اجتهاد و اصول فقه

مدیر گروه فقه و حقوق اسلامی مرکز پژوهش‌های علوم اسلامی و انسانی گفت: دانش فقه ظرفیتی دارد که توانسته است در طول تاریخ خودش را با تحولات همراه کند و ضرورت تغییر رویکردهای موجود در فقه دارای اهمیت است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علی شفیعی، مدیر و عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق اسلامی مرکز پژوهش‌های علوم …

اواخر قرن دوازدهم هجری، یکی از علمای عثمانی، فتوای به حرمت سیگار داد و بالاتر آن که گفت اگر کسی آن را حلال بداند کافر است. عالم دیگری به نبرد با وی شتافت و با رویه تکفیرگرایی او به مقابل برخاست. وی در این رساله، روی این اصل تاکید کرد که تکفیر روش مجتهدان و فقیهان متین نیست و این …

فصلنامه علمی ـ تخصصی «مطالعات مقارنه‌ای مذاهب اسلامی» از پژوهشگران حوزه و دانشگاه مقاله می‌پذیرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فصلنامه علمی تخصصی «مطالعات مقارنه ای مذاهب اسلامی» وابسته به مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)، با هدف برقراری گفتمان علمی میان مذاهب اسلامی و پیشگیری از رواج طایفه گرایی، از مقالاتی که محورهای ذیل را رعایت نموده باشند استقبال می‌کند. پرداختن به …

حجت‌الاسلام والمسلمین عاملی با بیان این‌که اصل الاصول حرکت حوزه اجتهاد و فقاهت است، گفت: تخصص‌ها باید در خدمت فقاهت باشد و هم‌چنین فقاهت باید پشتوانه‌ تخصص‌ها باشد و الّا تخصص‌ها را بدون در نظر گرفتن فقاهت‌ می‌توان در دانشگاه نیز فرا گرفت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید مصباح عاملی در نشست «افق‌های پیش روی حوزه علمیه خراسان»، …

«امام موسی بن جعفر و روایاته الفقهیه» که پایان‌نامه دکترای دانشکده فقه دانشگاه کوفه می‌باشد، توسط آستان مقدس حسینی منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، “عبد الساده محمد الحداد” نویسنده پایان‌نامه «امام موسی بن جعفر و روایاته الفقهیه»، در تحقیق خود به بررسی تحلیلی احکام روایت شده از امام کاظم(ع) و تبیین ویژگی‌ها و زندگی امام کاظم(ع) پرداخته است. این …

نشست علمی «تبیین افق‌های پژوهش‌های فقهی و اصولی» به همت واحد پژوهش مدرسه عالی خواهران جامعه المصطفی(ص) العالمیه مشهد برگزار می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «تبیین افق‌های پژوهش‌های فقهی و اصولی» باهدف آشنایی طلاب با رشته فقه به عنوان شاکله اصلی علوم اسلامی و معرفی موضوعات جدید فقهی و اصولی، و به همت واحد پژوهش مدرسه عالی خواهران …

فاضل لنکرانی: این همه آیات محکم برای لزوم امر به معروف و نهی از منکر در قرآن داریم، یعنی خدای تبارک و تعالی راضی به این است که احکام اسلامی پیاده نشود تا قیام حضرت حجت (عج)؟ به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در درس خارج اصول که در مدرسه آیت‌الله گلپایگانی برگزار …

آیت‌الله سبحانی بر احیای گسترده محافل علمی در حوزه علمیه مشهد تاکید کرد و گفت: اکنون همانند ۶۰ سال قبل، شخصیت‌های بزرگ در حوزه علمیه مشهد تربیت نمی‌شوند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی در دیدار تولیت آستان قدس رضوی حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی، اظهار داشت: همه ما ولایت را از مشهد گرفته‌ایم و ولایت برای شیعیان از …

در محور موانع و بایسته‌های فقه اجتماهی هرچند به موانع و بایسته‌های فرهنگی و اجتماعی توسعۀ فقه اجتماعی اشاره نسبتاً خوبی شده است، اما به موانع و بایسته‌های علمی و محتوایی بحث که از جمله مهم‌ترین آن‌ها دقت در موضوع‌شناسی و روش‌شناسی فقه اجتماعی است، آن‌گونه که باید پرداخته نشده است. به گزارش شبکه اجتهاد، مقاله «فقه اجتماعی و کاستی‌های …

فقه شیعی برخلاف فقه داعشی واپس‌گرا، خشونت‌پرداز و زمان‌پریش نیست./ پدیداری نیرویی به نام داعش موجب ارتقای وجاهت فقه شیعه و فرهنگ مدارای ایرانیان در افکار عمومی جهان شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، قدیر نصری، دانش‌آموخته اندیشه سیاسی اسلام و غرب، عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی و مدیر گروه روندهای فکری مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه، در …

رییس مدرسه عالی فقه و اصول با بیان این که تفاوت این مدرسه با سایر مراکز فقه و اصول حوزوی در شیوه آموزش است، گفت: ما به دنبال این هستیم که به طلاب نگرش تحلیلی و تطبیقی بدهیم تا دست حوزه علمیه از مجتهد خالی نباشد. به گزارش شبکه اجتهاد، آزمون ورودی طلاب سطح و خارج مدرسه عالی فقه و …

آیت‌الله سبحانی با بیان برجستگی‌های شیعه نسبت به دیگر مذاهب، گفت: علم فقه و اصول کیان علمی شیعه است و در طول چهارده قرن که از ظهور اسلام می‌گذرد برجستگی شیعه به واسطه فقاهت و اجتهاد بوده است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله جعفر سبحانی، با حضور در مدرسه عالی فقه و اصول از برگزاری آزمون ورودی این مدرسه بازدید …

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه استاد حوزه علمیه، در صوت پیش رو به مسئله «هرمنوتیک و اصول فقه» می‌پردازد. به گزارش شبکه اجتهاد، فایل صوتی «هرمنوتیک و اصول فقه» گفتاری از حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه پژوهشگر فلسفه دین و رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه می‌باشد. حجت‌الاسلام خسروپناه ابتدا تلقی خود را از اصول فقه و هرمنوتیک بیان می‌دارد …

در جامعه اسلامی باید هزینه دین‌داری پایین و هزینه ارتکاب گناه و معصیت بالا باشد؛  اگر اقدامات مؤثر در زمینه امر به معروف و نهی از منکر موجب بالارفتن هزینه گناه و نگرانی گناهکار می‌شود و برای اصرار بر معصیت، احساس نا امنی می‌کند باید از آن استقبال نمود، مردم مؤمن هیچ‌گاه از نا امنی گناه و گناهکاری، دچار دلهره …

مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور با اشاره به لزوم تلاش حوزه برای رسیدن به نقد عالمانه و منصفانه نسبت به احادیث و کتب روایی اهل سنت، گفت: باید جدای از مراکز حدیثی، در فضای آزاد حوزه نیز بحث حدیث را داشته باشیم و طلاب حداقل هفته‌ای و یا روزی یک بار با کتب حدیثی ارتباط داشته باشند. به گزارش شبکه …

مراسم رونمایی از تازه‌ترین اثر حجت‌الاسلام والمسلمین محمد سروش محلاتی با عنوان «اسلام و مقتضیات زمان؛ بررسی نسبت دین و تحولات حیاتی انسان» برگزار می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مراسم رونمایی از کتاب «اسلام و مقتضیات زمان» بعدازظهر شنبه ۱۱ اردیبهشت‌ماه؛ همزمان با مراسم سالگرد شهادت استاد شهید مطهری؛ از ساعت ۱۷ در محل خانه موزه شهید مطهری برگزار می‌شود. …

نشست علمی «حکم و آثار فقهی آن» با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمجتبی نورمفیدی مؤلف کتاب «حکم» (حقیقت، اقسام، قلمرو)، در جمع اساتید، فضلا و طلاب حوزه‌ علمیه در موسسه فرهنگی فهیم قم برگزار می‌گردد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در ادامه سلسله نشست‌های نظریه‌پردازی دینی، ۲۵۵مین نشست علمی موسسه پژوهشی فرهنگی فهیم با موضوع «حکم و آثار فقهی آن» و معرفی …

گرچه علامه حلی و شیخ انصاری به خصوصیت احراز در برخی از اصول عملیه اشاره کرده اند، ولی تنقیح آن از ابتکارات میرزای نائینی بوده است. وی اصول عملیه را به «محرز و غیر محرز» تقسیم می کند. «اصل محرز» وظیفه عملی مکلف را با نظر به واقع تعیین می کند، مانند: استصحاب، اصل صحت و قاعده فراغ و تجاوز؛ اما اگر واقع در نظر گرفته نشود «اصل غیرمحرز» نامیده می شود، مانند: برائت و تخییر. محقق نائینی در مورد اصول محرزه معتقد است، اصلی که امر مشکوک را به منزله واقع قرار می دهد، اصل تنزیلی است، مانند: اصالت طهارت و اصالت حلیت و هنگامی که مانند استصحاب، شک و احتمال را به منزله یقین قرار می دهد، آن اصل، اصل محرز خواهد بود. اشکالات متعددی به نظریه محقق نائینی وارد شده که از جمله آن ها اشکالات محقق خوئی و علامه شهید صدر می باشد. شهید صدر اصل محرز نائینی را نمی پذیرد و این اصطلاح را در معنای دیگری به کار می برد. او که تمایز میان اصول و حجیت امارات را نیز به تفاوت در ملاک جعل آن ها می داند، اصل محرز را نیز به همین شکل تفسیر می کند. مهم ترین ثمره اصل محرز، تقدم آن بر اصل غیر محرز در تعارض است. نگارندگان با بیان تمایز اصول و امارات از دیدگاه نائینی و شهید صدر در پی تبیین ماهیت «اصل مُحرِز» و ثمره آن از منظر این دو اندیشمند اصولی هستند.

آیت‌الله شبیری زنجانی با با بیان این مطلب که «مجتهد به معنای واقعی آن کم است» تاکید کرد: حوزه به معنای واقعی باید حوزه مجتهد پرور باشد نه اهل شعار. آنچه قدیم بود این بود که طلبه به درس اهمیت ویژه می‌داد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سیدموسی شبیری زنجانی در دیدار مسئولان و استادان دانشگاه علوم قضایی تهران، همه …

محقق داماد: اگر اجتهاد نباشد ختم نبوت معنی ندارد و باید منتظر پیامبر دیگری بود و این مشکلی است که اهل‌سنت در اجتهاد دارند. اگر اجتهاد نباشد باید بگوییم که دوران دین هم تمام شده است. نهاد اجتهاد در کنار نهاد خاتمیت نبوت می‌نشیند که هر کدام از این‌ها را دست بزنید آن یکی به لرزش می‌افتد. به گزارش شبکه …

از سوی شریعت هیچ دلیلِ معتبری بر منعِ بانوان از تصدیِ پُست‌های اجرایی، مدیریتی و ولایی اقامه نشده است، حتی از برخی موارد می‌توان استفاده کرد که بانوان از همان ابتدایِ عصرِ اسلام در امور سیاسی و اجرایی و نظامی مشارکت فعال داشته‌اند. پس اگر بانویی، دیگر شرایطِ تصدی‌گری امور اجرا، مدیریت و ولایت را داشته باشد، می‌تواند به این …

نشست علمی «فقه اجتماعی» با سخنرانی حجت‌الاسلام‌ والمسلمین سید محمدمهدی میرباقری رئیس فرهنگستان علوم اسلامی، در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، پنجاه و سومین نشست علمی معاونت پژوهش مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با موضوع «فقه اجتماعی» برگزار می‌گردد. بنابراین گزارش، حجت‌الاسلام‌ والمسلمین سید محمدمهدی میرباقری رئیس فرهنگستان علوم اسلامی و استاد حوزه علمیه درباره فقه …

درباره مرحوم شهید صدر آنچه مورد توجه و تأمل است این که آیا می‌توانیم نظرات افراد مختلف را صورت‌بندی کنیم و آنچه شهید صدر مکتب می‌نامند را تولید کنیم؟ آیا ثبوتا ممکن است که با توجه به تفاوت و بلکه تهافت مبانی و مناهج مدارس و مذاهب از مجموعه آرایی که در بستر آن‌ها تولید شده است برآیندی صحیح پیدا …

نظریه اجتهاد بر این نکته تأکید دارد که فهم دین اسلام از منابع دینی، یعنی قرآن و سنت و عقل، به صورت روشمند ممکن است و می‌توان به فهم صحیح و سقیم آن‌ها دست یافت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه پژوهشگر فلسفه دین و رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه، طی یادداشتی پیرامون «منطق فهم اسلام» …

یوسفی غروی: شیخ طوسی به بهانه برائت، کار را به جایی رساند که برخی اصحاب تراجم کتاب علما از اهل‌سنت، شیخ طوسی را شافعی شمرده‌اند و این نشانه آن است که ایشان رعایت جهات را می‌نمود و در این باب فراتر از شیخ مفید گام برداشته است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین هادی یوسفی غروی در نشست علمی «بررسی …

جایگاه فقه الحدیث، ضرورت فقه الحدیث، فایده و کاربرد فقه الحدیث، سیر اجمالی و پیش نیازهای فهم، فهم مفردات، فهم ترکیبات، اسباب ورود حدیث، تشکیل خانواده حدیث و بهره‌گیری از دستاوردهای بشری از جمله عناوین بخش‌های این کتاب است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام محمدتقی سبحانی‌نیا با اشاره به چاپ جدید درسنامه فقه الحدیث به خبرنگار فارس گفت: این کتاب …

احمد مبلغی گروه‌های نوظهور تروریستی مانند داعش را حاصل بذرهای فاسدی دانست که بدخواهان امت اسلامی در زمین مناسبات مضطرب، مختل و فاقد شعور لازم نسبت به «اندیشه صیانت از جماعت مسلمین» افشانده و به آن رشد بخشیده‌اند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی و رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس روز شنبه در جمع …

جلسه دفاعیه پایان‌نامه سطح سه حوزه علمیه خراسان (مقطع کارشناسی ارشد) با عنوان «گزارش آراء اصولیان معاصر در مبادی علم اصول و اثبات صغرای دلیل شرعی بر اساس الحلقه ‌الثالثه» در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دومین جلسه از دفاع پایان‌نامه گروه آموزشی فقه و مبانی اجتهاد با عنوان «گزارش آراء اصولیان معاصر در …

نشست علمی «اجتهاد، هست‌ها و بایدها» با محوریت «چیستی و گستره‌ی اجتهاد»، با سخنرانی سه تن از اساتید برجسته حوزه و دانشگاه بر گزار می‌گردد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، نشست علمی «اجتهاد، هست‌ها و بایدها» را با محوریت «چیستی و گستره‌ی اجتهاد» برگزار می‌کند. قرار است در این نشست علمی، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سید مصطفی …

قاعده «لاضرر» از قواعد کاربردی در فقه اسلامی است که در دیدگاه امام خمینی(ره) و شهید صدر(ره)، ابعاد متفاوتی برای آن طرح شده است. این مقاله پس از مرور اجمالی بر سند و دلالت روایاتی که مستند قاعده هستند، به تبیین ابعاد ذیل با توجه به دیدگاه امام خمینی و شهید صدر پرداخته، ایده‌های متمایز در نگرش دو فقیه را مطرح کرده است: ۱٫ سلطانی (حکومتی) بودن قاعده لاضرر؛ ۲٫ مفهوم‌شناسی، ملاک‌شناسی و مصداق‌یابی ضرر؛ ۳٫ استخراج احکام وضعی از قاعده لاضرر. نتایج به دست آمده از این قرار است: ۱٫ امام خمینی قاعده لاضرر را حکومتی دانسته و این قاعده در اختیار فقیه حاکم، مبنای احکام وضعی و اجتماعی قرار می‌گیرد. ۲٫ شهید صدر با بسط در معنای ضرر؛ به ویژه در توسعه آن به نقص در کرامت و اعتقاد به ضرورت شناخت محل اصلی ضرر با واکاوی مسائل، راه مهمی را برای حل مشکلات خانوادگی و مسائل عرصه خصوصی باز کرده و با تأکید بر اعتبار شناخت مصداق ضرر به وسیله عرف و قطعیت دلالت روایات بر قوانین وضعی، محدوده و کاربرد قاعده را افزایش دادند. این نوشتار نشان می دهد با بازخوانی دیدگاه های فقهاء درباره قواعد فقهی می توان ظرفیت قانونگذاری را بر مبنای فقه حکومتی افزایش داد.