حکومت و قانون

استاد درس خارج حوزه علمیه گفت: برخی وقتی بحث حقابه مطرح می‌شود طبق نگاه قدیم می‌گویند قابل اجرا نیست ولی معتقدم حقابه منطق قویم و قوی فقهی دارد ولی باید به روز شود. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد احمد مبلغی، در نشست علمی «حقابه از منظر فقه و قانون» که از سوی مؤسسه دین‌پژوهان برگزار شد، با بیان اینکه بحث …

کتاب تعامل شرع و قانون و تأثیر آن بر نظام قانون گذاری دربردارنده سخنرانی جمعی از فضلای حوزوی و دانشگاهی صاحب‌نظر است که در سومین دوره مدرسه پارلمانی به ارائه نظرات و راهکارها درخصوص دغدغه‌های مذکور پرداختند. این کتاب به قلم محمد رجبی از محققان مرکز تحقیقات اسلامی مجلس است که در حاشیه پنجمین مدرسه پارلمانی با حضور رئیس مجلس …

شبکه اجتهاد: مرحوم میرزا خلیل کمره‌ای (۱۳۱۷ ـ ۱۴۰۵ (۱۲۷۷ ـ ۱۳۶۳ش) کتابچه‌ای با عنوان «فلسفه غیبت بر اساس تقریرات آقای کمره‌ای» تحریر توسط سید محمدحسن جزائری در سال ۱۳۲۳ منتشر کرده است. این کتاب در موضوع مهدویت است و در پایان این گفتگو، بحث به وضعیت در عصر غیبت می‌رسد. کمره‌ای در اینجا به ارائه نوعی طرح برای حکومت …

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ضمن طرح این پرسش که آیا استقرار نظام اسلامی می‌تواند برای روحانیت به مثابه رهبر مدنی فرصت باشد یا خیر، تصریح کرد: راهکاری که ‌می‌شود برای تقویت روحانیت به مثابه رهبران مدنی ارائه کرد این است که آن‌ها در عین حال که نظام سیاسی را پذیرفتند و با آن تعامل دارند، تعاملشان …

استاد دانشگاه شهید مطهری ضمن اشاره به دو راهکار برای ایجاد پیوند میان فقه و قانون تاکید کرد: فتوایی کارآمد است که سومندی اجتماعی داشته باشد و مصالح عامه در آن لحاظ شده باشد و تناسبش با ضروریات انسان معاصر بیشتر باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «فقه، حقوق و پیشرفت با محوریت فقه و تقنین» در روزهای پایانی بهمن‌ماه‌، …

ائمه دنبال این خط و این هدف بودند: تشکیل حکومت اسلامی. وقتی که امام حسین(ع) در ماجرای کربلا به شهادت رسیدند و امام سجاد(ع) با آن وضع بیماری به اسارت درآمدند، در حقیقت مسئولیت امام سجاد(ع) از آن لحظه شروع شد. اگر تا آن تاریخ قرار بر این بود که امام حسن و امام حسین(ع) آن آینده را تأمین بکنند، …

حجت‌الاسلام مهدی ابوطالبی گفت: وقتی در اوایل انقلاب ولایت فقیه مطرح شد، نهضت آزادی علیه آن بیانیه نوشت و گفتند شیخ انصاری ولایت فقیه را قبول ندارد و ساخته امام (ره) است، ولی وقتی کنگره ایشان برگزار شد، مشخص شد که آن مرجع بزرگ، تعبیر حکومت و ولایت مطلقه دارد. متأسفانه با جریان‌سازی و فضاسازی هنوز هم گفته ‌می‌شود که …

شبکه اجتهاد: در دوره مشروطه شاهد شکل‌گیری کنش‌گری سیاسی تازه‌ای از سوی فقیهان هستیم. این حرکت، البته ریشه در دوره‌های پیشین داشته است، اگر نهضت تنباکو و کشف ظرفیت عظیم مرجعیت در ایجاد یک نهضت اجتماعی سیاسی نبود، و اگر فتاوای جهادیه فقیهان دوره قاجار در ایجاد حرکت نظامی سیاسی نبود، و اگر پیش از آن نقش آفرینی فقیهان در …

شبکه اجتهاد: یکی از سوالات رایج سال‌های اخیر، مدل سیاست ورزی آیت‌الله سیستانی و به طور عمومی‌تر حوزه علمیه نجف اشرف است. «شعوبا» به‌سراغ دکتر عبدالوهاب فراتی، عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی رفته‌ تا نگاه حوزه نجف و مرجعیت اعلای آن، آیت‌الله سیستانی را با دقت بیشتری مورد کنکاش قرار دهد.  دکتر فراتی در این نوشته، ابتدا …

رهبر معظم انقلاب با بیان اینکه علما فارغ از داشتن یا نداشتن مسئولیت دولتی، برای حفظ این سرمایه عظیم وظایف سنگینی از جمله جهاد تبیین دارند، گفتند: از شبهه نباید رنجید. نرنجیم؛ بالاخره شبهه است و وجود دارد. مرحوم آقای مطهری خودش شبهه را کشف میکرد، زودتر میفهمید و بنا میکرد روی آن فکر کردن. برای مواجهه‌ی با شبهه بایستی …

یازدهمین اجلاس رسمی پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری عصر امروز، چهارشنبه ۳ اسفند، در ساختمان سابق مجلس شورای اسلامی با صدور بیانیه‌ای ۱۰بندی به پایان رسید. به گزارش شبکه اجتهاد، متن این بیانیه که توسط استاد سیداحمد خاتمی، عضو هیئت رئیسه و سخنگوی مجلس خبرگان رهبری قرائت شد، به شرح ذیل است: بسم الله الرحمن الرحیم مجلس خبرگان رهبری در …

استاد حوزه علمیه خراسان ضمن تبیین نسبت فقه حکومتی با فقه سیاسی و بیان قلمروی سیاست؛ «تبار فقه حکومتی» را به‌لحاظ جنس، اصل و ذاتیات؛ در پنج محور «وحیانی، نقلی، کلامی، فلسفی و عرفانی» برشمرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در ادامه سلسله نشست‌ها علمی مرکز تحقیقات اسلامی وابسته به آیت‌الله اشرفی شاهرودی، نشست علمی «تبارشناسی فقه حکومتی» با ارائه حجت‌الاسلام …

در آستانه سالگرد انقلاب جمهوری اسلامی ایران، مراجع معظم حضرت آیات مکارم شیرازی، نوری همدانی، جوادی آملی و سبحانی آحاد مختلف مردم را به حضور در راهپیمایی ۲۲ بهمن دعوت کردند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در پایان جلسه تدوین شرح صحیفه سجادیه، به مناسبت فرارسیدن سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی در سخنای اظهار داشت: هنگامی که امام …

آیت‌الله کریمی جهرمی در رساله فقهی «محاضرات فی الشهادات» به طور مفصّل و مستدلّ به مباحثی، همچون ماهیت عدالت، معاصی مانع عدالت، توبه از معاصی مضرّ به عدالت، شهادت زنان در قضاوت، حقوق الهی و انسانی و … پرداخته و در ضمن مباحث، به صفات رذیله‌ای که موجب خدشه به عدالت می‌شود اشاره کرده‌ است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب …

شبکه اجتهاد: دهه‌ی فجر امسال نیز علی رغم همه‌ی کوردلی‌ها و دشمنی‌های بدخواهان و معاندان، برگ زرین دیگری بر تاریخ پر افتخار انقلاب شکوهمند اسلامی افزود و این ملت پایدار و عظیم، به همگان نشان داد که چه اندازه قدرشناسانه و چه اندازه حکیمانه، پاسدار همه‌ی ارزش‌ها، زیبایی‌ها، عزت‌ها و امنیت و آزادی‌هایی است که به دشواری و به برکت …

شبکه اجتهاد: سعه و گستره ولایت فقیه در عصر غیبت کبری، هماره یکی از مداخل مباحث فقه سیاسی بوده است. در این مدخل فقهی، ولایت فقها بر امر افتاء و قضاء یا نیابت ایشان از ناحیه امام در این دو امر، محل پرسش و بحث نیست، بلکه بیش از آن و در محدوده «امور عامه» که حوزه ولایتِ سلاطین و …

مسأله مناسبات دین و سیاست موضوع بحث ماست که به نظر می‌رسد امروز بخش زیادی از مشکلات مسلمانان نتیجه ابهام‌ها و آسیب‌های این مناسبات است. شبکه اجتهاد: طیف‌های گسترده‌ای در ذیل این مناسبات قابل تصور هستند و این طیف‌ها گاهی تا مرز نزاع و درگیری با هم پیش ‌می‌روند. به تعبیر بهتر ما امروز یک واقعیت بیرونی داریم که تفسیری …

حجت‌الاسلام والمسلمین ایزدهی با اشاره به اینکه امام خمینی(ره) هم مطرح کننده نظریه ولایت فقیه بود و هم ماندگاری آن را تضمین نمود، گفت: حضرت امام فرمود آن کسی که برای ما شریعت آورده قطعاً برای آن متصدی اجرا نیز تعیین کرده است. امام خمینی (ره) اشبه الناس به امام معصوم را شایسته حکمرانی می‌دانست و نوع نگاه ایشان مبتنی …

شبکه اجتهاد: در فضای اغتشاشات اخیر، برخی رسانه‌ها چهره ای مخدوش از وضعیت اهل سنت ایران مخابره کردند. از منظر آنان اهل سنت در ایران اقلیتی محروم از حقوق اولیه هستند که از آزادی‌های مذهبی برخوردار نیستند. درست بر خلاف این ادعای پوچ رسانه‌ای، بدون شک بر اساس شاخص‌های حوزه‌های عدالت (اجتماعی، بهداشتی و آموزشی و…) و دسترسی یکسان به …

وقتی آیت‌الله صافی گلپایگانی از اراک رأی می‌آورند، پیشنهاد می‌شود که علما پیشنهاداتی برای قانون اساسی ارائه دهند. ایشان در یک مقدمه‌ای طولانی، ۱۳ فصل و ۱۹۱ اصل، قانون اساسی موردنظر خود را پیشنهاد می‌دهد و با آن قاعده ذهنی وارد مجلس خبرگان می‌شود و از آن استفاده می‌کند. ایشان نه‌تنها خود وارد پرکردن حفره‌های تئوریک نظام می‌شود بلکه دیگران …

عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) با اشاره به اینکه محقق نائینی حکومت را به دو نوع تملیکیه و ولایتیه تقسیم می‌کند، ابراز کرد: مرحوم نائینی به‌طور مطلق عدم تصدی امر حکومت توسط فقها را منتفی ندانسته است. اختصاصی شبکه اجتهاد: دکتر مسعود معینی‌پور، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) در گفتگویی پیرامون ولایت در اندیشه فقهی سیاسی میرزای نائینی در توضیح …

شبکه اجتهاد: نگاه مرحوم آیت‌الله منتظری در تمسک به قاعده‌ی «الضرورات تتقدر بقدرها» در بحث «وجوب اقامه‌ی حکومت اسلامی» تأمل‌برانگیز است. اهمیت صورت‌مندی این نگاه را نمی‌توان نادیده انگاشت و از کنار آن گذشت. این امر مقتضی حکومت اسلامی امری نیست که بدون عزم هماهنگ مسلمانان اقامه شود. اما بی‌تردید، پذیرش وجوب آن منوط به برخورداری اقامه‌ی حکومت اسلامی از …

عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) گفت: آیت‌الله نائینی از مشارکت سیاسی مردم صحبت می‌کنند و نظارت مردم در روندهای حاکمیت را جدی می‌‌دانند و می‌گویند ابتنای سلطنت اسلامی بر مشارکت مردم است. همچنین قائل به تفکیک قوا هستند و برای مشروطیتِ سلطنت و مشروعیت اجمالی آن مشارکت مردم را جدی می‌گیرند و اینکه همه کار نباید به صورت علی اطلاق …

حجت‌الاسلام نجفعلی غلامی در نشست علمی «فقه نظام‌سازی در جامعه منتظر در اندیشه آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی» گفت: ایشان در انتقاد از تفکر غرب در نظام‌سازی به نقد مستقیم دموکراسی غربی پرداخته و معتقد است که دموکراسی غربی از نظر اسلام مورد قبول نیست، زیرا بر مبنای اصالت رأی و عدم تعهد دینی است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین …

پژوهشگر فقه سیاسی، به اشاره به آیه شریفه ۵۸ سوره مبارکه نساء، گفت: این آیه در فرهنگ فقهی و منابع فقهی ما آنچنان که باید مورد استفاده قرار نگرفته است، در حالی که این آیه می‌تواند، یکی از اصلی‌ترین منابع فقه سیاسی قرار بگیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام محمد متقیان تبریزی، پژوهشگر فقه سیاسی، در ادامه سلسله مباحث بررسی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: مفهوم «شهروندی»، اساساً سابقه چندانی ندارد، بنابراین اینکه فقه اسلامی نیز تا سال‌های اخیر هیچ‌گاه به‌صورت جدی بدان نپرداخته است، اشکالی را متوجه آن نمی‌سازد. مراد از شهروند در این نوشتار، «تابعیت» یک کشور است؛ بنابراین عنوان «شهر» که در این ترکیب به‌کاررفته، عنوانی رهزن است و نباید موجب اختصاص آن به شهرنشینان و حذف روستانشینان و …

حکمرانی اسلامی مردم محور و ولایت پایه است؛ ممکن است گفته شود فساد ستیزی و کارآمدی در نظام‌‌های لیبرال نیز وجود دارد پس چرا به‌عنوان مزیت حکمرانی اسلامی ارائه شده است؛ اهداف دو نظام سیاسی متفاوت است و بایسته‌‌های حکمرانی بر اساس‌نامه مالک اشتر و عبارت «استصلاح اهلها» متناسب با وظایف حکومت و تلاش برای تحقق حیات طیبه است که …

تصور امام خمینی (ره) این بود که نیازهای جامعه بسیار بسیار گسترده‌تر و سیال‌تر از آن چیزی است که ما به شکل ثابت مجموعه‌ای از احکام را از قبل مورد شناسایی قرار داده‌ایم و آنها را تبدیل به رساله‌های عملیه کرده‌ایم و برداشت ثابتی از شریعت به دست آورده‌ایم. ما نمی‌توانیم در آن چارچوب به همه نیازهای مردم و جامعه …

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، گفت: بسیاری از اسلامگرایان سیاسی در جهان اسلام روی خوشی به جمهوریت و مردم سالاری ندارند مثلا جریانات اسلامگرا در جهان اسلام مانند حزب التحریر به صراحت کتاب نوشتند و «دموکراسی» را نظام کفر قلمداد کردند و برخی مانند جریانات رادیکال اسلامگرا اساسا جمهوریت را مقابله با ربوبیت تشریعی الهی‌ می‌دانند. ولی امام …

همایش ملی سیاست‌گذاری عمومی و حکمرانی اسلامی به همت مجمع عالی علوم انسانی اسلامی و با همکاری برخی از مراکز علمی ـ تحقیقاتی کشور، از ۲۹ آذر تا ۱۴ دی ۱۴۰۰ در تهران برگزار شد. مجموعه مقالات این همایش در ۷ جلد توسط انتشارات آفتاب توسعه (ناشر اختصاصی مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا) منتشر و در اختیار علاقمندان به …