دیدگاه و گزارش

حجت‌الاسلام محمود کریمیان با بیان اینکه شیخ صدوق، محدث و فقیه تمام‌عیار شیعه است گفت: بر خلاف تصور اولی و عمومی، نقل روایات شیخ صدوق از اهل سنت نه‌تنها ضربه به شیعه نمی‌زند بلکه موید آن است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمود کریمیان، محقق و حدیث‌پژوه حوزه علمیه نهم بهمن در نشست «بررسی دید‌گاه‌های شیخ صدوق درباره اهل سنت و احادیث آن‌ها» در مرکز حدیث حوزه علمیه قم با طرح این سؤال که چرا لازم است ما به دیدگاه محدثین بزرگ شیعه مانند شیخ صدوق در مورد اهل سنت بپردازیم گفت: محدثین بزرگ شیعه، در قرن چهارم و …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام محمد باقری شاهرودی، می‌توانست به‌سان هم‌دوره‌ای‌های خود، سال‌ها پیش تدریس خارج فقه و اصول را آغاز کند، اما تقویت دوره سطح حوزه علمیه را مهم‌تر دید، لذا در این سال‌ها، هیچ‌گاه تدریس در دوره سطح را رها نکرد. از این استاد قدیمی حوزه علمیه قم، در مورد امکان نیل به تمدن اسلامی با رویکرد نص‌گرایانه موجود در فقه فعلی سخن گفتیم. این سؤال ازاین‌رو مطرح می‌شود که بسیاری معتقدند با رویکرد نص‌گرایانه به فقه و بدون توجه جدی به سیره فعلی عقلا، نیل به تمدن اسلامی ممکن نبوده و فقه موجود نمی‌تواند، تمدنی متناسب با نیازهای …

مدیر حوزه‌های علمیه گفت: نباید در نظامات اجتهادی ساده‌انگاری شود؛ با این نگاه که باید باب اجتهاد را تسهیل کرد نباید از اصل و میراث علمی خود دوری کرده و غافل شویم. به گزارش شبکه اجتهاد، نخستین جشنواره ادبی سید‌علی خان مدنی و سومین سمینار نقش ادبیات عربی در فرایند استنباط، ظهر امروز با حضور علما، اساتید، مدیران حوزه علمیه و دانش‌پژوهان در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد. آیت‌الله علیرضا اعرافی مدیر حوزه‌‌های علمیه سراسر کشور، آیت‌الله رضا استادی دبیر شورای عالی حوزه و حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست استاد درس خارج حوزه علمیه قم از سخنرانان این اختتامیه بودند. …

چه کسی اجازه می‌دهد چون او بدعت گذار است به او دروغ ببندی؟ وظیفه‌ات این است که در تعامل با مردم عادل باشی. وظیفه‌ات این است که در تعامل با مردم صادق باشی، حتی اگر دیگران در نظر با تو اختلاف داشته باشند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید منیر خباز استاد حوزه علمیه قم و از شاگردان مطرح آیت‌الله سیدعلی سیستانی مرجع تقلید شیعیان، در سخنانی به تشریح حدیث معروف به «باهتوهم» و نظر آیت‌الله سیستانی درباره‌ی آن پرداخته است. متن سخنان وی بدین شرح است: روایتی هست که برخی برادران جوان ما نقل می‌‌کنند، و من می‌‌خواهم …

هیچ عبادتی صحیح نیست مگر دلیلی از شارع بر صحت آن داشته باشیم؛ یعنی اصل اولی عدم صحت عبادت است مگر دلیلی بر صحت آن داشته باشیم؛ و در معاملات برعکس می‌باشد یعنی قاعده اولی آن است که معامله عقلایی صحیح است مگر دلیلی از شارع بر عدم اعتبار آن داشته باشیم. به گزارش شبکه اجتهاد، در راستای نشست‌های نظریه‌پردازی دینی، نشست علمی «تفاوت‌های روش اجتهاد در معاملات و عبادات» با ارائه حجت‌الاسلام والسلمین سعید ضیایی‌فر، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در موسسه فرهنگی فهیم با حضور اساتید، فضلا و طلاب حوزه علمیه قم برگزار شد. در …

شبکه اجتهاد: بیستمین نشست بررسی فقهی الزام حکومتی در مساله حجاب در پژوهشگاه فقه نظام قم با ارائه حجت‌الاسلام علی صالحی‌منش برگزار شد. در این نشست ححجت‎الاسلام دکتر حسین بستان عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به عنوان ناقد اول، حجت‎الاسلام سعید جوادی به عنوان ناقد دوم و حجت‎الاسلام چگینی به عنوان دبیر علمی حضور داشتند. تبیین ضرورت بحث از الزامات حکومتی نسبت به حجاب حجت‎الاسلام چگینی در ابتدای جلسه ضمن تشکر از حضّار جلسه به معرّفی این نشست و ارکان آن پرداخت و گفت: موضوع کرسی نشست امشب ما بررسی فقهی الزام حکومتی مسئله حجاب است که جلسه …

از منظر آیت‌الله جوادی هر علمی که در جوامع بشری وجود دارد چون به نحوی به کشف فعل خداوند می‌پردازد لذا می‌تواند منبع معرفت دینی نیز باشد. از دیدگاه ایشان علوم دینی مانند فقه و اصول و تفسیر به بررسی قول خداوند و علومی مانند پزشکی و طب و … به بررسی فعل خداوند می‌پردازند. لذا هر دوی اینها جزء علوم دینی و علوم اسلامی هستند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام سبحانی از جمله کسانی است که به این نظریه نقد و اشکالات متعددی دارد و اساسا این نظریه را محملی برای قبول تمام دانشهای تجربی و سکولار غرب میداند. …

حجت‌الاسلام‌ عبد‌الهادی مسعودی گفت: سنجش دیدگاه‌های فریقین در حدیث و دانش‌های آن، گذشته از آن که در تقریب نظری مسلمانان سودمند است، در گسترش دایره حدیث، چگونگی ارزیابی و نقد متون و ارزشیابی اسناد نیز کارگشا است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام‌ والمسلمین عبد‌الهادی مسعودی، در نخستین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی «تأملاتی در حدیث‌شناسی مقارن» که در جمع پژوهشگران حوزه و دانشگاه در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی و برگزار شد، اظهار کرد: علوم حدیث ازجمله دانش‌های اسلامی است که فواید و برکات بسیاری در علوم و معارف اسلامی، به‌ویژه فقه دارد. قائم‌مقام رئیس دانشگاه قرآن و حدیث بیان …

شبکه اجتهاد: شناخت مکاتب فقهی-اصولی به درک بهتر کلام فقها کمک شایانی می‌نماید. اما در عین حال، درباره این موضوع کمتر به صورت منسجم در کلام فقها بحثی به میان آمده است. آنچه در پی می‌آید بخش‌هایی از درس خارج حجت‌الاسلام سید محمدجواد شبیری زنجانی در تاریخ چهارشنبه، ۲۵مهرماه۸۶ است که اشاره‌ای به این موضوع دارد. این استاد حوزه علمیه قم با اشاره به تفکیک دو مکتب عمده فکری سامرا و نجف، مکتب قم را متأثر از هر دو مکتب می‌دانند. او همچنین در ادامه اشاره‌ای هم به سبک مرحوم آیت‌الله بروجردی نموده و برخی از مشخصات سبک ایشان را …

شبکه اجتهاد: هر یک از علوم بشری می‌تواند در سطوح آموزش و تعلم قرار گیرد؛ مجموعه‌ای از دانش‌ها که ما به عنوان دانش‌های دینی از آن‌ها یاد می‌کنیم، به طور طبیعی مانند هر دانش دیگری نیازمند تخصص آن دانش است و طبیعتاً آموزش و تعلم آن‌ها متناسب با محتوای آن‌ها خواهد بود. اگر علمی از دشواری برخوردار باشد طبیعی است خود آن دانش نیز نیازمند تلاش‌هایی است که بتواند فرد آموزش گیرنده را به آن قله‌ها برساند. علوم انسانی بسته‌ای است که حاوی دانش‌های متنوع و مختلفی است؛ بخشی از آن‌ها دانش‌های زبانی است که معطوف به شناخت محتوای یک …

«مقاصد شریعت» از مباحث مبارک و نوظهوری است که تاکنون کارکردهای گوناگونی برای آن ذکر شده است. در این نوشتار به مقاصد شریعت از دریچه‌ای دیگر و از زاویۀ مرجَّحیَّت باب تزاحم احکام نگریسته شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، هشتاد و هشتمین شماره فصلنامه علمی- پژوهشی «کاوشی نو در فقه» (پاییز و زمستان ۹۵) به صاحب امتیازی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مدیر مسئولی حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالرضا ایزدپناه و سردبیری حجت‌الاسلام والمسلمین سیف‌الله صرامی در ۱۷۰ صفحه منتشر گردید. در تازه‌ترین شماره فصلنامه فقه، شش مقاله علمی پژوهشی از اساتید، صاحب‌نظران و پژوهشگران حوزه فقه و اصول از …

برخی از مرحوم آیت‌الله خوئی نقل کرده‌اند که بحث مشتق بی‌ثمر است؛ اما این نکته خلاف واقع است، در کتب فقهی ایشان دیده نمی‌شود و همچنین برخلاف شنیده‌های بنده در مجلس درس ایشان است. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «کاربرد بحث وضع و مشتق در فقه» با همکاری مشترک پژوهشکده فقه و حقوق و انجمن اصول فقه حوزه چندی قبل در تالار خواجه نصیرالدین طوسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد. در این نشست، حجج‌اسلام والمسلمین محمد قائینی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، سید صادق محمدی مدیر انجمن اصول فقه حوزه و علی فاضلی هیدجی، …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر احمد مبلغی، استاد خارج فقه و رئیس مرکز تحقیقات مجلس شورای اسلامی، در این گفتگو از جایگاه فقه تمدنی در تقریب مذاهب سخن گفته است. به باور رئیس پیشین دانشگاه مذاهب، فقه تمدنی، مهم‌ترین ظرفیت را در تقریب بین مذاهب دارد. عضو مجلس خبرگان رهبری معتقد است: هنوز به فقه تمدنی و جایگاه آن در تقریب، آن‌چنان‌که شایسته است، پرداخته نشده است.

استاد علیدوست در این نشست با نگاه سیستمی به بحث ورود فقها در باب معاملات با بیان چهار مقدمه و پنج مبحث مرتبط با موضوع «رفتارشناسی شیخ اعظم، ترسیم‌گر شناخت کلی از موضع‌گیری شیخ در بحث تسلط» بود و در این خصوص برخی از دیدگاه‌های شیخ را مورد نقد و بررسی قرار داد.

نقش فقه در پی‌ریزی تمدن اسلامی، موضوعی است که نظرات متفاوتی درباره آن وجود دارد که هرکدام در جای خود، ارزشمند و قابل تأمل است. این مجله، تلاش می‌کند تا فضایی برای نگریستن به این نگاه‌ها در کنار یکدیگر فراهم آورد.

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین کاظم قاضی‌زاده، زاده ۱۳۴۰ تهران است. نبوغ او وقتی بیشتر نمایان شد که در ۱۶ سالگی به دانشگاه وارد شد و در رشته فیزیک مشغول به تحصیل گردید. وی پس از وقوع انقلاب فرهنگی، وارد حوزه علمیه قم شد و تاکنون نیز در آن ماندگار شده است.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: درخصوص اینکه چه بحثی زائد است و کدام نیست نباید چرتکه انداخت بلکه باید گروهی کارشناس انتخاب و تمامی مراکز به صورت هماهنگ ـ نه صرفا یک مرکزـ اقدام به این کار کنند.

اختصاصی شبکه اجتهاد: اشکال مهمی که در باب فقه تمدن ساز، مطرح است، این است که آیا فقهی که تمام هم‌وغم خود را بر تنجیز و تعذیر گذاشته است، می‌تواند جامعه مسلمانان را به‌سوی تمدن و پیشرفت که از امور واقعی و غیرتعبدی هستند، برساند یا نه. حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قائینی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، از مدافعان فقه سنتی است. به باور وی، همین فقه موجود با همین رویکرد تنجیزی، تمدن پیشین مسلمانان را ساخته و بعدازاین هم خواهد ساخت.

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الإسلام محمدعلی خادمی کوشا، مدیر گروه «دانش‌های وابسته به فقه» در پژوهشکده فقه و حقوقِ پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی است. این استاد و پژوهشگر حوزه علمیه قم تا به حال، موفق به نگارش ده‌ها مقاله و کتاب پژوهشی شده است.

شبکه اجتهاد: فقه را دانشی معرفی کرده‌اند، که احکام فرعی و تفصیلی را از منابع آن استخراج می‌‌کند، که خروجی آن در رساله عملیه یا توضیح المسائل نمایان است. تفکری که سایه بر حوزه فقاهت افکنده، چنین می‌نماید که تمام تلاش فقیه برای صدور فتواست. جهان این فقاهت، دارای ابعادی است که گاه از رسالتِ حقیقی فقه دور شده و به تار و پود ذهنیت‌های تاریخی گره خورده است. چنین فقاهتی، که فقه رساله‌ای بر آن می‌نامیم، فرد را موضوع تلاش خویش قرار می‌دهد، آن هم فردی که در زمان صدور نصوص و در قرون اولیه تاریخ اسلام زیست می‌کند.

امروزه شاهدیم، شهر به عنوان یک پدیده پویا اثرات انکارناپذیری بر زندگی مردمان خود گذاشته است. از آنجا که ساخت شهرها مبتنی بر اندیشه‌ای بنیادین رقم می‌خورد و خود بستری برای انتقال این اندیشه به ساکنانش می‌گردد، ضروری است نظام شهرسازی مبتنی بر آموزه‌های اسلامی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و این مهم جز با هم‌اندیشی متخصصان علوم اسلامی و شهرسازی تحقق نمی‌یابد.

حجت‌الاسلام مبلغی با تاکید بر اینکه اگر فقه شبکه‌ای نباشد از پس این جامعه بر نمی‌آید، به تبیین مقصود از غنی‌سازی روش استنباط پرداخت و گفت: متاسفانه در حوزه روش استنباط فقهی هنوز تعریف مشخصی وجود ندارد.

استاد حوزه علمیه قم، تصریح کرد: خیلی از دروس خارج اصولا درس اجتهاد نیست و صرفا بیان نقل قول است در حالی که اجتهاد به معنی حقیقی خود گویای تلاش شخص فقیه هست در میدان ارائه نظر جدید و نقد نظر دیگران و این دو شاخصه و وجه ممیزه اجتهاد پویا از غیر آن است.

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس گفت: اگر فقه بخواهد بر بال قانون بنشیند تا به لایه لایه و جزء جزء جامعه رسوخ کند باید با قانون و طبیعت و مؤلفه‌های آن کنار بیاید نه آن که از آن عبور کند یا آن را خوب نشناسد.

اختصاصی شبکه اجتهاد: مجازات مرتد، ازجمله احکامی است که در چند سال اخیر، مورد هجوم و نقد جوامع روشنفکری قرار گرفته است. زمانی‌که این حکم برای افراد زیر ۱۸ سال صادر می‌شود (که ازنظر منشور حقوق کودک، کودک محسوب می‌شوند) مورد اعتراض مدافعین حقوق کودکان نیز قرار می‌گیرد.

شبکه اجتهاد: کرسی عرضه و نقد ایده علمی با عنوان «ادراکات اعتباری و فقه نظام» چندی قبل در پژوهشگاه فقه نظام با ارائه حجت‌الاسلام امین‌رضا عابدی‌نژاد و نقد حجت‌الاسلام عباسعلی امیری در پژوهشگاه فقه نظام برگزار شد. در این جلسه عابدی‌نژاد تلاش کرد که میان نظریه اعتباریات علامه طباطبایی و نظریه فقه نظام -که ریشه در آرای شهید صدر دارد- پیوندی برقرار کند.

سروش از بیرون به فقه نگاه می‌کند. از نتایج دانش فقه که خود را نشان می‌دهد، راجع به ماهیت فقه قضاوت می‌کند. شاید یک قیاس منطقی درست می‌کند که درخت را باید از میوه اش شناخت و میوه‌ی خراب، نشان از درخت مرده می‌دهد اما این گونه نیست. دانش فقه، دانشی که ۱۴۰۰ سال در تار و پود فرهنگ رفته، پتانسیل‌های عظیمی دارد؛ چه رهایی بخش و چه ویرانگر.

شبکه اجتهاد: آیت‌الله علی‌اکبر رشاد، رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و استاد خارج فقه و اصول در دومین نشست «هم‌اندیشی فقه حکومتی» در مسجد جمکران، با ارائه بخشی از نظریه خود در باب فقه حکومتی، به تعریف و مفهوم‌شناسی فقه حکومتی پرداخت. مباحثی که پیش‌ازاین به‌صورت تفصیلی در کتاب «دموکراسی قدسی» و همچنین درس اصول فقه و خارج اصول این استاد مطرح شده بود.

آیت‌الله صانعی خطاب به اعضای فراکسیون زنان مجلس گفت: چنانچه با مشکلاتی در قانون و جامعه مواجه شدید مأیوس نباشید. نظرات فقهی متفاوت با قانون فعلی را مطالعه کنید و چنانچه فقهای گذشته و حال فتوا و نظر فقهی در موردی داشتند بررسی کنید و اگر حتی نیاز بود از مراجع تقلید استفتاء نمایید و با استناد به آن نظرات فقهی به صورت طرح به مجلس ارائه دهید و تلاش کنید که همگان در خصوص مشکل و راه حل آن بحث کنند.

من برای این مطلب مناظره می‌کنم. مرحوم نجفی، صاحب جواهر، در آغاز بررسی هر مسأله ای، ابتدا شهرت را تبیین می‌کند. هر دلیلی هم که مخالف شهرت باشد، کنار می‌زند و بعضا احتمالات ضعیف را برای اثبات آن تقویت می‌کند. اگر به مخالفت با فقه جواهری متهم نمی‌شدم، مواردش را ذکر می‌کردم.