآمد و پول، لذت و شهوت نظم پیدا‌ می‌کند. اینان نه برای شریعت و احکام شرعی جایگاهی قائلند و نه برای قانون بما هو قانون. الزام شرعی و الزام قانونی حجاب در جامعه ایرانی برای این گروه تقریبا بی‌فایده است و اطاعت پذیری اینان از شرع و قانون تقریباً صفر است. گروهی عرف محور هستند. برای این گروه نیز احکام شرعی و قانون بما هو قانون جایگاهی ندارد، ولی چون نظم جاری زیست ایرانی را پذیرفته‌اند، …

عزاداران محترم و عاشقان اباعبدالله الحسین شایسته است از کارهایی که موجب وهن مذهب می‌گردد، جداً خودداری نمایند تا بهانه به دست مغرضان و دشمنان اهل بیت علیهم السلام ندهند و به مداحان محترم و مخلص نیز توصیه می‌کنم ضمن بیان حماسه‌ها و رشادت‌های سالار شهیدان و دیگر شهدای مظلوم کربلا و توسل به امام زمان عجّل الله تعالی فرجه الشریف، بر آگاهی مردم بیفزایند و از اشعار موهن یا غلوّآمیز و یا سبک‌های نامناسب بپرهیزند و جلوی انحرافات احتمالی را بگیرند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی، ماه عزاداری سرور و سالار شهیدان را یکی از سرمایه‌های …

اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند. (معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی …

رئیس پژوهشکده نظام‌های اسلامی، اظهار کرد: وقتی رویکرد اخباری توسط مرحوم وحید بهبهانی شکست می‌خورد و اجتهاد جای نص‌گرایی را می‌گیرد، شاهد آن هستیم که موضوع ولایت‌ فقیه و حکومت دینی به شکل گسترده در بین علما مطرح می‌شود. به تعبیری باید گفت رویکرد نص‌گرا شیعیان را صرفاً در روایات محدود کرده و موجب می‌شود فهم غلطی از دین داشته باشیم که ما را برای رسیدن به اسلام حداکثری ناکام می‌گذارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام و المسلمین سیدسجاد ایزدهی، رئیس پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی درباره ضعف نظری ظاهرگرایان و افراطی‌های مذهبی درباب سیاست و حکومت …

اختصاصی شبکه اجتهاد: جمعی از علمای اهل‌سنت عراق صبح امروز با آیت‌الله حاج شیخ مصطفی اشرفی شاهرودی (از علمای حوزه علمیه خراسان و از شاگردان ممتاز امام خمینی و آیت‌الله خویی) دیدار و گفتگو کردند. در این نشست استاد اشرفی شاهرودی ضمن بیان برخی آیات و روایات و توجه بر حدیث ثقلین، بر مرجعیت علمی اهل‌البیت (ع) تأکید کرد.  

بعضی از آقایان محترم ائمه‌ی جمعه وارد فعالیت اقتصادی شدند و بلد نبودند و شکست خوردند، دیگران سوءاستفاده کردند،‌ وزر و وبالش به گردن نظام ماند، بعضی‌ها هنوز هم ادامه دارد. امام جمعه مطلقا  وارد مسائل اقتصادی نشود، اداره‌ی تشکیلات روحانیت با مردم است، بعضی آقایان  ننگشان می‌کند که بگویند حوزه‌های علمیه از مردم ارتزاق می‌کنند این ننگ نیست، این افتخار است. حوزه‌های علمیه‌ی ما، علمای ما، مراجع ما، فضلای برجسته‌ی ما، نخبه‌های حوزوی ما اینها نان‌خور مردمند. نان‌خور مردمند یعنی چه؟ یعنی احتیاج به دولتها و به قدرتها ندارند. این یک امتیاز است، امتیازی بزرگی است لذا راحت می‌توانند …

مدیر پایگاه مدرسه فقاهت گفت: متن تقریر ۸۳ هزار و ۷۱۷ جلسه دروس سطوح عالی حوزه‌های علمیه در سایت مدرسه فقاهت به آدرس www.eshia.ir منتشر شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، جواد جوادی با اشاره به ارائه ۸۳ هزار جلسه تقریر دروس حوزوی در سایت مدرسه فقاهت، اظهار داشت: این دروس شامل ۳۵۴ عنوان درسی، نزدیک به ۱۹۶ نفر از مراجع معظم تقلید، اساتید شاخص و برجستگان علمی حوزه در موضوعات خارج فقه و اصول، تفسیر، فقه معاصر و مستحدثه، کلام و فلسفه، نهج البلاغه، رجال است. وی با اشاره به حدیث نشر علوم از قم به دیگر شهرها، گفت: …

«قواعد فقهی قضاوت» جدیدترین کتاب حجت‌الاسلام والمسلمین سید کاظم مصطفوی است که به زبان عربی تدوین‌ یافته و از سوی انتشارات حوزه‌های علمیه منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، «قواعد فقهی قضاوت»، جدیدترین کتاب حجت‌ا‌لاسلام والمسلمین سید کاظم مصطفوی، استاد خارج فقه حوزه علمیه قم و جامعه المصطفی ‌العالمیه است که به زبان عربی تدوین‌ یافته است. بر اساس این گزارش، عنوان کامل کتاب «القواعد الفقهیه و ضوابطها الخاصتان بفقه القضا و محاکمات الشرعیه» می‌باشد که در ۲۸۵ صفحه و قطع وزیری انتشار یافته است. این مجموعه با مقدمه‌ای در موضوع شرایط قضا آغاز می‌شود و آن‌گاه در بخش اصلی …

دومین همایش «واکاوی اصالت  میراث حدیثی شیعه» به همت موسسه امام‌هادی (ع) در سالن همایش‌های مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه برگزار شد. در این همایش علاوه بر سخنرانی اساتیدی چون ابوالقاسم علیدوست، رضا مختاری و سید محمدکاظم طباطبایی، از کتاب «زیارت عاشورا از آغاز تا امروز» رونمایی شد. همچنین تقریظ مرحوم آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی که گفته می‌شود ۲۰ روز قبل از فوت، بر این کتاب نوشتند، قرائت شد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست هم در این همایش، طی سخنانی، عصر حاضر را عصر «تراث سوزی» نامید و اظهار داشت: ما در دوران «تراث سوزی» و «حدیث سوزی» مدرن …

شبکه اجتهاد: دومین همایش «واکاوی اصالت  میراث حدیثی شیعه» به همت موسسه امام‌هادی (ع) در سالن همایش‌های مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه برگزار شد. در این همایش علاوه بر سخنرانی اساتیدی چون ابوالقاسم علیدوست، رضا مختاری و سید محمدکاظم طباطبایی نژاد، از کتاب «زیارت عاشورا از آغاز تا امروز» رونمایی شد. همچنین تقریظ مرحوم آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی قرائت شد.  

استاد شهیدی گفت: اینکه شایع شده طبق نظر آیت‌الله سیستانی مرد نمی‌تواند همسرش را به حجاب اجبار کند، درست نیست. اگر این مساله به حد جرح برسد است امرش به ید ولی‌امر است و شوهر حق ندارد برای منع از حجاب، مرتکب جرح شود. لکن منع عملی از منکر که اکراه عرفی بر حجاب است ولو با تضییع بر زن ولو بر اینکه درب را ببندد و نگذارد بیرون برود، قطعاً جایز است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد محمدتقی شهیدی، شاگرد مبرز مرحوم آیت‌الله میرزا جواد تبریزی است و یکی از مهم‌ترین کرسی‌های تدریس خارج فقه حوزه علمیه قم را …

استاد و نویسنده برجسته حوزه علمیه مشهد، هدف و غایت فقه کلامی را استوار سازی عقیده پیروان عترت و شناسایی کسانی که از سنت دور افتاده‌اند دانست و گفت: فقه کلامی در چارچوب اثبات مرجعیت علمی اهل‌البیت علیهم‌السلام می‌باشد و ما را از مقوله فقه به مقوله اعتقادات رهنمود می‌سازد لذا اساتید و علما به این روش و رویکرد فقه کلامی در حوزه‌های علمیه بیشتر اهتمام ورزند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد سیدعلی شهرستانی در نشست علمی «نگرشی به فقه کلامی» که با حضور فضلا و طلاب حوزه علمیه مشهد برگزار شد، به تبیین سه روش فقهی برای گفتمان در …

استاد رضا استادی با اشاره به اینکه فلسفه اجازات و تصحیح کتب، مصون ماندن از تحریفات است، اظهار کرد: منبر و تبلیغ، مداحی، امور حسبیه و وجوهات نیز اجازه‌ می‌خواهد که مهم‌ترین بخش اجازات، اجازه اجتهاد است، اما امروزه برخی خودشان را بدون اجازه به عنوان مجتهد به جامعه معرفی‌ می‌کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی نقد و بررسی کتاب «اجازات العلما» با حضور استاد رضا استادی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و دیگر اساتید از سوی سازمان علمی وفرهنگی آستان قدس رضوی- نمایندگی قم برگزار شد. در این نشست کتاب دو جلدی «اجازات العلما» حاوی اجازه علما …

استاد احمد مبلغی گفت: آیت‌الله بروجردی در دو بخش تحول ایجاد کرد یکی فقه الاقوال و دیگری فقه النصوص و همین تحول سبب شده تا ایشان مکتبی متمایز از دیگر فقها داشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد احمد مبلغی، عضو مجلس خبرگان رهبری در نشست علمی «حوزه صد ساله» به بررسی مکتب آیت‌الله العظمی بروجردی پرداخت و گفت: مکتب آیت‌الله بروجردی عمدتا متاثر از تحصیلات و تدریس ایشان در حوزه علمیه اصفهان است تا نجف، گرچه زمانی که ایشان به نجف رفت مرحوم صاحب کفایه اصلی‌ترین درس اصول را داشت و ایشان در درس مرحوم آخوند شرکت داشت. استاد …

پتانسیل رشد میان‌مدت تا بلندمدت بخش بانکداری اسلامی در عراق با وجود مشکلاتی که در این بخش وجود دارد، مثبت است. این تقاضا توسط جمعیت عمدتاً مسلمان کشور که ضریب نفوذ بانکداری در بین آنها بسیار پایین است، پشتیبانی خواهد شد. به گزارش شبکه اجتهاد، عراق از جمله کشورهایی است که در ماه‌های اخیر و به دلیل افزایش قیمت نفت به درآمد بالایی دست پیدا کرده و براساس آمار پایگاه اقتصادی استاتیکا، عراق با پیش‌بینی رشد ۹,۵ درصد بعد از غنا در رتبه دوم بیشترین رشد اقتصادی در سال ۲۰۲۲ جای دارد. این درآمد بالا و بازگشت اقتصاد این کشور …

اختصاصی شبکه اجتهاد: گشت ارشاد مشتمل بر طرحی با عنوان ارتقای امنیت اجتماعی است که یک بخش آن -حجاب- ذیل طرح جامع عفاف مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، حدود دو دهه قبل به تصویب رسید. ۱. منظر جامعه‌شناختی فارغ از مبارزات امنیتی دشمن و تهدیدات نسبت به حوزه حجاب، اگر بخواهیم حجاب را در نسبت میان مردم و حاکمیتشان ببینیم باید در یک تبیین اجتماعی، مسأله را بررسی کنیم. دلایل و علل اجتماعی متعددی برای پدیده بدحجابی یا به بیان دقیق‌تر، حجاب‌گریزی وجود دارد که شاید در هفت عامل قابل اختصار باشد: ۱. عادات اجتماعی ۲. رسانه‌های اجتماعی (پلتفرم‌ها، بلاگری، …

سید عبدالسلام الوجیه، دبیر کل رابطه علماء الیمن، نویسنده‌ و پژوهشگری پر کار بود که در راه نشر میراث شیعیان زیدیه یمن در چند دهه اخیر بیشترین تلاش را انجام داد و ده‌ها اثر گرانسنگ زیدیه را تحقیق و منتشر کرد. وی یکی از شاخص‌ترین شخصیت‌های حامی نهضت حوثیان یمن و از دوستداران انقلاب اسلامی ایران بود. به گزارش شبکه اجتهاد، چهاردهم تیرماه ۱۴۰۱ خبر فوت عالم برجسته یمنی، استاد عبدالسلام الوجیه در سن ۶۵ سالگی به دلیل بیماری، در صنعاء منتشر شد و سید عبدالملک الحوثی رهبر جنبش انصار الله یمن در پیامی درگذشت این عالم مجاهد را تسلیت …

کتاب «الابانه» تالیف ابوجعفر محمد بن یعقوب هوسمی، اثری مهم در فقه زیدیه از قرن پنجم هجری، برای اولین بار به صورت تحقیق شده بر اساس چهار نسخه منتشر به قلم سیدعلی موسوی‌نژاد و محمدعلی صالحی منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، پس از شکل گیری مذهب زیدیه در قرن دوم هجری، شخصیت‌هایی همچون زید بن علی (م۱۲۲ق) و نواده او احمد ین عیسی بن زید (م۲۴۷ق) با انبوهی از روایات فقهی، زمینه را برای تدوین کتاب‌های فتوایی زیدیه فراهم کردند. در سده سوم هجری بر اساس فتاوا و آراء امام زیدیه قاسم بن ابراهیم رسّی (م۲۴۶ق) چندین کتاب فقهی …

دومین نشست «مقتضیات اجرای سیاست‌ها و قوانین حجاب و عفاف» با حضور اساتید حوزه و دانشگاه چندی پیش از سوی موسسه انقلاب اسلامی برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حسین سوزنچی در ابتدای این نشست طی سخنانی اظهار داشت: به سه دلیل حجاب جزو اولویت‌های نظام است. اول اینکه خود مسأله حیا و عفاف از ارکان دینداری است. ما در زمانه تمدن برهنگی هستیم و این تمدن عدم حجاب را طلب‌ می‌کند، به طور طبیعی درگیری پیش می‌آید و همین حساسیت مساله را بالا می‌برد. دوم اینکه به تعبیر‌هایدگر ما در عصر تصویر جهان به سر‌ می‌بریم و نمادهای …

شبکه اجتهاد: تاریخ تحولات کشور بعد از دوران استبداد ناصری و به طور خاص از زمان مشروطه را اگر دنبال کنیم، شاهد این هستیم که این دیار همواره و در بازه‌های زمانی کوتاه با شوک‌های سیاسی دست و پنچه نرم کرده و افراد مؤثر در اداره کشور زیر و رو شده‌اند، اما هنوز آن چالش اساسی که سر شیخ فضل‌الله نوری را بالای دار برد به قوت خود باقی است و تنها صورت‌بندی مفاهیم است که تغییر کرده. جلال آل احمد گفته بود که «از روز اعدام مرجع شهید شیخ فضل الله نوری بود که نقش غرب زدگی را همچون …

برنامه «المقابله» در شبکه الجزیره میزبان مفتی سلطان‌نشین عمان، شیخ احمد بن حمد الخلیلی بود تا در مورد زندگی خود، اعتقادات اباضیه و تجربیاتی که به عنوان مفتی اعظم عمان پشت سر گذاشته است، صحبت کند. به گزارش شبکه اجتهاد: الخلیلی در رابطه با ارتباط خود با سلطان فقید عمان، قابوس بن سعید، تأکید کرد که وی به بسیاری از موارد مانند نوشیدن مشروبات الکلی، بی‌حجابی و موارد دیگر انتقاد داشته و با وجود انتقاداتش، مورد آزار و طرد قرار نگرفته است و سلطان قابوس نیز به نوبه خود شنونده نصیحت‌های او بوده است. عمان و مذهب اباضیه مفتی اعظم …

شبکه اجتهاد: بر اساس نتایج نظرسنجی ۲۰۲۲ و مقایسه آن با نتایج سال۲۰۱۹، کشورهای تونس، لیبی، مراکش، سودان، مصر، اردن و فلسطین اشغالی شاهد کاهش چشمگیر تعداد افرادی هستند که در دوره‌های قبل خود را غیرمذهبی معرفی کرده‌اند و بنابراین میزان دینداری در این مناطق بویژه تونس رشد داشته است.(در همهٔ گروه‌های سنی) همچنین نتایج این نظرسنجی نشان داد که جوانان زیر ۳۰ سال تونسی شاهد بیشترین کاهش در اعلام غیرمذهبی بودن خود را ثبت کرده‌اند. بر اساس این گزارش جوانان تونسی متدین‌تر شده‌اند. مراکش و مصر در جایگاه بعد در کاهش در تعداد جوانانی بودند که خود را غیر …

حجاب اگر چه یک حکم شرعی است اما حجاب مورد نزاع ابدا یک حکم شرعی نیست بلکه موضوع مهم تخاصم گفتمانی از دست کم صد و پنجاه سال اخیر است. حجابی که حکم فردی انتخابی است یک حکم شرعی فرعی است اما کسانی که با حجاب می‌جنگند اهدافشان گسترده و در مخالفت با تمدن عفاف محور است که هر از چند گاهی دم خروسشان بیرون می‌افتد و می‌گویند مشکل ما با یک متر روسری نیست بلکه همه عقبه رفتاری پوشش و عفت را نمی‌خواهیم. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی پیرامون عفاف و چالشهای جدید سخنرانی سرکار خانم دکتر فریبا …

حجت‌الاسلام والمسلمین رحمانی، دبیر جشنواره ملی «کتاب سال سبک زندگی» گفت: امیدواریم در چهارمین مرحله جشنواره ملی کتاب سال سبک زندگی یک گام اساسی برای این موضوع برداریم، زیرا سبک زندگی به لحاظ مبانی، رویکردها و ادبیات نیازمند بازنگری جدی است؛ و قاعدتاً اصلاح این بحث پایه، باید بین نخبگان صورت بگیرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست خبری چهارمین جشنواره ملی «کتاب سال سبک زندگی» با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین شیخ‌الاسلامی، معاون فضای مجازی، هنر و رسانه (مهر) دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، حجت‌الاسلام والمسلمین علی رحمانی، دبیر جشنواره و رئیس مرکز تخصصی آخوند خراسانی و دکتر محمدرضا قائمی‌نیک، رئیس …

مراجع عظام تقلید درباره تغییر جنسیت و احکام پیرامونی آن نظراتی دارند که در این گزارش آرای فقهی امام خمینی (ره)، آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله سیستانی، آیت‌الله مکارم شیرازی، آیت‌الله نوی همدانی، آیت‌الله سبحانی، آیت‌الله جوادی آملی، آیت‌الله شبیری زنجانی، آیت‌الله صافی گلپایگانی (ره)، آیت‌الله خویی (ره)، آیت‌الله اراکی (ره) و دیگر مراجع معظم را مرور می‌کنیم. به گزارش خبرنگار اجتهاد، انسان به لحاظ جنسیت در واقع یا مرد است یا زن؛ در فقه اسلامی علاوه بر این دو، عنوان سومی نیز موضوع احکام قرار گرفته است که به آن خنثی گفته می‌شود و بر دو قسم خنثی مشکل و غیر …

شبکه اجتهاد: وقتی سخن از غدیر و مفاهیم و معارف غدیر به میان می‌آید، اولین پرسشی که به ذهن خطور می‌کند این است که چرا در این زمان باید به موضوع و مسئله غدیر پرداخت؟ اگر به خوبی ضرورت غدیر و لزوم فرهنگ غدیر در جامعه ترسیم شود، مخاطبان فرهیخته‌ای در جستجوی دریافت حقایق غدیر برمی‌آیند. طبیعی است که اگر ضرورت این بحث روشن نشود، بسیاری به سادگی از کنار این موضوع خواهند گذشت، هرچند به خوبی این موضوع تقریر و تبیین شود؛ اما دریافت عمیقی از این موضوع دور از انتظار است، بنابراین تبیین ضرورت غدیر، امری بدیهی است …

شبکه اجتهاد: بارها شنیده‌ایم که ترویج غدیر منافاتی با وحدت اسلامی ندارد و حتی در راستای وحدت اسلامی است. اما چگونه واقعه‌ای که‌ اختلاف در فهم آن، منجر به شکل‌گیری دو قطبِ مذهبی شیعه و سنی در دنیای اسلام شده، منافاتی با وحدت اسلامی ندارد؟! برای پاسخ به این سؤال باید بدانیم که معتقدان به عدم تنافی غدیر و وحدت اسلامی چه فهمی از این دو دارند. بنده این افراد را به سه دسته تقسیم می‌کنم: ۱. کسانی که وحدت اسلامی را وحدت مذهبی می‌پندارند، به این معنا که تشیع بر جهان اسلام غالب شود و به اصطلاح همه‌ی مسلمانان …

شبکه اجتهاد: مسئله جانشینی پیامبر اعظم(ص) و رهبری امت اسلام یکی از قضایای مورد توجه مسلمانان از صدر اسلام تا به امروز بوده است. بخش بزرگی از رویدادهای سال‌ها و ماه‌های پایانی حیات مبارک رسول اکرم(ص) و حوادث پس از رحلت ایشان معطوف به چگونگی امامت و رهبری جامعه اسلامی دانسته می‌شود که آثار آن به باور بسیاری از مورخان تاریخ اسلام تا به امروز باقی مانده است. ویل دورانت، تاریخ‌نگار شهیر قرن بیستم در کتاب معروف خود به‌نام «تاریخ تمدن» حوادث پس از رحلت پیامبر(ص) را نوعی نزاع و درگیری در میان اصحاب او و اهالی مدینه بر سر …

کتاب «ریشه‌ها و پیامدهای احتیاط در اجتهاد و افتا (گفتگو با جمعی از اساتید حوزه و دانشگاه)» به کوشش حجت‌الاسلام والمسلمین سعید ضیائی‌فر، استاد حوزه علمیه قم از سوی پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، یکی از مسائلی که مراجعه‎ کنندگان به کتاب‌های فقهی و رساله‌های عملی با آن روبرو می‌شوند، احتیاط است. گاهی این مسئله عاملان به احکام فقهی را با دشواری‌هایی مواجه می‌کند؛ ازاین‎رو این پرسش قابل بررسی است که آیا احتیاط تا این اندازه که در فقه استدلالی و فتوایی استفاده می‌شود، منطقی و موجه …

قاعده وزر از قواعدی است که علی رغم حضور در ابواب متعدد فقه و استناد به آن در طول تاریخ اسلام، کمتر مورد بحث و گفت و گو قرار گرفته است. در منابع روایی امامیه و مصادر حدیثی اهل سنت بابی به نام مضمون آن گشوده شده است. ورود این قاعده در برخی علوم دیگر از جمله کلام و اخلاق قابل بررسی است. طبق این قاعده هر کس عهده‌دار مسئولیت‌های کیفری و مدنی خود است و نمی‌تواند آن را بر دوش بیگانه نهد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، اهمیت قواعد فقهی در فرایند استنباط بر پژوهشگران عرصه فقه پوشیده نیست. در …