نشست علمی «فقه اجتماعی» با سخنرانی حجتالاسلام والمسلمین سید محمدمهدی میرباقری رئیس فرهنگستان علوم اسلامی، در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار میشود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، پنجاه و سومین نشست علمی معاونت پژوهش مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با موضوع «فقه اجتماعی» برگزار میگردد. بنابراین گزارش، حجتالاسلام والمسلمین سید محمدمهدی میرباقری رئیس فرهنگستان علوم اسلامی و استاد حوزه علمیه درباره فقه …
Read More »اجتهاد و اصول فقه
حلقههای مفقوده در نظام سازی اسلامی
درباره مرحوم شهید صدر آنچه مورد توجه و تأمل است این که آیا میتوانیم نظرات افراد مختلف را صورتبندی کنیم و آنچه شهید صدر مکتب مینامند را تولید کنیم؟ آیا ثبوتا ممکن است که با توجه به تفاوت و بلکه تهافت مبانی و مناهج مدارس و مذاهب از مجموعه آرایی که در بستر آنها تولید شده است برآیندی صحیح پیدا …
Read More »«اجتهاد»، منطق فهم اسلام و تفقه روشمند است
نظریه اجتهاد بر این نکته تأکید دارد که فهم دین اسلام از منابع دینی، یعنی قرآن و سنت و عقل، به صورت روشمند ممکن است و میتوان به فهم صحیح و سقیم آنها دست یافت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه پژوهشگر فلسفه دین و رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه، طی یادداشتی پیرامون «منطق فهم اسلام» …
Read More »از اندیشه تا گامهای تقریبی «علمای نجف»
یوسفی غروی: شیخ طوسی به بهانه برائت، کار را به جایی رساند که برخی اصحاب تراجم کتاب علما از اهلسنت، شیخ طوسی را شافعی شمردهاند و این نشانه آن است که ایشان رعایت جهات را مینمود و در این باب فراتر از شیخ مفید گام برداشته است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین هادی یوسفی غروی در نشست علمی «بررسی …
Read More »درسنامه «فقه الحدیث» منتشر شد
جایگاه فقه الحدیث، ضرورت فقه الحدیث، فایده و کاربرد فقه الحدیث، سیر اجمالی و پیش نیازهای فهم، فهم مفردات، فهم ترکیبات، اسباب ورود حدیث، تشکیل خانواده حدیث و بهرهگیری از دستاوردهای بشری از جمله عناوین بخشهای این کتاب است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام محمدتقی سبحانینیا با اشاره به چاپ جدید درسنامه فقه الحدیث به خبرنگار فارس گفت: این کتاب …
Read More »فقدان شعور لازم نسبت به “اندیشه صیانت از جماعت مسلمین” منجر به خلق داعش شد
احمد مبلغی گروههای نوظهور تروریستی مانند داعش را حاصل بذرهای فاسدی دانست که بدخواهان امت اسلامی در زمین مناسبات مضطرب، مختل و فاقد شعور لازم نسبت به «اندیشه صیانت از جماعت مسلمین» افشانده و به آن رشد بخشیدهاند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین احمد مبلغی رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی و رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس روز شنبه در جمع …
Read More »تبیین آراء اصولیان معاصر در مبادی علم اصول و اثبات صغرای دلیل شرعی
جلسه دفاعیه پایاننامه سطح سه حوزه علمیه خراسان (مقطع کارشناسی ارشد) با عنوان «گزارش آراء اصولیان معاصر در مبادی علم اصول و اثبات صغرای دلیل شرعی بر اساس الحلقه الثالثه» در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دومین جلسه از دفاع پایاننامه گروه آموزشی فقه و مبانی اجتهاد با عنوان «گزارش آراء اصولیان معاصر در …
Read More »محققداماد، علیدوست و فیرحی از «چیستی و گسترهی اجتهاد» میگویند
نشست علمی «اجتهاد، هستها و بایدها» با محوریت «چیستی و گسترهی اجتهاد»، با سخنرانی سه تن از اساتید برجسته حوزه و دانشگاه بر گزار میگردد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، نشست علمی «اجتهاد، هستها و بایدها» را با محوریت «چیستی و گسترهی اجتهاد» برگزار میکند. قرار است در این نشست علمی، حجتالاسلام والمسلمین دکتر سید مصطفی …
Read More »محدوده قاعده «لاضرر» در قانونگذاری «تبیین دیدگاه امام خمینی و شهید صدر»
قاعده «لاضرر» از قواعد کاربردی در فقه اسلامی است که در دیدگاه امام خمینی(ره) و شهید صدر(ره)، ابعاد متفاوتی برای آن طرح شده است. این مقاله پس از مرور اجمالی بر سند و دلالت روایاتی که مستند قاعده هستند، به تبیین ابعاد ذیل با توجه به دیدگاه امام خمینی و شهید صدر پرداخته، ایدههای متمایز در نگرش دو فقیه را مطرح کرده است: ۱٫ سلطانی (حکومتی) بودن قاعده لاضرر؛ ۲٫ مفهومشناسی، ملاکشناسی و مصداقیابی ضرر؛ ۳٫ استخراج احکام وضعی از قاعده لاضرر. نتایج به دست آمده از این قرار است: ۱٫ امام خمینی قاعده لاضرر را حکومتی دانسته و این قاعده در اختیار فقیه حاکم، مبنای احکام وضعی و اجتماعی قرار میگیرد. ۲٫ شهید صدر با بسط در معنای ضرر؛ به ویژه در توسعه آن به نقص در کرامت و اعتقاد به ضرورت شناخت محل اصلی ضرر با واکاوی مسائل، راه مهمی را برای حل مشکلات خانوادگی و مسائل عرصه خصوصی باز کرده و با تأکید بر اعتبار شناخت مصداق ضرر به وسیله عرف و قطعیت دلالت روایات بر قوانین وضعی، محدوده و کاربرد قاعده را افزایش دادند. این نوشتار نشان می دهد با بازخوانی دیدگاه های فقهاء درباره قواعد فقهی می توان ظرفیت قانونگذاری را بر مبنای فقه حکومتی افزایش داد.
Read More »ضیائیفر: نگاه فرافقهی، فقه امام (ره) را ممتاز کرده است
سعید ضیائیفر معتقد است دیدگاههایی که امام خمینی (ره) در مباحث فقهی مطرح میکنند ناشی از نگاههای برون فقهی ایشان است و همین مسئله سبب شده که فقه ایشان تا اندازه قابلتوجهی ممتاز باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین سعید ضیاییفر عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در اولین پیش نشست همایش اندیشههای فقهی امام خمینی(ره)، با …
Read More »لزوم استخراج «فقه اجتماعی» از عهدنامه مالک اشتر
محمدجواد ارسطا: عهدنامه مالک اشتر در راستای فقه اجتماعی است و حضرت به مالک اشتر فرمودند «در قلب خود رحمت ورزی نسبت به مردم را راه بده مردمی که مسلمان نیستند و تنها برادر نوعی و دینی تو هستند». به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین محمدجواد ارسطا در پیش نشست همایش هفدهمین کنگره بینالمللی نهج البلاغه که در مدرسه امام …
Read More »التحریر فی شرح الدرایه و الروایه
معرفی و لینک خرید کتاب التحریر فی شرح الدرایه و الروایه
Read More »مباحث الاصول و فقه الحدیث: العاریض والتوریه
معرفی و لینک خرید کتاب مباحث الاصول و فقه الحدیث: العاریض والتوریه
Read More »نیازمند استخراج قواعد جدید فقهی هستیم/ «فقه الاداره» در ۵ جلد به چاپ میرسد
آیتالله دری نجف آبادی با بیان اینکه در بحث فقه مدیریت لازم است در ابواب مختلف ورود پیدا کنیم، ابراز داشت: کارهای گسترده و عمیقی باید در این زمینه انجام شود چراکه مدیریتی اسلامی یک مسأله کلان است و نباید آن را محدود کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله قربانعلی دری نجف آبادی عصر دوشنبه در نشست تخصصی نقد و …
Read More »«فتاوای المیزان» و تلاش علامه برای خلط نکردن فقه و تفسیر
حمیدرضا بصیری در نشست «روششناسی قرآنی علامه طباطبایی و تأثیر آن بر متفکران معاصر»: علامه به صراحت خلط مباحث تفسیری و فقهی را نقد میکرد و این در حالی است که از فتاوای المیزان میتوان توضیحالمسائل کوچکی تدوین کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست روششناسی قرآنی علامه طباطبایی (با تاکید بر تفسیر المیزان) و تأثیر آن بر متفکران معاصر، ۳۰ …
Read More »جایگاه عقل در علم اصول ارتقاء یابد/ عدم کاربرد علم غیب در فقه
مفسر بزرگ قرآن کریم در درس تفسیر خود تاکید کرد: باید جایگاه عقل در علم اصول به جایگاه واقعی برسد تا بسیاری از مشکلات کلامی مانند علم غیب ائمه(ع) و کاربرد آن در فقه رفع شود. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله عبدالله جوادی آملی امروز در درس تفسیر خود، با بیان اینکه باید عقل در علم اصول رتبه والایی بیابد …
Read More »عرش الاصول و فرش الادله: شرح مبحث استصحاب کفایه الاصول “ویژهی اساتید – طلاب و دانشجویان رشتههای فقه و حقوق”
معرفی و لینک خرید کتاب عرش الاصول و فرش الادله: شرح مبحث استصحاب کفایه الاصول "ویژهی اساتید - طلاب و دانشجویان رشتههای فقه و حقوق"
Read More »بارگذاری اولین مجله الکترونیکی «شهید صدر» به زبان عربی
اولین مجله الکترونیکی «شهید صدر» به زبان عربی، با چندین بخش ویژه توسط شبکه عربی اجتهاد بر روی اینترنت قرار گرفت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، همزمان با ایام سالگرد شهادت آیتالله سید محمدباقر صدر و همایش «علامه شهید صدر؛ ساخت نظامهای اسلامی و مسأله حجیت» در مشهد، اولین مجله الکترونیکی شهید صدر به زبان عربی به همت شبکه عربی اجتهاد …
Read More »دائرهالمعارف فقه مقارن
معرفی و لینک خرید کتاب دائرهالمعارف فقه مقارن
Read More »مشارکت وزیر جنگ با مرجع تقلید در نگارش رساله عملیه!
بحث مرحوم میرزا خلیل کمرهای در ترکیب حکومتی بین متخصصین و مجتهدین و نوع همکاری آنها جالب توجه است تا این حد که یک نظامی برجسته به مرجع تقلید کمک کند تا رساله اش را بهتر بنویسد و در شناخت موضوعات به وی کمک کند تا کار ضعیفی در نیاید. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین رسول جعفریان استاد و …
Read More »اصول فقه جواهری و راهبردهای فقه حکومتی
از دیدگاه حجتالاسلام ابوالقاسم علیدوست اصول فقه، فقط اصول فقه نیست بلکه اصول فهم و اندیشیدن است و گسترهاش بیشتر از فقه است. به گزارش شبکه اجتهاد، گزیده صوت پیش رو بخشی از کلاس حجتالاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست استادخارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، با عنوان «اصول فقه جواهری و راهبردهای فقه حکومتی است». براساس گزارش مهر، این جلسه …
Read More »دلیل عقل در دیدگاه شیخ انصاری
برای شناخت نقش دلیل عقل در استنباط احکام شرعی در سیره نظری و عملی شیخ انصاری (ره) بررسی متون فقهی استدلالی و اصولی وی بر اساس روش تحلیل محتوا انجام شده است. نتیجه تحقیق نشان می دهد او عقل را به عنوان رسول باطنی مطرح و حجیت آن را به این دلیل می پذیرد. وی به استقلال عقل در حکم باور دارد و قبح برخی محرمات شرعی را به دلیل عقل مستقل مستند می کند...
Read More »نظریهای نو برای روزآمد کردن فقه
به اعتقاد احمد مبلغی، متفکرین دینی باید مطالعات خود را معطوف به کشف سازوکاری برای فهم صحیح نص بر اساس مقتضیات روز کنند و با استفاده از خصایص شریعت به مثابه یک عنصر روشی، از آن به عنوان یک سازوکار اجتهادپسند بهره بگیریم. شبکه اجتهاد: اقتضای زندگی جدید، مسائل و نهادهای برآمده از آن باعث شده است تا موضوعات و …
Read More »دانشنامه اصولیان شیعه
معرفی و لینک خرید کتاب دانشنامه اصولیان شیعه
Read More »جایگاه قاعدهی تحذیر
معرفی کوتاه:بررسی شرایط تحقق قاعده تحذیر یا رفع مسئولیت جزائی و مسائل فقهی و حقوقی مرتبط با آن است. در ابتدای این اثر به بیان نظریات فقها در زمینه شرایط تحقق قاعده تحذیر و نیز مصوبات قانونی مربوط به آن پرداخته شده و پس از آن نقش انواع هشدار در رفع مسئولیت کیفری با استناد به قاعده تحذیر و تسبیب مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. آن گاه امکان گریز از خطر برای فرد هشدار گیرنده و نیز شرایط تحقق قاعده تحزیر بیان شده و جایگاه قاعده مذکور در حقوق جزای شکلی و تطبیق آن بر مباحث حقوقی و قوانین و مقررات مصوب تبیین شده است. نویسنده همچنین تحلیلی از مبانی فقهی و قوانین حقوقی مربوط به پذیرش مسئولیت کیفری و جزایی و کارکرد قاعده فقهی تحذیر در این زمینه ارایه نموده و مفهوم و مصادیق آن را بیان کرده است.
Read More »تیسیر مقاصد الاصول
معرفی کوتاه:بیان مسائل مربوط به اصول فقه به زبان ساده است. در این نوشتار ابتدا به بیان مراتب احکام فقه و اقسام مسائل اصولی پرداخته شده است. نویسنده ابتدا به بیان مباحث الفاظ و احکام ظاهری فقه پرداخته شده و پس از آن احکام قطع و ظن و حجیت آنها مورد بحث و بررسی قرار گرفته و خصوصیات قطع و وجوب متابعت از آن و معذریت قطع و تکلیف آور بودن آن تبیین شده است. نویسنده در همین راستا به منجزیت علم اجمالی و مفهوم تجری و ادله حرمت آن اشاره نموده و موضوع تجری و نسبت آن با ظن موضوعی را بررسی نموده است. نویسنده همچنین به ادله مربوط به اجتهاد و تقلید پرداخته و حکم عقل و نقش آن در استنباط حکم شرعی را بیان نموده است.
Read More »ایضاح الکفایه الاصول
معرفی کوتاه:شرح و بررسی مباحث اصولی مندرج در کتاب "کفایه الاصول" تألیف ملامحمدکاظم آخوند خراسانی در زمینه مباحث الفاظ، مفاهیم، حجیت و اصول عملیه در علم اصول فقه شیعه است. در این مجلد نیز در ادامه جلد قبل به بررسی حجیت ظنون معتبره و مطلقه پرداخته شده و حجیت ظن واقعی و طریقی و نیز ظن کشفی و نیز ظن حاصل شده به واسطه حکومت، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و سبب ظن، موارد آن، مرتبه ظن و راههای ایجاد آن تبیین شده است. نویسنده در همین راستا قیاس را از موارد حجیت ظنون معتبره خارج نموده و ادله عدم حجیت قیاس را بررسی نموده است. در ادامه به بحث در مورد عدم حجیت ظن در مقام امتثال و حالات مختلف مربوط به آن پرداخته شده و مبانی و ادله مربوط به اصول عملیه و شرایط جریان داشتن آنها بررسی شده است. در همین راستا نویسنده به تبیین ادله مربوط به اصل برائت و احتیاط (اشتغال) پرداخته و دلایل عقلی و نقلی مشروعیت این دو اصل و موارد استعمال آنها در استنباط حکم شرعی بیان شده است. وی در ادامه به بررسی ادله اصل تخییر و قواعدی فقهی مانند قاعده میسور، قاعده اشتغال، قاعد لاضرر پرداخته شده و ادله مربوط به اصل استصحاب و حجیت آن و نیز شرایط جریان داشتن این اصل را بررسی نموده است.
Read More »حجیت عقل در اصول فقه معاصر
جایگاه عقل در فقه و اصول فقه همواره مورد اختلاف فقها بوده و در مذاهب مختلف اسلام به طرق مختلف با آن برخورد شده است. هدف فقه و احکام اسلامی نه راکد کردن زندگی و ایجاد فضای جامد و صامت ، بلکه جهت دادن به زندگی، پویایی، تازگی و نواند یشی است. تغییر در احکام فقه اسلامی هم عقلا" و هم شرعا" امری لازم و ضروری است. یکی از امتیازات اسلام و به ویژه مذهب شیعه، پویایی اجتهاد بر اساس زمان و مکان لازم است. احکام اسلام هر چند در ماهیت خود ثابت می باشند و هیچ گونه تغییری در طول زمان پیدا نمیکنند؛«حرام خداوند همیشه حرام و حلال خداوند همیشه حلال میباشد.»منتها احکام دارای موضوعات و ملاک های خاصی می باشند که تنها به ملاحظه آنها از طرف شارع مقدس تقدیر و تشریع شده اند. تا مادامی که در بستر زمان تغییر بیرونی و یا درونی برای موضوعات و ملاکها حاصل نشود ، احکام ثابت و تغییر ناپذیر می مانند.اما چنانچه موضوعات تغییر کردند ، حکم نیز اجرا نخواهد شد.رد پای عقل در جای جای فقه معاصر دیده شده، با این حال در این خصوص معتزله وموافق شناخت عقل به عنوان یکی از منابع استنباط احکام و اخباریون مخالف آن می باشد . در انتهای این تحقیق مشخص خواهد شد که در خصوص امکان استناد به عقل در صورت مستقل برای اثبات حکم شرعی اختلاف نظر وجود دارد . موافقان حجیت عقل معتقدند تمام نباءهای عقلایی منشأ حقیقی داشته و به عقل اضطراری باز میگردد و دلیل شیوع و عمومیت آن نیز اضطرار عقلا در زندگی است . بنابراین حجیت آن به عقل باز میگردد و از این نظر علم اصول و قواعد فقه قابلیت تحلیل عقلی را خواهند داشت . مخالفان حجیت عقل معتقدند به دلیل توقیفی بدون احکام شرعی حکم عقل ، به صورت مستقل از شرع، نمی تواند حجیت داشته باشد و توجه به قاعده ملازمه برای اثبات وجود دلیل در رسیدن به حکم شرعی است. نگرشی که در مورد عقل برای استنباط احکام شرعی وجود دارد و در مورد نباءعقلا که در تأیید عقل که عملا" با توجه به عمل به عقل در تنگنای احکام به نتایج مطلوبی رسیده اند که نباءعقلا در اصل مورد تأیید شارع با توجه به قرائن و مدارک و با وجود مکاتب فقهی می باشد که این خود وجود عقل به عنوان یکی از اجزاء مورد استناد را تأیید میکند.
Read More »معرفی پایاننامه: هندسه معرفتی محقق خراسانی در کفایه الاصول
معرفی پایاننامه: هندسه معرفتی محقق خراسانی در کفایه الاصول
Read More »روششناسی نقد متن حدیث (با رویکرد تطبیق بر نمونهها)
معرفی و لینک خرید کتاب روششناسی نقد متن حدیث (با رویکرد تطبیق بر نمونهها)
Read More »